Malongi ma Yesu nga Diambu Mevanganga Muna Sambu Yaku?
Malongi ma Yesu nga Diambu Mevanganga Muna Sambu Yaku?
“Vava kamana mambu mama, e ndonga iyizengenekenene elongi diandi.”—MAT. 7:28.
1, 2. Ekuma wantu basivikila e mpila kalongelanga Yesu?
TUFWETE wá malongi ma Yesu Kristu wa Mwan’amosi a Nzambi yo sadila mo muna zingu kieto. Ke vena muntu ko walonga nze yandi. Kiaki i kuma wantu basivikila e mpila kavovela mun’Elongi diandi vana Mongo.—Tanga Matai 7:28, 29.
2 E mpila kalongelanga o Mwan’a Yave yaswaswana y’eyi y’asoneki, ana balonganga ngindu za wantu asumuka. Kristu “ndong’a nkwa wisa,” kalonganga kadi mana kalonga kwa Nzambi matuka. (Yoa. 12:50) Owau yambula twafimpa una e mvovo mia Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo milenda vangila diambu muna sambu yeto.
Vava Osambanga Kukadi nze Akwa Kivùnina ko
3. Yika mu mvovo miankufi dina kavova Yesu muna Matai 6:5.
3 E sambu diambu diamfunu muna nsambila aludi. Ikuma vo, tufwete sambanga kwa Yave ntangwa zawonso. Kansi, e sambu yeto ifwete kala ngwizani ye dina kavova Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo. Wavova vo: ‘Ovo se nusamba, ke nukadi nze akwa kivùnina ko: kadi bazolele o telama basamba muna masambilu, yo vana mpambu za nzila, bamoneka kwa wantu. Kieleka inusamunwini vo, batambwidi kala nsendo au.’—Mat. 6:5.
4-6. (a) Ekuma Afarisi bazolelanga “telama basamba muna masambilu, ye va mpambu za nzila”? (b) Aweyi ‘batambulwila kala nsendo au’?
4 Alongoki a Yesu bakanikinwa balembi tanginina ‘akwa kivùnina’ nze Afarisi vava basambanga, ana bayibadikilanga vo asongi avo tala akwa disu kunsi a lukaya. (Mat. 23:13-32) Wantu awaya akwa kivùnina, bazolang’o “telama basamba muna masambilu, yo vana mpambu za nzila.” Ekuma? Edi bazolanga vo “bamoneka kwa wantu.” Ayuda muna tandu kiantete bakala ye fu kia samba muna nkutakani, ekolo kiavewanga tukau twamfutumuki muna tempelo (muna ola yevwa mu mene ye muna ola yetatu ya masika). Ndonga mun’awana bakala muna Yerusaleme basambanga kumosi y’akwau minkwikizi vana yanzala kia tempelo. Ayuda akaka kuna mbazi a mbanza, ezak’e ntangwa nkumbu miole basambanga muna lumbu “muna masambilu.”—Tezanesa ye Luka 18:11, 13.
5 Wau vo wantu ayingi kwandá bakalanga ye tempelo yovo ye masambilu mu vang’e sambu yayi, basambilanga konso fulu bawanukini muna ola yayina. Akaka bazolanga vo ola yayi ya sambu yabawana “vana mpambu za nzila.” Bazolanga vo “bamoneka kwa wantu” ana baviokanga. Akwa kivùnina awaya ‘sambu yankolondondo basambanga’ kinumana basivikisa wantu. (Luka 20:47) Ka tufwete kala ye ngindu zazi ko.
6 Yesu wavova vo akwa kivùnina awaya ‘batambula kala nsendo au.’ Batambula dina bavavanga, i sia vo, bazayakana yo kembelwa kwa wantu. Wau i nsendo mvimba batambula, kadi e sambu yau yakivùnina ke yawakananga ko kwa Yave. Kansi, Nzambi owang’e sambu y’alandi akieleka a Kristu, nze una usonganga e mvovo mia Yesu.
7. E lulukisu lwa samba muna ‘kati kwa nzo’ zeto adieyi lusonganga?
7 “Kansi ongeye, ovo se’samba, kota muna ngudi aku a nzo, wazik’e kielo, wasambila S’aku wina kuna sweki, o S’aku, on’omonanga kuna sweki, okusenda.” (Mat. 6:6) E lulukisu kavana o Yesu lwa samba muna kati kwa nzo yo zik’ekielo, ka lusonganga ko vo muntu kafwete samba va meso ma wantu ko, nze sunzula nkutakani muna sambu. E lulukisu lwalu vangu dia samba y’ekani dia sivikisa wantu lwasima, dia vava kembelwa kw’akaka. Tufwete sungamenanga elongi diadi vava tuvewang’elau dia sunzula nkangu a Nzambi muna sambu. Tufwete mpe lemvokela lulukisu lwakaka kavana o Yesu mu kuma kia sambu.
