Muna ngonde a Malusu ya mvu wa 2020, vava Nkubika Italanga Mambu ma Mawuku mu Nz’amvimba yazayisa vo COVID-19 ikutukidi se vuku kia nz’amvimba, wantu ayingi ke bayindula ko vo e vuku kiaki kolo kiayingi kizingila, owau se vioka mvu mosi ye ndambu tuka yayantikila. Muna kuma kiaki, mafunda ye mafunda ma wantu, kumosi ye Mbangi za Yave bemonanga e mpasi za kinitu, lukendalalu yo kondwa kwa nzimbu. E Mbangi za Yave aweyi bekubikilanga yo vana lusadisu kwa ampangi zau mu kolo kiaki kia mpasi?

 Muna lutumu lwa Buka kia Afidi muna Buka kia Selo Yambuta ya Mbangi za Yave, vioka 950 ma Buka ya Avani a Lusadisu yakubikwa mu nz’amvimba mu kolo kiaki kia COVID-19. Muna fulu yankaka, ampangi bekubanga e lekwa mu sadisa awana bena mu mpasi. Muna fulu yankaka, ampangi betambulanga lusadisu kwa ayadi. E Buka kia Avani a Lusadisu, ngolo zayingi mpe bevanganga mu vana lusadisu kwa wantu ayingi.

 Muna bonga e nona, tala dina diabwa kuna Paraguai. Zulunalu mosi yazayisa vo mu kuma kia vuku, e kimvuama kia nsi kibwidi, “ayingi kwaku Paraguai mu fwa bena ye nzala muna nzo zau.” Kansi, e Buka kia Avani a Lusadisu bakaya kala o madia ma tumingu tole, kumosi ye lekwa ya luveleleso kwa konso muntu muna nzo zina yo wantu ayá. Konso kunku kia madia kiavewa kw’ampangi kilenda sumbwa mu tezo kia dolar 30.

 Ampangi ana betambikanga lusadisu lwalu, aweyi bekuyitaninanga mu lembi sambukila e vuku kia COVID-19? Bevuatanga mascara yo zitisa o nsiku walembi finama muntu yo nkwandi. Ampangi ana bekubikanga e lekwa, betoma zitisanga mpe o nsiku mia luveleleso ye kuyitanina. Ediadi divavanga vo awonso ana besianga e lekwa muna nsaku, bavuata e mvuatu mia lutaninu, basukulanga makalu yo tula mo nlongo, bavelelesanga yo tula mpe nlongo muna fulu ilundilwanga o madia. I bosi, awana betambikanga e lekwa yayi, vava belwakanga muna nzo z’awana betambula lusadisu, bezitisanga o nsiku walembi finama muntu yo nkwandi.

 Muna ngonde a Yanuali ya mvu wa 2021, e Buka kia Afidi kiabaka e nzengo za sadila milhões 25 ma nzimbu za doler mu vana lusadisu kw’ampangi mu kolo kiaki kia vuku kia COVID-19. Ampangi muna mavula ye buka ya avani a lusadisu, muna sadila kunku kiaki kia nzimbu, betoma fimpanga e ntalu a lekwa ina bevuanga o mfunu. Kasikil’owu, kuna Chile ampangi bakala muna buka kia avani a lusadisu bazola sumba 750 ma yilu ya wandu. Kansi, muna ngonde mosi kaka, e wandu wamanta e ntalu nkumbu miole. Bawizana yo nteki mosi mu sumba e wandu mu ntalu yansuka yamantiswa, kansi vioka ola zole, o nteki wabazayisa vo nsumbi mosi wavutula e wandu ina kasumba. Muna diadi, vana fulu kia teka e wandu kwa ampangi muna ntalu ina bateka wizana, o nteki wavutula e wandu muna ntalu yantete.

 Kansi, vava ampangi bayenda mu baka e wandu, o nteki wavova vo kazola yo teka diaka ko. Wavova vo nze una uvangamanga muna nkubika zankaka, ampangi mpambula basianga muna kaya madia. Mpangi mosi wasamba muna nsi a ntima, i bosi kuna mfoko wavovesa o nteki vo muna konso nkutakani ampangi batekele fimpanga mu vava zaya ana bavuidi lusadisu o mfunu. Ampangi bansasila mpe vo muna kuma kia fu ya kisi nsi yaswaswana, lekwa ya mpila mu mpila besia muna konso nsaku a madia bevana kwa konso nzo mun’owu wa nsatu zau. Basonga mpe kwa nteki vo e nzimbu zawonso za nkayilu betambulanga Mbangi za Yave, mu ntim’a mvevo zivaninuanga. O nteki watoma sivika, i bosi kakulula kaka ntalu ko, kansi wavana mpe kwa ampangi 400 za yilu ya wandu se lukau lwandi.

 Lusu, nkento a nunu wafwilwa yakala kuna Libéria, ntanu bekalanga muna nzo. Muna mene vava bamana dia yo fimpa e sono kia Bibila kia lumbu, o ntekelo andi una ye kimbuta kia mvu nsambwadi wamona vo ke bakala diaka ye madia ko. Wayuvula vo: “Nkia tudia muna nkokela?” Lusu wamvovesa vo osambidinge kala muna lomba lusadisu ye wakala ye ziku vo Yave okubasadisa. Muna nkokela, Lusu watambula mboka ya telefone kwa akuluntu a nkutakani ye bavova vo kenda bonga madia. Lusu wavova vo: “O ntekelo ame wavova vo owau ozeye wo vo Yave owanga yo vana e mvutu za sambu, kadi Yave ovene mvutu za sambu kiame.”

 Nkento mosi kuna Congo Democrático, belo kimosi kekalanga ye esi nzo mosi bena vo Mbangi za Yave. Vava kamona ampangi babatwasila lusadisu wavova vo: “Vava vuku kifokoka, Mbangi za Yave tukituka, kadi oyau betoma lunga-lunganga e mpangi zau mu ntangwa yayi yampasi.” O nkaz’andi wanyuvula vo: “Ozolele kituka Mbangi a Yave mu kuma kia nsaku a loso?” O nkento wamvutula vo: “Nkatu, kansi, e nsaku a loso i ziku kia zola kwakieleka.”

 Muna kuma kia nkayilu mieno nuvaninanga kuna mvevo, Mbangi za Yave balendanga vana lusadisu mu nzaki kwa mpangi zeto omu nsungi yayi ya vuku. Tuvutulanga matondo mu kuma kia nkayilu mieno nuvaninanga muna nzil’eto donate.jw.org.