Nga Ofwete Kala Nkwa Ziku Ntangwa Zawonso?

EZAK’E ntangwa wantu belendanga songa e ziku. Ndonga besonganga e ziku nkumbu miayingi. Kansi, wantu akwa ozeye besonganga e ziku ntangwa zawonso?

O unu, e ziku ke kisongwanga beni ko muna zingu kia wantu. Kansi, e ngindu za Nzambi mu kuma kia diambu diadi zitomene zayakana. Muna bong’e nona, ulolo wa wantu batomene zaya mvovo miyikanga nkanikinu w’enana muna Nkanikinu kumi miavewa kwa Aneyisaele, uvovanga vo: “Kuyiyi ko.” (Luvaiku 20:​15) Kansi, ulolo wa wantu beyindulanga vo muntu olenda kwandi yiya yovo lembi songa e ziku kele vo mu mpasi kena. Yambula twafimpa mpila tatu beyiyilanga o wantu yo badikila zo vo ke zambi kwandi ko.

Nga Usukami Ufwete Fila Muntu mu Yiya?

Mfumu mosi wa mwisi Roma wavova vo: “Usukami i’tuku dia umpumbulu.” O nsukami nanga olenda yindula vo una yo nswa wa yiya. Akaka balenda tonda e ngindu zazi. O Yesu aweyi kabadikila e diambu diadi? Wasadisa asukami. ‘Wabafwilanga e nkenda.’ (Matai 9:​36) Kansi, kasidi tonda vangu dia wivi ko, otumbanga evangu diadi. Ozevo, o nsukami adieyi kafwete vanga?

Nzambi ofwilanga e nkenda awana bekunlemvokelanga ye nsi a ntima, okubasambulanga mu lenda vwa kina bavwidi o mfunu. (Nkunga 37:​25) O Nkand’a Nzambi usianga nsilu vo: “O Yave keyambula moyo a nsongi kamona nzala ko: Vo i’keto dia yimpumbulu, okulula dio.” (Ngana 10:⁠3) Nga nsukami olenda bunda e vuvu muna nsilu wau? Victorine okwikilang’o nsilu wau.

Wau vo nkento ansona, ke diakete ko kwa Victorine mu sansa wan’atanu yo kubakotesa sikola. Ku nsi ya usukami kezingilanga yo lembi tambula lusadisu lwa luyalu. Lumbu yawonso kumbazi kesadilanga, kuna ye ma yayingi kalenda yiya. Kansi, Victorine keyiyanga ko. Kana una vo lekwa yakete ketekanga mu nzila mu dikila esi nzo andi, Victorine osonganga e ziku muna kinkita kiandi. Ekuma kesongelanga e ziku?

Wavova vo: “Diantete, ikwikilanga vo Nzambi nkwa ziku, avo intanginini okala nkwa ziku kwa mono. Diazole, o wan’ame balenda songa e ziku kele vo mono i nkwa ziku.”

 Nkia nluta kebakanga? Wavova vo: “Tuna ye madia, mvwatu ye fulu kia leka. Kana una vo i wau, muna ntangwa mayela ezak’e ntangwa ivavanga lusadisu lw’akundi mu sumba e nlongo. Lumbu yawonso ikalanga ye kina mvwidi o mfunu. Ekuma? E kuma kadi akundi ame batomene wo zaya vo i nkwa ziku, kivavanga lekwa ina kivwidi mfunu ko.

“O wan’ame mpe musonga bena e ziku. Lumbu kimosi mfinangani eto wayiza muna nzo eto yo wana nzimbu vana meza, wangyivula kana vo kina ye wonga ko vo wana balenda zo yiya. Kalenda dio kwikila ko vava yamvovesa vo o wan’ame ke beyiyanga ko. Lembi wo zaya, wavanga diambu mu kubatonta. Kuna lukanu, wasisa nzimbu muna nzo eto vana fulu kilenda sololwa kwa wana. Vava kavutuka mu lumbu kialanda, wasivika kikilu mu mona vo e nzimbu zakala vana fulu kasisa zo. Okala ye wana besonganga e ziku i diambu disundidi e nsambu ke mu kala ye ulolo wa mavwa ko.”

