ခီ​ဆူ​ ​တၢ်​ဂ့ၢ်​မိၢ်​ပှၢ်

လဲၤတလၢတုၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီတဖၣ်

တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ အ​ဘၣ်ထွဲ​လိာ်သး​ဒီး လံာ်ကုခိၣ် | တၢ်​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​အဘျုး​အိၣ်ဧါ

တၢ်​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​အဘျုး​အိၣ်​လၢ နဂီၢ်​စ့ၢ်ကီး​ဧါ

တၢ်​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​အဘျုး​အိၣ်​လၢ နဂီၢ်​စ့ၢ်ကီး​ဧါ

တချုး​လၢ န​မၤတၢ်​တမံၤမံၤ​ဒံး​ဘၣ်​န့ၣ် န​က​သံကွၢ်လီၤ​န​သး​လၢ တၢ်အံၤ ‘အဘျုး​ကအိၣ် လၢ​ယ​ဂီၢ် တမံၤမံၤ​ဧါ.’ တၢ်သံကွၢ်​လီၤသး ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်​ထုကဖၣ်​အဂ့ၢ် ဒ်အံၤ​န့ၣ် မ့ၢ်​အ​ကမၣ်​ဧါ. တ​ကမၣ်​ဘၣ်. ဘၣ်​မနုၤ​အဃိ​တ​ကမၣ်​ဘၣ်​လဲၣ်. ပဝဲ​သ့ၣ်​တဖၣ် ပ​အဲၣ်ဒိး​သ့ၣ်ညါ​လၢ တၢ်​ထုကဖၣ်​န့ၣ် မ့ၢ်​အ​က​ကဲဘျုး လၢ​ပဂီၢ်​ဧါ​န့ၣ်​လီၤ. ပှၤ​အဂ့ၤ​တဂၤ လၢ​အမ့ၢ်​စီၤယိၤဘး​ဒၣ်လဲာ် တဲဝဲ​လၢ “ယ​မ့ၢ်​ကိး, ဒီး​အဝဲဒၣ် မ့ၢ်​စံးဆၢ​ယၤ​ဘၣ်ဆၣ်​ဒီး, ယ​တ​နာ်​ဘၣ်​လၢ အ​ဒိကနၣ်​ယ​ကလုၢ်​ဘၣ်.”—ယိၤဘး ၉:၁၆.

တၢ်ဂ့ၢ်​လၢ ပ​တဲ​တ့ၢ်​လၢ​လံာ်​အံၤ​အ​ပူၤ​န့ၣ် ပ​ထံၣ်ဘၣ်​လၢ တၢ်​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​န့ၣ် တမ့ၢ်​ထဲ​လၢ တၢ်ဘူၣ်​တၢ်ဘါ​လုၢ်လၢ်​တဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်​ကူစါ​ယါဘျါ​လၢ က​မၤမုာ်​ထီၣ်​က့ၤ​ပ​သး​အဂီၢ်​ဘၣ်. ကစၢ်​ယွၤ​လၢ အမ့ၢ်​အတီ​န့ၣ် ဒိကနၣ်​ဝဲ တၢ်​ထုကဖၣ်​လီၤ. ပ​မ့ၢ်​ဃ့​တၢ်​လၢ အဘၣ်​အသး​န့ၣ် က​ဒိကနၣ်​ပှၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲ​ဟ့ၣ်သဆၣ်​ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​က​သုးဘူး​ပ​သး​ဆူ အ​အိၣ်​လီၤ. (ယၤကိာ် ၄:၈) လၢ​ပ​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ ပ​မ့ၢ်​ပာ်​တၢ်​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​လၢ တၢ်​အရ့ဒိၣ်​တခါ​န့ၣ် ပ​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်​အဘျုး​အဖှိၣ် မနုၤ​လဲၣ်.

တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ်.

