တၢ်မၤလိ ၆
ပၢၤဃာ် နတၢ်သးတီ
“ယတချုးသံဒံးဘၣ်ဒီး, ယတသုးကွံာ်ဘၣ် ယတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ [“တၢ်သးတီ,” NWT] လၢယအိၣ်ဘၣ်.”—ယိၤဘး ၂၇:၅.
တၢ်သးဝံၣ် ၃၄ လဲၤတၢ်လၢတၢ်တီတၢ်လိၤအပူၤ
တၢ်မၤလိအံၤ အတၢ်တိာ်ပာ် *
၁. ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသၢဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ဒ်လဲၣ်.
ဆိကမိၣ်ကွၢ် ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသၢဂၤ အတၢ်အိၣ်သးတက့ၢ်. (၁) ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဖိတဂၤ လၢအထီၣ်ကၠိန့ၣ် လၢအသရၣ်သရၣ်မုၣ်အကျါတဂၤ မၢပှၤကၠိဖိခဲလၢာ်မၤဝဲ နံၤသဘျ့လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ နံၤသဘျ့တခါအံၤ တဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသးဘၣ်အဃိ အဝဲတမၤဝဲဘၣ်. (၂) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖိလၢ အမဲာ်ဆှးဆူၣ်တဂၤန့ၣ် ဟးစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် လၢတဟံၣ်ဘၣ်တဟံၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟံၣ်လၢအကဘၣ်လဲၤဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအသကိးလၢကၠိတဂၤအဟံၣ်လီၤ. ဒီးလၢညါန့ၣ် အသကိးတဂၤအံၤ မၤမဲာ်ဆှး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲလဲၤလၢ ဟံၣ်ဝဲန့ၣ်ဒီး ဒိတကျိာ်ပဲတြီလီၤ. (၃) ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဂုာ်ကျဲးစၢးဖံးတၢ်မၤတၢ်လၢ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်တနံၤန့ၣ် အတၢ်မၤခိၣ်မၢ အမၤတၢ်တမံၤမံၤလၢ အတတီတလိၤ မ့တမ့ၢ် အထီဒါပဒိၣ် အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ်တမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် အဘၣ်တၢ်နီဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢတၢ်မၤသ့လီၤ. ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်အံၤ တဲဘၣ်အတၢ်မၤခိၣ်လၢ ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ အခ့အပှၤတဖၣ် ကမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤဒီး ကဒိကနၣ် ပဒိၣ်ပပှၢ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ အဝဲမၤဝဲဒ်န့ၣ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.—ရိမ့ၤ ၁၃:၁-၄; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၁၈.
၂. ပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်. ဒီးဘၣ်မနုၤ အဃိလဲၣ်.
၂ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါသၢဂၤအံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤလဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကထံၣ်အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါအါမး ဒ်သိးဒီးအဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ ဒီးမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ အလုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တခါ လၢအမ့ၢ် တၢ်သးတီလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အတီဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် မၤထွဲဝဲဒ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဘျၢအိၣ်ဝဲအသိးလီၤ. တၢ်သးတီ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်တဂၤစုာ်စုာ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကပာ်ကဖၢလၢအသး လၢအဝဲသ့ၣ်အဃိ သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ပအဲၣ်ဒိးလၢ ပပၢ်အိၣ်လၢမူခိၣ် ပာ်ကဖၢလၢသးလၢပဃိ စ့ၢ်ကီးလီၤ. အဃိပကတဲသကိး တၢ်သံကွၢ်တနီၤလၢအမ့ၢ် တၢ်သးတီန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလဲၣ်. ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကီအခဲအံၤအတီၢ်ပူၤ ပပာ်လီၤပသးဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
တၢ်သးတီန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်
၃. (က) တၢ်သးတီန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် တၢ်သးတီ အခီပညီအဂီၢ် တၢ်အဒိမနုၤတဖၣ် မၤစၢၤပှၤသ့လဲၣ်.
