Sia Yave Vana Wina Ntangwa Zawonso
Sia Yave Vana Wina Ntangwa Zawonso
“Nsidi Yave ova ngina ntangwa zawonso.”—NKU. 16:8.
1. Lusansu luna muna Nkand’a Nzambi aweyi lulenda vanga kwa yeto?
MUNA Diambu diasonama dia Yave muna ye lusansu lwamfunu lusonganga mpila in’o Nzambi kekadilanga yo wantu. Diyikanga wantu ayingi ana basadilwa mu lungis’ekani dia Nzambi. E mvovo ye mavangu mau masonama muna Nkand’a Nzambi ka lusansu lwankatu lwasonekwa mu kutuyangidika ko. Kansi, lusansu lwau lulenda kutufila mu finama Nzambi.—Yak. 4:8.
2, 3. E mvovo miasonama mu Nkunga 16:8 adieyi misonganga?
2 Yeto awonso tulenda longoka mayingi muna mbandu a wantu batomene zayakana beyikwanga mu Nkand’a Nzambi nze Abarayama, Sara, Mose, Rutu, Davidi, Esete, Paulu wa ntumwa ye akaka. Kansi, kana nkutu i lusansu lw’awana ke batomene zayakana ko, lulenda mpe kutusadisa. O badika lusansu luna muna Nkand’a Nzambi dilenda kutusadisa mu zingil’e ngwizani ye mvovo mia ntozi a nkunga: “Nsidi Yave ova ngina ntangwa zawonso: Wau vo oku koko kwame kwalunene i kena, kinikunwa ko.” (Nku. 16:8) E mvovo miami adieyi misonganga?
3 Wau vo soladi ku koko kwandi kwalunene kanatinanga e nsosolo ke kwataninwanga ko kwa ngubu kasimbilanga kuna koko kwandi kwalumonso. Kansi, o nkw’andi wanwaninanga kuna koko kwandi kwalunene i wantaninanga. Avo tusungamene Yave yo vanga luzolo lwandi, okututanina. Muna kuma kiaki, yambula twafimpa una lusansu luna mu Nkand’a Nzambi lulenda kumikina lukwikilu lweto kimana ‘twasia Yave vana twina.’
Yave Owanga Sambu Yeto
4. Yika nona kia Nkand’a Nzambi kisonganga vo Nzambi owanga e sambu yeto.
4 Avo tusidi Yave vana twina, owa e sambu yeto. (Nku. 65:2; 66:19) E nona kia Elieze wa selo kia Abarayama kisonganga e ziku kia diambu diadi. Abarayama wantuma kuna Mesopotamia mu kwenda vavila Isaki o nkento amumpumina-Nzambi. Elieze walomba luludiku kwa Nzambi yo zaya vo Yave wawa sambu kiandi vava Rebeka kanuika e samo zandi. Wau vo wasamba ye ziku, Elieze wasolola ona wakituka se nkento anzolwa a Isaki. (Etu. 24:12-14, 67) Kieleka, selo kia Abarayama mbebe ampwena kakala yau. Muna kuma kiaki, tufwete kala ye vuvu vo Yave owa e sambu yeto.
5. Ekuma tulenda vovela vo Yave owanga kana nkutu sambu yankufi ya nsi a ntima?
5 Ezak’e ntangwa divavanga vo twasamba vana vau mu lomba lusadisu kwa Nzambi. Lumbu kimosi, o Antakesate wa Ntinu Aparasi wamona vo Nekemiya wa nembungwa wakendalala kakala. O ntinu wanyuvula vo: “Aweyi ozolele?” ‘Vana vau Nekemiya wasamba kwa Nzambi ezulu.’ Nekemiya nanga kasamba sambu kiandá ko. Kansi, Nzambi wawá sambu kiandi, kadi o ntinu wamvana lusadisu mu kwenda tungulula yaka ya Yerusaleme. (Tanga Nekemiya 2:1-8.) Kieleka, kana nkutu sambu yankufi ya nsi a ntima, ilenda kwandi o wakana.
