Luziku lw’Akristu Lufwete Kala lwa Zitu, lwa Tezo yo Yangidika Nzambi

WANTU bekazanga yo dila. Afwidi bavwete mvwatu miandombe yo kuyinengomona vana ntoto mu kuma kia ntantu. Akaka mu kina bena yo bong’e mbembo. Vo i akaka, mu dia bena yo kemba. Akaka baleka vana ntoto, bakolelo malavu ma nsamba ye malavu makaka mankolwa. Va nkia fulu bena? Muna nsi zayingi ova nza, i wau bevanganga vana vena lufwa, vava e ndonga ikutakananga mu sindika ndiona ofwidi.

Mbangi za Yave zayingi bezingilanga mu fulu ina vo e yitu ye mfinangani zau belandanga e fu ya kisi nsi yo mwena mafwa o wonga. Ayingi bekwikilanga vo avo muntu ofwidi, okitukanga se mwanda w’akulu, ulenda sadisa awana bena moyo yovo kubavanga mpasi. Malongi mama mefilanga wantu mu vanga mambu ma mpila mu mpila muna lumbu kia luziku. Dialudi vo o dila yo kendalala, vava kifwanga muntu, ke diambi ko. O Yesu ye ntumwa zandi, ezak’e ntangwa badilanga vava bafwilwanga azodi. (Yoa. 11:​33-35, 38; Mav. 8:2; 9:​39) Kansi, ke baviokesanga tezo ko mu songa ntantu zau, nze una wavanganga wantu a lumbu yau. (Luka 23:​27, 28; 1 Tes. 4:​13) Ekuma? E kuma kadi bazay’e ludi mu kuma kia mafwa.

O Nkand’a Nzambi utoma kiesesanga vo: “Wantu bazeye wo vo fwa befwa, kansi afwa ke bazeye diambu ko . . . O zola kwau ye kitantu ye kimpala kivwidi vila . . . Kadi ke vena mfuntu ko yovo lukanu, yovo zayi yovo ngangu muna nsi-a-fwa, kun’okwenda.” (Kim. 9:​5, 6, 10) E sono yayi ikiesesanga vo vava muntu kefwanga, ke zayanga diaka diambu ko. Kalendi diaka yindula ko, mona kiese yovo mpasi, ngatu bakula konso diambu. O zay’e ludi kiaki kia Nkand’a Nzambi, aweyi difwete vanga mu mpila ina Akristu bafwete vanga muna ntangw’a luziku?

“Eki Kiafunzuka, ke Nuviakana kio Ko”

Kana nkutu nkia kanda yovo nsi bezingilanga, Mbangi za Yave bevenganga konso fu yina ngwizani y’elongi dia sia vo amafwa bayizeye ye balenda sadisa ana bena moyo yovo kubavanga mpasi. E fu kia leka vana lufwa, dia yo nua yo kina muna lumbu kia zika, ye luyindulu lwa lumbu kiafwa o muntu, yo vana lekwa kwa mvumbi ye mambu makaka mevanganga afwidi, fu yafunzuka, Nzambi ikendelekanga, kadi ngwizani yina ye malongi maluvunu, ma nkwiya meyikanga vo moyo yovo mwanda ke ufwanga ko. (Yez. 18:⁠4) Akristu akieleka ‘ke balendi dila va meza ma Yave ko ye va meza ma nkwiya.’ Muna kuma kiaki, ke bekisianga mu fu yayi ko. (1 Kor. 10:​21) Belemvokelanga nkanikinu owu: “Nwavauka, . . . eki kiafunzuka, ke nuviakana kio ko.” (2 Kor. 6:​17) Kansi, o lemvokela nkanikinu wau, ke diambu diakete ko.

Omu África ye mu fulu yakaka, ayingi bekwikilanga vo avo wantu ke balende fu yayi ko, akulu au ana bafwa makasi befunga. O lembi landa fu yayi, dibadikilwanga vo kolama yo zola twasa mpasi yovo sibu kw’esi vata diawonso. Muna lembi kuyisia muna fu ya luziku ke ina ngwizani ko yo Nkand’a Nzambi, ayingi muna nkangu a Yave bevezwanga yo bangikwa kwa yitu yau yovo kwa esi vata. Akaka muna Mbangi za  Yave bebadikilwanga nze wantu bekivaulanga y’akaka yo lembi zitisa mafwa. Ezak’e ntangwa, mindembi kwikila bevavanga vit’o ntu muna luziku lwa Akristu. Aweyi tulenda vengela tantana y’awana besiandamanga vo luziku lwavangamena mun’owu wa fu ikendelekanga Yave?

Zayisa Ngindu Zaku mu Mpila Yakiá

Muna fulu yakaka omu nza, yitu ye mbuta za kanda yau bebakanga nzengo za mpila ifwete vangamena luziku lwa muntu ofwidi. Muna kuma kiaki, o Nkristu wa nkwa kwikizi kafwete toma kiesesa vo Mbangi za Yave befila luziku mun’owu wa nsiku mia Nkand’a Nzambi. (2 Kor. 6:​14-​16) Dina divangamanga vana luziku lw’Akristu ka difwete tesesa mpangi sakuba ko yovo awana bazeye dina tukwikilanga yo longa mu kuma kia mafwa.

