Akento, Ekuma Nufwete Sakalela Akazi eno?
Akento, Ekuma Nufwete Sakalela Akazi eno?
“O ntu a nkento, i’yakala.”—1 KOR. 11:3.
1, 2. (a) Paulu wa ntumwa adieyi kasoneka mu kuma kia nkubika kasikidisa Yave mu diambu dia wisa ye lusakalalu? (b) Nkia yuvu tufimpa mun’elongi diadi?
YAVE wasikidisa e nkubika ina Paulu wa ntumwa kayika vava kasoneka vo “ntu akal’awonso, i Kristu.” I bosi wavova diaka vo, “o ntu a Kristu, i Nzambi.” (1 Kor. 11:3) Mun’elongi diaviokele twamwene vo Yesu wabadikilanga dio s’elau yo yangalela kala muna wisa kia Yave wa Nzambi wa Ntu andi. Akala bena vo Akristu besakalelanga Kristu wa ntu au. Kristu wasonganga ngemba, kiese, nkenda yo zola kwa wantu. Akala muna nkutakani i wau mpe bafwete kadilanga y’akaka, musungula ye akazi au.
2 Adieyi tuvova mu kuma ki’akento? Nani i ntu au? Paulu wasoneka vo: “O ntu a nkento, i’yakala.” Aweyi akento bafwete badikilanga e mvovo miami miavumunwinwa? Nga nkanikinu wau ufwete mpe sadilwa kele vo yakala ke sambilanga Yave ko? O sakalela wisa kia yakala, nga disongele vo o nkento kalendi vova diambu ko muna longo, musungula vava yakala kebakanga e nzengo? O nkento aweyi kalenda vavila o sanisinwa?
“Ikumvangila Nsadisi”
3, 4. E nkubika ya sia vo vakala yo ntu muna longo, aweyi ilenda twasila nluta?
3 Nzambi yandi wasikidisa kana nani ofwete kala ye wisa muna nkw’andi. Una kavanga Adami, Yave wa Nzambi wavova vo: “Ke diambote ko vo o yakala kakala yandi amosi; ikumvangila nsadisi wa nkw’andi.” Vava Eva kavangwa, Adami wayangalala mona nsadisi wa nkw’andi, yo vova vo: “E! ndioyù tu, i visi kia visi yame, ye nitu a nitu ame.” (Etu. 2:18-24) Adami yo Eva bakala y’elau dia kituka ese ye ngudi a wantu awonso alunga, ana badi zinga ye kiese yakwele mvu muna paradiso ova ntoto.
4 Muna kuma kia ukolami wa mase meto mantete muna mpatu ya Edene, o wantu bayivisa e nkubika kavanga o Nzambi ya kadila ye wisa una ufwene. (Tanga Roma 5:12.) Kansi, e nkubika ya sia vo yakala kakala se ntu muna longo, yakinu. Vava e nkubika yayi izitiswanga, nluta ye kiese ditwasanga muna longo. I diau mpe diavangama kwa Yesu muna sakalela e wisa kia Yave wa Ntu andi. Una kakedi ko nze muntu ova ntoto, Yesu ‘wakembelang’oku ndose a Yave ntangwa zawonso.’ (Nga. 8:30) Muna kuma kia usumuki, akala ke belendanga diaka sadila wisa kiau ko una ufwene. Akento mpe ke belendanga songa lusakalalu una ufwene ko. Kansi, vava yakala yo nkento besianga ngolo za vanga dina balenda, e nkubika yayi kiese kiayingi itwasanga muna longo.
5. Ekuma yakala yo nkento bafwete lemvokela elongi dina muna Roma 12:10?
5 Muna kala ye longo lwakiese divavanga vo akazi balemvokela elongi diadi dia Nkand’a Nzambi divewanga kw’Akristu awonso vo: “Muna nzolani a ungudi, nukalaziana yo walakazi; nuvita ntu muna zitaziana.” (Roma 12:10, NW) Vana ntandu, yakala yo nkento bafwete sianga ngolo za ‘songaziana lulembamu, kala yo walakazi, yo yambuziana.’—Ef. 4:32.
Kele vo Mosi Muna Akazi ke Sadilanga Yave Ko
6, 7. Kele vo nkento una vo Nkristu osakalelanga nkaz’andi wa mundembi kwikila, nkia nluta dilenda twasa?
6 Adieyi tuvova kele vo nkaz’aku ke sadilanga Yave ko? Nkumbu miayingi, dimonekanga vo yakala yandi ke sadilanga Yave ko. Avo i wau, o nkento aweyi kafwete kadila yandi? Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Yeno akento, nusakalel’akazi eno; kimana, ovo vena y’ana balembele lemvokel’e diambu, babakilwa muna nkal’akazi au, ke mu diambu ko; wau bemonanga nkal’eno aziku yo vumi.”—1 Pet. 3:1, 2.
