1, 2. (a) Ameyi i “makani” ma Satana? (b) Adieyi dilenda kutusadisa mu finama Nzambi? 

YAVE WA NZAMBI wavanga wantu y’etima dia kala ye ngwizani ambote yo yandi. Kansi, Satana ovavanga kutufila mu yindula vo ke tuvwidi Yave mfunu ko. O lwalu i luvunu kesayanesanga Satana tuka kavunina Eva muna mpatu a Edene. (Etu. 3:4-6) Tuka wauna, wantu ayingi bebanzanga vo ke bavwidi Nzambi mfunu ko.

² Kansi, oyeto tulenda venga bwa mu ntambu wau wa Satana, kadi “ke tulembele zaya makani mandi ko.” (2 Kor. 2:11) Satana ovavanga kutufila mu baka nzengo zilenda kutuvambula yo Yave. Kansi, nze una twalongokele mun’elongi diaviokele, tulenda kweto baka nzengo zambote mu kuma kia salu, nsaka ye ngwizani eto y’esi nzo. Elongi diadi disonga vo o kala ye ngindu zasikila mu kuma kia lekwa yampa ivaikiswanga, vimpi wa nitu, nzimbu ye kuyisana dilenda kutusadisa mu ‘finama Nzambi.’—Yak. 4:8.

3. Yika una muntu kalenda sadila komputadore mu mpila yambote yovo mu mpila yambi.

³ O unu wantu ayingi besadilanga e komputadore ye lekwa yakaka. Avo isadilu mu mpila yambote, e lekwa yayi ilenda kutusadisa mu mambu mayingi. Kansi, avo isadilu mu mpila yambi, ilenda kutuvambula yo S’eto ezulu. Tulenda baka e nona kia komputadore. E finkanda otanganga fiasonekwa yo vaikiswa muna lusadisu lwa komputadore. E komputadore ilenda kala sadilwa kiambote muna vavulula, mokena yovo muna sakana. Kansi, tulenda mpe fwasa ntangwa yayingi mu kuma kia sadila komputadore. Ateki bevavanga kwikidisa wantu vo bafwete kala ye lekwa yawonso yampa ivaikiswanga. Etoko dimosi walwaka yamu tezo kia teka nguba mosi ya nitu andi (rim) kuna sweki kimana kasumba komputadore yampa. Ekwe diambu dia uzowa kavanga!

4. Aweyi mpangi mosi kasundila fu kia fwasa ntangwa yayingi mu sadila komputadore?

 ⁴ Edi disundidi o bi kalenda vanga o muntu i yambula vo e lekwa yayi yafwasa ngwizani andi yo Yave. Tulenda fwasa ntangwa yayingi yovo sadila lekwa yayi mu mpila yambi. Mpangi mosi nkumbu andi Jon, una ye tezo kia 30 ma mvu wavova vo: “Nzeye dina Nkand’a Nzambi uvovanga vo ‘twasumbanga ntangwa’ mu sala salu ya mwanda. * Kansi muna diambu dia sadila komputadore, yakituka i mbeni a mono kibeni.” Nkumbu miayingi, Jon osadilanga komputadore yakuna dingi-dingi. Wakudikila vo: “Avo mabibi mayingi ngina mau, diampasi kikilu dikalanga mu yambula mokena yovo tala video muna komputadore, kana nkutu e video zina vo zambi.” Muna sunda fu kiaki, Jon wasikidisanga e ntangwa kafwete yambula sadila komputadore kimana vava ntangwa ya leka ifwana, e komputadore yakangama yau mosi.—Tanga Efeso 5:15, 16.

5, 6. (a) Nkia mbebe bena yau amase mu kuma kia wan’au? (b) Adieyi bafwete vanga mase kimana wan’au bavanga yikundi yambote?

⁵ Mase, ke divavanga ko vo nwazaya mawonso bevanganga wan’eno, kansi nufwete fimpanga e mpila besadilanga e komputadore. Ke nuyambula ko vo batalanga site zisonganga mavangu ma zumba, ma umpumbulu, mpandu yovo mu vanga yikundi yambi muna internete. Avo nubayambwidi, wan’eno balenda yindula vo: ‘Wau vo mase meto ke betokanenanga dio ko, mambu mama ke mambi kwandi ko.’ Mbebe ya yeno mase ya tanina wan’eno kumosi y’awana bena vo se matoko yovo ndumba. Kana nkutu e bulu, betaninanga wan’au. Nga lenda yindula dina use kadi vanga kele vo bulu kiakaka kizolele vumisa mwan’andi?—Tezanesa ye Oseya 13:8.

