1. Nki i “luvuvamu lwa Nzambi”? Adieyi divangamanga vava tukalanga ye luvuvamu lwa Nzambi? (Filipi 4:6, 7)

 VENA ye mpila luvuvamu luna wantu a nza ke bazeye ko. O luvuvamu lwalu, i “luvuvamu lwa Nzambi,” awana kaka bena ye ngwizani a mbote yo Nzambi bekalanga ye luvuvamu lwalu. Vava tuvuanga luvuvamu lwa Nzambi, tukalanga mu lutaninu. (Tanga Filipi 4:6, 7.) Tukalanga ye ngwizani a mbote ye awana bezolanga Nzambi ye kikundi kiasikila yo “Nzambi a luvuvamu.” (1 Tes. 5:23) Vava tuzayanga Nzambi wa Se dieto dia zulu, kumbunda e vuvu yo kunlemvokela tuvuvikanga o ntim’eto vava tunuananga ye mambu mampasi.

2. Ekuma tulenda kadila ye ziku vo tulenda kweto kala yo luvuvamu lwa Nzambi?

² Nga dilendakana kikilu mu kala yo luvuvamu lwa Nzambi vava vebundumukanga e vuku, vava vebwanga e sumbula, vita yovo lubangamu? E mambu mama mampasi malenda kutufila mu mona o wonga. Kansi, Yesu walonga alandi andi vo: “Ke nutelamwa moyo ko ngatu mona wonga.” (Yoa. 14:27) Diakiese mu zaya vo ampangi belandanga luludiku lwa Yesu. Muna lusadisu lwa Yave, besololanga luvuvamu vava bezizidilanga e mambu mampasi.

3. Aweyi e vuku kilenda katulwila o luvuvamu lweto?

³ E vuku kilenda soba e zingu kieto kiawonso. Kasikil’owu, badika una e vuku kia COVID-19 kisobele e zingu kia wantu ayingi. O lufimpu lwavangamene lwasongele vo ayingi muna wantu bayuvuilu bavovele vo e diambu diampasi bawanane diau muna kolo kia vuku i lembi leka. Mu kuma kia vuku, e mambu nze kolwa malavu, nua fomo zangolo, lubangamu ye ntatani muna nzo yo wantu bevavanga kuyivonda, mawokele kikilu.  Avo muna zunga ozingilanga mu bundumukini vuku aweyi olenda kululwila e ntokani yo kala yo luvuvamu lwa Nzambi?

4. Ekuma o ungunza wa Yesu uvovelanga e lumbu yambaninu ukutuvaninanga luvuvamu?

⁴ Yesu wasakula vo mu lumbu yambaninu mu kala vuku yovo yimbevo isayananga “muna zunga eki ye kiankaka.” (Luka 21:11) Ozaya mambu mama aweyi dikututwasilanga luvuvamu? Ke tusivikanga ko vava e vuku kibundumukanga. Kadi tuzeye wo vo e mambu mama mafwete vangama nze una Yesu kavova. Muna kuma kiaki, tumwene o mfunu walanda o luludiku luna Yesu kavana kwa awana bezingila muna lumbu yambaninu vo: “Nuyikenga nualembi telamwa e mioyo.”—Mat. 24:6.

5. (a) Aweyi e sono kia Filipi 4:8, 9, kikutusadisilanga mu zaya mana tufwete lomba muna sambu? (b) Owinikina e audio za Bibila nkia nluta dilenda kututwasila?

⁵ Vava vebundumukanga e vuku diasazu dikalanga mu mona o wonga yo lembi zaya dina tuvanga. Idiau diabwila mpangi ankento una ye nkumbu Desi. b Vava o ngudi andi ankazi, mpangi andi ye dotolo diau bafwa mu kuma kia COVID-19, yandi mpe wamona o wonga wabakama kimbevo kiaki yo sambukisa kio kwa ngudi andi wanunu. E vuku mpe kiasia e salu kiandi mu vonza yo yantika yindula kana vo olenda futila e nzo yo dikila esi nzo andi. E mambu mama mantokanesanga kwayingi yo lembi leka. Kansi mpangi Desi wavutukila luvuvamu lwandi. Aweyi kavangila wo? Wasambanga kwa Yave kimana kansadisa kakala wavuvama yo kala ye ngindu zasikila. (Tanga Filipi 4:8, 9.) Wawanga e “ndinga” a Yave muna wanga e audio za Bibila. Wavova vo: “E ndinga yakuluka ya atangi yakululanga e ntokani zame yo kunsungamesa vo Yave otokanenanga e wete diame.”—Nku. 94:19.

