ГОТАРА БОНА ҺИНБУНЕ 5
Ԝәʹде Хԝә бь Билани Бьдә Хәбате
«Бьньһерʹьн кӧ һун ньге хԝә фәсал бавежьн, нәбьнә мина бефәʹма, ле мина сәрԝахта. Дәст бьдьнә бәр ԝәхт» (ӘФӘСИ 5:15, 16).
КʹЬЛАМА 8 Йаһоԝа Сьтʹара Мә йә
ВЕ ГОТАРЕДА *
1. Гәло әм чь щурʹәйи дькарьн ԝәʹде хԝә бона Йаһоԝа хәрщ кьн?
ҺӘР КӘС һʹьз дькә тʹәви һәвал у мәрьвед хԝә ԝәхт дәрбаз кә. Мәсәлә, жьн-меред бәхтәԝар һʹьз дькьн тʹәвайи ԝәʹдә дәрбаз кьн. Щаһьл һʹьз дькьн тʹәви һәвалед хԝә ԝәʹдә дәрбаз кьн. Мә һʹәмуйа жи хԝәш те тʹәви хушк-бьра тʹоп бьн. Жь һәр тьшти зедәтьр, әм һʹьз дькьн ԝәʹде хԝә бона Хԝәде хәрщ кьн, мәсәлә гава әм ԝирʹа дӧа дькьн, Хәбәра ԝи дьхуньн у сәр нет у һʹӧнӧред ԝи кʹур дьфькьрьн. Бәле, ԝәʹде кӧ әм бона Йаһоԝа хәрщ дькьн гәләк ԛимәт ә! (Зәбур 139:17)
2. Әм рʹасти чь чәтьнайе тен?
2 Чьԛас жи әм һʹьз дькьн ԝәʹде хԝә бона Йаһоԝа хәрщ кьн, диса жи щарна әв йәк һеса нинә. Һәр рʹож һʹәзар шьхӧлед мә һәнә у щарна зор ә бона тьштед рʹӧһʹани ԝәхт вәԛәтиньн. Щабдарийед малбәте, хәбат у гәләк шьхӧлед дьн һаԛас ԝәхт жь мә дьстиньн, кӧ әм дьԛәԝьмә дьфькьрьн ԝәки ԝәʹде мә бона дӧа, леколин у фькьрандьна кʹур наминә.
3. Чьрʹа әм гәрәке бь билани ԝәʹде хԝә хәрщ кьн?
3 Ӧса жи, һьнә тьштед дьн жи дькарьн ԝәʹдә жь мә бьстиньн. Һәгәр әм фәсал нибьн, әм дькарьн бь зедәйи шьхӧлед ӧсава мьжул бьн, чь кӧ дьԛәԝьмә хьраб ниньн, ле ахьрийеда ԝәʹде мә ԝе нәминә, сәва кӧ әм достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛәԝи кьн. Әм һьлбәт щарна һʹәԝще һесабуне нә, ле һәгәр әм фәсал нибьн у гәләк ԝәʹдә сәр һесабуне хәрщ кьн, ԝәʹде мә бона шьхӧле рʹӧһʹани ԝе нәминә. Һәмьки ԝәʹдәдәрбазкьрьнед кӧ әм дьжберьн, дькарьн баш бьн, ле диса жи гәрәке әм бир нәкьн ԝәки һесабун, тьште һәри фәрз нинә (Мәтʹәлок 25:27; 1 Тимотʹейо 4:8).
4. Ве готареда әме чь шеԝьр кьн?
4 Ве готареда, әме шеԝьр кьн кӧ чьрʹа лазьм ә ԝәки әм шьхӧлед фәрз жийина хԝәда дайньн сәр щийе пешьн. Ӧса жи, әме дина хԝә бьдьн ве йәке, кӧ әм ча дькарьн бь билани ԝәʹде хԝә бона Йаһоԝа хәрщ кьн, у әм ча дькарьн жь ве йәке кʹаре бьстиньн.