Vava mpangi muna nkutakani y’Akristu kelombwanga vo kafila luziku, akuluntu balenda sadisa mpangi ana bafwidilu mu bakula e nkanikinu mia Nkand’a Nzambi mu kuma kia luziku, kimana lwavangamena mun’owu wa Nkand’a Nzambi. Avo akaka bena vo ke Mbangi za Yave ko bazolele kotesa fu yafunzuka, o Nkristu kafwete sikila muna nzengo zandi yo songa kuna unkabu ye luzitu, una yeto Akristu tubadikilanga diambu diadi. (1 Pet. 3:​15) Kansi, adieyi tufwete vanga kele vo yitu yeto ya mindembi kwikila basiandamene kaka kotesa e fu yafunzuka? E yitu ina vo Mbangi za Yave balenda bak’e nzengo za katuka vana luziku. (1 Kor. 10:​20) Avo diau dibwidi, valenda vangwa elongi dia lufwa kun’Eseka dia Kintinu yovo va fulu kiakaka kiavuvama muna ‘fiaulwisa muna sono,’ ana bakendalele mu kuma kia lufwa lwa nzodi au. (Roma 15:⁠4) Kana nkutu vo evimbu dia mvumbi ke dina ko vana fulu kifidilwa elongi, e nkubika zazi zifwete kala za zitu yo tondakana kwa Nzambi. (Nsi. 34:​5, 6, 8) E mavwanga ma mindembi kwikila malenda kudikila ntantu, kansi tulenda fiaulwiswa mu zaya vo etima dieto dia vanga edi diambote diyangidika Nzambi, ona olenda kutuvana “ulolo wa nkuma.”​—⁠2 Kor. 4:⁠7.

Sonek’e Ngindu Zaku

Kele vo muntu, ekolo kena moyo, osonekene luzolo lwandi muna nkanda, lwa mpila kazolele ifwete vangilwa luziku lwandi, ke dikala diampasi ko mu songa kwa yitu yandi ya mindembi kwikila, wau vo bezolanga vanga dina kasikidisa o mvumbi. Olenda soneka una ufwete fidilwa luziku, fulu luvangamena, nani ovita ntu muna nkubik’a luziku lwaku. (Etu. 50:⁠5) Dikala diambote kele vo osidi nkumbu aku muna nkanda wau ye yina ya mbangi. Awana  besikidisanga oma malenda bwa kuna sentu muna ngangu yo umbakuzi wa nkanikinu mia Nkand’a Nzambi, bazeye wo vo ke bafwete vingila ko yavana benuna yovo bakama kimbevo kiangolo i bosi besoneka ngindu zau.​—⁠Nga. 22:3; Kim. 9:⁠12.

Akaka ke bemonanga dio diambote ko dia soneka mambu mama. Kansi, o vanga wo disonga vo u Nkristu azikuka muna mwanda, ona otokanenanga wete dia wantu akaka. (Fili. 2:⁠4) Diambote wasikidisa mambu mama ngeye kibeni, vana fulu kia yambula vo esi nzo aku babak’e nzengo zazi, kadi balenda komekenwa mu tambulwila mavangu masafu mana kwakwikilanga ko ngatu tonda.

Zayang’e Tezo Muna Lumbu kia Luziku

Muna nsi zayingi za África, bekwikilanga vo luziku diambu diampwena yo sivikisa wantu, kimana mianda mia akulu au mialembi funga makasi. Akaka bekitulanga luziku se fulu kia ‘kuyisanina’ mu kuma kia mavwa. (1 Yoa. 2:​16) Muna vangisa luziku luna lusivikisa wantu, ntangwa ye ngolo ye mavwa mayingi divavanga. Muna tunta wantu ayingi, besianga foto zampwena za ndiona ofwidi mu fulu yayingi mu zayisa kwa nkangu vo lumbu kia luziku kifwene. Ana bafwidilu bevwatiswanga yinkutu yasiwa foto dia ndiona ofwidi. Besumbanga e nkela zantalu mu sivikisa wantu. Kuna nsi mosi ya África, akaka belwakanga yamu tezo kia vanga e nkela zina nze ekalu, yovo nze kumbi di’ezulu, yovo nzaza ye fwaniswa ya lekwa yakaka mu songa vo akwa mavwa y’etunda. E mvumbi okatulwanga muna nkela yo siwa vana mfulu yatoma viengeswa. Kele vo nkento ofwidi, ovwikwanga mwatu miampembe mia lukazalu ye lunga ye kolowa yo toma viengeswa. Nga diambote kwa nkangu a Nzambi mu kuyisia mu mambu mama?