၃ ကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီကသ့ဒ်လဲၣ်. ပပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးတီ သ့ခီဖျိ ပအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်, ပအဲၣ်အီၤလၢ တၢ်အဲၣ်လၢ အဟးဂီၤတသ့ဘၣ် ဒီးပမၤအတၢ်ဘၣ်သး ထီဘိန့ၣ်လီၤ. ပကဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် တၢ်သးတီန့ၣ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ပှၤသူဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “တၢ်သးတီ” န့ၣ် လၢဧ့ၤဘြံၤကျိာ်န့ၣ် အခီပညီမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ မ့တမ့ၢ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. အဒိ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဲဝဲလၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အလၢအပှဲၤလီၤ. (၃ မိၤၡ့ ၂၂:၂၁, ၂၂) အဝဲသ့ၣ် တဘၣ်လုၢ်ထီၣ်ဝဲ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အခီၣ်, အနၢ် ဒီးအမဲာ်ချံဟးဂီၤ ဒီးအအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢ အလၢအပှဲၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. (မၤလကံ ၁:၆-၉) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ သးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်လၢတၢ်ပှဲၤလဲၣ်န့ၣ် ပနၢ်ပၢၢ်သ့လီၤ. ဖဲပပှ့ၤတၢ်တမံၤမံၤ ဒ်သိးဒီးတၤသူတၤသၣ်, လံာ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤတမံၤမံၤအခါ ပတအဲၣ်ဒိးပှ့ၤ တၤသူတၤသၣ်လၢအအုၣ်, လံာ်လၢအကဘျံးပၤ တလၢပှဲၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အဟးဂီၤတမံၤမံၤန့ၣ်ဘၣ်. ပအဲၣ်ဒိးပှ့ၤတၢ်လၢ အအိၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤဒီး အဂ့ၤခဲလၢာ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီး အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပတၢ်အဲၣ်အီၤဒီး ပတၢ်သးတီဒီးအီၤန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်တၢ်လၢ အလၢအပှဲၤ ဒီးလၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့လီၤ.
၄. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤလၢအတလၢတပှဲၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီသ့လဲၣ်. (ခ) ဒ် စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၂-၁၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ယဟိဝၤယွၤ မုၢ်လၢ်တၢ်လၢ ပအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၄ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် ပကြၢးဆိကမိၣ်လၢ ပကဘၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢအလၢအပှဲၤဧါ. ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပမၤကမၣ်ဘၣ် တၢ်အါမးလီၤ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤလၢအမ့ၢ် ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် ပတလိၣ်မ့ၢ် ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်ဂ့ၢ်တၢတမံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတကွၢ်ထဲ ပတၢ်ကမၣ်တဖၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ယွၤဧၢ, နမ့ၢ်ကွၢ်ဟုၣ် ပလီၤကမၣ်တၢ်ဒီး, ကစၢ်ဧၢ, မ့ၢ်မတၤကဆၢထၢၣ်တဂၤလဲၣ်.” (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၃၀:၃) အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပတမ့ၢ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် ဒီးအဝဲသးအိၣ် ပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်လီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၈၆:၅) တၢ်ဂ့ၢ်ခံမံၤတမံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢပမၤသ့ ဒီးတၢ်လၢ ပမၤတသ့ဘၣ်တဖၣ်အဃိ အဝဲတမုၢ်လၢ်တၢ်လၢပအိၣ် အါန့ၢ်ဒံးပမၤသ့န့ၣ်ဘၣ်. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၀၃:၁၂-၁၄ တက့ၢ်.) မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကဲထီၣ်တၢ်လၢအလၢအပှဲၤ လၢကစၢ်ယွၤအမဲာ်ညါ ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၅. ဒ်ပမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်အသိး ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ် ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်အဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လဲၣ်.
၅ ဒ်ပမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤတဖၣ်အသိး ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်အဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလီၤ. ပတၢ်အဲၣ်ဒီး ပတၢ်သးတီဒီး ပပၢ်လၢမူခိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်လၢပှဲၤဝဲလီၤ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤကွၢ်အခါ ပတၢ်အဲၣ်မ့ၢ်အိၣ် ဒ်န့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလီၤ. (၁ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၂၈:၉; မးသဲ ၂၂:၃၇) က့ၤဆိကမိၣ်ကွၢ်ကဒီး ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးသၢဂၤ လၢပတဲဖျါထီၣ်တ့ၢ်အဂ့ၢ် လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ်တက့ၢ်. အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ် ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. မ့ၢ်ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ဖိတဂၤန့ၣ် တအဲၣ်ဒိး သူၣ်ဖှံသးညီဒီး အတံၤသကိး လၢကၠိတဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်ဧါ. ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါဖိတဂၤ အဲၣ်ဒိးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မဲာ်ဆှးလၢ ပှၤဟံၣ်မဲာ်ညါန့ၣ်ဧါ. ဒီးပဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဘၣ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် မ့ၢ်အအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကနီဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤ လၢအတၢ်မၤန့ၣ်ဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ဘျၢလၢအတီအလိၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် သးစၢၢ်ဆၢဝဲလၢ ကမၤတၢ်ဘၣ် အပၢ်လၢမူခိၣ်အသးလီၤ. ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဃိ တချုးလၢအဝဲသ့ၣ်မၤ တၢ်ဆၢတဲာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ထီဘိလီၤ. အဝဲသ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်သးတီလၢ ကျဲဒ်အံၤလီၤ.