6, 7. (a) Epafera nkia mbandu kasisa mu kuma kia sambu? (b) Ekuma tufwete sambila mu kuma ki’akaka?
6 Tukasakeswanga mu “sambilaziana,” kana nkutu ke tuna ye ziku ko vo e sambu yeto ivaninwa e mvutu vana vau. (Yak. 5:16) Epafera “wa selo kiakwikizi kia Kristu,” wasamba ye kwikizi kiawonso mu kuma kia minkwikizi akw’andi. Vava kakala kuna Roma, Paulu wasoneka vo: “O Epafera, wa nkw’eno [esi Kolosai], ye ntaudi a Kristu Yesu, unutumìni mavimpi, okunusiàmanènenang’aka muna sambu, nwatelama, nwazikuka, yo sikidiswa muna luzolo lua Nzambi lwawonso. Kadi insìdidi o umbangi vo mfuntu wingi kena wau muna diambu dieno, y’ana bena kuna Laodikia, y’ana bena kuna Yerapole.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.
7 Kolosai, Laodikia ye Yerapole mbanza za zunga kimosi kuna Ásia Menor. Akristu kuna Yerapole bazingilanga vamosi ye asambidi a nzambi ankento Sibele, awana bakala kuna Laodikia, bazingilanga vamosi yo wantu bakala ye luzolo lwa mavwa mayingi, vo i awana bakala kuna Kolosai, mu vonza kia malongi ma ndongota bakala. (Kol. 2:8) Ka lukatikisu ko vo Epafera, ona watuka kuna Kolosai, ‘wasiamanana muna sambu’ mu kuma kia minkwikizi akw’andi bakala muna mbanza yayina. O Nkand’a Nzambi ke uvovanga ko una e sambu kia Epafera kiavaninwa e mvutu, kansi, kayambula samba ko mu kuma kia minkwikizi akw’andi. Oyeto mpe ka tufwete yambula samba ko mu kuma kia mpangi zeto. Kanele vo ke ‘tu ayakami a mambu mangani ko,’ nanga tuzeye yitu yovo nkundi eto onwananga ye ntonta za lukwikilu. (1 Pet. 4:15) Dilenda kala diamfunu dia samba mu kuma kiau. Paulu wasadiswa vava akaka basamba mu kuma kiandi, diau adimosi e sambu yeto mpe ilenda vanga diambu diambote.—2 Kor. 1:10, 11.
8. (a) Aweyi tuzayidi vo akuluntu a esi Efeso bazayanga o mfunu a samba? (b) Aweyi tulenda kadila nze akuluntu Akristu a Efeso?
8 Nga tuzayakene kw’akaka vo tuzolang’o samba? Vava Paulu kawanana y’akuluntu a Efeso, ‘wafukama, wasamba yau awonso.’ I bosi ‘awonso badididi kwayingi, bazingalakene mun’elaka dia Paulu, bamfibulwidi, balutidi mwena ntantu muna diambu dina kavovele, ovo ke bekumona diaka luse ko.’ (Mav. 20:36-38) Kana una vo ke tuzeye nkumbu zawonso ko z’akuluntu awaya, tuna ye ziku vo bazayanga o mfunu a samba. Kieleka, oyeto mpe tufwete yangalelanga elau dia samba kwa Nzambi yo ‘zangula moko mavelela’ yo kala ye vuvu vo S’eto ezulu owa e sambu yeto.—1 Tim. 2:8.
Lemvokela Nzambi Muna Mawonso
9, 10. (a) Wan’amakento a Selofekade nkia mbandu basisa? (b) O lemvo wasonga wan’amakento a Selofekade aweyi ulenda sadisila Akristu ampumpa muna diambu dia sompa?