7 Nkand’a Nzambi uvovesanga nkento mu kwamanana sakalela nkaz’andi una vo mundembi kwikila. E fu yandi yambote ilenda fila o nkaz’andi mu vava zaya dina dikumfilanga mu songa e fu yambote. Ediadi dilenda fila yakala mu yangalela mana kekwikilang’o nkaz’andi yo tambulwila e ludi.
8, 9. O nkento una vo Nkristu, adieyi kalenda vanga kele vo nkaz’andi wa mundembi kwikila ke yangalelanga ludi ko?
8 Kansi, adieyi tuvova kele vo yakala una vo mundembi kwikila keyangalelanga ludi ko? O Nkand’a Nzambi ukasakesanga nkento una vo Nkristu mu kwamanana songa e fu yambote, kana nkutu vo ediadi dilenda kala diampasi. Kasikil’owu, muna 1 Korinto 13:4 tutanganga vo: “O zola tasi kulandula.” Diambote kwa nkento una vo Nkristu mu kwamanana songa “lusakalalu lua ntima luawonso, yo lembama, yo nlandu a lutantu,” yo vangila wo kuna zola. (Ef. 4:2) Muna lusadisu lwa mwand’avelela, una vo i ngolo za Nzambi, dilendakana mu kwamanana songa e fu ya Kikristu, kana nkutu vava dikalanga diampasi mu vanga wo.
9 Paulu wasoneka vo: “Nlenda vanga mawonso muna ndion’okunkùmikanga.” (Fili. 4:13) Mwand’a Nzambi ulenda sadisa akazi Akristu mu vanga mambu mayingi mana ke balendi vanga ko muna ngolo za yau kibeni. Kasikil’owu, kele vo nkaz’aku bangika kekubangikanga, nanga olenda tontwa mu vutula mbi muna mbi. Kansi, Nkand’a Nzambi uvovesanga Akristu awonso vo: “Ke nuvutula muntu mbi muna mbi ko. . . . kadi diasonama vo, e kunda, kiame; mono kwame nsenda, i Yave wau.” (Roma 12:17-19) Diau adimosi mpe muna 1 Tesalonika 5:15 tuvoveswanga vo: “Nutala vo ke vakadi muntu ovutula muntu mbi muna mbi ko; nulandang’ak’owu wambote yeno ya yeno, yo wantu awonso.” Muna lusadisu lwa mwand’avelela a Yave, tulenda vanga dina ke tulendi vanga ko muna ngolo za yeto kibeni. Diamfunu mu lomba mwand’avelela a Nzambi muna sambu kimana watuvana dina tukondelo.
10. Adieyi kavanganga o Yesu vava akaka bamvovesanga yo kumvanga oma mambi?
10 Yesu mbandu ambote katusisila muna mpila kakadilanga y’awana bavovanga yo kumvanga oma mambi. Muna 1 Petelo 2:23 tutanganga vo: “Una kalevolwa, kavutwidi malevo ko; una kamon’e mpasi, kavumisi ko; wiyiyekwele kaka kwa ndion’ofundisang’e mfundis’ansongi.” Tukasakeswanga mu landa mbandu andi ambote. Kuvutulanga mbi mu mbi ko vava akaka bekuvanganga e mbi. Akristu awonso bewondelelwanga mu kala ye ‘nzolani a ungudi, yo walakazi, yo lusakalalu lua ntima: ke bavutula mbi muna mbi ko, ngatu malevo muna malevo.’—1 Pet. 3:8, 9.
Nga Akento ka Balendi Songa Ngindu Ko?
11. Nkia lau diampwena bavewa akento akaka Akristu?
11 O sakalela yakala, nga disongele vo o nkento kalendi songa ngindu zandi ko ngatu vova diambu muna mambu mebwanga muna nzo? Ve. Akala kumosi y’akento malau mayingi bevewanga kwa Yave. Badika elau bena diau awana bena muna buka kia 144.000 dia kala se atinu ye anganga kumosi ye Kristu vava keyala e nza. Muna buka kiaki muna mpe y’akento. (Ngal. 3:26-29) Kieleka, Yave salu yayingi kevananga kw’akento muna nkubik’andi.
12, 13. Yik’e nona kisonganga vo akento basakulanga.
12 Kasikil’owu, kuna nz’ankulu vakala y’angunza z’akento. Muna Yoele 2:28, 29 tutanganga vo: “Bungula mbungula mwand’ame muna nitu yawonso; o wan’eno amakala y’amakento besakula. . . . Muna ntaudi zamakala y’ezi zamakento muna lumbu yayina mbungula mwand’ame.”