Akristu azikuka bazeye e kuma dinina diangangu dia venga fu yayi ya kuyisana isongwanga kwa wantu ana ke belemvokelanga nkanikinu mia Nkand’a Nzambi ko. Tutomene wo zaya vo e fu ya kisi nsi eyi ke ina betela ko ye Nkand’a Nzambi ‘ke itukidi kw’Ese ko, kansi mu nza, ina ivempoka.’ (1 Yoa. 2:​15-​17) Diamfunu twavenga fu kia  kimpala, kia vava sunda akaka. (Ngal. 5:​26) Mambu mebwanga mesonganga vo mu kuma kia wonga wa mafwa, ye fu ya kisi nsi, bevanganga luziku lwampwena yo kitula lo se nkinzi anene, wampasi mu sikidisa mambu. Muna kuma kiaki, mavwanga ye mambu mambi mekotanga. Wonga wa mafwa ulenda fila mindembi kwikila mu kuyivana mu fu yasafu. Muna luziku lwa mpila yayi, wantu bebokomokanga ye dilu, bimbana yo mvumbi, vovana yandi nze vika sia vo moyo kena yo kumvana nzimbu ye lekwa yakaka. Kele vo diadi divangamene vana luziku lw’Akristu, luvezo ditwasa muna nkumbu a Yave yo nkangu andi.​—⁠1 Pet. 1:​14-16.

O zay’e ludi mu kuma kia mafwa difwete kutuvana unkabu wa lembi kotesa fu ya nza muna luziku. (Ef. 4:​17-​19) Kana una vo Yesu i muntu wasunda nene yo mfunu wazinga kala ova nza, mu mpila ya zitu kazikilwa, ke vakala ndong’ayingi ko. (Yoa. 19:​40-​42) Awana bena yo “nyindu a Kristu,” ke bevanganga luziku lwavioka tezo ko. (1 Kor. 2:​16) Kieleka, vangila luziku mu tezo yo zitu i mpila yambote ya vengela fu ke ina betela ko yo Nkand’a Nzambi yo vangila mambu mu mpila ya lembama, ya zitu ifwanukini awana bezolanga Nzambi.

Nga Diambote mu Vanga Nkinzi?

Kuna nima luziku, e yitu, ye mfinangani ye akaka bekutakananga mu kembela, kina yo sika miziki mu zú diangolo. Nkumbu miayingi, muna nkinzi miami mia luziku, wantu bekolwanga malavu yo kuyivana mu mavangu ma zumba. Akaka bebanzanga vo nkinzi miami misadisanga mu katula nkenda za lufwa. Akaka bevovanga vo i fu kiau kia kisi nsi. Kansi, ayingi bekwikilanga vo e nkinzi miami mifwete vangwa mu zitisa yo yangidika ndiona ofwidi yo sindika moyo andi wenda kuna kw’akulu andi.

Akristu akieleka bemonanga e ziku kina muna lulukisu lwa Nkand’a Nzambi vo: “E ntantu isundidi tusevo, kadi muna zowalala kwa ndose o ntima uyangalelwa.” (Kim. 7:⁠3) Vana ntandu, bazeye mpe e nluta mia yindula e zingu kiankufi tuna kiau ye kuma kia vuvu kia lufuluku. Kieleka, kw’awana bena ye ngwizani ambote yo Yave, ‘lumbu kia fwa kisundidi kina kia ngutuka.’ (Kim. 7:⁠1) Muna kuma kiaki, o zaya vo e nkinzi mia luziku ngwizani mina ye malongi ma nkwiya ye mavangu ma zumba, dikitulanga dio se diambi kw’Akristu mu kubika yovo kala mu nkinzi miami. O kwenda mu nkinzi miami, disonga kondwa vumi muna Nzambi ye muna ntona za mpangi zeto selo ya Yave.

Yambula Akaka Bamona Nswaswani

Ekw’e kiese tuna kiau wau vo twavevolwa muna wonga wa mafwa ukalanga yo wantu ayingi bena mu tombe kia mwanda! (Yoa. 8:​32) Nze “wan’a ntemo,” tusonganga ntantu yovo dila mu mpila isonganga vo tu akwa ntemo a mwanda, yo vangila wo mu tezo, mu luzitu yo songa vo tuna ye vuvu kia lufuluku. (Ef. 5:8; Yoa. 5:​28, 29) E vuvu kiaki kilenda kutusadisa mu lembi sakisa ntantu nze awana “bakondelo vuvu.” (1 Tes. 4:​13) Kikutuvananga unkabu wa sikila muna nsambila aludi yo lembi mwena wantu e wonga.​—⁠1 Pet. 3:​13, 14.

E kwikizi tusonganga mu lemvokela nkanikinu mia Nkand’a Nzambi kivananga wantu elau dia ‘mona nswaswani muna ndion’osadila Nzambi yo ndion’olembi kunsadila.’ (Mal. 3:​18) Kuna sentu, lufwa ke lukala diaka ko. (Lus. 21:⁠4) Ekolo tuvingilanga e ndungan’a nsilu wau, yambula Yave katuwana twakondw’ekeya, yo lusembo yo kuyivaula ye nza yayi yambi ye mavangu mandi mekendelekanga Nzambi.​—⁠2 Pet. 3:⁠14.

[Foto ina muna lukaya lwa 30]

Diangangu dia soneka luzolo lweto lwa mpila ifwete vangamena luziku lweto

[Foto ina muna lukaya lwa 31]

Luziku lw’Akristu lufwete vangamena mu tezo ye luzitu