“Awonso i Diau Bevanganga”

O wivi kuna salu i diambu divangamanga mwawonso. Muna kuma kiaki ndonga beyindulanga: “Wau vo awonso i diau bevanganga, ekuma mono kifwete dio vangila ko?” Nswaswani ye ngindu zazi, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Kulandi ndonga ko muna vanga bi.” (Luvaiku 23:⁠2) Victoire elongi diadi kelemvokelanga. Nga nluta diantwasila?

Vava kakala ye kimbuta kia mvu 19 Victoire wabaka e salu kuna fulu kia kelela mafuta ma ngazi. Ke kolo ko, wamona vo akento 40 kasalanga yau kumosi bayiyanga ngazi yo lundila zo muna yitunga yau. Konso nsuk’a lumingu, batekanga zo. Victoire wavova vo: “Awonso i diau bavanganga.” Bazolanga vo mono mpe yabayikama mu wivi wau, kansi kiatonda dio ko, yabavovesa vo i nkwa ziku. Banseva ye kumpovesa vo lau diampwena ividisanga.

“Lumbu kimosi, kuna mfoko a salu, mfumu a salu walwaka ku kinsalukisa. Watala muna kitunga kia konso muntu wawana mo ngazi, mu kitunga kiame kaka ke mwasoloka ngazi ko. Awonso babakama, vana vau bakatulwa mu salu yovo tumbwa mu sala tumingu tole lembi futwa. Muna tumingu tole twatuna, akento awana babakula vo kiavidisa lau ko.”

“O Nona ke Yiya Ko”

Adieyi ovanganga kele vo ononene má kiangani? Akaka vava benonanga konso má kiangani bebadikilanga kio vo se vwa diau. Ke bevavanga kio vutula ko kwa ndiona ovwidi kio. Kuna kwa yau “o nona ke yiya ko.” Bebanzanga vo ke bavangidi kwau diambi ko. Bevovanga vo ndiona ovidisi kio ovilakene kio kwandi. Akaka bevovanga vo ke mbebe au ko yavava ndiona ovwidi kio, ovanga dio salu kiayingi mpe divananga.

O Nzambi aweyi kebadikilanga e diambu diadi? E sono kia Nsiku 22:​1-3 kisonganga vo ndiona nonene má kiangani kafwete kio vwa ko, kansi kafwete kio lunda ‘yavana [mfumu a lekwa] ketomba kio, kamvutulwila kio.’ Kele vo ononene má kiangani yo sweka kio, olenda yikilwa vo u mwivi. (Luvaiku 22:⁠9) Nga nsiku wau mfunu wina o unu? Christine okwikilanga vo mfunu kikilu wina.

Christine mfumu a sikola kakala. Kina Kiatatu, wayenda baka nzimbu zandi kuna banco. Nze i fu kia esi África Ocidental, Christine wa sia nzimbu va funda yo kotesa zo muna nkutu andi. I bosi, wamanta muna taxi ya tuku-tuku yo kwenda ku lukutakanu. Vava kalwaka wabaka e nzimbu muna nkutu andi mu futa nati a tuku-tuku. Wau vo se fuku, wasotola e funda kia nzimbu zandi lembi wo zaya.

Ke kolo ko, Blaise una ye kimbuta kia mvu 19 una mpe vo nzenza vana fulu kiakina walwaka vo. Wayenda mu wawana ye nkundi andi ona wakala mu lukutakanu kumosi yo Christine. Wanona e funda kia nzimbu zazina yo sia zo muna posi kiandi. Vava lukutakanu  lwafokoka, Blaise wavovesa nkundi andi vo funda kia nzimbu kanonene vana mbazi, ndiona ovidisi zo nanga olenda kumbokela mu telefone yo kunzayisa ntalu kwa kavidisi.

Vava Christine kalwaka kuna nzo muna fuku wauna wakendalala kikilu vava kazaya vo e nzimbu zandi zivididi. Vioka lumingu lumosi, Christine wavovesa kwa nkundi andi Josephine vo nzimbu kavidisa, yandi wamvovesa vo nzenza mosi wakala muna lukutakanu yandi wanona zo. Christine wabokela Blaise mu telefone yo kunzayisa ntalu a nzimbu kavidisa. Wayangalala kikilu vava Blaise kamvutulwila e nzimbu zandi. Adieyi tuvova mu kuma kia Blaise? Walunda nzimbu zazi mu lumingu lumosi yo vova vo: “E kiese yamona vava yavutula e nzimbu zangani, kiasunda e kiese yamona mu lunda zo.”