8. Nkia mpila sambu tufwete venga kiyikwanga muna Matai 6:7?
8 ‘Ovo se nusamba, ke nuvovolola ko, una uvanganga nzenza: kadi, edi bebanzanga vo bewakana muna mpov’au ayingi.’ (Mat. 6:7) Yesu wayika diaka mpila yakaka yambi ya sambu, i sia vo, vovolola mambu. Yesu kazola vova ko vo twalembi vovolola sambu ya ludodokelo yovo mvovo mia matondo mitukanga mu nsi a ntima vava tusambanga. Muna mpatu a Ngetesemane, muna fuku wavitila lufwa landi, Yesu nkumbu miayingi kavutukila “mambu mamosi” muna sambu.—Maku 14:32-39.
9, 10. Ekuma ka tufwete vovolwelanga ko muna sambu?
9 Ke diambote ko kwa yeto twatanginina e sambu ya vovolola yisambanga “nzenza” yovo esi zula. Ntangwa zawonso bevutukilanga e mvovo kumosi ye mina miakondwa o mfunu. E fu kiaki ke kiasadisa asambidi a Bale ko ana badodokela nzambi au aluvunu “tuka menemene yaku ntangwanlungu, oku vo, E Bale, utuwa!” (1 Nti. 18:26) Wantu ayingi o unu bevovololanga muna sambu, edi bebanzanga vo ‘bewakana.’ Kansi, Yesu watusadisa mu zaya vo o sadila ‘mpova zayingi’ yo vovolola muna sambu ke dina mfunu ko vana meso ma Yave. I bosi, Yesu wavova vo:
10 “Dianu vo ke nubafwani ko: o S’eno ozeye eki nukondelo, una ke nwanlombele ko.” (Mat. 6:8) Ndonga mun’afidi a dibundu dia Ayuda bavanganga nze Esi Zula mu sadila mvovo miayingi vava basambanga. E sambu ya nsi a ntima kumosi ye ludodokelo, matondo ye ndomba, mfunu yina muna nsambila aludi. (Fili. 4:6) Kansi, ke diambote ko kwa yeto mu vutukilanga diambu dimosi ntangwa zawonso nze vika sia vo Nzambi kazeye nsatu zeto ko. Vava tusambanga, tufwete sungamena vo, kwa Ndiona ‘ozeye eki tukondelo, una ke tunlombele ko’ tufilanga e sambu kieto.
11. Adieyi tufwete sungamenanga avo tuveno elau dia fil’e sambu kia nkangu awonso?
11 E mvovo mia Yesu mu kuma kia sambu ilembi tambuka mifwete kutusungamesa vo Nzambi ke sivikiswanga kwa mvovo miangolo-ngolo ko. Tufwete sungamenanga mpe vo vava tusambanga mu sunzula nkangu awonso ke ntangw’a sivikisa wantu ko yo kubafila mu yindula vo zingila tuzingila yavana tuvova “Amen.” O sadila sambu mu vana luzayisu yovo elongi kwa nkangu ke dina ngwizani ko ye mvovo mia Yesu mun’Elongi diandi vana Mongo.
Yesu Watulonga o Samba
12. “Yambula nkumbu aku yazitiswa” aweyi disongele?
12 Kana una vo Yesu walukisa mu kuma kia sadila sambu mu mpila yambi, walonga alongoki andi una bafwete sambila. (Tanga Matai 6:9-13.) E sambu ki’Es’eto, ka kifwete siwa mu ntu ko kimana kiavutukilwanga ntangwa zawonso. Kansi, e sambu kiaki kisonganga una tufwete sambidila. Kasikil’owu, Yesu wasia nkumbu a Nzambi va fulu kiantete muna sambu kiaki, oku vo: “E S’eto koko’zulu, yambula nkumbu aku yazitiswa.” (Mat. 6:9) Tuyikilanga Yave vo “e S’eto” kadi yandi i Mvangi eto ona okalanga ‘kun’ezulu,’ vala ye ntoto. (Nsi. 32:6; 2 Tus. 6:21; Mav. 17:24, 28) O mvovo “S’eto” ufwete kutusungamesa vo mpangi zeto mpe ngwizani ambote bena yau ye Nzambi. “Yambula nkumbu aku yazitiswa” i ndomba tulombanga kwa Yave kimana katundidika nkumbu andi yo velelesa yo muna luvezo lwatwasa ukolami muna Edene. Muna vana e mvutu za sambu kiaki, Yave osinga fwasa yimpumbulu yawonso ova ntoto mu tundidika nkumbu andi.—Yez. 36:23.