САФИКЬРЬНА БЬ БИЛАНИ БЬКӘ У ТЬШТЕД ФӘРЗ ДАЙНӘ СӘР ЩИЙЕ ПЕШЬН
5. Ширәта жь Әфәси 5:15-17 ча дькарә али щаһьла бькә, ԝәки рʹийа лапи баш бьжберьн?
5 Рʹийа һәри баш бьжберә. Гәләк щаһьларʹа зор ә сафикьрьнед баш бькьн. Аликива дәрсдар у мәрьвед ԝанә нәбаԝәрмәнд дьбәкә зоре ԝан дькьн, ԝәки әԝана хԝәндьна бьльнд бьстиньн, сәва кӧ паше гәләк пʹәра ԛазанщ кьн. Сафикьрьнәкә ӧса, бешьк ԝе гәләк ԝәʹдә жь ԝана бьстинә. Ле алийе дьнва, де-бав йан хушк-бьред щьвате, дьбәкә щаһьла һелан дькьн, ԝәки әԝана жийина хԝә хьзмәтийа Йаһоԝада дәрбаз кьн. Гәло чь дькарә али ԝан щаһьла бькә, йед кӧ Йаһоԝа һʹьз дькьн, ԝәки сафикьрьнәкә лапә баш бькьн? Ԝе баш бә кӧ щаһьл Әфәси 5:15-17 бьхуньн у кʹур сәр бьфькьрьн (бьхунә). Паши хԝәндьна ԝан рʹеза, ԝе баш бә кӧ әԝана жь хԝә бьпьрсьн: «‹Чь йә ԛьрара Хӧдан›? Кʹижан сафикьрьн ԝе дьле ԝи хԝәш бе у мәщале бьдә мьн, ԝәки әз ԝәʹде хԝә бь билани хәрщ кьм?» Бир нәкә кӧ әм рʹожед хьрабда дьжин у әв дьнйа кӧ бьн дәсте Мире-щьнада йә, ԝе зутьрәке кʹӧта бә. Ләма жи гәләк фәрз ә кӧ әм ӧса бьжин, ԝәки дьле Йаһоԝа ша кьн.
6. Мәрйәме чь бьжарт у әв сафикьрьна ԝе чьрʹа бь билани бу?
6 Тьштед фәрз дайнә сәр щийе пешьн. Щарна, сәва кӧ әм бькарьбьн ԝәʹде хԝә бь билани хәрщ кьн, лазьм ә әм жь дӧ тьшта, йед кӧ нә хьраб ьн, тʹәне йәке бьжберьн. Бинә бира хԝә кӧ гава Иса чу мала Мәрйәм у Мәртʹайе, чь ԛәԝьми. Мәртʹа гәләк ша бу кӧ Иса һат мала ԝан, ләма жи әԝ чу ԝәки хԝарьнәкә хԝәш һазьр кә. Ле хушка ԝе Мәрйәм кʹеләка Иса рʹуньшт у гӧһ дьда готьнед ԝи. Һьлбәт, нета Мәртʹайе нә хьраб бу, ле бәле Мәрйәме «пʹара ԛәнщ хԝәрʹа бьжарт» (Луԛа 10:38-42). Ԝәʹдә шунда, Мәрйәме дьбәкә бир кьр, кӧ ԝе рʹоже ԝана чь хԝар, ле әм дькарьн баԝәр бьн ԝәки әԝе готьнед Иса бир нәкьр. Чаԝа кӧ Мәрйәме ԛимәт дькьр ԝәʹде кӧ әԝе тʹәви Иса дәрбаз кьр, әм жи ԛимәт дькьн ԝәʹде кӧ бона Йаһоԝа хәрщ дькьн. Гәло әм ча дькарьн әв ԝәʹдә бь щурʹе баш дәрбаз кьн?
ԜӘʹДЕ ХԜӘ БОНА ЙАҺОԜА БЬ БИЛАНИ БЬДӘ ХӘБАТЕ
7. Чьрʹа гәләк фәрз ә кӧ әм дӧа бькьн, Кʹьтеба Пироз леколин кьн у кʹур бьфькьрьн?
