1. Aweyi Mose kasongela vo wabundanga e vuvu muna Yave vava kavaikisa Aneyisaele muna Engipito?

 NKAND’AYIBERE uvovelanga wantu ayingi bakala yo lukwikilu muna Yave. Mosi muna wantu awaya i Mose ona wasonga lukwikilu lwasikila. (Ayib. 3:2-5; 11:23-25) Wasonga lukwikilu vava kavaikisa Aneyisaele muna Engipito. Kamwena Faro wonga ko ye makesa mandi. Wabunda e vuvu kwa Yave, wafila nkangu muna Mbu Ambwaki ye muna makanga. (Ayib. 11:27-29) Ndonga muna Aneyisaele bayambula bunda e vuvu vo Yave okwamanana kubalunga-lunga. Kansi, Mose wakwamanana bunda e vuvu muna Nzambi. O lukwikilu lwa Mose ke lwayoya ko, kadi muna makanga wamona una Yave kavaninanga madia yo maza kwa nkangu muna mpila sivi. a—Luv. 15:22-25; Nku. 78:23-25.

2. Ekuma Nzambi kayuvulwila Mose vo “nga koko kwa Yave kwa nkufi e”? (Ntalu 11:21-23)

² Tuzeye wo vo Mose lukwikilu lwasikila kakala lwau, kansi vioka mvu mosi tuka Yave kavaikisila Aneyisaele muna Engipito, wakatikisa kana vo Yave ovana mbizi kwa nkangu andi nze una kavova. Mose kazaya ko una Yave kadi vanina e mbizi yafwana kwa mafunda ye mafunda ma wantu bakala muna makanga. Muna diadi, Yave wayuvula Mose vo: “Nga koko kwa Yave kwa nkufi e?” (Tanga Ntalu 11:21-23.) O mvovo “koko kwa Yave” mu sono kiaki, mwand’avelela a Nzambi yovo nkum’andi uyikanga. Muna mvovo miankaka, Yave edi kayuvula kwa Mose: ‘Nga obenze vo kilendi vanga ko dina yavova?’

3. Dina diabwila Mose ye Aneyisaele, ekuma dinina o mfunu kwa yeto?

³ Nga watokana kala kana vo Yave olungisa e nsatu zaku za  kinitu yovo nsatu za esi nzo aku? Kiakala vo watokana kala yovo ve, yambula twafimpa e mbandu a Mose ye Aneyisaele ana bakala ye vuvu vo Yave okubalunga-lunga. Tubadika mpe yaka sono ikutusadisa mu siamisa e vuvu kia sia vo koko kwa Yave ke kwa nkufi ko.

LONGOKA MUNA MBANDU A MOSE YE ANEYISAELE

4. Nki kiafila wantu ayingi mu katikisa kana vo Yave olenda kubalunga-lunga muna kinitu?

⁴ Badika lusansu lwawonso. Vava bavaika muna Engipito mu kwenda kuna Nsi a Nsilu, e zula kia Isaele ye “ndonga mun’awana” ke bakala Aneyisaele ko ana babayikama bakala mu fikolo muna makanga mampwena. (Luv. 12:38; Nsi. 8:15) Awana bakala vo ke Aneyisaele ko bayantika yidima, kadi ke bayangalelanga diaka dia mâna ko ye ndonga muna Aneyisaele babayikama. (Nta. 11:4-6) O nkangu wayantika lakukila o moyo madia mana badianga muna Engipito. Wau vo nkangu awonso wayidimanga, Mose wayindula vo yandi wadi kubavavila e mbizi.—Nta. 11:13, 14.

5-6. Adieyi tulenda longoka muna fu kia anzenza kina kiasambukila Aneyisaele ayingi?

⁵ Nanga Aneyisaele basambukila e fu kia lembi vutula matondo kiakala kwa anzenza. Ediadi dilenda kutubwila mpe. E fu kialembi vutula matondo nze kina kisongwanga kwa wantu ayingi batuzungidi kilenda kutufila mu yambula yangalela ina Yave kekutuvananga. Tulenda yantika mwena e viangi mana twayambula yovo mwena akaka kimpala mu kuma kia ina bena yau. Kansi, avo tukele ye fu kia yangalela ina tuna yau tukala ye kiese, kiakala nkia mpila zingu tuna kiau.