6. E longi diangeye kibeni ye tukutakanu aweyi tukusadisilanga?

⁶ Vava e vuku kibundumukanga, ke lukatikisu ko vo mambu mayingi kivunzanesanga muna zingu kieto, kansi ke tufwete yambula ko vo kiavunzanesa e longi dia yeto kibeni yovo tukutakanu tweto. O tusansu twa ampangi tukwizilanga muna nkanda mieto ye video, zisonganga vo ampangi bekwamanananga sikila ye kwikizi kana una vo benuananga ye mambu mampasi. (1 Pet. 5:9) O tukutakanu tulenda kusadisa muna zadisa e ngindu zaku ye Diambu dia Nzambi. Tukuvana mpe e lau diakasakesa akaka yo kasakeswa mpe. (Roma 1:11, 12) Oyindula una Yave kesadisilanga asambidi andi vava beyelanga, mona o wonga yovo vava bekalanga mu kinsona, dilenda kumika lukwikilu lwaku ye okala ye ziku vo oyandi mpe okusadisa.

7. Adieyi olongokele muna mbandu a Yoane wa ntumwa?

⁷ Vanganga e ngolo muna mokenanga ye  mpangi zaku. Vava vebundumukanga e vuku tulenda tambula luludiku lwa sia vo, twavavuka muntu yo nkwandi kana nkutu mpangi zeto. Muna kolo kiokio tulenda mona nze una Yoane wa ntumwa kamona. Wakala ye tima diamokena ye nkundi andi Kayu mantalani. (3 Yoa. 13, 14) Wabakula vo kalendi mona nkundi andi Kayu mu fikolo ko. Muna kuma kiaki, Yoane wavanga mana kalenda, wasonekena nkundi andi o nkanda. Diau dimosi mpe avo ke dilendakana ko mu kala ye mpangi zaku vamosi, olenda sadila telefone, videoconferência yovo kubatwikila mensagem muna mokena yau. Avo okwamanene mokena ye mpangi zaku, okala mu lutaninu ye luvuvamu. Muna kuma kiaki, avo ntokani zayingi una zau, bokela akuluntu ye tambulwila lukasakeso lwa zola bekuvana.—Yes. 32:1, 2.

8. Aweyi e sumbula kilenda katulwila luvuvamu lwaku?

⁸ Avo wabwila kala e sumbula nze kizalu, nzakam’a ntoto, yovo sumbula kia tiya, nanga watokana kwayingi mu kolo kiandá kuna nima sumbula. Avo wafwila nkutu muntu ona otoma zolanga muna kimosi muna sumbula yayi yovo nkutu vidisa mavua maku, nanga ntantu zayingi wamona, wadimbula e vuvu yo funga nkutu makasi. Kansi, ediadi ke disongele ko vo luzolo lwakala ye mavua mayingi una lwau yovo kondwa kwa lukwikilu. E mambu mama mampasi kikilu ye ke diambi ko mu mona e ntantu zampila yayi. (Yobi 1:11) Kansi kana nkutu nkia mpila mpasi onuananga zau, olenda kala mu luvuvamu. Mu nkia mpila?

9. Aweyi Yesu katukubikila mu kuma kia sumbula ibwanga?

⁹ Sungamena dina Yesu kasakula. Yesu wavovesa alandi andi vo, mukala “nzakama zangolo za ntoto” ye sumbula yankaka vitila e mbaninu yiza. (Luka 21:11) Nswaswani ye wantu a nza beyindulanga vo ke besinga bwila sumbula ko, o yeto tuzeye wo vo sumbula yayingi kikilu i bwa mu lumbu yeto, o yeto kibeni mpe tulenda bwilwa yankaka muna sumbula yayi. Yesu wasakula mpe vo ‘wantu ayingi bekulula o nsiku,’ ediadi dimonekanga muna wokele kwa umpumbulu ye mavangu ma nsoki. (Mat. 24:12) Yesu kavova ko vo awana ke besadilanga Yave ko yau kaka bebwila e sumbula yayi. Ozevo, ayingi muna selo ya kwikizi ya Yave bebwilanga mpe e sumbula yayi. (Yes. 57:1; 2 Kor. 11:25) O Yave ke vanga masivi ko muna kututanina muna sumbula yayi yawonso, kansi tulenda kala ye ziku vo okutuvana mawonso tuvua o mfunu muna kulula e ntokani yo kala mu luvuvamu.