ဘၣ်မနုၤဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလဲၣ်
၆. (က) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလဲၣ်. (ခ) နီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒ်လဲၣ်.
၆ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဝဲခဲလၢာ် ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလဲၣ်. မ့ၢ်လၢစၤတၣ် လၢအမ့ၢ်မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ် တၤယဟိဝၤယွၤ ဒီးပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်အဃိ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလီၤ. လၢဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်ပူၤန့ၣ် မူခိၣ်ကလူးလၢ အပူထီၣ်တၢ်အံၤ ဒုးကဲထီၣ်အသးလၢ ၁ မိၤၡ့ ၃:၁-၆) ဖဲအဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူလၢ ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်ပူၤအခါ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အါမး လၢကမၤဒိၣ်ထီၣ် အတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲမုၣ်ကီၤလံၢ် လ့ပစီအဝဲသ့ၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ် တလၢပှဲၤဝဲ မ့တမ့ၢ် တမ့ၢ်လၢအသးဒီးဖျၢၣ်လၢၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတီဒီးယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိလၢ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ အဃိန့ၣ်အိၣ်ဧါ. ပမ့ၢ်တဲလၢ အဂၤတမံၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီသ့ဧါ. တၢ်သံကွၢ်တဖျၢၣ်အံၤ ဟဲအိၣ်ထီၣ်ဖဲ စီၤယိၤဘးအစိၤလီၤ.
စၤတၣ် မ့တမ့ၢ် “ပှၤလၢအထီဒါတၢ်” လီၤ. အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဟးဂီၤ ယဟိဝၤယွၤအမံၤ ခီဖျိတဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤအၢပှၤသီ, ပှၤအဲၣ်လီၤထဲအသး ဒီးပှၤလၢအပၢတၢ် တတီတလိၤဘၣ်လီၤ. လီၤသးအုးဒိၣ်မးလၢ နီၢ်အံၣ်အုဒီးစီၤအၤဒၣ်န့ၣ် အိၣ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ် အအိၣ်တခီ ဒီးထီဒါဝဲ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. (၇. ဒ် ယိၤဘး ၁:၈-၁၁ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်ဃးဒီး စီၤယိၤဘးအတၢ်သးတီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ထံၣ် အိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၇ စီၤယိၤဘးအိၣ်မူဝဲ ဖဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အိၣ်ဝဲလၢကီၢ်အဲၤကူပတူး အခါလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ဒ်သိးဒီးစီၤယိၤဘးန့ၣ် တအိၣ်နီတဂၤဘၣ်. ဒ်ပဝဲအသိး စီၤယိၤဘးန့ၣ် တမ့ၢ်ပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ် ဒီးအဝဲ မၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢစီၤယိၤဘး အိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဃိ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အီၤလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် အတၢ်သးတီအဂ့ၢ်န့ၣ် လီၤဂာ်လၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုၣ်ဒွဲၣ်စံးအၢပာ်စၢၤ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးနဲၣ်အီၤလၢ စီၤယိၤဘးလီၤ. စီၤယိၤဘး အတၢ်အိၣ်မူ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် မ့ၢ်ပှၤလီတၢ်လီၤ. မုၣ်ကီၤလံၢ်ဃ့အခွဲးလၢ အဝဲကမၤကွၢ်ဝဲ စီၤယိၤဘးအတၢ်သးတီန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤနာ်န့ၢ် အတံၤသကိး စီၤယိၤဘးအဃိ အဝဲဟ့ၣ်အခွဲး လၢမုၣ်ကီၤလံၢ် ကမၤကွၢ်စီၤယိၤဘးလီၤ.—ဖး ယိၤဘး ၁:၈-၁၁ တက့ၢ်.