Ekuma Besilanga Ngolo za Kala Akwa Ziku Ntangwa Zawonso?

Victorine, Victoire yo Blaise mu zunga yaswaswana bekalanga yo lembi zayana. Kansi, yau atatu basonga e ziku. Wau vo Mbangi za Yave, belemvokelanga dina kevovang’o Nkand’a Nzambi mu kuma kia ziku. Bevingilanga mona ndungan’a ungunza wa nsilu a Nzambi wa nz’ampa uvovanga vo: Vekala ‘y’ezulu diampa ye nz’ampa, ina ikalwanga kwa ndungidi.’ Wantu awonso bekala mo, asongi ye akwa ziku.​—⁠2 Petelo 3:⁠13.

Victorine kesianga vuvu ko vo e zingu kiandi kilenda toma mu nza yayi ekolo Nzambi katwese ko nz’ampa. Kana una vo i wau, una ye kimvwama kia mwanda kina ka kilendi sumbwa mu nzimbu ko. Wan’andi akwa ziku ye akwa fu yambote. Konso kia Lumingu, bekalanga ye kiese kia zayisa mfinangani zau e nsangu zambote za Nzambi yo kubasonga una Nzambi ‘kefinamenanga awonso bekumbokelanga kuna ziku’ yo lunga-lunga “awonso banzolele.”​—⁠Nkunga 145:​7, 18, 20.

I bosi, Victoire wayambula e salu kia kela mafuta ma ngazi. Wayantika vanga yo teka garri , i sia vo farinha musseque. E ziku kiandi kituntanga asumbi ayingi. Kieleka, ke viokesanga ntangwa yawonso kuna zandu ko, ozeye sadila e ntangw’andi mu wokesa e salu kiandi kia sila umbangi kw’akaka mu kubazayisa e nsilu wa zinga mu nz’ampa mûna awonso bekala akwa ziku. Victoire wasompa, owau kumosi yo nkaz’andi besalanga salu kia ntangwa ke ntangwa.

Christine wavidisa e nzimbu zandi vana ndambu Eseka dia Kintinu dia Mbangi za Yave. Kana una vo Blaise kakala ye zayi wayingi ko, wazaya wo vo awana bena muna lukutakanu lwalu mpangi zandi z’Akristu ana besianga e ngolo za kala akwa ziku ntangwa zawonso.

Wantu akwa ozeye ana besianga e ngolo mu kala akwa ziku ntangwa zawonso? Yindula e kiese olenda mona avo una vana kati kwa 50, 100 yovo 200 za wantu akwa ziku. Ekiaki i kiese bemonanga Mbangi za Yave vava bekalanga muna Maseka mau ma Kintinu. Ekuma olembi ko kwendela yo kulukiana yau?

[Mvovo mia Sina mina muna lukaya lwa 11]

“O kala ye wana besonganga e ziku i diambu disundidi e nsambu ke mu kala ye ulolo wa mavwa ko.”​—VICTORINE

[Babu muna lukaya lwa 13]

Nga Sono kia Ngana 6:30 Wivi Kitumanga?

Muna Ngana 6:30 tutanganga vo: “O wantu ke beveza mwivi ko, ovo edi kayiyidi kayukutisa moyo una kefwa nzala.” Nga sono kiaki wivi kitumanga? Ve kikilu. E tini yakaka ya kapu kiaki, yisonganga vo Nzambi wakinu tumba o mwivi mun’evangu diandi. E tini kilende kivovanga vo: “Ovo kasoloka, ovutula mfoko nsambwadi; o vwa kwa nzo andi kwawonso i kevana.” (Ngana 6:​31) Kana una vo ndiona oyiyanga mu kuma kia nzala kalendi tumbwa ko nze ndiona oyiyidi mu kuma ki’eloko yovo ekani dia kota nkw’andi o nsoki, kafwete “vutula” yovo futa mun’evangu diandi. Awana bazolele vwa edienga dia Nzambi ke bafwete yiya ko, kana nkutu nkia mpasi zilenda kubabwila.