13. (a) E ndomba “kintinu kiaku kiza” aweyi ilunganena? (b) O samba vo luzolo lwa Nzambi lwavangama ova ntoto aweyi disonganga?
13 “E kintinu kiaku kiza. O luzolo luaku luavangam’ova nza nze koko’zulu.” (Mat. 6:10) Muna ndomba yayi, tufwete sungamenanga vo e “kintinu” i luyalu lwa Masia vana moko ma Kristu ye “avauki” ana beyala yandi kumosi. (Dan. 7:13, 14, 18; Yes. 9:6, 7) O lomba vo e kintinu “kiza” disonganga vo Kintinu kia Nzambi kiza katula awonso betelamenanga luyalu lwandi. Ke kolo ko ediadi divangama mu twasa paradiso, muna mukala unsongi, luvuvamu ye mawete. (Nku. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) E luzolo lwa Yave lwavangama kala kun’ezulu. O samba vo lwavangama mpe ova ntoto disonganga vo tulombanga kwa Nzambi mu lungisa ekani diandi mu kuma kia ntoto kumosi y’ekani diandi dia fwasa atantu andi nze una kavanga kuna nz’ankulu.—Tanga Nkunga 83:1, 2, 13-18.
14. Ekuma tufwete lombela kaka “dia kweto kwa lumbu ya lumbu”?
14 “O dia kweto kwa lumbu ya lumbu utuvana ko o unu.” (Mat. 6:11; Luka 11:3) Vava tulombanga e ndomba yayi, tulombanga vo Nzambi katuvana o dia kwa “unu.” Ediadi disonganga vo tukwikilanga muna nkum’a Yave wa lungisa e nsatu zeto za lumbu ke lumbu. E sambu kiaki ke kiyikanga ko vo tufwete lomba ulolo wa madia. O lomba kaka dia kweto kwa lumbu ke lumbu difwete kutusungamesa dina kakanikina Nzambi kw’Aneyisaele mu bonga kaka “kunku kia lumbu ke lumbu.”—Luv. 16:4.
15. Vana e nsas’a ndomba “utuyambulwila mfuka zeto, e ngyambwila tuyambulwidi ana tuvwidi mfuka.”
15 E ndomba ilende muna sambu ki’Es’eto isonganga diambu tufwete vanga. Yesu wavova vo: “Utuyambulwila mfuka zeto, e ngyambwila tuyambulwidi ana tuvwidi mfuka.” (Mat. 6:12) E Nsangu Zambote zasoneka Luka zisonganga vo e “mfuka” yayi i “masumu.” (Luka 11:4) Muna ‘yambulwila’ kaka awana bekutusumukanga i tulenda yambulwilwa mpe kwa Yave. (Tanga Matai 6:14, 15.) Tufwete yambulwilanga akaka kuna mvevo.—Ef. 4:32; Kol. 3:13.
16. Aweyi tufwete bakulwila e ndomba vo kutufidi ko muna umpukumuni ye utuvuluza muna ndiona wambi?
16 “Kutufidi ko muna umpukumuni, kansi utuvuluza muna mbi.” (Mat. 6:13) Aweyi tufwete bakulwila e ndomba zole zazi zina muna sambu kalonga o Yesu? Diambu tufwete sungamenanga i diadi: Yave ke kutufilanga mu vanga esumu ko. (Tanga Yakobo 1:13.) Satana, i sia vo, ‘ndiona wambi’ yandi kikilu i ‘mvukumuni.’ (Mat. 4:3) Kansi, Nkand’a Nzambi uyikanga mu kuma kia maka mambu keyambulwilanga o Yave vo yandi otwasanga mo. (Rutu 1:20, 21; Kim. 11:5) Vava tusambanga vo “kutufidi ko muna umpukumuni,” tulombanga kwa Yave kalembi kutuyambula vo twabwa vava tuvukumunwanga mu kunkolamena. I bosi, vava tusambanga vo “utuvuluza muna mbi” tulombanga kwa Yave kalembi yambula vo Satana katusunda. Tulenda kala ye vuvu vo ‘Nzambi kalendi yambula ko vo twatontwa ntontwa iviokele ina tulenda zizidila.’—Tanga 1 Korinto 10:13.
‘Kwamanana Lomba, yo Vava ye Dodela’
17, 18. O ‘kwamanana lomba, yo vava ye dodela’ adieyi kusonganga?