13 Muna tezo kia 120 m’alongoki a Yesu bakala mun’esuku diantandu muna Yerusaleme muna lumbu kia Pentikosti ya mvu a 33 wa Tandu Kieto, mwakala y’akala y’akento. Mwand’a Nzambi wayitalela yau awonso. Petelo wayika e mvovo mia Yoele wa ngunza yo sadila mio kw’akala y’akento. Petelo wavova vo: “I Diau didi diavovelwa muna Yoele wa ngunza vo, muna lumbu yambaninu, i Nzambi wau, bungula mbungul’o mwand’ame muna nitu yawonso: O wan’eno amakala y’anamakento besakula . . . , muna ntaudi zame zamakala ye zina zamakento muna lumbu yayina i mbungul’o mwand’ame; besakula.”—Mav. 2:16-18.
14. Nkia salu basala akento muna lunungunuku lwa nkutakani ya Kikristu muna tandu kiantete?
14 Muna tandu kiantete, akento mayingi bavanga muna lunungunuku lwa nkutakani ya Kikristu. Basamunang’e nsangu za Kintinu kia Nzambi kw’akaka yo vanga mayingi mu kuma kia salu kia umbangi. (Luka 8:1-3) Kasikil’owu, Paulu wa ntumwa wayikila Foibe vo “selo kia dibundu dina muna Kenkerea.” Vava katwikila akw’andi a salu mavimpi, Paulu wayika akento ayingi akwikizi kumosi ye “Terufaina yo Terufosa, ana besadilanga muna Mfumu.” Watwika mpe mavimpi kwa “Perese, wa nzolwa, . . . ona wasadila kikilu muna Mfumu.”—Roma 16:1, 12.
15. Nkia salu besalanga akento muna lunungunuku lwa nkutakani ya Kikristu omu lumbu yeto?
15 Omu lumbu yeto, muna vioka mazunda nsambwadi za mazunda (7 milhões) ma wantu besamunang’e nsangu zambote za Kintinu kia Nzambi omu nza yawonso, ayingi muna yau akento a ntela zawonso. (Mat. 24:14) Ayingi muna yau asadi a ntangwa ke ntangwa, nze misionario yovo asadi kuna Betele. Davidi wa ntozi a nkunga wayimbila vo: ‘Yave yandi kibeni ovovele diambu, akento betelekanga nsangu zambote, vu kiayingi.’ (Nku. 68:11) Kieleka, tumonanga e ziku kia mvovo miami. Yave oyangalelanga e salu ki’akento muna samunang’e nsangu zambote yo lungisa ekani diandi. Dina kelombanga kw’akento Akristu vo basakalela akazi au ke disongele ko vo ke bafwete songa ngindu zau ko.
Akento Wole ana Basonga Ngindu Zau
16, 17. E mbandu a Sara aweyi isongelanga vo akento balenda songa ngindu zau muna longo?
16 Avo Yave nkutu ovananga akento malau mayingi, nga akala ke balendi kubayuvula ngindu ko vitila babak’e nzengo? Diangangu kw’akala mu vanga wo. Nkand’a Nzambi uyikanga nona yayingi y’akento basong’e ngindu zau yovo vanga diambu lembi yuvula akazi au. Yambula twabadika nona yole.
17 Sara, wa nkaz’a Abarayama, walombanga kwa nkaz’andi vo kayinga nkento andi wezole kumosi ye mwan’andi, wau vo kanzitisanga ko. Ediadi ‘diayiva kikilu vana meso ma Abarayama,’ kansi ke wau ko Nzambi kabadikila dio. Yave wavovesa Abarayama vo: “Kuyivisa dio ko omo meso maku, edi dia nleke y’edi dia ntaudi; muna mawonso màvovese Sara, wá nding’andi.” (Etu. 21:8-12) Abarayama walemvokela Yave, yo wila ngindu za Sara yo vanga dina kamvovesa.
18. Abingaile nkia diambu kavanga?
18 Badika mpe e nona kia Abingaile wa nkaz’a Nabale. Vava Davidi katinanga Saulu wa Ntinu wamwenang’e kimpala, walwaka vana vakala mameme ma Nabale. Vana fulu kia baka mavwa ma Nabale mu kingolo, Davidi ye makesa mandi batanina mameme mandi. Kansi, Nabale ‘wambâdi ye nkwa fu yambi’ kakala, ‘wasaula’ makesa ma Davidi. “Kimpumbulu” ye ‘umvungianu mpe kakala wau.’ Vava makesa ma Davidi balomba madia kuna luzitu lwawonso, Nabale kazola ko. Adieyi kavanga Abingaile vava kawa dina diabwa? Lembi vova diambu kwa Nabale, Abingaile “ozabukidi, obongele nkama zole za mbolo ye nkalu zole za vinyo, yo mameme matanu makubama, ye nzongo ntanu mia masa makaluka, ye kangi nkama ya bundu ya vinyo yayuma, ye nkama zole za mbumba mia nsanda” yo vana yo kwa Davidi ye makesa mandi. Nga Abingaile diambote kavanga? Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “O Yave otumbidi Nabale, kafwa.” I bosi, Davidi wasompa Abingaile.—1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42.