လၢ​န​တၢ်အိၣ်မူ​အ​ပူၤ ဖဲ​န​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​ဒီး တၢ်​မၤကွၢ်​တဖၣ်​အခါ မ့ၢ်​န​တူၢ်ဘၣ်​တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်​ဧါ. ဖဲ​ပ​တူၢ်ဘၣ်​ဒ်အံၤ​အခါ လံာ်စီဆှံ ဟ့ၣ်သဆၣ်​ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​က “ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ် တထံၣ်ဃီ” ဒီး “ဘိးဘၣ်​သ့ၣ်ညါ ယွၤ​လၢ [ပ] တၢ်​အဲၣ်ဒိး​တဖၣ်​န့ၣ်” လီၤ. (၁ သ့းစၤလနံ ၅:၁၇; ဖံလံးပံၤ ၄:၆) လံာ်စီဆှံ အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ပှၤလၢ ပ​မ့ၢ်​ဃ့​တၢ်​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ် “ယွၤ​အ​တၢ်ဃူ​တၢ်ဖိး​လၢ အ​ဒိၣ်န့ၢ်​ယိာ်​န့ၢ် ကယဲၢ်​ပ​သ့ၣ်ညါ​နၢ်ပၢၢ်​တၢ်​န့ၣ် က​ပၢၤ [ပ] သူၣ် [ပ] သး​ဒီး [ပ] ဆိကမိၣ်​တၢ်​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​ခရံာ်​အ​ပူၤ​လီၤ.” (ဖံလံးပံၤ ၄:၇) ပ​မ့ၢ်​ပာ်လီၤ ပ​တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ​လၢ ပ​ပၢ်​အိၣ်​လၢ​မူခိၣ်​တဂၤ အစုပူၤ​န့ၣ် ပ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ်​သ့ဝဲ​န့ၣ်​လီၤ. ဖဲ​စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၅၅:၂၂ န့ၣ်​ကစၢ်​ယွၤ ဟ့ၣ်သဆၣ်​ထီၣ်​ပှၤလၢ– “ပာ်​တၢ်​လၢ အ​ဟ့ၣ်လီၤ​နၤ​န့ၣ် လၢ​ယွၤ​အလိၤ​တက့ၢ်. ဒီး​က​မၤစၢၤ​နၤ​လီၤ.”

“ပာ်​တၢ်​လၢ အ​ဟ့ၣ်လီၤ​နၤ​န့ၣ် လၢ​ယွၤ​အလိၤ​တက့ၢ်. ဒီး​က​မၤစၢၤ​နၤ​လီၤ.” —စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၅၅:၂၂

လၢ​တၢ်​ထုကဖၣ်​အဃိ ပှၤ​ဟီၣ်ခိၣ်​ဖိ​အါဂၤ​န့ၣ် ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ်​လီၤ. ဟံ​ရဲၣ် အိၣ်​လၢ​ကီၢ်ခိၣ်​ရံ​ယၤ​ကလံၤစိး တဂၤ​န့ၣ်​စံး​ဝဲ​လၢ “ဖဲ​ယ​ဘၣ်​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဒီး တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​ဒိၣ်ဒိၣ်​မုၢ်မုၢ်​အခါ​န့ၣ် ယ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ် ဒီး​ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ ယ​တၢ်ဝံ​တၢ်​ယိး​သ့ၣ်​တဖၣ်​အံၤ ဖှံလီၤဝဲ ဒီး​ယ​အိၣ်ဒီး​ဂံၢ်ဘါ​လၢ ယ​တူၢ်​တၢ်​ခီၣ်တၢ်​က​ကဲ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.” စံၣ်​စံ​လ​ယၣ် အိၣ်​လၢ ကီၢ်​ဖံးလံးဖံ (စ်)န့ၣ် စံး​ဝဲ​လၢ “ဒ်​ယ​မ့ၢ်​မိၢ်​တဂၤ​အသိး ယ​ဘၣ်ယိၣ်​တၢ်​လၢ ယ​ဖိမုၣ်​တဖၣ်​အဂီၢ်​ဒိၣ်မး​လီၤ. ဒီး​ယ​ဘၣ်ယိၣ်​တၢ် စ့ၢ်ကီး​လၢ ယ​မိၢ်​အဂီၢ် မ့ၢ်​လၢ​အ​ကွၢ်နီၣ်​ယၤ တဘၣ်​လၢၤဘၣ်​အဃိ​န့ၣ်​လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခီဖျိ​လၢ တၢ်​ထုကဖၣ်​အဃိ ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ တၢ်ဖံး​တၢ်မၤ​လၢ ယ​ဘၣ်​မၤ​အီၤ ကိးနံၤဒဲး​တဖၣ်​န့ၣ် ဖှံလီၤဝဲ​တစဲး​လီၤ. ယ​သ့ၣ်ညါ​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​က​မၤစၢၤ​ယၤ ဒ်သိး​ယ​ကွၢ်ထွဲ​အဝဲသ့ၣ် က​သ့​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.”

