1, 2. Чахе хәԝн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәфта хьлаз бу, һʹале щьмәʹта Щьһу Оршәлимеда ча бу?

ЧАХЕ хәԝн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәфта хьлаз бу, әԝ дьбәкә гәләк кʹур дьфькьри дәрһәԛа ве йәке. Йаһоԝа бь ве хәԝн-хәйале соз да, кӧ ԝе мәрьвед ԛәлп у хьраб бона кьред ԝан щәза бькә. Әԝи сози Зәкәрйа гәләк шьданд. Ле һәла һе тьштәк нәһатьбу гӧһастьне. Гәләк мәрьва диса жи ԛәлпи у хьраби дькьрьн, у пʹарьстгәһа Оршәлиме һе нәһатьбу авакьрьне. Ле чьрʹа Щьһу әԝ шьхӧл кӧ Йаһоԝа да ԝан, ӧса зу һиштьн? Гәло әԝана вәгәрʹийанә ԝәлате хԝә тʹәне сәва бькʹәвьнә һʹәйра хԝә, ԝәки әʹмьре хԝә баш кьн?

² Зәкәрйа заньбу кӧ Щьһуйед кʹижан кӧ вәгәрʹийабун Оршәлиме, хьзмәткʹаред Йаһоԝа бун. «Хԝәде рʹӧһʹед ԝан һʹьшйар кьрьнә» сәва әԝана Бабилонеда мал-һʹалед хԝә бьһельн һәрʹьн (Әзр. 1:2, 3, 5). Ԝана әԝ ԝәлат һишт һини кʹижани бьбун, у дәрбази щики ӧса бун, кӧ гәләка жь ԝан ԛә нә жи дитьбун. Бона ԝан фәрз бу кӧ пʹарьстгәһа Йаһоԝа ава бькьн, ләма бона ве йәке әԝана рʹийа гәләк дьреж чун. Рʹийа ԝан ԝәкә 1 600 км бу. Бәле, әԝ рʹекә гәләк чәтьн бу.

3, 4. Щьһуйед кӧ вәгәрʹийанә Оршәлиме, рʹасти чь чәтьнайа һатьн?

 ³ Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә рʹийа ԝанә дьреж ча бу. Дьбәкә рʹева әԝана гәләк дьфькьрин кӧ ԝе ча бә һʹале ԝан мала ԝанә тʹәзәда. Әԝана жь мәрьвед әʹмьрда мәзьн пеһʹәсийабун кӧ бәре Оршәлим у пʹарьстгәһ чьԛас бәдәԝ бун (Әзр. 3:12). Һәрге һун нава ԝан Щьһуйада буна, ԝәйе чь тʹәхмин кьра чахе щара пешьн Оршәлим бьдита? Дьбәкә ԝәйе бәрхԝә кʹәта, гава ԝә бьдита кӧ зиԝан авайива у диԝаред һьлшийайива шин буйә. Дьбәкә ԝәйе дьле хԝәда әԝ диԝар у бьрщед ԛәрәԝьлийе йед һьлшийайи бәрамбәри йед Бабилоне кьра, кʹижан кӧ гәләк ԛәԝи у мәзьн бун. Ле щьмәʹта Щьһу дьлтәнг нәдьбу, чьмки ԝана ида дәсте Йаһоԝа дитьн, чахе әԝи ве рʹийа дьрежда әԝана хԝәй дькьрьн у али ԝан дькьр. Зутьрәке, гава әԝана һатьнә Оршәлиме, ԝана сәр щийе кӧ бәре пʹарьстгәһ бу, горигәһ чекьрьн у паше һәр рʹож Йаһоԝарʹа ԛӧрбан дьанин (Әзр. 3:1, 2). Ԝана бь дьл у щан дәстпекьрьн шьхӧле хԝә бькьн, у ӧса дьһатә кʹьфше кӧ ве йәкеда тʹӧ тьшт ԝе рʹийа ԝан нәгьрә.