7 Дӧа, леколин у фькьрандьна кʹур, пʹарәкә һʹәбандьна мә йә. Гава әм дӧа дькьн, әм бь ви щурʹәйи тʹәви Баве хԝәйи әʹзмана хәбәр дьдьн, йе кӧ мә гәләк һʹьз дькә (Зәбур 5:7). Гава әм Кʹьтеба Пироз леколин дькьн, әм жь Хԝәде һин дьбьн, йе кӧ Канийа биланийе йә (Мәтʹәлок 2:1-5). Гава әм сәр тьштед кӧ әм дәрһәԛа Йаһоԝа һин дьбьн, кʹур дьфькьрьн, әм нет у һʹӧнӧред ԝи дьвиньн, у әм фәʹм дькьн ԝәки нета ԝида рола мә чь йә. Һәгәр әм ԝәʹде хԝә бь ви щурʹәйи бьдьнә хәбате, әме тʹӧ щар пʹошман нәбьн! Ле һәгәр ԝәʹде мә һьндьк бә, гәло әм ча дькарьн әв ԝәʹдә бь билани бьдьнә хәбате?
8. Әв йәк кӧ Иса бәрʹийеда чь щурʹәйи ԝәʹде хԝә хәрщ кьр, чь мә һин дькә?
8 Һәгәр дьбә, хԝәрʹа щики башԛә у рʹьһʹәт бьвинә. Дина хԝә бьдә мәсәла Иса. Пешийа кӧ әԝи хьзмәта хԝә дәстпекьр, әԝ 40 рʹож бәрʹийеда бу (Луԛа 4:1, 2). Ԝедәре мәщала ԝи һәбу, ԝәки Йаһоԝарʹа дӧа бькә у дәрһәԛа ԛьрара Ԝи һьндава хԝә, кʹур бьфькьрә. Бешьк, әв йәк бона тәнгасийед ахьрийе, ԝи һазьр дькьр. Гәло тӧ дькари жь ве мәсәла Иса чь дәрса һин би? Һәгәр малбәта тә мәзьн ә, щарна нә һеса йә кӧ тӧ малда хԝәрʹа щики башԛә у рʹьһʹәт бьвини. Ԝи чахи тӧ дькари щики ӧса дәре мале бьвини. Гава хушка мә Щули, йа кӧ Франсайеда дьжи, дьхԝазә Йаһоԝарʹа дӧа бькә, әԝ һәма ӧса жи дькә. Әԝ тʹәви мере хԝә маләкә бьчʹукда дьжи у жерʹа чәтьн ә тʹәне бьминә у һʹьше хԝә тʹопи сәр һәв кә. Щули ӧса дьбежә: «Ләма жи әз һәр рʹож дьчьмә парке. Ԝедәре әз дькарьм башԛә бьм, кʹур бьфькьрьм у рʹьһʹәт Йаһоԝарʹа хәбәр дьм».
9. Рʹаст ә Иса бәтал нәдьма, ле әԝи ча нишан кьр ԝәки достийа хԝә тʹәви Йаһоԝа ԛимәт дькә?
9 Гава Иса сәр әʹрде бу, әԝ бәтал нәдьма. Чахе әԝи хьзмәт дькьр, гәләк мәрьв тʹьме пәй ԝи дьчун у ԝана дьхԝәст әԝ тʹәви ԝан бә. Щарәке, «тʹәмамийа щьмәʹта бажер ль бәр дери щьвийа», ԝәки ԝи бьвиньн. Диса жи Иса ԝәхт вәԛәтанд кӧ Йаһоԝарʹа дӧа бькә. Шәбәԛе, әԝ «чу щики хәԝлә» сәва кӧ тʹәне бьминә у тʹәви Баве хԝә дӧада хәбәр дә (Марԛос 1:32-35).
10-11. Ль гора Мәтта 26:40, 41, Иса шандийед хԝәрʹа чь гот у чь ԛәԝьми?
10 Шәва пешийа мьрьна хԝә, гава хьзмәта ԝи сәр әʹрде ида хьлаз дьбу, диса жи Иса щики рʹьһʹәт дьгәрʹийа ԝәки дӧа бькә у бьфькьрә. Бона ве йәке әԝ чу бахче Гетшәмани (Мәтта 26:36). Һьнге Иса шандийед хԝәрʹа дәрһәԛа дӧакьрьне тьштәки фәрз гот.