တၢ်​ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ ဒီး​တၢ်​မၤမုာ်​ထီၣ်​သး ဖဲ​ပ​ဘၣ်​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဒီး တၢ်​မၤကွၢ်​တဖၣ်​အခါ.

မ့ၢ်​န​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဘၣ် တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​နးနး​ကလဲာ် ဒ်သိး​ဒီး တၢ်​လီၤဘၣ်ယိၣ်​လၢ န​သးသမူ​အဂီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်​လၢ​အ​လီၤသးအုး ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ် တဘျီဘျီ​ဧါ. မ့မ့ၢ်​ဒ်​န့ၣ်​န့ၣ် ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ဆူ “တၢ်​မၤမုာ်​ခဲလၢာ်​အ​ကစၢ်” အ​အိၣ်​ဒ်သိး က​မၤစၢၤ​နၤ​န့ၣ်​တက့ၢ်. လံာ်စီဆှံ​စံး​ဝဲ​လၢ အဝဲဒၣ် “မၤမုာ်ထီၣ်​ပှၤလၢ ပ​တၢ်နး​တၢ်ဖှီၣ်​ခဲလၢာ်​အ​ပူၤ” န့ၣ်​လီၤ. (၂ ကရံၣ်သူး ၁:၃, ၄) အဒိ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​အိၣ်ဒီး တၢ်​သူၣ်ကိၢ်​သးဂီၤ ဒိၣ်ဒိၣ်​မုၢ်မုၢ်​အခါ​အဝဲ “ချံးလီၤ​အ​ခီၣ်​ဒီး ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်” န့ၣ်​လီၤ. တၢ်မၤ​အသး​ဒီး​အီၤ​ဒ်လဲၣ်. “ကလူး​လၢ​မူခိၣ်​တဂၤ လီၣ်ဖျါ​ထီၣ်​အသး​လၢ​အီၤ, ဒီး​ဒုး​ဆူၣ်​ထီၣ် အဂံၢ်​အဘါ​လီၤ.” (လူၤကၣ် ၂၂:၄၁, ၄၃) ပှၤတီ​ပှၤလိၤ​လၢ အမ့ၢ်​စီၤနဃ့မယၤ​န့ၣ် ဘၣ်​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဘၣ် ပှၤအၢ​ပှၤသီ​လၢ ဂုာ်ကျဲးစၢး​မၤပျံၤ​မၤဖုး​အီၤ ဒ်သိး​အ​က​ပတုာ် ကစၢ်​ယွၤ အ​တၢ်မၤ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ဒ်အံၤ– “ခဲကနံၣ်အံၤ, ကစၢ်​ဧၢ, ဒုး​ဆူၣ်​ထီၣ်​ယ​စု​တက့ၢ်.” တၢ်မၤ​အသး​ဒီး​အီၤ လၢခံ​တဖၣ်​န့ၣ် ပာ်ဖျါ​ထီၣ်ဝဲ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​မၤစၢၤ​အီၤ ဒ်သိး​အ​သု​တ​ပျံၤတၢ်​လၢၤတဂ့ၤ ဒီး​ဒ်သိး​အဝဲ​မၤဝဲ ယွၤ​အ​တၢ်မၤ​တုၤ​အ​ဝံၤတစု က​သ့​အဂီၢ်​လီၤ. (နဃ့မယၤ ၆:၉-၁၆) ရံၣ်​ကၠဲၣ်​နဲၣ်, အိၣ်​လၢ​ကီၢ်ကၤနၤ​တဂၤ တဲ​ဖျါထီၣ် အ​တၢ်​လဲၤခီဖျိ ဘၣ်ဃး​ဒီး​တၢ်​ထုကဖၣ် ဒ်အံၤ– “လီၤဆီ​ဒၣ်တၢ် ဖဲ​ဆၢကတီၢ်​လၢ အကီ​အခဲ​အခါ​န့ၣ် ယ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​လီၤ. ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ ယ​က​ဘၣ်​တဲ​ဖျါထီၣ် ယ​တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ ဆူ​ပှၤ​တဂၤ​လၢ အ​မၤစၢၤ​ယၤ​သ့​ဒီး မၤမုာ်​ထီၣ်​က့ၤ​ယ​သး ဒ်သိး​ယ​သု​တ​ပျံၤတၢ်​လၢၤတဂ့ၤ​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.” မ့ၢ်​လီၤ. ဖဲ​ပ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ဆူ ကစၢ်​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ် အဝဲ​မၤမုာ်​ထီၣ်​က့ၤ​ပ​သး သ့ဝဲ​လီၤ.

