Nga osungamenanga e lumbu mwan’aku kawutuka? Ka lukatikisu ko vo, wakala ye luzolo lwa lela mwan’aku. Kuna kwa mase nze Carlo ye Mia, balenda mona kiese yo tokana vava bezayiswanga vo mwan’au mbevo.

Nga mwan’aku mbevo? Nanga olenda tokana yo vava zaya kana vo olenda zizidila e mpasi zazi. Avo i wau, kudimbula vuvu ko. Mase bena ye wana mbevo nze ngeye, belendanga zizidila e mpasi zazi. Badika mambu tatu mampasi olenda nwana mau ye una malongi ma Nkand’a Nzambi malenda kusadisila.

Mase mayingi bekendalalanga kikilu vava bezayiswanga vo mwan’au mbevo. Juliana wa ngudi mosi kuna México wavova vo: “Kiakwikila ko vava dotolo kampovesa vo Santiago wa mwan’eto kimbevo kia tomfo (paralesia cerebral) kakala kiau. E ngolo mu nitu zamana vana vau.” Akaka balenda mona nze una kamona Villana wa ngudi mosi kuna Itália. Wavova vo: “Kana una vo yazaya e vonza kia wutila muna kimbuta, yabaka nzengo za wuta mwana. Owau ikuyitumbanga vava mwan’ame kenwananga ye mpasi za kimbevo kia Síndrome de Down.”

Avo tumba okuyitumbanga, zaya wo vo ke diambi kwandi ko mu yindula e mpila yayi. Nzambi kakana ko vo wantu bayelanga. (Etuku 1:27, 28) Kavanga mase ko ye lendo kia tambulwila mambu mampasi malenda bwila wan’au. Muna kuma kiaki, ke diasivi ko mu “kendalala” vava mwan’aku keyelanga. Ntangwa ayingi ivavwanga muna yukwa e diambu diadi.

Adieyi ovanga avo okuyitumbanga mu kuma kia kimbevo kia mwan’aku? Sungamena vo vena ye mambu mayingi malenda twasa kimbevo kwa mwan’aku. Kuna diak’e sambu, nanga olenda tumba nkaz’aku. Venga fu kia tantana. Diambote wasalanga entwadi yo nkaz’aku yo sia sungididi kia lunga-lunga mwan’eno.—Kimpovi 4:9, 10.

LONGI: Vava zaya mayingi mu kuma kia kimbevo kia mwan’aku. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Muna ngangu i mutungilwa nzo; muna umbakuzi isikidisilwa.”—Ngana 24:3.

Olenda zaya mayingi mu kuma kia nlongo ye nkanda mia ziku misasilanga kimbevo kiaki. Ovava zaya mayingi mu kuma kia kimbevo kia mwan’aku dilenda tezaneswa ye longoka ndinga kinzenza. Kuna lubantiku dilenda kala diampasi, kansi kuna ntwala olenda longoka mayingi.

Carlo yo Mia bayikilu kala, bamokena yo dotolo au ye nkubika zivovelanga kimbevo kia mwan’au. Bavova vo: “Ediadi diatusadisa mu bakula dina diavavwanga oku kwa yeto ye mambu balenda longoka wantu bena ye kimbevo kia Síndrome de Down. Twabakula vo o mwan’eto olenda kala ye zingu kiambote. Ediadi diatukasakesa.”

Nanga olenda mona vo e salu kia lunga-lunga mwan’aku una vo mbevo, yoyesa kikuyoyesanga. Jenney una vo ngudi kuna nsi ya Nova Zelândia wavova vo: “Vava mwan’ame kabakama kimbevo kiyikilwanga vo espinha bífida, yayoyanga yo yantika dila vava yatezanga sala konso salu mu nzo.”

E kinsona i diambu diakaka diampasi dilenda kufila mu kuyivaula y’akaka. Ben una yo mwana oyelanga kimbevo kifwasanga mianzi mia nitu (dis­trofia muscular) ye kimbevo kiyikilwanga vo síndrome de Asperger wavova vo: “Wantu ayingi ke bezayanga e mpasi tunwananga zau ko muna zingu.” Ezak’e ntangwa olenda kala y’etima dia mokena ye wantu akaka. Kansi, ndonga muna akundi aku ke bena ye wan’a mbevo ko, muna kuma kiaki olenda katikisa mu mokena yau e mpasi zaku.

LONGI: Lomba lusadisu. Tondanga mpe lusadisu ovewanga. Juliana oyikilu kala, wavova vo: “Ezak’e ntangwa, omono yo nkaz’ame twakatikisanga olomba lusadisu kwa akaka. Kansi, twabakula vo lusadisu lwa akaka tuvwidi o mfunu.” Avo nkundi yovo yitu kiaku ulombele kavwanda yo mwan’aku kuna nkinzi yovo kuna lukutakanu lwa Akristu, tambulwila kuna kiese kiawonso. O Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘O nkundi ozolanga ntangwa zawonso, una nze mpangi wawutukila muna mpasi.’—Ngana 17:17.