10. Okubama owau mu kuma kia sumbula disonganga vo lukwikilu tuna lwau, ekuma? (Nga. 22:3)

¹⁰ Vava tukubamanga vitila e sumbula kiabwa, dikutusadisanga mu zaya dina tufwete vanga. Kansi nga ediadi disongele vo ke tuna yo lukwikilu ko muna Yave? Ve, ke wau ko. Kieleka, vava tukubamanga mu kuma kia sumbula tusonganga vo tukwikilanga muna nkum’a Yave wakutulunga-lunga. Mu nkia mpila? E Diambu dia Nzambi dikutulukisanga vo twakalanga twakubama vitila e sumbula kiabwa. (Tanga Ngana 22:3.) E nkubik’a Yave ntangwa zawonso isadilanga malongi, tukutakanu ye tuzayisu muna kutulukisa mu zaya o mfunu wakubama mu kuma kia sumbula. c Nga tubundanga e vuvu muna Yave? Avo iwau, tufwete lemvokelanga o tuludiku owau vitila e sumbula kiabwa.

11. Adieyi olongokele muna nona kia mpangi Margaret?

¹¹ Badika e nona kia mpangi ankento Margaret. Ayadi bazayisa kwa wantu awonso vo basisa  e nzo zau kadi sumbula kia tiya kiayantika. Wau vo o wantu bayantika tina mu nkumbu mosi, e makalu makanga e nzila ye ke vakala diaka muntu ko walenda kangala. E mwisi a ndombe wazinga e mbanza, kansi mpangi Margaret wakwamanana muna kalu mu kolo kiandá. Muna kuma kiaki, wavuluka kadi wakubama kakala. Muna nkutu andi, mwakala ye mapa ina yansadisa mu solola e nzila yankaka mu vayikila. Wakangalela kala muna nzila yoyo vava kakubamanga mu kuma kia sumbula. Wau vo mpangi Margaret wakubama kakala, wavuluka muna sumbula kiaki.

12. Ekuma tulemvokelanga e nkanikinu mu kuma kia lutaninu?

¹² Ayadi balenda sikidisa e ola ina ke tulendi vayika mu zinzo zeto ko yo kutukanikina vo twenda ku fulu kiankaka yovo vanga e diambu diankaka ye kani diakututanina. Wantu akaka ke bezola lemvokela e nkanikinu miami ko kadi ke bezolanga sisa mavua mau ko. Adieyi Akristu bevanganga? E Bibila kikutuzayisanga vo: “Muna kuma kia Mfumu, nusakalela nkubika zawonso za wantu, kana ntinu wau kasundidi e wisa yovo anguvulu wau betumwanga kwa yandi.” (1 Pet. 2:13, 14) E nkubik’a Yave mpe ikutuvananga tuludiku muna kututanina. Ntangwa ke ntangwa, tusungameswanga vo twavananga e número zeto za telefone kwa akuluntu kimana batusolola mu sazu vava vebwanga e sumbula. Nga ovene kala e número aku ya telefone ina una sadila owau? Tulenda mpe tambula luludiku lwa lembi vayika mu nzo zeto, kwenda ku fulu kiankaka, tambula madia ye lekwa yankaka yovo una tulenda sadisila akaka. Avo ke tulemvokele luludiku lwalu ko tulenda sia e zingu kieto mu vonza ye kia akuluntu mpe. Sungamena vo e mpangi zazi za kwikizi mioyo mieto beyingilanga. (Ayib. 13:17) Mpangi Margaret wavova vo: “Ndenda vova ye ziku kiawonso vo olanda tuludiku twa akuluntu ye twa nkubik’a Yave, twavuluza o moyo ame.”

13. Nki kisadisanga mpangi zayingi ana betinanga yo sisa e nzo zau mu kala ye kiese yo luvuvamu?

¹³ Mpangi zayingi ana betinanga yo sisa e nzo zau mu kuma kia sumbula, vita yovo mvuanga zibwanga, bekulukilwanga e zingu kiampa kuna bekwendanga ye bekuyivananga emvimba muna salu ya mwanda. Nze Akristu a tandu kiantete ana batina mu kuma kia lubangamu, e mpangi zazi mpe o unu, bekwamanananga samuna e “nsangu zambote za diambu dia Nzambi.” (Mav. 8:4) E salu kia  umbangi kikubasadisanga mu sia e sungididi muna Kintinu vana fulu kia tokanena e mpasi zau. Ediadi dikubasadisanga mu lembi vidisa e kiese kiau yo kala mu luvuvamu.

14. Aweyi lubangamu lulenda katulwila luvuvamu lweto?

¹⁴ Vava tubangikwanga, tulenda vidisa mambu mayingi mekutusadisanga mu kala mu luvuvamu. Kasikil’owu, tukalanga ye kiese vava tulungananga kumosi ye mpangi zeto muna tukutakanu, sila umbangi kondwa nkaku yo sala e salu yeto ya lumbu ke lumbu, lembi mona wonga wakangwa. Avo tukatwilu luvevoko lwalu, tulenda tokana kwayingi yo mona o wonga wadina dilenda vangama. Omona owonga wau ke diambi ko. Kansi, tufwete keba muna lembi tá e sakuba. Kadi Yesu wavova vo o lubangamu sakuba lutwasa kwa alandi andi. (Yoa. 16:1, 2) Ozevo, aweyi tulenda tatidila o luvuvamu lweto vava tubangikwanga?

