1. Nani wasadisa mu sikidisa e nkutakani kuna Filipi?

VAVA Paulu wa ntumwa, Sila, Luka yo Timoteo bayenda kuna Filipi, mbanza yakala mu wisa kia luyalu lwa Roma, bawanana yo wantu ayingi ana bakala ye luzolo lwa wá e nsangu zambote za Kintinu. E mpangi yá zazi bakala vo akwa vema basadisa mu sikidisa e nkutakani. Alongoki awonso bayantika lungana entwadi, nanga muna nzo a Ludia ona wakala vo nzodi a nzenza.—Mav. 16:40.

2. Nkia diambu diampasi bawanana diau ampangi muna nkutakani ya Filipi?

² Ke vavioka kolo ko, e mpangi za nkutakani yayi yampa bawanana ye diambu diampasi. Satana wasadila wantu ana bamenganga e ludi mu kakidila e salu kia samuna e nsangu zambote kina Paulu ye akwandi basalanga. Paulu yo Sila bakangwa, wandwa yo siwa mu pelezo. Vava bavaikiswa muna pelezo, bakingula alongoki ampa yo kubakasakesa. Kuna kwalanda, Paulu, Sila yo Timoteo basisa e mbanza, kansi Luka nanga wasala kûna. Adieyi ampangi za nkutakani yayi yampa badi vanga? Muna lusadisu lwa mwand’a Yave, e mpangi zazi bakwamanana sadila Yave yo vema kwawonso. (Fili. 2:12) Paulu kuma kiasikila kakala kiau mu yangalela e mpangi zazi.

3. Mun’owu wa Filipi 1:9-11, adieyi Paulu kalomba muna sambu?

³ Vioka mvu kumi, Paulu wasonekena e nkutakani yakala kuna Filipi. Vava otanganga o nkanda wau, diasazu dikalanga mu bakula vo Paulu watoma zolanga e mpangi zandi. Wasoneka vo: ‘Ikunulakukilang’o moyo yeno awonso yo kunuzola  wauna Kristu Yesu kekunuzolelanga.’ (Fili. 1:8) Wabasonekena mu kubasonga vo wasambanga muna wete diau. Walomba kwa Yave kimana kabasadisa mu wokesa o zola kwau, sia e sungididi muna mambu masundidi o mfunu, venga tesesa akaka e sakuba yo kwamanana yima mbongo a ndungidi. O unu, yeto mpe tulenda longoka mayingi muna mvovo mia Paulu. Muna kuma kiaki, yambula twatanga dina Paulu kasonekena esi Filipi. (Tanga Filipi 1:9-11.) I bosi, tubadika mambu kayika yo zaya una tulenda mo sadila.

4. (a) Landila e sono kia 1 Yoane 4:9, 10, aweyi Yave kasongela o zola kwandi muna yeto? (b) Yamu nkia tezo tufwete zolela Nzambi?

⁴ Yave wasonga o zola kwandi muna yeto wau kafila Mwan’andi ova ntoto kimana kafwa mu kuma kia masumu meto. (Tanga 1 Yoane 4:9, 10.) Ediadi dikutufilanga mpe mu zola Nzambi. (Roma 5:8) Yamu nkia tezo tufwete zolela Nzambi? Yesu wavana e mvutu za kiuvu kiaki vava kavovesa Mfarisi mosi vo: “Zola Yave wa Nzambi aku muna nsi a ntim’aku yawonso, muna kiwuntu kiaku kiawonso ye muna nyindu aku wawonso.” (Mat. 22:36, 37) Tufwete zola Yave ye nsi a ntim’eto yawonso. O zola kweto kufwete kwamanana wokela lumbu ke lumbu. Paulu wavovesa Akristu kuna Filipi vo o zola kwau kufwete ‘wokela kikilu.’ Adieyi tulenda vanga muna wokesa zola kweto muna Nzambi?