9 O sungamena Yave e ntangwa zawonso dilenda kutusadisa mu kunlemvokela yo tambula nsambu zayingi. (Nsi. 28:13; 1 Sam. 15:22) Muna tambula e nsambu zazi divavanga vo twalemvokela Nzambi muna mawonso. Badika e nona kia wan’amakento atanu a Selofekade bazinganga muna lumbu ya Mose. Mun’owu wa fu kia Aneyisaele, wan’amakala kaka batambulanga evwa dia mase mau. O Selofekade wafwa lembi wuta mwan’eyakala. O Yave wasikidisa vo wan’amakento awaya balenda tambula evwa diawonso di’es’au, kele vo basompelo kwa wan’amakala a vumu kia Manase, kimana evwa dialembi katuka mun’ekanda.—Nta. 27:1-8; 36:6-8.
10 Wan’amakento a Selofekade bakala ye vuvu vo e diambu ditoma, kele vo balemvokele Nzambi. Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “O wan’amakento a Selofekade bavangidi una kakanikina Mose o Yave: kadi o Makela yo Tiresa yo Kongela yo Mileka yo Noa, wan’amakento a Selofekade basompwa kwa wan’a mpangi z’es’au. Basompwa muna vumu ya Manase wa mwan’a Yosefe, efwa diau diasikila mun’ekanda dia vumu ki’es’au.” (Nta. 36:10-12) O wan’amakento awaya bavanga dina kabakanikina o Yave. (Yos. 17:3, 4) Diau adimosi mpe, Akristu azikuka muna mwanda bena vo ampumpa bekalanga ye vuvu vo e diambu disikila avo balemvokele nkanikinu a Nzambi wa sompela ‘kaka muna Mfumu.’—1 Kor. 7:39.
11, 12. O Kalebe aweyi kasongela vo Nzambi kabundang’e vuvu?
11 Tufwete lemvokela Yave muna mawonso nze una wavanga Kalebe wa mwisi Isaele. (Nsi. 1:36) Vava Aneyisaele bavaika muna Engipito muna tandu kia 16 vitila Kristu, Mose watuma wantu 12 mu kwenda langa e nsi ya Kenani. Kansi nwole kaka muna alangi awaya, Kalebe yo Yosua bakasakesa nkangu mu bunda Nzambi e vuvu yo kota muna nsi. (Nta. 14:6-9) Vioka tezo kia mvu makumaya, Yosua yo Kalebe ke bafwa ko, bazindalala lemvokela Yave muna mawonso. Nzambi wasadila Yosua mu fila Aneyisaele muna Nsi a Nsilu. Kansi, minkondwa-kwikizi mi’alangi kumi nanga bafwa ekolo bavumvulanga muna makanga mu mvu 40.—Nta. 14:31-34.
12 Nze mosi mun’awana basal’o moyo ekolo Aneyisaele bakala mvu 40 muna makanga, Kalebe wafinama Yosua yo vova vo: “Nsidi etima dia landa Yave wa Nzambi ame.” (Tanga Yosua 14:6-9.) Kalebe ye kimbuta kia lunana ye mvu ntanu, walomba vo kavewa e zunga kia mongo kina o Nzambi kansila o nsilu, kana una vo atantu akwa ngolo bazingilanga mo ye mavata mazungwa eyaka.—Yos. 14:10-15.
13. Kana una vo tulenda kala mu mpasi, adieyi tufwete vanga muna sambulwa?
13 Nze Kalebe ona wasonga kwikizi ye lemvo, oyeto mpe tusambulwa kwa Nzambi avo ‘tusia etima dia landa Yave.’ Vava tukalanga mu mpasi, tutambula lusadisu avo ‘tusidi etima dia landa Yave.’ Kansi, o vanga wo muna zingu kieto kiawonso, nze una Kalebe kavanga, dilenda kala diampasi. Kana una vo Solomo wa Ntinu wakala ye kwikizi muna Yave kuna lubantiku lwa luyalu lwandi, akento andi bamvilula o ntima mu sambila nzambi za luvunu muna kinunu kiandi, “kasidi landa Yave ko e ndanda kaland’o Davidi w’es’andi.” (1 Nti. 11:4-6) Kana nkutu mu nkia mpasi tukala, tufwete lemvokelanga Nzambi muna mawonso yo kunsia vana twina e ntangwa zawonso.