⁴ Хенщи авакьрьна пʹарьстгәһе, Исраелийа гәрәке шәһәре хԝә жи тʹәзәда ава кьрана. Ԝана гәрәке хԝәрʹа мал ава кьрана, әʹрд бещәр кьрана, у нәфәред хԝә жи хԝәйкьрана (Әзр. 2:70). Ӧса дьһатә кʹьфше кӧ әв шьхӧл гәләк мәзьн ә у ԝе нькарьбьн бькьн. Ԝәʹдә шунда дьжмьнед ԝан һатьн у дьхԝәстьн әви шьхӧли бьдьнә сәкьнандьне. Рʹаст ә дәстпекеда щьмәʹт гәләк хирәт бу, ле әв пәйкʹәтьна дьжмьна кӧ 15 сала дькʹьшанд, ԝана һеди-һеди сьст кьрьн у хирәта ԝан ӧнда бу (Әзр. 4:1-4). Диса чәтьнайикә мәзьн пешда һат, чахе сала 522 Б.Д.М., пʹадшайе Фарси әв шьхӧле авакьрьне ԛәдәхә кьр. Ӧса дьһатә кʹьфше кӧ Оршәлим ԝе тʹӧ щар ава нәбуйа (Әзр. 4:21-24).

5. Йаһоԝа ча али щьмәʹта хԝә кьр?

⁵ Йаһоԝа заньбу кӧ щьмәʹта ԝирʹа чь лазьм ә. Ләма әԝи хәԝн-хәйала пашьн нишани Зәкәрйа кьр. Ве хәԝн-хәйаледа, Йаһоԝа Щьһуйарʹа да кʹьфше кӧ ԝана һʹьз дькә, у ԛимәт дькә һәр тьштед кӧ ԝана бона ԝи кьр. Һьн жи әԝи соз да ԝан кӧ ԝе ԝана хԝәй кә, һәрге әԝана вәгәрʹьнә шьхӧле Ԝи. Дәрһәԛа авакьрьна пʹарьстгәһе Йаһоԝа гот: «Әԝ йәк ԝе бе сери, һәрге һун гӧһдарийа Хԝәдейе хԝә Йаһоԝа бькьн» (Зәкәр. 6:15, ДТʹ).

6. а) Хәԝн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәйшта ча дәстпедьбә? (Бьньһерʹә шькле әʹԝльн.) б) Чьрʹа рʹәнге һәспед һәр чар әʹрәба щурʹә-щурʹә йә?

⁶ Хәԝн-хәйала Зәкәрйа йа һʹәйшта ԝе щьмәʹт гәләк бьшьданда у баԝәрийа ԝан ԛәԝи кьра. (Бьхунә Зәкәрйа 6:1-3.) Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә Зәкәрйа чь дит: «Жь нав дӧ чʹийайи . . . кӧ жь тʹунще» нә, чар әʹрәбә дәрдькʹәвьн пе һʹәспа. Рʹәнге һәспед һәр әʹрәбәке щурʹәки нә. Әв йәк сийаред әʹрәбада жь һәв щӧдә дькә. Зәкәрйа пьрсе дьдә, кӧ әв чь нә (Зәкәр. 6:4). Әм жи дьхԝазьн бьзаньбьн әв хәԝн-хәйал чь те һʹәсабе, чьмки әв бона мә йә жи.

7, 8. а) Дӧ чʹийа чь тенә һʹәсабе? б) Чьрʹа әв һәрдӧ чʹийа жь тʹунщ ьн?

⁷ Кʹьтеба Пирозда чʹийа бь симболик те һʹәсабе пʹадшати, йан жи сәрԝерти. Чʹийа кӧ Зәкәрйа дит, мина ԝан дӧ чʹийа нә, кӧ пʹехәмбәртийа Данийелда те гьликьрьне. Чʹийак те һʹәсабе сәрԝертийа Йаһоԝа сәр тʹәмамийа дьнйальке кӧ һʹәта-һʹәтайе йә, ле йе дьн те һʹәсабе Пʹадшатийа Мәсиһи кӧ  дәсте Исада нә (Дан. 2:35, 45). Жь сала 1914-да чахе Иса бу Пʹадша, әԝ һәрдӧ чʹийа тʹәвайи ԛьрара Хԝәде һьндава инсанәте тиньнә сери.

⁸ Ле чьрʹа әԝ һәрдӧ чʹийа жь тʹунщ ьн? Тʹунщ, мина зер металәкә гәләк ԛимәт ә. Чахе Йаһоԝа Исраелийарʹа гот кӧ кон ава кьн у паше жи гот кӧ пʹарьстгәһа Оршәлиме ава кьн, әԝи ԝанрʹа гот ԝәки авакьрьнеда тʹунщ бьдьнә хәбате (Дәркʹ. 27:1-3; 1 Пʹадш. 7:13-16). Әԝ йәк кӧ әв чʹийа жь тʹунщ ьн, дьдә кʹьфше кӧ сәрԝертийа Йаһоԝа у Пʹадшатийа Мәсиһи баш у ԛәԝи нә, кʹижан кӧ ԝе инсанәтерʹа бехофийе у гәләк кʹәрәма биньн.