တၢ်ကူၣ်သ့​လၢ ယွၤ​အ​အိၣ်

ပ​တၢ်​ဆၢတဲာ်​တနီၤနီၤ​န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိ​ပှၤ ဒီး​ပှၤလၢ​ပ​အဲၣ်ဘၣ်​အီၤ သ့ဝဲ​လီၤ. ပ​ဆၢတဲာ်​တၢ်​လၢ တၢ်ကူၣ်သ့​အ​ပူၤ က​သ့​ဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံ​စံး​ဝဲ​လၢ– “ဒီး​သု​ဝဲ​သ့ၣ်​တဂၤဂၤ​န့ၣ်, န့ၢ်​တၢ်ကူၣ်သ့​ကူၣ်ဘၣ် အလီၢ်​မ့ၢ်​အိၣ်ဒီး, မ်​အ​ဃ့​လၢ​ယွၤ, လၢ​အ​ဟ့ၣ်​တၢ်​ညီ လၢ​ပှၤ​ခဲလၢာ်​ဒီး တ​ဒုၣ်ဒွဲၣ်​ဘၣ်​တၢ်​န့ၣ်​တက့ၢ်, ဒီး​က​ဟ့ၣ်​အီၤ​လီၤ.” (ယၤကိာ် ၁:၅) ပ​မ့ၢ်​ဃ့ တၢ်ကူၣ်သ့​န့ၣ် ကစၢ်​ယွၤ​က​သူဝဲ အသး​စီဆှံ ဒ်သိး​က​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​ပှၤလၢ ပ​က​ဆၢတဲာ်​တၢ်​လၢ​တၢ်ကူၣ်သ့​အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. ပ​ဃ့​သးစီဆှံ​သ့​စ့ၢ်ကီး မ့ၢ်​လၢ ယ့ၣ်ၡူး​အၢၣ်လီၤ​အီလီၤ​ပှၤလၢ “သု​ပၢ်​အိၣ်​လၢ​မူခိၣ်​န့ၣ်, က​ဟ့ၣ်​ပှၤလၢ​အ​ဃ့​တၢ် လၢ​အီၤ​တဖၣ် လၢ​သးစီဆှံ​န့ၣ် အါန့ၢ်​အန့ၣ်​တက့ၢ် ဆံး​ဒိၣ်​လဲၣ်” အဃိ​လီၤ.—လူၤကၣ် ၁၁:၁၃.