Bunda Yave e Vuvu Ntangwa Zawonso
14, 15. Adieyi olongokele muna mbandu a Naomi mu kuma kia bund’e vuvu muna Nzambi?
14 Tufwete bund’e vuvu muna Nzambi, musungula vava tukendalalanga kele vo mambu ka mena toma ko muna zingu kieto. Badika e nona kia Naomi wakala se nunu, ona wafwilwa yakala yo wana wole amakala. Vava katuka kuna Moabe yo vutuka kuna Yuda, wanionga vo: ‘Ke nungikila Naomi ko [Kiese Kiame], nungikila Mara [Ndudi]; kadi mandudi kampangidi o Mpungu-ngolo. Yayenda yazala, e nkatu kamputulwisi o Yave. Nkia kuma nukungikila Naomi, wau kina vo o Yave wankulwidi, o Mpungu-ngolo wampangidi e mpasi?’—Rutu 1:20, 21.
15 Avo tutangidi o nkand’a Rutu ye sungididi kiawonso, tumona vo Naomi kadimbula vuvu kiandi ko muna Yave, kana una vo wakendalala kakala. Ekwe kiese kamona vava zingu kiandi kiasoba! O Rutu wa nzitu a Naomi wasompwa kwa Boaze yo wuta mwan’eyakala. Naomi wakituka se ndezi a mwana. Lusansu lusonganga vo: “Akento akw’andi bamvene nkumbu, oku vo, Mwan’owutilu Naomi: bamvene nkumbu vo Obede: yandi i se dia Yisai, w’es’andi a Davidi.” (Rutu 4:14-17) Vava Naomi kefuluka ova ntoto, ozaya vo Rutu, ona ozingila mpe ova ntoto, wakituka se nkulu a Yesu wa Masia. (Mat. 1:5, 6, 16) Nze Naomi, katulendi zaya ko una e diambu diampasi dilenda sobela. Muna kuma kiaki, yambula twabund’e vuvu muna Nzambi ntangwa zawonso, nze una tuvoveswanga muna Ngana 3:5, 6 vo: “Bunda Yave e vuvu yo ntim’aku wawonso, kuyekamena waku umbakuzi ko: Muna ngyenda zaku zawonso untadila, oyandi osingika nzila zaku.”
Bunda Mwand’avelela e Vuvu
16. O mwand’avelela a Nzambi aweyi wasadisila e mbuta za Isaele yankulu?
16 Avo tusia Yave vana twina, o mwand’andi avelela ukutufila. (Ngal. 5:16-18) Mwand’a Nzambi wakala muna 70 lwa mbuta zasolwa mu sadisa Mose mu ‘nata ezitu dia nkangu’ a Isaele. Nkumbu a Eledade yo Medade kaka ziyikwanga, kansi o mwand’avelela wasadisa yau awonso mu lungisa kiyekwa kiau. (Nta. 11:13-29) Nze ana bateka solwa, ka lukatikisu ko vo wantu awaya bafwana bakala, mimpumina-Nzambi, akwa ziku ye unsongi. (Luv. 18:21) Akuluntu Akristu o unu fu ya mpila yayi mpe besonganga.
17. O mwand’avelela a Yave aweyi wasadisila vava kiatungwa e saba?
17 O mwand’avelela a Yave watoma sadisa vava kiatungwa e saba muna makanga. Yave wasola Besalele mu kala se ntu muna akwa umbangu ye atungi a saba yo kunsila nsilu vo ‘okunzadisa yo mwand’a Nzambi, muna ngangu, yo muna umbakuzi yo muna zayi, yo muna mbaku miawonso mia salu.’ (Luv. 31:3-5) Wantu akwa ‘ntima mia ngangu’ basala kumosi yo Besalele yo Oliabe wa nsadisi andi mu lungisa e kiyekwa kiaki. Vana ntandu, o mwand’a Yave wafila ana bakala yo ntim’amvevoki mu vana tukau twamvevo. (Luv. 31:6; 35:5, 30-34) O mwanda wau ufilanga mpe selo ya Nzambi o unu mu vanga mawonso balenda muna sia Kintinu va fulu kiantete. (Mat. 6:33) Nanga tulenda kala ye ngangu, kansi tufwete lombanga mwand’avelela muna sambu yo yambula vo watufila, kimana twasala e salu kavana o Yave kwa nkangu andi o unu.—Luka 11:13.