၈. မုၣ်ကီၤလံၢ်မၤကွၢ် စီၤယိၤဘးဒ်လဲၣ်.
၈ မုၣ်ကီၤလံၢ် မ့ၢ်ပှၤလၢအသူၣ်အၢသးသီ ဒီးပှၤမၤသံတၢ်ဖိလီၤ. အဝဲဟံးထီၣ်ကွံာ် တၢ်လၢအအိၣ်ဒီး စီၤယိၤဘးခဲလၢာ်, မၤသံဝဲ စီၤယိၤဘးယိၤဘး ၁:၁၃-၂၂; ၂:၇-၁၁; ၁၅:၄, ၅; ၂၂:၃-၆; ၂၅:၄-၆.
အကုၢ်တဖၣ် ဒီးမၤဟးဂီၤ စီၤယိၤဘးအမံၤဂ့ၤသၣ်ဂ့ၤလီၤ. အဝဲထီဒါဝဲ စီၤယိၤဘးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးမၤသံဝဲ စီၤယိၤဘး အဖိသးဘိအဂၤတဆံလီၤ. အဝဲမၤဘၣ်ဒိ စီၤယိၤဘးအနီၢ်ခိ ဒီးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ခီဖျိလၢ တၢ်ဝ့ဒီတဂၤညါ, စးထီၣ်လၢအခိၣ် တုၤလၢအခီၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤယိၤဘးအမါန့ၣ် အခိၣ်နူာ်ဘံဘူဒီး ပှဲၤဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုးအဃိ အဝဲမၢဝဲ စီၤယိၤဘးတူၢ်ၡူအသး, ဆိၣ်ကစၢ်ယွၤဒီးသံလီၤ. စီၤယိၤဘး အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အဲၣ်ဒိးသံဘၣ်ဆၣ် အဝဲဆဲးပၢၤဃာ် အတၢ်သးတီလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤကွၢ်အီၤလၢ ကျဲအဂၤတဘိလီၤ. အဝဲသူဝဲ စီၤယိၤဘး အသကိးခွါသၢဂၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ဟဲအိၣ်သကိး စီၤယိၤဘးတဘျုးသီညါ, ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တမၤမုာ်ထီၣ် စီၤယိၤဘးအသးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသ့ၣ် တဲအၢတဲသီဝဲ စီၤယိၤဘးလီၤ. အဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဒုးထံၣ် စီၤယိၤဘးလၢတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤ ဒီးကစၢ်ယွၤ တပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ စီၤယိၤဘးအတၢ်သးတီဘၣ်. ဒီးအဝဲသ့ၣ်တဲဝဲလၢ ခီဖျိလၢ စီၤယိၤဘးမ့ၢ် ပှၤအၢပှၤသီအဃိ အဝဲကြၢးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.—၉. စီၤယိၤဘး ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်မၤကွၢ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၉ စီၤယိၤဘးထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်သးလၢ အအၢအသီဒ်အံၤအဃိ အဝဲကမၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲမ့ၢ် ပှၤလၢတလၢတပှဲၤဘၣ် အဃိ လၢတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးအပူၤ အဝဲဒူဝဲအသကိးတဖၣ် ဒီးဟးတဲကြီတၢ်လီၤ. အဝဲအဲၣ်ဒိး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်တီတၢ်လိၤအဂ့ၢ် အါန့ၢ်ဒံး အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်တီတၢ်လိၤအဂ့ၢ်လီၤ. (ယိၤဘး ၆:၃; ၁၃:၄, ၅; ၃၂:၂; ၃၄:၅) အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးလၢ အနးတလၢဒၣ်လဲာ် အဝဲတထီဒါ ယဟိဝၤယွၤဘၣ် ဒီးတနာ်ဝဲ အတံၤသကိးတဖၣ် အတၢ်ကတိၤဘၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ “မ်ယသုတပာ်တီသုတဂ့ၤ. ယတချုးသံဒံးဘၣ်ဒီး, ယတသုးကွံာ်ဘၣ် ယတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ [“တၢ်သးတီ,” NWT] လၢယအိၣ်ဘၣ်.” (ယိၤဘး ၂၇:၅) တၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စီၤယိၤဘး မ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်အသးဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ အဝဲဆၢတဲာ်လီၤပာ်စၢၤအသးလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီလီၤ. အဝဲ တတူၢ်ၡူအသးဘၣ်. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမၤဒ်န့ၣ်သ့လီၤ.