5. Aweyi tulenda wokesela o zola kweto muna Yave?

⁵ Muna zola Nzambi, divavanga vo twatoma kunzaya. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Ndiona olembi zolanga kazeye Nzambi ko, kadi o Nzambi i zola.” (1 Yoa. 4:8) Paulu wa ntumwa wavova vo zola kweto muna Nzambi kuwokela avo tukedi yo zayi wasikila mu kuma kiandi yo bakula una kebadikilanga o mambu. (Fili. 1:9) Vava twayantika longoka o Nkand’a Nzambi, twayantika zola Nzambi kana una vo ke twazaya mayingi ko mu kuma kiandi. Vava o zayi weto muna Yave wayantika wokela, o zola kweto mpe muna yandi kwayantika wokela. Ekiaki i kuma dinina diamfunu mu longokanga o Nkand’a Nzambi yo badika mana tutanganga.—Fili. 2:16.

6. Adieyi tulenda longoka muna sono kia 1 Yoane 4:11, 20, 21 mu kuma kia wokesa o zola kweto?

⁶ O zola kwampwena katusonga o Nzambi kukutufilanga mu zola mpangi zeto. (Tanga 1 Yoane 4:11, 20, 21.) Tulenda yindula vo diasazu mu zola mpangi zeto. Kadi yeto awonso Yave tusambilanga yo sia e ngolo za tanginina e fu yandi. Tulandanga mpe mbandu a Yesu ona watusonga zola yamu tezo kia vana moyo andi muna wete dieto. Kana una vo i wau, ezak’e ntangwa dilenda kala diampasi mu lemvokela o nkanikinu wa zola muntu yo nkwandi. Badika e diambu diabwa muna nkutakani ya Filipi.

7. Adieyi tulenda longoka muna longi dina Paulu kavana kwa Ewodia yo Suntuki?

⁷ Mpangi z’akento Ewodia yo Suntuki akwa vema bakala, ‘basalanga’ kumosi yo Paulu wa ntumwa. Kansi, nanga bayambula vo e ntantani zabavambanesa. Muna nkanda kasonekena e nkutakani ina mpangi zole zazi bakala, Paulu wayika e nkumbu zau yo kubavana e longi kimana “bakala yo nyindu mosi.” (Fili. 4:2, 3) Paulu wamona mpe vo diamfunu mu kanikina e nkutakani yawonso mu ‘vangilanga mawonso kondwa kwa yidima ye mpaka.’ (Fili. 2:14) E longi dia Paulu diasadisa mpangi zazi zakwikizi kumosi ye mpangi zankaka za nkutakani mu wokesa zola kwau muna muntu yo nkwandi.

8. Adieyi dilenda kakidila o zola kweto muna mpangi zeto? Adieyi dilenda kutusadisa mu sunda e nkakalakani zazi?

 ⁸ Nze Ewodia yo Suntuki, ezak’e ntangwa diampasi dikalanga mu songa o zola kwa mpangi zeto kadi tusianga e sungididi muna mbi bevanganga. Yeto awonso vilwa tuvanganga lumbu yawonso. Avo tusidi e sungididi muna usumuki wa wantu ankaka, diampasi dikala muna kubasonga o zola. Muna bong’e nona, avo mpangi ovilakene kutusadisa mu velelesa e Seka dia Kintinu, tulenda funga makasi. Avo tuyantikidi yindula mawonso mambi kavanga kala, o makasi meto mewokela yo kulula o zola kweto muna yandi. Avo owananene ye diambu dia mpila yayi, diambote mu yindula: Yave omonanga o usumuki weto ye usumuki wa mpangi zeto. Kansi, kana una vo tuvanganga vilwa, wakinu zola konso muntu mu yeto. Muna kuma kiaki, tufwete tanginina o zola kwa Yave yo sianga e sungididi muna fu yambote ya mpangi zeto. Vava tusianga e ngolo mu zola mpangi zeto, tukumikanga e kintwadi kieto.—Fili. 2:1, 2.

9. Nkia maka ‘mambu masundidi o mfunu’ kavovela Paulu muna nkanda kasonekena esi Filipi?

⁹ Mwand’avelela wavumunuina Paulu mu vana e longi kwa esi Filipi ye kwa Akristu awonso vo ‘bazayanga oma masundidi o mfunu.’ (Fili. 1:10) Mankaka muna mambu masundidi o mfunu i luveleleso lwa nkumbu a Yave, ndungan’a kani diandi, luvuvamu ye kintwadi muna nkutakani. (Mat. 6:9, 10; Yoa. 13:35) Tusonganga vo Yave tuzolanga vava tusianga e mambu masundidi o mfunu vana fulu kiantete muna zingu kieto.