⁶ Nusadisanga wan’eno mu vanga yikundi yambote y’Akristu ana besonganga mbandu ambote, kiakala aleke yovo ambuta. Nusungamena dio vo wan’eno bezolanga vo yeno mase nwaviokesanga e ntangwa vamosi yo yau. Muna kuma kiaki, nuvaulanga e ntangwa ya seva, sakana yo sala yau entwadi. Ediadi dikunusadisa yeno awonso mu ‘finama Nzambi.’ *

7. Ekuma yeto awonso tuzolelanga kala yo vimpi wambote?

⁷ Nkumbu miayingi tuyuvulanga akaka vo “Aweyi kaka, nga una kiambote?” Wantu bayantika yela tuka Adami yo Eva bayambulwila vo Satana kabavambula yo Yave. Satana ozolanga vo twayelanga. Kadi avo kimbevo tuna kiau, diampasi dikalanga mu sadila Yave. Avo tufwidi, ke tulendi diaka kunsadila ko. (Nku. 115:17) Muna kuma kiaki, tufwete vanganga mawonso tulenda kimana twakala yo vimpi wambote. * Tufwete tokananga  mpe mu kuma kia vimpi wa mpangi zeto.

8, 9. (a) Aweyi tulenda vengela viokesa tezo muna diambu dia vimpi wa nitu? (b) O kala ye kiese nkia nluta ditwasanga?

⁸ Kansi, diambote twalembi viokesanga tezo. Akaka beviokesanga ntangwa yayingi mu nungununa ezaka mpila za mawuku yovo nlongo, lutila nkutu e ntangwa beviokesanga mu samun’e nsangu zambote za Kintinu. Nanga beyindulanga vo akaka besadisanga. Kana una vo i wau, ke diambote ko mu vovelanga mambu ma mawuku yovo ma nlongo vitila yovo kuna mfoko a lukutakanu mun’Eseka dia Kintinu yovo muna tukutakanu twampwena. Ekuma?

⁹ Ekani tukutakenanga i badika mambu ma mwanda yo wokesa kiese kieto kitukanga muna mwand’avelela a Nzambi. (Ngal. 5:22) O vovela mambu ma mawuku yovo nlongo muna tukutakanu, kiakala yuvula batuyuvwidi yovo ve, dilenda vilakesa ekani tukwendelanga mu tukutakanu yo kulula kiese ki’akaka. (Roma 14:17) Yambula vo konso muntu kabaka nzengo yandi kibeni mu kuma kia lunga-lunga vimpi wandi. Vana ntandu, ke vena muntu ko olenda fokola yimbevo yawonso. Kana nkutu madotolo mambote benunanga yo yela yo fwa. O tokana kwasaka mu kuma kia vimpi ke kulambula zingu kieto ko. (Luka 12:25) Kansi, “o ntim’a kiese, nlongo miambote.”—Nga. 17:22.

10. (a) Nkia fu ikitulanga muntu se mote vana meso ma Yave? (b) Nkia ntangwa tukala kikilu yo vimpi wambote?

¹⁰ Ke diambi ko dia tokana mu kuma kia mpw’eto. Kansi, ke dina mfunu ko dia vava katula sinsu yawonso ya kimbuta. E sinsu yayi ilenda songa vo twazikuka, ilenda kutuvana zitu yo songa wete weto wa kati. Kasikil’owu, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “E mvu, kolow’ankembo, avo ziwanuka muna nzil’a unsongi.” (Nga. 16:31) O Yave i wau kekutubadikilanga. Oyeto mpe i wau tufwete kuyibadikilanga. (Tanga 1 Petelo 3:3, 4.) Muna kuma kiaki, nga diangangu dia sia zingu kieto mu vonza muna sadilanga nlongo yovo vangisa lupasu mu yikwa yakaka ya nitu mu vava viengesa mpw’eto? “E kiese kia Yave” i kikitulanga muntu se mote, kana nkutu vo tu anunu yovo ke tuna ye vimpi wambote ko. (Nek. 8:10) Muna nz’ampa kaka tusinga vwila vimpi walunga yo vutuka muna nitu za kileke. (Yobi 33:25; Yes. 33:24) Ekolo tuvingilanga e nz’ampa, o kala ye ngangu ye lukwikilu dikutusadisa mu finama Yave ekolo tuyangalelanga e mpil’a zingu tuna kiau o unu.—1 Tim. 4:8.

11. Aweyi e nzimbu zilenda kutuvambulwila yo Yave?

¹¹ O kala ye nzimbu ke diambi ko. O vanga kinkita mpe ke diambi ko. (Kim. 7:12; Luka 19:12, 13) Kansi, o “zola nzimbu” dilenda kutuvambula yo Yave. (1 Tim. 6:9, 10) O ‘ntelemw’a moyo,’ i sia vo, tokana kwayingi mu kuma kia lekwa tuvwidi o mfunu dilenda kutuyoyesa muna mwanda. Diau adimosi mpe yo “luvuki lua umvwama,” i sia vo, kuyivuna mu yindula vo mavwa malenda kututanina yo kututwasila kiese kiasikila. (Mat. 13:22) Yesu watoma kiesesa vo ke vena mosi ko olenda sadila Nzambi ye mavwa.—Mat. 6:24.