⁶ Diavavanga vo Aneyisaele basungamena dina Nzambi kabavovesa, i sia vo, vava belwaka muna Nsi a Nsilu, badi kala ye mavua mayingi. O nsilu wau wadi lunganena kaka muna Nsi a Nsilu ke vava bakala muna makanga ko. Diau dimosi mpe kwa yeto, vana fulu kia sianga e sungididi muna lekwa ya nza yayi ke tuna yau ko, tufwete sianga e sungididi muna lekwa ina Yave kasila o nsilu vo okutuvana yo muna nz’ampa. Tufwete badikanga mpe muna sono ina ilenda kutusadisa mu kumika e vuvu kieto muna Yave.

7. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo koko kwa Yave ke kwa nkufi ko?

⁷ Kana una vo i wau, nanga wakinu yindula e kuma Nzambi kayuvulwila Mose vo: “Nga koko kwa Yave kwa nkufi e?” Vava Yave kayuvula e kiuvu kiaki kwa Mose, wazola vo kabakula mambu mole: (1) O nkum’andi ke una ye tezo ko. (2) Olenda songa nkum’andi muna fulu yawonso, kana nkutu muna fulu ina kwandá. Nzambi wakala yo nkuma wavana mbizi yafwana kwa Aneyisaele kanele vo mu makanga bakala. Muna “koko kwankuma yo koko kwalambuka,” Nzambi wasonga vo wafwana sadisa nkangu andi. (Nku. 136:11, 12) Muna kuma kiaki, vava tukalanga muna mpasi, tukalanga ye vuvu vo Nzambi olenda sadisa konso muntu mu yeto kiakala nkia fulu twina.—Nku. 138:6, 7.

8. Aweyi tulenda vengela vanga vilwa una wavanga wantu ayingi muna makanga? (Tala mpe fwaniswa.)

⁸ Ke vavioka kolo ko, Yave walungisa nsilu andi, o nkangu wakala ye ulolo wa yimbimbi. Kansi, Aneyisaele ke bavutula matondo kwa Nzambi ko muna sivi diadi. Vana fulu kia kumvutula matondo, ayingi bakituka se akwa loko. Fuku yo mwini bakivana muna kutika ulolo wa yimbimbi. Yave wafunga makasi mu kuma kia nkangu “una wasonga e zolela ya loko” ye wabatumba. (Nta. 11:31-34) Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki? Tufwete  kuyikenganga kimana twalembi kituka akwa loko. Kiakala vo twamvuama yovo twamputu, tufwete sianga va fulu kiantete e diambu dialundila ‘tusalu kuna zulu.’ Ediadi disongele vo tufwete vanganga e ngolo kimana twakala ye ngwizani ambote yo Yave yo Yesu. (Mat. 6:19, 20; Luka 16:9) Avo tuvangidi ediadi, tulenda kala ye ziku vo Yave okutulunga-lunga.

9. Aweyi tulenda bundila emvimba e vuvu muna lusadisu lwa Yave?

⁹ Yave muna koko kwandi kwankuma, osadisanga nkangu andi o unu. Kansi, ediadi ke disongele ko vo ke tukondwa nzimbu ko ngatu madia. b Kana una vo i wau, Yave kesinga kutubembola ko. Okwamanana kutuvana nkuma tuvuidi o mfunu muna zizidila konso mpasi. Aweyi tulenda kadila ye ziku vo Yave okwamanana kutusadisa? Yambula twabadika nona yole: (1) Vava tunuananga ye mpasi za kondwa nzimbu ye (2) vava tutokananga kana aweyi tukuyilunga-lungila vava tununa.

VAVA TUNUANANGA YE MPASI ZA KONDWA NZIMBU

10. Nkia mpasi za zingu tulenda wanana zau?

¹⁰ Ekolo e mbaninu a nza yayi ifinamanga, tulenda kala ye ziku vo e mpasi za zingu wokela kaka ziwokela. Mvuanga muna tuyalu, vita, sumbula yovo vuku yampa ilenda bundumuka kuna kinsalukisa, tulenda katulwa mu salu, vidisa mavua meto yovo nzo eto. Tulenda solola salu kiankaka muna zunga kieto  yovo divava vo twayaluka ye esi nzo eto mu kwenda solola e salu muna zunga kiankaka. Nki kilenda kutusadisa mu baka e nzengo zisonganga vo tubundanga e vuvu muna koko kwa Yave?