9. Сийаред ԝан әʹрәба кʹе нә, у чь щабдарийа ԝан һәйә?

⁹ Ԝәрә ньһа хәбәр дьн дәрһәԛа әʹрәба. Әв әʹрәбә сийаред хԝәва чь тенә һʹәсабе? Сийаред ԝан әʹрәба мьлйакʹәт ьн, дьбәкә щурʹә-щурʹә кʹомед мьлйакʹәта. (Бьхунә Зәкәрйа 6:5-8.) Әԝана «ль бәр Хӧдан» сәкьнибун у паше дәркʹәтьн сәва кӧ шьхӧләкә мәхсус биньн сери. Ле гәло чь шьхӧл ԝанрʹа һатә дайине? Әʹрәбә сийаред хԝәва һатьнә шандьне щурʹә-щурʹә щийа. Щабдарийа ԝан әԝ ә кӧ щьмәʹта Йаһоԝа хԝәй кьн, илаһи жь әʹрде «бакʹуре», демәк жь Бабилоне. Йаһоԝа пе ве хәԝн-хәйале щьмәʹта хԝәрʹа нишан кьр, ԝәки ԝе ида тʹӧ щар нәһелә әԝана бькʹәвьнә дәсте Бабилоне. Бәле, щьмәʹт кӧ пʹарьстгәһ ава дькьр, пе ве хәԝн-хәйале гәләк дьлгәрм бу! Әԝана ида жь дьжмьна нәдьтьрсийан.

10. Хәԝн-хәйала Зәкәрйа дәрһәԛа әʹрәба сийаред ԝанва, чьда али щьмәʹта Хԝәде дькә?

¹⁰ Чаԝа ԝәʹде Зәкәрйа, Йаһоԝа һʹәта иро пе ордийа мьлйакʹәтед хԝә щьмәʹта хԝә хԝәй дькә у ԛәԝи дькә (Малх. 3:6; Ибрн. 1:7, 14). Жь сала 1919, чахе щьмәʹта Йаһоԝа жь дилтийа Бабилона Мәзьн хьлаз бу, дьжмьнед ԝан һәр тьшт дькьрьн сәва һʹәбандьна рʹаст пешда нәчә. Ле һʹәму кьред ԝан пʹучʹ бун (Әʹйан. 18:4). Мьлйакʹәт тʹәшкиләта Йаһоԝа хԝәй дькьн, ләма жи әм гәрәке нәтьрсьн кӧ диса әме бькʹәвьнә дәсте рʹелигийа ԛәлп (Зәб. 34:7). Бәле, әм гәрәке дӧдьли нәбьн кӧ хьзмәткʹаред Хԝәде нав тʹәмамийа дьнйайе ԝе бәрдәԝам кьн рʹӧһʹанида гәш бьн у пешда һәрʹьн. Хәԝн-хәйала Зәкәрйа али мә дькә ԝәки әм фәʹм кьн, кӧ бьн сийа ԝан дӧ чʹийада әм хԝәйкьри нә.

11. Чьрʹа әм гәрәке нәтьрсьн гава дьжмьн мьԛабьли щьмәʹта Хԝәде дәрен?

¹¹ Зутьрәке, һʹәму ԛәԝатед политики йа дьнйа Шәйтʹан ԝе бьбьнә йәк, чьмки ԝе бьхԝазьн щьмәʹта Хԝәде кʹӧта кьн (Һәзԛл. 38:2, 10-12; Дан. 11:40, 44, 45; Әʹйан. 19:19). Пʹехәмбәртийа Һәзәԛел нишан дькә, ԝәки ԛәԝатед политики ԝе әʹрде дадьн мина әʹԝьра, у сийари жь һерсе мьԛабьли мә дәркʹәвьн (Һәзԛл. 38:15, 16). * Ле әм гәрәке ԛә тʹӧ щар ԝана нәтьрсьн! Ордийа Хԝәде пьшта мә йә. Ԝәʹде тәнгасийа мәзьн, мьлйакʹәтед Йаһоԝа ԝе щьмәʹта ԝи хԝәй кьн, у ԛьрʹа ԝан һʹәмуйа биньн йед кӧ мьԛабьли сәрԝертийа ԝи дәртен (2 Тʹеслн. 1:7, 8). Әв рʹож ԝе чьԛас мәхсус бә! Ле гәло кʹе  ԝе рʹебәрийа ордийа Йаһоԝа бькә кӧ сәр әʹзмана йә?