12. Aweyi wantu ayingi bevavila vwa nzimbu mu nzaki? Aweyi tulenda vengela ntambu miami?

¹² O sia nzimbu va fulu kiantete dilenda kutufila mu mavangu mambi. (Nga. 28:20) Muna vwa nzimbu mu nzaki, akaka bekuyivananga mun’evangu dia tá mpanza (loteria) yovo kuyikotesa mu yinkita y’eloko yo kotesa nkutu mpangi zakaka za nkutakani. Akaka bevunwanga vava bevoveswanga vo nluta miayingi bebaka muna kinkita bevanga. Kuyambula ko vo eloko diafila mu yinkita ilenda kutwasila mfwilu. Kala ye ngangu. Nkumbu miayingi, e nsilu mia vwa nzimbu mu nzaki, ke mikalanga mialudi ko.

13. E mpila Yave kebadikilanga nzimbu aweyi iswaswanene yo wantu a nza?

 ¹³ Avo tutombel’ekulu ‘Kintinu ye ndungidi andi,’ Yave osambula e ngolo tuvanganga mu lungisa nsatu zeto za nitu. (Mat. 6:33; Ef. 4:28) Yave kezolanga ko vo twalekanga muna tukutakanu mu kuma kia mabibi ma salu yovo twatokananga mu kuma kia nzimbu ekolo twina mun’Eseka dia Kintinu. Kana una vo i wau, wantu ayingi ova nza bekwikilanga vo bafwete vanga mawonso mpasi vo bakala ye nzimbu zayingi kimana balembi funtuka kwayingi vava benuna. Nkumbu miayingi, bekasakesanga wan’au kimana yau mpe bavanga mawonso mu vwa nzimbu zayingi. Yesu wasonga vo e ngindu zazi za uzowa. (Tanga Luka 12:15-21.) Ediadi dilenda kutusungamesa Ngekazi, ona wabanza vo olenda kwandi kala ye ngwizani ambote yo Yave kana nkutu uyivene mun’evangu di’eloko.—2 Nti. 5:20-27.

14, 15. Ekuma ke tufwete yindulwilanga ko vo nzimbu zilenda kututwasila kiese kiasikila? Yika nona.

¹⁴ Divovwanga vo ngo z’ezulu zayingi zidiumanga muna nkoko kadi ke zizolanga yambula ko e mbizi zampwena bebakanga. Nga dilenda mpe bwila Akristu? Mpangi Alex una vo nkuluntu, wavova vo: “Kikokoto kiayingi ngina kiau. Avo nsidi mafuta mayingi vana koko, ivutulanga konso ndambu isidi muna mbungwa.” Kansi, mpangi Alex wayivana muna kinkita kia sumba lekwa ilenda kumvana nluta miayingi, edi kayindula vo avo bakidi nzimbu zayingi, okota muna salu kia kimviti a nzila. Muna kuma kiaki, wayantika longoka kwayingi oma ma kinkita kiandi. Wasadilanga nzimbu kabakanga yo sompeka zo kwa wantu kimana bamvutulwila ye nluta. Kansi, kinkita kiandi kiabwa. Mpangi Alex wavova vo: “Yayantika sala kwayingi kimana nzimbu zame zavutuka. Yayindulanga vo ndenda diaka vwa nluta miayingi avo nkwamanene vanga kinkita kiaki.”

¹⁵ Mu ngonde zayingi, Alex kayindulanga diaka mambu makaka ko, kinkita kiandi kaka. Diampasi diakala kwa yandi mu sia sungididi muna mambu ma mwanda. Kalekanga diaka tulu twambote ko. E kinkita kiandi kiabwa emvimba. Alex wavidisa nzimbu zandi zawonso yo lwaka yamu tezo kia teka nzo andi. Wavova vo: “Yasia zingu kia esi nzo ame mu mpasi.” Kansi, elongi diamfunu kalongoka. Edi kakudikila: “Owau nzeye wo vo konso ndiona obundang’e vuvu muna nza ya Satana, banza kesinga kuyibanza.” (Nga. 11:28) Kieleka, avo tubundidi e vuvu muna nzimbu yovo muna ngangu zeto za sala nzimbu mu nza yayi, tusonga vo Satana wa “nzambi a tandu kiaki” tubundang’e vuvu. (2 Kor. 4:4; 1 Tim. 6:17) Owau, Alex wavevola zingu kiandi muna “diambu dia nsangu zambote.” Ediadi dikubatwasilanga kiese kiayingi muna nzo au yo kubafinamesa yo Yave.—Tanga Maku 10:29, 30.