11. Nkia mambu malenda kusadisa mu zizidila e mpasi za zingu? (Luka 12:29-31)

¹¹ E diambu disundidi o mfunu ofwete vanga i zayisa e ntokani zaku kwa Yave. (Nga. 16:3) Lomba e ngangu muna sambu kimana wabaka e nzengo zambote. Lomba luvuvamu lwa ntima kimana wavenga “tokana kwasaka” mu kuma kia mpasi zaku. (Tanga Luka 12:29-31.) Unlomba kasadisa kimana wakala ye fu kia yangalelanga ina una yau. (1 Tim. 6:7, 8) Vavulula muna nkanda mieto kimana wazaya una olenda zizidila e mpasi za zingu. Wantu ayingi bevuanga e nluta muna malongi mena muna jw.org mevovelanga e mpila ya zizidila e mpasi za kondwa nzimbu.

12. Nkia yuvu ilenda sadisa Nkristu mu baka e nzengo zambote mu kuma kia esi nzo andi?

¹² Akaka bebwanga muna ntonta za tambulwila e salu kivava vo bayaluka yo sisa esi nzo au. Kansi, akaka bebakulanga vo e nzengo zazi ke zambote ko. Ozevo, vitila watambulwila konso salu, kuyindula kaka e nluta mia nzimbu ofutwa ko, kansi yindula mpe mfwilu kilenda kutwasila muna kimwanda. (Luka 14:28) Ukiyuvula: ‘Nkia mfwilu tulenda baka muna longo lweto kele vo nsisidi nkaz’ame? Nga ikala ye ntangwa ya kwendanga muna tukutakanu twawonso, muna salu kia umbangi yo kalanga kumosi ye mpangi zame?’ Avo wana una yau, diambote wakiyuvula: ‘Avo ngialukidi, nga ikwamanana sansila o wan’ame “muna longi ye luludiku lwa Yave?”’ (Efe. 6:4) Landa e ngindu za Nzambi, vana fulu kia landa e ngindu za yitu yovo akundi aku ana ke bazeye e nkanikinu mia Bibila ko. c Mpangi Tony ona ozingilanga kuna Ásia Ocidental, wavewa malau mayingi ma kwenda sadila kuna nsi yankaka yo futwa nzimbu zayingi. Kansi, vava kasamba mu kuma kia diambu diadi yo mokenena dio yo nkaz’andi, wabaka e nzengo za lembi tonda malau ma salu yayina. Bamokenena una balenda vevolwela e zingu muna lenda zingila ye nzimbu zakete. Mpangi Tony wavova vo: “Wau vo yabaka e nzengo zazi, nsambu zayingi itambulanga. Kadi isadisanga akaka bazaya Yave, o mwan’eto mpe osadilanga Yave ye kiese kiawonso. Yeto awonso muna nzo twabakula vo avo tuzingidi e ngwizani ye sono kia Matai 6:33, Yave okwamanana kutulunga-lunga.”

VAVA TUTOKANANGA KANA AWEYI TUKUYILUNGA-LUNGILA VAVA TUNUNA

13. Nkia diambu diangangu tulenda vanga owau muna kutusadisa twalenda lungisa e nsatu zeto za kinitu vava tununa?

¹³ E vuvu kieto muna koko kwa Yave kwankuma kilenda tontwa vava tuyindulanga una ukala e zingu kieto vava tununa. E Bibila kikutuvovesanga vo twasalanga owau kimana twakala ye una tulungisila e nsatu zeto za kinitu vava tununa. (Nga. 6:6-11) Avo dilendakana diangangu mu lundanga finzimbu owau mu kuma kia kusentu. Dialudi vo e nzimbu tanina zitaninanga. (Kim. 7:12) Kansi, tufwete venga e fu kia kitula mavua se diambu disundidi o mfunu muna zingu kieto.