15. Ekuma ke tufwete mwena wonga wa lubangamu ko? (Yoane 15:20; 16:33)

¹⁵ E Diambu dia Nzambi dikutuvovesanga vo: “Dianu vo, awonso ana bazolele vumina Nzambi muna zingu kiau, muna Kristu Yesu, bangikwa mpe bebangikwa.” (2 Tim. 3:12) Kuna kwa mpangi Andrei, diampasi diakala mu kwikila vo e Mbangi za Yave zawonso muna nsi au, bangikwa bebangikwa. Wayindula vo: ‘Mbangi zayingi za Yave bena omu nsi eto. Ayadi ke belenda kutukanga ko yeto awonso.’ Kansi, e ngindu zazi zatokanesa kikilu mpangi Andrei vana fulu kia kala wavuvama. E mpangi zankaka, bayambula mawonso vana moko ma Yave, vana fulu kia yindula vo ke balendi kangwa ko. Bazaya wo vo konso ntangwa balenda kangwa, kansi ediadi ke diabatokanesa ko nze mpangi Andrei. Muna kuma kiaki, wasoba e ngindu zandi yo tanginina e mpangi zandi yo bunda e vuvu kwa Nzambi. Ke vavioka kolo ko wavutukila luvuvamu lwandi. Owau una ye kiese kana una vo o lubangamu lwakinu. Diau dimosi mpe tufwete vanga. Kana una vo Yesu watuvovesa vo bangikwa tubangikwa, watusikidisa mpe vo tulenda kweto kwamanana sikila ye kwikizi.—Tanga Yoane 15:20; 16:33.

16. Nkia luludiku tufwete lemvokelanga vava tubangikwanga?

¹⁶ Vava e salu kieto kisiwanga e nkaku yovo kisimwanga, tulenda tambula tuludiku tutukanga kuna Betele ye kwa akuluntu. Ediadi dikututaninanga  kimana twakwamanana tambula madia ma mwanda yo kwamanana samuna e nsangu zambote avo dilendakana. Vanga mawonso olenda muna lemvokela tuludiku otambulanga kana nkutu kubakwidi ko e kuma tuvaninu. (Yak. 3:17) Kusengomoni mpe mambu ko mu kuma kia mpangi zeto yovo mu kuma kia salu ya nkutakani eto kwa awana ke bena yo swa ko waza mo.—Kim. 3:7.

17. Nze antumwa muna tandu kiantete, nkia kani tufwete kala diau?

¹⁷ Kimosi muna kuma Satana kebangikilanga nkangu a Nzambi, i kia sia vo, oyau “bena ye salu kia sia umbangi mu kuma kia Yesu.” (Lus. 12:17) Ozevo, kala ye kani dialembi yambula vo Satana ye nza andi yavumisa. E salu kia samuna e nsangu zambote yo longa kana una vo lubangamu, kiese yo luvuvamu kitwasanga. Muna tandu kiantete, vava afidi Ayuda basima a ntumwa vo bayambula samuna e nsangu zambote, a ntumwa awaya, basola lemvokela Nzambi. Bakwamanana samuna e nsangu zambote ye e salu kiaki kiese kiabatwasilanga. (Mav. 5:27-29, 41, 42) Dialudi vo vava e salu kieto kisiwanga nkaku yovo simwa, tufwete sila umbangi kuna ndekwa. (Mat. 10:16) Kansi, avo tuvangidi mawonso tulenda, tukala mu luvuvamu muna zaya vo Yave tuyangidikanga, e salu mpe tusalanga kia samuna e nsangu zambote, mioyo mia wantu kivuluzanga.

18. Nani olenda kutuvana luvuvamu lwakieleka?

¹⁸ Tulenda kala ye ziku vo kana nkutu muna ntangw’a mpasi, tulenda kweto kala mu luvuvamu. Muna kolo kiaki, tufweete sungamenanga vo luvuvamu lwa Nzambi tuvuidi o mfunu, i sia vo, luvuvamu luna vo Yave kaka olenda lo vana. Ozevo, vava vebundumukanga e vuku, bwa e sumbula yovo lubangamu, bunda kikilu e vuvu kwa Yave. Tatidila mpe e nkubik’andi. Sungamena e mambu mambote mekuvingilanga kuna sentu. Avo ovangidi wo, ‘o Nzambi a luvuvamu okala yaku.’ (Fili. 4:9) Muna longi dilanda, tulongoka una tulenda sadisila e mpangi zeto ana benuananga ye mambu mampasi kimana bakala yo luvuvamu lwa Nzambi.