16. Kuyisana mu diambu diambote aweyi kuswaswanene yo kuyibadikila vo tusundidi akaka?

¹⁶ O kuyisana muna diambu diambote ke diambi ko. Kasikil’owu, tufwete kuyisananga wau vo tu Mbangi za Yave. (Yer. 9:24) Kuyisana kwaku kulenda kutusadisa mu baka nzengo zambote yo venga kulula nkanikinu mia Nzambi. Kansi, lulendo yo kuyibadikila vo tusundidi akaka dilenda kutuvambula yo Yave.—Nku. 138:6; Roma 12:3.

17, 18. (a) Yika nona ya Nkand’a Nzambi y’awana basonga lulembamu ye y’akwa lulendo. (b) Adieyi mpangi mosi kavanga mu lembi yambula vo lulendo lwamvambula yo Yave?

¹⁷ Nkand’a Nzambi uvwidi nona yayingi ya wantu bakala vo akwa lulendo y’awana bakala alembami. Davidi wa ntinu wasamba kwa Yave mu vava luludiku. Yave mpe wansambula. (Nku. 131:1-3) Kansi, Yave watumba atinu Nebukandesa yo Belesasa wau vo akwa lulendo. (Dan. 4:30-37; 5:22, 30) O unu, valenda mpe bwa diambu dilenda  tonta lulembamu lweto. Mpangi Ryan, selo kia salu una ye mvu 32, wayaluka mu nkutakani yakaka wavova vo: “Yabanzanga vo sazu itumbikwa se nkuluntu, kansi vioka mvu amvimba, ediadi ke diavangama ko.” Nga mpangi Ryan kafwete fungila akuluntu makasi wau vo katumbikilu kinkuluntu ko? Nga oyambula kwenda mu tukutakanu? Nga oyambula vo lulendo lwamvambula yo Yave ye nkangu andi? Adieyi wadi vanga ongeye?

¹⁸ Mpangi Ryan wavova vo: “Yavavululanga muna nkanda mieto konso diambu diavovelanga vuvu kilembi lungananga.” (Nga. 13:12) Wakudikila vo: “Yayantika bakula vo mfwete longoka songa luzindalalu ye lulembamu. Diavavanga vo yayambula Yave kandonga.” Mpangi Ryan wayambula sia sungididi kiasaka muna yandi kibeni. Wayantika yindula una kalenda sadisila akaka muna nkutakani ye muna salu kia umbangi. Ke vavioka kolo ko, wayantika longoka Nkand’a Nzambi ye wantu ayingi. Wavova vo: “Vava yatumbikwa se nkuluntu una vavioka mvu mosi ye ndambu, diakala nze diambu dia kinsalukisa. Wau vo yatoma yangalelanga salu kiame kia umbangi, kiatokananga diaka ko.”—Tanga Nkunga 37:3, 4.

19, 20. (a) Adieyi tufwete vanga kimana mambu tulongokele malembi kutuvambula yo Yave? (b) Mbandu a nani tulenda tanginina muna awana bakwamanana finama Yave?

¹⁹ Mawonso tubadikidi muna malongi mama mfunu mena muna zingu kieto. Tufwete kuyisananga wau vo tu Mbangi za Yave. O kala ye nzo ya kiese yo vimpi wambote i lukau lwa Yave. Tuzeye wo vo salu ye nzimbu zilenda kutusadisa mu lungisa nsatu zeto za nitu. E nsaka zilenda kutuvuvika, e komputadore ye salanganu yakaka ilenda mpe kutusadisa. Kansi, o viokesa tezo mu mambu mama yovo sadila mo mu mpila yambi dilenda kutuvambula yo Yave.

²⁰ Satana ozolanga vo twavambuka Yave. Kana una vo i wau, olenda sia ngolo za kuyitanina kumosi y’esi nzo aku. (Nga. 22:3) Kwamanana finama Yave, kumvambuki ko. Tuvwidi nona yayingi muna Nkand’a Nzambi ilenda kutusadisa mu vanga wo. Kanoke yo Noa ‘bakangala yo Nzambi aludi.’ (Etu. 5:22; 6:9) Mose ‘wazizila wau kamonanga ndion’olembi moneka.’ (Ayib. 11:27)E lumbu yawonso, Yesu wavanganga oma mayangidikanga S’andi ezulu. Muna kuma kiaki, Yave wansambula. (Yoa. 8:29) Tanginina mbandu au. ‘Monang’aka kiese; kwaminin’o samba; muna mambu mawonso tonda.’ (1 Tes. 5:16-18) Kuyambula konso diambu ko diavambula yo Yave!