“ယ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ထီဘိ ဒ်သိး​အ​က​ဟံးစု နဲၣ်ကျဲ​ယၤ​လၢ ကျဲ​လၢ​အဘၣ်​န့ၣ်​လီၤ.”—ခွၣ်ဘံနၤ, ကီၢ်ကၤနၤ

ယ့ၣ်ၡူး​ဒၣ်လဲာ် ဃ့​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ အ​ပၢ်​အ​အိၣ် ဖဲ​အဝဲ​ဘၣ်​ဆၢတဲာ် တၢ်​လၢ​အရ့ဒိၣ်​အခါ​န့ၣ်​လီၤ. လံာ်စီဆှံ စံး​ဝဲ​လၢ ဖဲ​ယ့ၣ်ၡူး​ဃုထၢ​ထီၣ် အ​တၢ်မၢဖိ ၁၂ ဂၤ​အခါ အဝဲ “ဘါ​ထုကဖၣ်​ယွၤ သီ​တနၤကျၢၤ​လီၤ.”—လူၤကၣ် ၆:၁၂.

ဒ်​ယ့ၣ်ၡူး​အသိး မုၢ်မဆါ​တနံၤညါအံၤ ပှၤ​အါဂၤ​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ်​ဝဲ တၢ်​သူၣ်မံ​သးမုာ် ခီဖျိ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​စံးဆၢ အဝဲသ့ၣ် အ​တၢ်​ထုကဖၣ် ဒီး​မၤစၢၤ​အဝဲသ့ၣ် ဒ်သိး​က​ဆၢတဲာ်​တၢ်​လၢ တၢ်ကူၣ်သ့​အ​ပူၤ​န့ၣ်​လီၤ. ရံၣ်​ကၠံၣ်​နၣ်​လၢ အ​အိၣ်​လၢ ကီၢ်​ဖံးလံးဖံ (စ်) စံး​ဝဲ​လၢ ဖဲ​အဝၤ​သံ​ဝံၤ​အလီၢ်​ခံ​န့ၣ် အဝဲ​ဘၣ်​ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်​ဒီး တၢ်ကီ​တၢ်ခဲ​အ​ကလုာ်​ကလုာ်​လီၤ. အဝဲ​က​ဘၣ်​လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်​ဖိ​ဃီဖိ, ဒီး​အ​တၢ်မၤ​စ့ၢ်ကီး တအိၣ်​လၢၤဘၣ်​အဃိ ဘၣ်​လုၢ်ဒိၣ်​ထီၣ်​အဖိ ကီကီခဲခဲ​လီၤ. ဒ်သိး​အဝဲ​ဆၢတဲာ်​တၢ်​လၢ တၢ်ကူၣ်သ့​အ​ပူၤ​က​သ့​အဂီၢ် တၢ်မနုၤ​မၤစၢၤ​အီၤ​လဲၣ်. အဝဲ​စံး​ဝဲ​လၢ “ယ​ဒိးသန့ၤ​ထီၣ်​ယ​သး​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​တၢ်မၤစၢၤ ခီဖျိ​လၢ တၢ်​ထုကဖၣ်​န့ၣ်​လီၤ.” ခွၣ်ဘံနၤ, အိၣ်​လၢ​ကီၢ်ကၤနၤ ဃ့​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ ကစၢ်​ယွၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ်​လီၤ. အဝဲ​စံး​ဝဲ​လၢ “ယ​ဘၣ်​ဟးထီၣ်​တၢ်မၤ​လၢ ယ​န့ၢ်ဘၣ်​စ့​ဂ့ၤဂ့ၤ​န့ၣ်​လီၤ.” ဖဲ​အဝဲ​ဆိကမိၣ်​ကွၢ်က့ၤ အ​တၢ်အိၣ်မူ​အခါ အဝဲ​စံး​ဝဲ​လၢ “ယ​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​တၢ်​ဆူ ယဟိဝၤ​ယွၤ​အ​အိၣ်​ထီဘိ ဒ်သိး​အဝဲ​က​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ​ယၤ ကျဲ​လၢ အဘၣ်​န့ၣ်​လီၤ. ယ​တူၢ်ဘၣ်​လၢ ယဟိဝၤ​ယွၤ မၤစၢၤ​ယၤ ဒ်သိး​ယ​က​ဃုထၢ တၢ်မၤ​လၢ ယ​က​ကွၢ်ထွဲ​လီၤ ယ​နီၢ်ခိ ဒီး​ယ​နီၢ်သး​အ​တၢ်လိၣ်ဘၣ် က​သ့​အဂီၢ်​န့ၣ်​လီၤ.” နၤ​စ့ၢ်ကီး န​ဃ့​ဘါ​ထုကဖၣ်​သ့ဝဲ ဒ်သိး​န​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် ကစၢ်​ယွၤ အ​တၢ်​ဟံးစု​နဲၣ်ကျဲ ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်ဖံး​တၢ်မၤ​လၢ က​မၤဘၣ်ဒိ​န​တၢ်​ရ့လိာ်သး​ဒီး​အီၤ​န့ၣ်​လီၤ.