Nkento ona Ovavanga Sanisinwa
19, 20. Nki kitwasanga lusanisinu kwa nkento?
19 Nkand’a Nzambi usanisinanga akento ana bevangilanga mambu muna nzila za Yave. Nkand’a Ngana usanisinanga “o nkento angangu” muna kunyikila vo: “E ntalu andi iviokele kikilu makolado. O ntim’a nkaz’andi umbundidi vuvu, kekondwa kwandi nluta ko. Okumwesesa mawete, ke mayi ko, e lumbu yawonso ya zingu kiandi.” Vana ntandu, “obatwini nua kuna ngangu, o nsiku a walakazi wina vana lubini. Otoma talanga nza mia nzo andi, kedianga madia ma umbomvo ko. O wan’andi betelama banyikila vo nkwa nsambu; o nkaz’andi unkembele.”—Nga. 31:10-12, 26-28.
20 Nki kitwasanga lusanisinu kwa nkento? Muna Ngana 31:30 tutanganga vo: “Edienga, dialuvunu; o wete, wangengo: O nkento ovumina Yave i’kembelwa.” O vumina Yave divavanga vo nkento kasakalela wisa kina Nzambi kasikidisa. “O ntu a nkento, i’yakala,” “o ntu akal’awonso, i Kristu,” “o ntu a Kristu, i Nzambi.”—1 Kor. 11:3.
Vutulanga Matondo Muna Lukau lwa Nzambi
21, 22. (a) Akristu basompa nkia kuma bavwidi yavutulwila matondo kwa Nzambi muna lukau lwa longo? (b) Ekuma tufwete sakalelanga e nkubika kasikidisa Yave mu kuma kia wisa? (Tala e babu muna lukaya lwa 17.)
21 Akristu ana basompa bena ye kuma yayingi ya vutula matondo kwa Nzambi. Akazi balenda kala ye kiese kia sadila Yave vamosi. Balenda vutula matondo kwa Nzambi mu kuma kia lukau lwa longo, kadi lukubavananga elau dia yikanesa e zingu yau yo kala ye kiese kia kangala yo Yave nze akazi. (Rutu 1:9; Mika 6:8) Yave w’Etuku dia longo otomene zaya dina divavwanga mu kala ye longo lwakiese. Avo ovangila mambu mun’owu wa nzila zandi, ‘e kiese kia Yave kikala se fika kiaku’ kana nkutu mu nza yayi yampasi.—Nek. 8:10.
22 Yakala una vo Nkristu ozolanga nkaz’andi nze una kekuyizolelanga, osonganga walakazi ye nkenda muna mpila kekadilanga ye wisa. O nkento andi ovuminanga Nzambi okunzola, okala se nsadisi yo kunzitisa. Edi disundidi o mfunu, e mbandu au ambote ikembelela Yave wa Nzambi eto.
[Yuvu ya Longoka]
Nga Osungamenanga?
• Yave adieyi kasikidisa mu kuma kia wisa ye lusakalalu?
• Ekuma akazi bafwete songaziananga o zitu?
• O nkento aweyi kafwete kadilanga yo yakala wa mundembi kwikila?
• Ekuma akala bafwete yuvulwilanga e ngindu z’akazi au vava bebakanga e nzengo?
[Babu kina muna lukaya lwa 17]
Ekuma Tufwete Sakalela e Wisa?
Yave wasikidisa e wisa vana vena vangwa yandi yangangu. E nkubika yayi yavangwa muna wete dia vangwa ya mianda ye wantu. Ikubavananga elau dia sadila o nswa a kuyisolela yo songa zitu kwa Nzambi muna kunsadilanga muna ungudi.—Nku. 133:1.
E nkutakani y’Akristu akuswa belemvokelanga e wisa kia Yesu Kristu wa ntu au. (Ef. 1:22, 23) Muna sakalela wisa kia Yave, “o Mwana yandi kibeni, osakidikwa kwa ndiona wansakidikila lekwa yawonso, o Nzambi kakala wonso muna wonso.” (1 Kor. 15:27, 28) Muna kuma kiaki, diamfunu kwa selo ya Nzambi mu sakalelanga e wisa kiasikidiswa muna nkutakani ye muna zingu kia esi nzo. (1 Kor. 11:3; Ayib. 13:17) Avo tuvanga wo, tuzolakana kwa Yave yo vwa nsambu zayingi.—Yes. 48:17.
[Foto ina muna lukaya lwa 13]
E sambu kilenda sadisa nkento Akristu mu songa fu yambote
[Mafoto zina muna lukaya lwa 15]
Yave oyangalelanga e salu besalanga akento muna lunungunuku lwa salu kia Kintinu