17 Paulu wa ntumwa wavovesa mpangi zandi Akristu vo: “Nukwaminina muna sambu.” (Roma 12:12) Yesu wayika diambu dina betela ye mvovo miami vava kavova vo: “Nulomba, ozevo nuvewa; nuvava, ozevo nusolola; nudoda, ozevo nuziulwilwa, kadi konso on’olomba otambula; on’ovava, osolola; on’ododa, oziulwilwa.” (Mat. 7:7, 8) Ke diambi ko mu ‘kwamanana lomba’ mawonso mena ngwizani ye luzolo lwa Nzambi. Wau kasungamena e mvovo mia Yesu, Yoane wa ntumwa wasoneka vo: “I zau zizi e nkabu twina zau oku kwa [Nzambi], ovo, konso una tulombela muna luzolo luandi, wa kekutuwá.”—1 Yoa. 5:14.
18 Elongi dia Yesu dia ‘kwamanana lomba yo vava’ disonganga vo tufwete zindalala o samba kele vo ke tutambwidi mvutu ko vana vau. Diamfunu mpe ‘twakwamanana dodela’ mu kota muna Kintinu yo vwa nsambu ye mawete kitwasa. Nga tulenda kala ye vuvu vo Nzambi owá e sambu yeto? Elo, avo tuna ye vuvu muna Yave, kadi Kristu wavova vo: “Konso on’olomba otambula; on’ovava, osolola; on’ododa, oziulwilwa.” Nona yayingi ya selo ya Yave isonganga vo Nzambi “owanga sambu” yeto.—Nku. 65:2.
19, 20. Muna mvovo mia Yesu muna Matai 7:9-11, o Yave aweyi kenena nze se dianzodi?
19 Yesu watezanesa Nzambi ye se dianzodi on’ovananga lekwa yambote kwa wan’andi. Yindula una wadi mona kele vo wakala vana vavovelwa Elongi vana Mongo yo wá vava Yesu kavova vo: “Nkia muntu vovo nwina, ovo mwan’andi olombele mbolo, kakumvan’etadi: ovo mbizi a maza kanlombele, kakumvana nioka? Dianu vo, oyeno, nuna yo bi, ovo nuzeye o vana tukau twambote kwa wan’eno, o S’eno wina kun’ezulu, nkia nduta keluta vana lekwa yambote kw’awana bekunlomba.”—Mat. 7:9-11.
20 O se kana una vo ‘muntu ambi’ mu kuma ki’esumu, osonganga zola kwa mwan’andi. Ke vunginikanga mwan’andi ko, kansi ovanganga wawonso mu kumvana “tukau twambote.” Diau adimosi mpe, o S’eto ezulu okutuvananga “lekwa yambote,” nze i mwand’andi avelela. (Luka 11:13) Mwanda wau ulenda kutukumika mu sala salu kia Yave una vo Mvani a “konso lukau luambote, yo konso lukau luaziku.”—Yak. 1:17.
Kwamanana Bak’e Nluta Muna Malongi ma Yesu
21, 22. Nkia mambu mamfunu mena mun’Elongi dia Yesu vana Mongo? Aweyi omwene mu kuma kia malongi mama ma Yesu?
21 Elongi dia Yesu vana Mongo i longi dilutidi malongi mawonso mavewa kala ova nza. Ediadi dimonekanga mu kuma kia mana dikutulonganga mu kuma kia Nzambi ye mpila yakiá diavovelwa. Nze una tumwene muna malongi matatu mama, tulenda baka nluta miayingi avo tusadila malongi mena mun’Elongi dia Yesu vana Mongo. Malongi mama ma Yesu malenda soba e zingu kieto owau ye kutuvana vuvu kiakiese kia kusentu.
22 Makete kaka tufimpidi muna mambu mayingi mamfunu mena mun’Elongi dia Yesu vana Mongo. Ka diesivi ko vo awana bawa elongi diandi ‘bayizengeneka mu kuma kia mpila andi ya longela.’ (Mat. 7:28) Ka lukatikisu ko, diadi mpe dilenda vangama kwa yeto avo tuzadisi ngindu ye ntima mieto ye malongi mama ye makaka mamfunu kavova Yesu Kristu wa Nlongi Anene.
Nkia Mvutu Ovana?
• Yesu adieyi kavova mu kuma kia sambu y’akwa kivùnina?
• Ekuma tufwete vengela e fu kia vovolola e mambu vava tusambanga?
• Nkia ndomba zina muna sambu ki’Es’eto?
• Aweyi tulenda ‘kwamanena lomba, yo vava ye dodela’?
[Yuvu ya Longoka]
[Foto ina muna lukaya lwa 15]
Yesu watumba akwa kivùnina ana basambanga mu moneka yo wakana kwa wantu
[Foto ina muna lukaya lwa 17]
Nga zeye ekuma dinina o mfunu dia lombanga o dia kweto kwa lumbu ke lumbu?