10. Adieyi tufwete vanga muna badikilwa vo twakondwa mpilakanu?

¹⁰ Paulu wavova mpe vo tufwete kala wantu ‘bakondwa mpilakanu.’ Ediadi ke disongele ko vo tufwete kala alunga. Ke tulendi kondwa mpilakanu ko nze Yave. Kansi, Yave okutubadikila vo twakondwa mpilakanu avo tuvangidi mawonso mu wokesa zola kweto yo sia e sungididi muna mambu masundidi o mfunu. Imosi muna mpila tulenda songela o zola i venganga tesesa akaka e sakuba.

11. Ekuma tufwete vengela tesesa akaka e sakuba?

¹¹ O luludiku lwa venga tesesa akaka e sakuba lwamfunu kikilu. Aweyi tulenda tesesela akaka e sakuba? Tulenda wo vanga muna nsaka, mvuatu yovo salu tusolanga. Dilenda kala vo dina tuvanganga ke diambi ko. Kansi, diambi kikilu avo e diambu tuvangidi dilwekele ntona za muntu ankaka yovo kuntesesa e sakuba. Yesu wavova vo diambote nkutu twavuikwa e tadi muna nsingu yo tubwa muna mbu ke mu tesesa mpangi eto sakuba ko.—Mat. 18:6.

12. Adieyi tulongokele muna nona kia akazi mosi bena vo aviti a nzila?

¹² Tala una akazi mosi bena vo aviti a nzila balemvokela o luludiku lwa Yesu. Mu nkutakani mosi bakala ye akazi bavubwa ke kolo ko ana bakala ye nkaku miayingi mu kuma kia mpila basansukila. Akazi awaya bakwikilanga vo Akristu ke bafwete tala filme ko kana nkutu vo ke yambi kwandi ko. Bakendalala kikilu vava bazaya wo vo akazi bena vo aviti a nzila filme batala. I bosi, aviti a nzila babaka e nzengo za lembi kwenda tala filme yavana akazi awaya batoma longa e ntona zau yo toma zaya swaswanesa wete yo bi. (Ayib. 5:14) Muna mpila yayi, akazi bena vo aviti a nzila basonga muna mvovo ye mavangu mau vo bazolanga kikilu mpangi zau bakala vo wantu  ampa muna ludi.—Roma 14:19-21; 1 Yoa. 3:18.

13. Aweyi tulenda fidila muntu mu sumuka?

¹³ E mpila yankaka tulenda tesesela muntu e sakuba i vanga diambu dilenda kumfila mu sumuka. Aweyi dilenda vangamena? Yindula e nona kilende. Vava vavioka mvu miayingi, nlongoki mosi a Nkand’a Nzambi walenda sunda e fu kia kolwa malavu. Wabakula vo kafwete yambula emvimba nua malavu ma nkolwa. Wavanga e nsobani zayingi muna zingu kiandi yo bak’e nzengo za vubwa. I bosi, mpangi mosi wakala ye makani mambote wambokela ku nkinzi yo kunkayila malavu ma nkolwa. Wamvovesa vo: “Owau ngeye se u Nkristu, una yo mwand’a Yave. Kimosi muna fu ya mbongo a mwanda i volo. Avo una ye volo, olenda kwaku nua malavu ma nkolwa mu tezo.” Diankenda kikilu diadi kala kele vo mpangi ndioyu walemvokela luludiku lwalu yo vutukila e fu kia kolwa malavu.

14. Aweyi tukutakanu tweto tukutusadisilanga mu lemvokela luludiku luna muna Filipi 1:10?

¹⁴ Tukutakanu tweto tukutusadisanga mu lemvokela luludiku luna muna Filipi 1:10 mu mpila zayingi. Diantete, mana tulongokanga muna tukutakanu tweto mekutusungamesanga mana masundidi o mfunu vana meso ma Yave. Diazole, tulongwanga una tulenda sadila mana tulongokanga kimana twakala wantu bakondwa mpilakanu. Diatatu, tukasakeswanga mu sikamesa o “zola ye mavangu mambote.” (Ayib. 10:24, 25) Vava mpangi zeto bekutukasakesanga, o zola kweto  muna Nzambi ye muna mpangi zeto kuwokelanga. Avo zola kweto muna Nzambi ye muna mpangi zeto kuwokele muna ntima mieto, tuvanga mawonso tulenda mu venga tesesa akaka e sakuba.