14. E sono kia Ayibere 13:5, aweyi kilenda kutusadisila muna lembi tokananga kwasaka mu kuma kia kusentu?

¹⁴ Yesu wata kingana kisonganga vo dia uzowa kwa muntu olundanga mavua “kansi ke mvuama ko kuna kwa Nzambi.” (Luka 12:16-21) Ke tuzeye ko mana mekutubwila muna zingu kieto o mbazi. (Nga. 23:4, 5;  Yak. 4:13-15) Wau vo tu alandi a Kristu tunuananga ye mambu mampasi. Yesu wavova vo tufwete kala twakubama mu “yambula” mavua meto mawonso kimana twakala alongoki andi. (Luka 14:33) Akristu a tandu kiantete kuna Yuda, kuna kiese kiawonso batambulwila sisa lekwa yau yawonso. (Ayib. 10:34) Mu lumbu yeto, mpangi zayingi wau vo ke bezolanga yikama mambu ma mbumba za tuyalu ko, bekatulwanga mu salu. (Lus. 13:16, 17) Nki kikubasadisanga mu baka e nzengo zazi? Bebundanga emvimba e vuvu muna nsilu owu wa Yave: “Kikuyambula nkutu ko, ngatu kubembola.” (Tanga Ayibere 13:5.) Tuzolele vanga mana tulenda muna kubama owau kimana twakala ye una tukuyilunga-lungila vava tununa, kansi tufwete bundanga emvimba vuvu vo Yave okutulunga-lunga avo vabwidi diambu diakinsalukisa.

15. Nkia ngindu bafwete kalanga zau mase ma Akristu muna diambu dia wuta wana? (Tala mpe mafoto.)

¹⁵ Muna nsi zankaka, vava yakala yo nkento besompananga e kani diantete bekalanga diau i wuta wana. Bekalanga ye vuvu vo wana awaya vava bekola, besala e nzimbu zafwana muna kubalunga-lunga muna kinunu. E Bibila kivovanga vo mase yau bena ye mbebe ya lungisa e nsatu za wan’au. (2 Kor. 12:14) Dialudi  vo, vava mase benunanga, balenda vava vo wan’au babasadisa muna mambu mankaka yo kubavana finzimbu. Wan’ayingi bekalanga ye kiese kia vana lusadisu lwalu kwa mase mau. (1 Tim. 5:4) Kansi mase bena vo Akristu, bazeye wo vo e diambu disundidi vana kiese muna wuta wana, i kubasadisa bakituka selo ya Yave, kansi ke mu kubawuta ko ye kani dia sia vo basala nzimbu zayingi kimana babasadisa vava benuna.—3 Yoa. 4.

16. Aweyi mase balenda sadisila wan’au kimana vava bekula balenda kuyilunga-lunga? (Efeso 4:28)

¹⁶ Ekolo nusadisanga wan’eno bazaya una balenda kuyilunga-lungila vava bekola, nubasonganga muna mbandu eno vo Yave nubundanga e vuvu. Wau bakinu aleke, nubasonga o mfunu wakala ye fululu muna salu. (Nga. 29:21; tanga Efeso 4:28.) Ekolo bekulanga, nubasadisa bakalanga ye ngangu kuna sikola. Mase ma Akristu bafwete vavululanga muna solola nkanikinu mia Bibila milenda sadisa wan’au babaka nzengo zambote muna diambu ditadidi tanga sikola. Ediadi disadisa wan’au mu zaya una balenda kuyilunga-lungila muna kinitu yo kalanga ye ntangwa ya samuna e nsangu zambote yovo sala se aviti a nzila.

17. Nkia ziku tulenda kala kiau?

¹⁷ E selo yakwikizi ya Yave balenda bunda e vuvu muna nkuma ye luzolo lwa Nzambi lwa lungisa e nsatu zau za kinitu. Ekolo e mbaninu a nza yayi ifinamanga, e vuvu kieto muna Yave kitontwa. Kansi, kiakala nkia diambu dibwa, tuzolele kala ye kani dia kwamanana bunda e vuvu vo Yave osadila nkum’andi muna kutulunga-lunga muna kinitu. Ozevo, tulenda kala ye ziku vo o koko kwankuma yo koko kwalambuka kwa Yave ke kwa nkufi ko muna kutusadisa.