Lunga-lunganga mpe mavimpi maku. Nze una kalu dinatanga mbevo (ambulância) divavanga vo dialungwa-lungwanga yo kudikilwa mazuti ntangwa zawonso, ongeye mpe ofwete lunga-lunganga mavimpi maku muna dianga madia mambote, nananga e nitu, toma leka muna toma lunga-lunga mwan’aku. Javier una ye mwan’a mvanguki wavova vo: “O mwan’ame kelendanga diata ko, mu kuma kiaki itoma dianga, kadi mono inkunatanga. Mono i malu mandi.”

Aweyi olenda vaulwila ntangwa muna lunga-lunga mavimpi maku? Mase makaka besalaziananga mu lunga-lunga mwan’au. Ediadi divananga e ntangwa kwa se yovo ngudi mu vunda yovo sala e salu kiakaka. Ofwete yambula eyaka salu yakondwa mfunu yo sadila e ntangwa yoyo muna mambu masundidi o mfunu, kansi dilenda kala diampasi mu kala ye tezo mu mambu mama. Kansi, nze una kavova Mayuri wa nkento mosi kuna Índia, “kuna kulanda olenda kwaku yukwa.”

Mokena yo nkundi obundanga e vuvu. Kana nkutu vo akundi ana ke bena ye wan’a mbevo ko balenda kwau kusonga e ngemba yo toma kumwila. Olenda mpe samba kwa Yave wa Nzambi. Nga sambu kilenda kikilu kusadisa? Yazmin una ye wana wole beyelanga kimbevo kia fibrose cística wavova vo: “Ezak’e ntangwa mpasi zayingi inwananga zau zikunkatulanga luzolo lwa zinga. Isambanga kwa Yave kansadisa yo kunkumika. Ediadi dikumpananga ngolo muna zizidila.”—Nkunga 145:18.

E kimbevo kia mwana kilenda soba mpila ya dila ya esi nzo ye ola mase bevaulanga mu kuma kia konso mwana. Ozevo, wana akaka balenda yindula vo mase ke bekubasianga diaka sungididi ko. Vana ntandu, mase balenda sia sungididi kiasaka muna kimbevo kia mwana yo sia longo lwau mu vonza. Lionel wa se dimosi kuna Libéria wavova vo: “Ezak’e ntangwa, o nkento ame ovovanga vo osalanga salu yawonso yandi mosi, kikumvananga moko ko muna salu kia lunga-lunga o mwana. Ezak’e ntangwa imonanga nze kakunzitisanga ko, muna kuma kiaki ikuntiangunanga.”

LONGI: Songa kwa wan’aku vo okubazolanga, nusala kumosi e salu ina bezolanga. Jenney ona oyikilu kala wavova vo: “Ezak’e ntangwa tuvanganga e diambu dina o mwan’eto ambuta kezolanga, kana nkutu vo kwenda dila kuna restaurante ketoma yangalelanga.”

Muna lunga-lunga longo lwaku, mokenanga yo samba entwadi yo nkaz’aku. Aseem wa se dimosi kuna Índia una ye mwana oyelanga kimbevo kia niangi wavova vo: “Kana una vo ezak’e ntangwa omono yo nkaz’ame tukendalalanga yo yoya, kansi tusianga ngolo muna vaula ntangwa ya mokena yo samba kumosi. Konso mene, una mwan’eto kasikamene ko, tuvaulanga e ntangwa muna longoka Nkand’a Nzambi kumosi.” Akazi akaka bemokenanga vitila baleka. E moko ye sambu yeno ilenda kumika longo muna lumbu yampasi. (Ngana 15:22) Nze una bavova akazi mosi, “vava tunwananga ye mambu mampasi, tukalanga ye lau dia kuyikasakesa.”

Nkand’a Nzambi usianga nsilu vo ke kolo ko Nzambi ofokola yimbevo yawonso yibangikanga aleke ye ambuta. (Lusengomono 21:3, 4) Muna lumbu kiakina, “o ntungi kevova ko vo, yela nyela.” *—Yesaya 33:24.

Ekolo tuvingilanga e lumbu kiakina, olenda kwaku zizidila kana una vo mwana mbevo osansanga. Carlo yo Mia bayikilu kala bavova vo: “Kudimbula vuvu ko mu kuma kia mbevo. Sia sungididi muna mambu mambote mu kuma kia mwan’aku kadi mayingi mena.”