၁၀. မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲပှၤဒ်အတဲစီၤယိၤဘးအသိး ဒ်လဲၣ်.
၁၀ ပဝဲသ့ၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး မုၣ်ကီၤလံၢ် တဲပှၤဒ်စီၤယိၤဘးအသိးလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ ပတအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ အနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်, ဒ်သိးပကမၤပူၤဖျဲး ပသးသမူအဂီၢ် ပကပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤ ဒီးအဝဲတဲစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပတၢ်သးတီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကလီကလီလီၤ. (ယိၤဘး ၂:၄, ၅; လီၣ်ဖျါ ၁၂:၁၀) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. နသးကဘၣ်ဒိတမ့ၢ်ဘၣ်ဧါ. ဘၣ်ဆၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤတက့ၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ပျဲဝဲလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤကွၢ်ပတၢ်သးတီလီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲ နာ်န့ၢ်ပှၤအဃိ အဝဲဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီအံၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤနာ်ဝဲလၢ နပၢၤဃာ် နတၢ်သးတီ ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ် ပှၤလီတၢ်သ့လီၤ. ဒီးအဝဲအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနမၤဒ်န့ၣ် ကန့ၢ်အဂီၢ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၆) တၢ်ပၢကစၢ်လၢ အဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤအံၤ နာ်န့ၢ်ပှၤအဃိ မ့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အလီၤဆီဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သးတီ မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါဧါ. မ့ၢ်လၢတၢ်သးတီ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကပာ်ဖျါထီၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်မ့ၢ်ပှၤလီတၢ်, ပကပာ်စီဆှံယွၤအမံၤ ဒီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအတၢ်ပၢလီၤ. ဒ်သိး ပကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ် ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပပာ်လီၤပသးဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ကသ့ဒ်လဲၣ်
၁၁. ပမၤလိန့ၢ် တၢ်မၤလိလၢ စီၤယိၤဘးအအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၁ လၢ “မုၢ်နံၤအခံကတၢၢ်” အံၤ မုၣ်ကီၤလံၢ် ဒုးဝဲကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ် ဆူၣ်ထီၣ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁) ဆၢကတီၢ်လၢ အအၢအသီအတီၢ်ပူၤအံၤ ပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်သးတီ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ပမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ စီၤယိၤဘးအအိၣ် အါမးလီၤ. တချုးလၢ အဝဲဘၣ်တၢ်လ့ပစီဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲတီဒီးယဟိဝၤယွၤ အဘျီတဖၣ်အဘျီလီၤ. ဒ်သိးပမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်သးတီကသ့အဂီၢ် ပကသမံသမိးကွၢ် တၢ်မၤလိလၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤလၢ စီၤယိၤဘးအအိၣ်သၢမံၤလီၤ.
၁၂. (က) ဒ် ယိၤဘး ၂၆:၇, ၈, ၁၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤယိၤဘးမၤအါထီၣ် တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဒီး တၢ်ပာ်ကဲ ယဟိဝၤယွၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒ်သိးပကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤလၢ ပသးဒီဖျၢၣ်အဂီၢ် ပမၤကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၂ စီၤယိၤဘးမၤဒိၣ်ထီၣ် အတၢ်အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ခီဖျိမၤအါထီၣ် အတၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဝဲဟံးန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဆိကမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့လၢ အယိၤဘး ၂၆:၇, ၈, ၁၄ တက့ၢ်.) ဖဲအဝဲဆိကမိၣ်ထံဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်, မူခိၣ်, တၢ်အၢၣ် ဒီးလီတဖၣ်အဂ့ၢ်အခါ အဝဲကမၢကမၣ်ဒိၣ်မး ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အသ့ၣ်ညါကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့တဖၣ်အဂ့ၢ် ထဲဒၣ်တစဲးဖိဒံးလီၤ. ဒီးအဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကတိၤတဖၣ် ခီဖျိတဲဝဲလၢ “ယပာ် . . . အတၢ်ကတိၤ” လၢတၢ်အဂ့ၤလီၤ. (ယိၤဘး ၂၃:၁၂) စီၤယိၤဘး ကမၢကမၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဃိ ဒီးပာ်ကဲဝဲယဟိဝၤယွၤ ဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲအဲၣ်အပၢ် ကစၢ်ယွၤ ဒီးအဲၣ်ဒိးမၤသးခုအီၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲအတၢ်ပာ်လီၤသးလၢ ကဆဲးတီဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်ဝဲလီၤ. ပကဘၣ်မၤဒ် စီၤယိၤဘးအသိးလီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ဘၣ်တ့ လၢအလီၤကမၢကမၣ်အဂ့ၢ် အါန့ၢ်ဒံး ပှၤလၢစီၤယိၤဘးအစိၤလီၤ. ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်ခဲလၢာ်လၢ ပမၤလိဘၣ်အီၤတဖၣ်လီၤ. ပတၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဒီး တၢ်ပာ်ကဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤ, ဒိကနၣ်အကလုၢ် ဒီးဆဲးတီဒီးအီၤအဂီၢ်လီၤ.—ယိၤဘး ၂၈:၂၈.