ပ​တဲသကိး​ဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်​တနီၤ​လၢ ဘၣ်ဃး​ဒီး တၢ်​ထုကဖၣ်​န့ၣ် မၤစၢၤ​ပှၤ​သ့​န့ၣ်​လီၤ. (ကွၢ်​တၢ်အဒိ​တဖၣ်​လၢ တၢ်လွံၢ်နၢၣ် “ တၢ်​ထုကဖၣ် အဘျုး​အဖှိၣ်” တက့ၢ်.) ဒ်သိး​န​က​ဒိးန့ၢ်​ဘၣ် တၢ်​အဘျုး​အဖှိၣ်​အဂီၢ် အဆိ​ကတၢၢ် န​က​ဘၣ်​ဃု​သ့ၣ်ညါ ကစၢ်​ယွၤ​ဒီး အ​တၢ်​ဘၣ်သး​န့ၣ်​လီၤ. န​သး​မ့ၢ်​အိၣ် ဒီး​ပ​ဟ့ၣ်ဂံၢ်​ဟ့ၣ်ဘါ​နၤ​လၢ န​က​ဃ့​တၢ်မၤစၢၤ​လၢ ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး​တဖၣ်​အ​အိၣ် ဒ်သိး​အဝဲသ့ၣ်​က​မၤလိ​နၤ လံာ်စီဆှံ​အဂီၢ်​လီၤ. * တၢ်အံၤ​က​မ့ၢ်ဝဲ ခီၣ်ခါ​အဆိ​ကတၢၢ်​လၢ န​က​သုးဘူး​န​သး​ဆူ “ပှၤလၢ​အ​နၢ်ဟူ တၢ်​ထုကဖၣ်” တဂၤ​အ​အိၣ်​န့ၣ်​လီၤ.—စံးထီၣ်​ပတြၢၤ ၆၅:၂.

^ လံာ်အဆၢ. 14 န​မ့ၢ်​အဲၣ်ဒိး သ့ၣ်ညါ​အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်​အဂၤ​တဖၣ်​န့ၣ် ဆဲးကျိး​ဒီး ယဟိဝၤ​ပှၤအုၣ်​အသး လၢ​န​လီၢ်ကဝီၤ​ပူၤ မ့တမ့ၢ် နုာ်လီၤ​ကွၢ် ပ​ပှာ်ယဲၤသန့ www.jw.org/ksw တက့ၢ်.