12, 13. а) Чахе Зәкәрйа хәԝн-хәйал дит, чь жерʹа һатә готьне? б) Әм жь кʹӧ заньн кӧ мәрьве бь наве «Чʹил» пе пʹехәмбәртийе Иса Мәсиһ йә?

¹² Әԝ һʹәйшт хәԝн-хәйал тʹәне Зә-кәрйа дит. Ле әԝи паше тьштәки ӧса кьр кӧ нишана пʹехәмбәртийе бу, сәва щьмәʹт бьвинә у бьшьдә ԝәки пʹарьстгәһа Хԝәде ава кьн. (Бьхунә Зәкәрйа 6:9-12.) Зәкәрйарʹа һатә готьне ԝәки жь Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, йед кӧ тʹәзә вәгәрʹийабунә Оршәлиме, зер у зива тʹоп кә. Әԝи гәрәке жь ван зер-зива «тʹащ» чекьра (Зәкәр. 6:11). Гәло әԝ тʹащ бона Зәрубабәл Сәрԝер бу, йе кӧ жь бәрәка Щьһуда у жь зӧрʹәта Даԝьд бу? На. Йаһоԝа гот кӧ әԝи тʹащи дайньн сәр сәре Кʹаһине Мәзьн бь наве Йешу. Кʹе кӧ әв йәк дит, ԝе әʹщебмайи бьмана.

¹³ Ле гәло әв дьһатә һʹәсабе кӧ Йешу кʹаһине мәзьн, бу пʹадша? На, Йешу жь зӧрʹәта Даԝьд нибу, ләма жерʹа нәдькʹәт кӧ бьбә пʹадша. Әԝ йәк кӧ тʹащ данинә сәр сәре ԝи пʹехәмбәрти бу, кӧ ахьрийеда кʹаһинәк ԝе бьбә пʹадша у кʹаһине һʹәта-һʹәтайе. Әв кʹаһине мәзьн кӧ ԝе бьбә пʹадша, наве ԝи һатьбу данин Чʹил. Кʹьтеба Пироз зәлал дьдә кʹьфше кӧ Чʹил, әв һәйә Иса Мәсиһ (Иша. 11:1; Мәт. 2:23). *

14. Иса ча Пʹадша у Сәрәккʹаһин чь шьхӧли дькә?

¹⁴ Бәле, Иса Пʹадша у Сәрәккʹаһин ә. Әԝ рʹебәре ордийа мьлйакʹәтед Йаһоԝа йә. Иса гьран дьхәбьтә сәва кӧ ве дьнйа хьрабда щьмәʹта Хԝәде бь тʹәмами хԝәйкьри бә (Йерәм. 23:5, 6). Иса пьштгьрийа сәрԝертийа Йаһоԝа дькә, у ләма зутьрәке әԝ ԝе һʹәму сәрԝеред дьнйайе кʹӧта кә у щьмәʹта Хԝәде хьлаз кә (Әʹйан. 17:12-14; 19:11, 14, 15). Ле һʹәта әв рʹож бе, Иса, демәк Чʹил, шьхӧләки мәзьн дькә.

15, 16. а) Кʹе иро щьмәʹта Хԝәде паԛьж дькә у һʹәбандьна рʹастда пешда дьбә? б) Хьлазийа Һʹәзарсалийа Пʹадшатийа Мәсиһ ԝе чь ахьрийе бинә?

¹⁵ Хенщи шьхӧле пʹадшатийе у сәрәккʹаһинтийе, Иса ӧса жи щабдари станд кӧ «пʹарьстгәһа Хӧдан ава бькә». (Бьхунә Зәкәрйа 6:13.) Сала 1919-да әԝи ида дәстпекьр ԝи шьхӧли бькә. Әԝи щьмәʹта Хԝәде жь Бабилона Мәзьн аза кьр у щьвата Мәсиһи тʹәзәда саз кьр. Әԝи ӧса жи «хӧламе амьн у сәрԝахт» кʹьфш кьр, сәва кӧ сәр әʹрде рʹебәрийа һʹәбандьна рʹаст бькә (Мәт. 24:45). Иса ӧса жи щьмәʹта Хԝәде паԛьж дькә у али ԝан дькә, ԝәки һʹәбандьна ԝан тʹәмьз бә (Малх. 3:1-3).

¹⁶ Иса Ԝәʹде Һʹәзарсалийа Пʹадшатийа хԝә, тʹәви 144 000 пʹадша у кʹаһина мәрьвед амьн ԝе бькьнә беԛьсур. Гава әԝ йәк бе сери, сәр әʹрде ԝе тʹәне хьзмәткʹаред рʹаст бьминьн. Ахьрийеда ԝе бь тʹәмами һʹәбандьна рʹаст бә!