15. O ‘yima e mbongo a ndungidi,’ aweyi disongele?

¹⁵ Paulu wasambanga vo esi Filipi ‘bayima e mbongo a ndungidi.’ (Fili. 1:11) Imosi muna “mbongo a ndungidi” i zola kwau muna Yave yo nkangu andi. Yankaka muna mbongo yayi i zayisa kw’akaka oma ma lukwikilu lwau muna Yesu ye vuvu kiau. E sono kia Filipi 2:15 kiyikanga mvovo miankaka, i sia vo, ‘kezima nze mini omu nza.’ E mvovo miami mikutusungamesanga dina Yesu kavovesa alongoki andi vo yau i “ntemo a nza.” (Mat. 5:14-16) Wakanikina mpe alandi andi vo ‘bakitula wantu se alongoki’ yo kubavovesa vo bekala ‘mbangi zandi . . . yakuna nsuk’a nza.’ (Mat. 28:18-20; Mav. 1:8) Tuyimanga e “mbongo a ndungidi” vava tukuyivananga muna salu kiaki kisundidi o mfunu.

16. Aweyi e sono kia Filipi 1:12-14 kisongelanga vo tulenda kezima nze mini kana nkutu mu ntangw’a mpasi? (Tala e fwaniswa kia fukwa.)

¹⁶ Kiakala nkia diambu tulenda wanana diau, tulenda kezima nze mini. Ezak’e ntangwa, dina dimonekanga vo nkaku muna samuna e nsangu zambote dilenda kituka se lau diambote muna sila umbangi. Kasikil’owu, Paulu wa ntumwa wasonekena esi Filipi e nkanda vava kakala muna pelezo kuna Roma muna nzo ina kafutilanga. Kansi, tuvambu ke twankakidila ko mu sila umbangi kwa ayingidi ye kwa wantu ana bankingulanga. Paulu wasila umbangi kuna vema kwawonso kana nkutu mu ntangw’a mpasi. Ediadi diakasakesa ampangi mu ‘vovela e diambu dia Nzambi kondwa kwa wonga.’—Tanga Filipi 1:12-14; 4:22.

17. Yika e nona kisonganga una ampangi beyiminanga e mbongo kana nkutu mu ntangw’a mpasi.

 ¹⁷ Ayingi muna mpangi zeto belandanga e mbandu a Paulu mu diambu ditadidi songa unkabu. Bezingilanga mu nsi zisimanga e salu kia samuna e nsangu zambote vana fulu kia ndonga yovo mu nzo ke nzo. Kana una vo i wau, bevavanga mpila zankaka za samunuina e nsangu zambote. (Mat. 10:16-20) Mu nsi mosi, o nkengi a zunga wakasakesa konso nteleki kasilanga umbangi muna zunga kiandi, i sia vo, kwa yitu yandi, mfinangani, akwandi a sikola, akwandi a salu ye wantu ankaka ana kazeye. Ke vavioka mvu miole ko, o lutangu lwa nkutakani muna zunga kiakina lwawokela. Nanga e nsi tuzingilanga ke isimanga salu kia samuna e nsangu zambote ko. Kansi, tulenda longoka diambu diamfunu muna mbandu a mpangi zeto: Tufwete vavanga e mpila tulenda lungisila e salu kieto kia umbangi yo kala ye vuvu vo Yave okutuvana o nkuma tuvuidi o mfunu muna sunda konso nkakalakani.—Fili. 2:13.

18. Adieyi tufwete kwamanana vanga?

¹⁸ Mu kolo kiaki kiampasi tuzingilanga, tufwete kwamanana sadila luludiku luna muna nkand’a Paulu kwa esi Filipi. Tufwete zayanga mambu masundidi o mfunu, kala wantu bakondwa mpilakanu, venga tesesa akaka e sakuba yo yima mbongo a ndungidi. Muna mpila yayi, tuwokesa o zola kweto yo twasa nkembo kwa Yave wa Se dieto dianzodi.