Vumina Yave Ntangwa Zawonso
18, 19. (a) O mwand’avelela a Nzambi nkia fu ukutusadisanga mu yima? (b) Adieyi olongokele muna nona kia Simone yo Ana?
18 O mwand’avelela ukutusadisanga mu yima fu kia vumina Nzambi eki kikutufila mu sia Yave vana twina ntangwa zawonso. Nkangu a Nzambi kuna nz’ankulu wazayiswa vo: “Yave a vu, i yandi nuvaula.” (Yes. 8:13) Muna Yerusaleme mwakala yo wantu wole bavuminanga Nzambi, Simone yo Ana. (Tanga Luka 2:25-38.) Simone wabunda e vuvu muna ungunza wa Masia yo ‘vingila lufiaulwisu lua Isaele.’ Nzambi wabungula mwand’avelela kwa Simone yo kunsila o nsilu vo ozinga yavana kemona Masia. I diau mpe diavangama. Lumbu kimosi muna mvu wa 2 vitila tandu kieto, Maria wa ngw’andi yo Yosefe wa se diandi diansansi, banata Yesu muna tempelo. Simone wafilwa kwa mwand’avelela mu sakula mu kuma kia Masia ye nkenda kemona o Maria vava Yesu kekomwa vana nti ampasi. Se yindudi e kiese kamona Simone vava kanata e “Kuswa kia Yave”! Ekwe mbandu ambote kasisa Simone wamumpumina-Nzambi kwa selo ya Nzambi o unu!
19 Ana wa mvu 84, wa nkento ansona, mumpumina-Nzambi kakala, ‘kakatukanga muna tempelo ko.’ Wasadilanga Yave salu kiavauka fuku yo mwini “yo fionkonona, yo dodokela.” Ana wakala mpe vava kiatwaswa Yesu muna tempelo. Ekwe kiese kakala kiau mu mona ona osinga kituka se Masia! Kieleka, ‘watonda Nzambi yo moken’oma ma mwana kw’awonsono bavingilanga lukûlu lwa Yerusaleme.’ Ana wa samuna e nsangu zazi zambote kw’akaka. Nze simone yo Ana, Akristu anunu o unu beyangalalanga kadi, kana una vo s’anunu, balenda kwau sadila Yave.
20. Kana nkutu nkia mvu se tuna miau, adieyi tufwete vanga? Ekuma?
20 Kana nkutu nkia mvu se tuna miau, tufwete sianga Yave vana twina ntangwa zawonso. Yave osinga sambula e ngolo zeto za samuna kw’akaka oma ma kintinu ye mavangu mandi mesivi. (Nku. 71:17, 18; 145:10-13) Kansi, avo tuzolele kembelela Yave, tufwete songa e fu ikunyangidikanga. Adieyi tulenda longoka muna fu yayi tufimpidi muna tusansu tuna muna Nkand’a Nzambi?
Nkia Mvutu Ovana?
• Aweyi tuzayidi vo Yave owanga e sambu?
• Ekuma tufwete lemvokelanga Nzambi muna mawonso?
• Ekuma tufwete bundila Yave e vuvu kana nkutu vava tukalanga ye ntantu zasaka?
• O mwand’avelela a Nzambi aweyi usadisilanga o nkangu andi?
[Juvu ja longokela]
[Foto ina muna lukaya lwa 4]
O Yave wawá sambu kia Nekemiya
[Foto ina muna lukaya lwa 5]
O sungamena e nsambu zatambula Naomi, dilenda kutusadisa mu bunda e vuvu kwa Yave