17. Йаһоԝа ча Щьһу шьдандьн, у әԝ йәк ча сәр ԝан һʹӧкӧм бу?

¹⁷ Гәло һьнге ча әʹламәтийа Зәкәрйа сәр Щьһуйа һʹӧкӧм бу? Йаһоԝа соз да кӧ әԝ ԝе али ԝан бькә у ԝана хԝәй кә гава әԝана пʹарьстгәһе ава кьн. Әԝе йәке дьле ԝан һеса кьр у шьданд. Ле йәкә әԝана дьфькьрин кӧ ԝе ча ԝи шьхӧле мәзьн бькьн, нә әԝана һьндьк ьн. Гьлийед Зәкәрйа кӧ әԝи  ԝанрʹа гот, тьрс у шьк жь дьле ԝан дәрхьст. Әԝи гот кӧ хенщи аликʹарийа Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, Хԝәде гот кӧ жь дурва ԝе диса гәләк бен, сәва авакьрьна пʹарьстгәһа Йаһоԝада кʹомәке бьдьн. (Бьхунә Зәкәрйа 6:15.) Щьһу баԝәр бун кӧ Хԝәде алийе ԝан ә, у рʹаст ә пʹадше Фарси әв шьхӧл ԛәдәхә кьр, ле йәкә әԝана бь мерхаси вәгәрʹийанә шьхӧле авакьрьна пʹарьстгәһе. Һьнә ԝәʹдә шунда, Йаһоԝа әԝ ԛәдәхә кӧ те бежи мина чʹийа рʹийа ԝан дадьда, кʹӧта кьр у ахьрийеда сала 515 Б.Д.М., пʹарьстгәһ һʹәта хьлазийе ава бу (Әзр. 6:22; Зәкәр. 4:6, 7). Ле гьлийед Йаһоԝа иро бона мә нә жи, чьмки иро тьштәки һе мәзьн дьԛәԝьмә.

18. Зәкәрйа 6:15 иро ча те сери?

¹⁸ Иро бь милйона мәрьв хьзмәткʹаред Йаһоԝа нә. Әԝана жь дьле хԝә «һәбука» хԝә ԛӧрбан дькьн, мәсәлә, ԝәʹдә, ԛәԝат, у чь дәсте ԝан те хәрщ дькьн сәва пьштгьрийа һʹәбандьна рʹаст бькьн (Мәтʹлк. 3:9). Әм гәрәке ԛә дӧдьли нәбьн, ԝәки Йаһоԝа амьнийа мә дьшекьринә. Биньн бира хԝә Һәлдай, Тобийа у Йәдайа, йед кӧ зер-зив анин сәва Зәкәрйа тʹащ чекә. Әв тʹащ паше ча «биранинәк» ма, кӧ ԝана бона һʹәбандьна рʹаст чь ԛӧрбан кьрьн (Зәкәр. 6:14). Бәле, Йаһоԝа ӧса жи ԝе тʹӧ щар шьхӧле мә у һʹьзкьрьна мә бир нәкә (Ибрн. 6:10).

19. Хәԝн-хәйалед Зәкәрйа иро чьда мә ԛәԝи дькьн?

¹⁹ Ԝан рʹожед ахьрийеда, һәр тьшт кӧ иро тʹәшкиләта Йаһоԝада те кьрьне, избат дькә кӧ бь сайа кʹәрәма Йаһоԝа у рʹебәрийа Мәсиһ тʹәшкиләт пешда дьчә. Әм бәхтәԝар ьн кӧ тʹәшкиләта ԝида ньн, кʹижан кӧ ԝе һʹәта-һʹәтайе һәбә. Бәле, нета Йаһоԝа дәрһәԛа һʹәбандьна рʹаст «ԝе бе сери». Ләма жи бьшекьриньн кӧ һун нава щьмәʹта Йаһоԝада ньн, у «гӧһдарийа Хԝәдейе хԝә Йаһоԝа бькьн, ДТʹ». Һьнге һуне бьн хԝәйкьрьна Пʹадша у Сәрәккʹаһинда у ӧса жи мьлйакʹәтада бьн. Чь дәсте ԝә те хьзмәтийа Хԝәдеда бь дьл у щан бькьн. У дӧдьли нәбьн кӧ Йаһоԝа ԝе ԝә хԝәй кә у хьлаз кә ԝәʹде ахьрийа ве дьнйайе у жийина һʹәта-һʹәтайе ԝе бьдә ԝә!