လီၤကမၢကမၣ်လီၤ. (ဖး၁၃-၁၄. (က) ဒ် ယိၤဘး ၃၁:၁ တဲဝဲအသိး စီၤယိၤဘး ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဒီးပကွၢ်လိမၤဒိး အဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်.
၁၃ စီၤယိၤဘး အတၢ်ဒိကနၣ် မၤစၢၤအီၤလၢ အကပၢၤဃာ် အတၢ်သးတီလီၤ. စီၤယိၤဘး သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဒ်သိးအကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီအဂီၢ် အဝဲကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဒိကနၣ်လီၤ. တၢ်ဒိကနၣ်န့ၣ် မၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ် ပတၢ်ဆၢတဲာ်လၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီန့ၣ်လီၤ. စီၤယိၤဘး ဂုာ်ကျဲးစၢးဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ် ကိးနံၤဒဲးလီၤ. အဒိ အဝဲပလီၢ်အသး ဖဲအရ့ဒီးပိာ်မုၣ်အခါန့ၣ်လီၤ. (ဖး ယိၤဘး ၃၁:၁ တက့ၢ်.) ဒ်အဝဲမ့ၢ် ပှၤလၢအဆီဟံၣ်ဆီဃီဝံၤတဂၤအသိး အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အတကြၢးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်လၢ အတကြၢးတဘၣ်လၢ ပှၤပိာ်မုၣ်အဂၤတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်ဘၣ်. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ တၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် အိၣ်ဝးတရံးပှၤလီၤ. ဒ်စီၤယိၤဘးအသိး မ့ၢ်ပကဟးဆှဲး တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ်လၢအတကြၢးတဘၣ်လၢ ပှၤလၢအတမ့ၢ် ပသးသမူတံၤသကိးတဖၣ် အဖီခိၣ်န့ၣ်ဧါ. ဒီးမ့ၢ်ပဟးဆှဲး တၢ်ကွၢ်တၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့တဖၣ် လၢကျဲတဘိဂ့ၤတဘိဂ့ၤန့ၣ်ဧါ. (မးသဲ ၅:၂၈) ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီၤသူၣ်ကီၤသး ကိးနံၤဒဲးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီအဂီၢ်လီၤ.
၁၄ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ထူးတၢ်တီၤစ့ၢ်ကီး စီၤယိၤဘး ဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အမ့ၢ်သန့ၤအသးလၢ တၢ်ထူးတၢ်တီၤတဖၣ်န့ၣ် အကမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ် ဒီးကြၢးယိၤဘး ၃၁:၂၄, ၂၅, ၂၈) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအပှဲၤဒီး တၢ်အဲၣ်တၢ်ထူးတၢ်တီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်လံာ်စီဆှံ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢ အကြၢးအဘၣ်လၢ ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤအဖီခိၣ်န့ၣ် ပကပာ်လီၤပသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ထီဘိန့ၣ်လီၤ.—ကတိၤဒိ ၃၀:၈, ၉; မးသဲ ၆:၁၉-၂၁.
ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်လီၤ. (၁၅. (က) တၢ်မနုၤမၤစၢၤ စီၤယိၤဘး ဒ်သိးကအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီလဲၣ်. (ခ) ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပှၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၁၅ စီၤယိၤဘးဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ခီဖျိသးစၢၢ်ဆၢဝဲ တၢ်မုၢ်လၢ်လၢအမ့ၢ် ကစၢ်ယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤအတၢ်သးတီလီၤ. အဝဲနာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ အတၢ်သးတီလီၤ. (ယိၤဘး ၃၁:၆) စီၤယိၤဘး ထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲနာ်ဝဲလၢ လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤလီၤ. အတၢ်နာ်တခါအံၤ မၤစၢၤအီၤလၢ အကပၢၤဃာ် အတၢ်သးတီ နီၢ်ကီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ စီၤယိၤဘး အတၢ်သးတီဒိၣ်မးအဃိ ဖဲအဝဲမ့ၢ်ဒံး ပှၤတလၢတပှဲၤအခါဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤအီၤလီၤ. (ယိၤဘး ၄၂:၁၂-၁၇; ယၤကိာ် ၅:၁၁) ဒီးခါဆူညါစ့ၢ်ကီး အဝဲကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ လၢအဂ့ၤန့ၢ်ဒံး လၢညါလီၤ. မ့ၢ်နမုၢ်လၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤ နတၢ်သးတီ သပှၢ်ကတၢၢ်ဧါ. ပကစၢ်ယွၤန့ၣ် တဆီတလဲဘၣ်. (မၤလကံ ၃:၆) ပမ့ၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ အဝဲပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ပတၢ်သးတီန့ၣ် ပဆဲးပၢၤဃာ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်ကန့ၢ်လီၤ.—၁ သ့းစၤလနံ ၅:၈, ၉.
၁၆. ပကြၢးပာ်လီၤပသးလၢ ပကမၤမနုၤလဲၣ်.
၁၆ ပာ်လီၤနသးလၢ နကအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ ထီဘိန့ၣ်တက့ၢ်. တဘျီတခီၣ် နကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပှၤလၢအတီဒီးယွၤန့ၣ် တအိၣ်လၢနကပၤ နီတဂၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နတအိၣ်ထဲတဂၤဧိၤဘၣ်. လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ အိၣ်ဝဲလၢအကကွဲၢ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤ အခ့အပှၤလၢပျၢၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်အိၣ်လၢ အသးသမူအဂီၢ်ဒၣ်လဲာ် အဝဲသ့ၣ် ပၢၤဃာ်အတၢ်သးတီလီၤ. နပၣ်ဃုာ်လၢ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီတဖၣ်အံၤအကျါစ့ၢ်ကီးလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၃၆-၃၈; ၁၂:၁) မ်ပပာ်လီၤပသးလၢ ပကအိၣ်မူ ဒ်စီၤယိၤဘး အတၢ်ကတိၤ လၢအတဲဝဲလၢ “ယတသုးကွံာ်ဘၣ် ယတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤ [“တၢ်သးတီ,” NWT] လၢယအိၣ်ဘၣ်” တက့ၢ်. မ်ပမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤ ခီဖျိပအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီထီဘိန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်သးဝံၣ် ၁၂၄ တီထီဘိ
^ လံာ်အဆၢ. 5 တၢ်သးတီန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ အခ့အပှၤတဖၣ် အတၢ်သးတီလဲၣ်, ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သးတီန့ၣ် အရ့ဒိၣ်လၢ ပဝဲတဂၤစုာ်စုာ်အဂီၢ်လဲၣ်. တၢ်မၤလိအံၤ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကနၢ်ပၢၢ်ထီၣ် တၢ်သံကွၢ်ခံဖျၢၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. ဒီးကမၤစၢၤစ့ၢ်ကီးပှၤလၢ ပဆဲးအိၣ်ဒီးတၢ်သးတီ တနံၤဘၣ်တနံၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမးလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 49 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဒ်ပၢ်လၢအသးစၢ်တဂၤအသိး စီၤယိၤဘး သိၣ်လိအဖိလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်တ့ လၢအလီၤကမၢကမၣ်တဖၣ် အဂ့ၢ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 51 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဖဲအတံၤသကိး မၢအကွၢ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့အခါ ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 53 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဖဲပှၤမၢအပှ့ၤ TV ဖးလဲၢ်လၢအပှ့ၤဒိၣ်အခါ အဝဲဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲ မ့ၢ်လၢအဝဲတလိၣ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးပှ့ၤဝဲတန့ၢ်အဃိ ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်ဝဲလီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 55 တၢ်တဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂီၤအခီပညီ– ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါတဂၤ ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဒီး ဆိကမိၣ်ထံဝဲ ပၤရဒံစူးအဂ့ၢ်လီၤ.