11 Ԝәрә әм дина хԝә бьдьн кӧ ԝедәре чь ԛәԝьми. Гава әԝана гьһиштьнә бахче Гетшәмани, ида гәләк дәрәнг бу, дьбәкә ниве шәве бу. Иса шандийед хԝәрʹа гот, ԝәки әԝана һʹьшйар бьминьн у паше чу ԝәки дӧа бькә (Мәтта 26:37-39). Ле гава әԝи дӧа дькьр, шандийед ԝи хәԝрʹа чун. Чахе Иса дит кӧ әԝана хәԝрʹа чун, әԝи диса ԝанрʹа гот кӧ гәрәке әԝана «һʹьшйар бьминьн у дӧа бькьн» (Мәтта 26:40, 41 бьхунә). Иса һʹале ԝан рʹьнд фәʹм дькьр у дьдит, ԝәки әԝана жь бо стресе гәләк ԝәстийайи бун. Әԝи заньбу кӧ «бәдән сьст ә». Иса диса дӧ щара чу кӧ дӧа бькә, ле гава әԝ вәдьгәрʹийа, шандийед ԝи дәԝса кӧ дӧа бькьн, рʹазайи бун (Мәтта 26:42-45).
12. Һәгәр әм стреседа ньн йан жи ԝәстийайи нә у нькарьн дӧа бькьн, гәрәке әм чь бькьн?
12 Ԝәʹде рʹаст бьжберә. Щарна, гава әм стресәкә мәзьнда ньн йан жи гәләк ԝәстийайи нә, дьԛәԝьмә әм нькарьн дӧа жи бькьн. Һәгәр әв йәк щарна те сәре тә, баԝәр бә әԝ йәк те сәре йед дьн жи. Ԝи чахи тӧ дькари чь бьки? Һьнә кәсед кӧ тʹьме дәрәнг Йаһоԝарʹа дӧа дькьрьн, паше тедәрхьстьнә ԝәки дьһа баш ә һьнәки зу дӧа бькьн, гава әԝана һе гәләк ԝәстийайи ниньн. Мәсәлә, һьнә кәс рʹуньшти дӧа дькьн, йан сәр чока, ԝәки фькред ԝан нәчьн сәр тьштед дьн. Ле һәгәр тӧ бона тьштәки гәләк бәрхԝә дькʹәви йан жи дьлтәнг и, һьнге тӧ дькари чь бьки? Дьле хԝә Йаһоԝарʹа вәкә у баԝәр бә кӧ Баве мәйи рʹәʹм ԝе тә фәʹм бькә (Зәбур 139:4).
13. Гава әм дӧа дькьн, леколин дькьн йан щьватеда ньн, һащәтед әләктроник чаԝа дькарьн һʹьше мә бьрʹәвиньн?
13 Ԝәʹде леколине, тьштед дьнва мьжул нәбә. Хенщи дӧакьрьне, һьнә тьштед дьн жи дькарьн достийа мә тʹәви Йаһоԝа дьһа ԛәԝи кьн, мәсәлә леколина Кʹьтеба Пироз у щьватед мә. Гәло тӧ дькари чь бьки ԝәки ԝәʹде хԝә бона леколине у щьвина бь билани бьди хәбате? Жь хԝә ӧса бьпьрсә: «Гава әз гӧһ дьдьмә щьвата йан жи леколина шәхси дькьм, һʹәчʹи зәʹф чь һʹьш-аԛьле мьн дьрʹәвинә?» Дьԛәԝьмә проблем әв ә, кӧ кәсәк ԝәʹде щьвате йан ԝәʹде леколине тәрʹа тʹеле дьхә йан жи смса дьшинә? Иро бь милйарда мәрьв һащәтед әләктроник дьдьнә хәбате, у һәмьки кʹара ԝан һащәта һәйә. Ле ль гора һьнә леколина, һәгәр тʹела кәсәки бәр ԝи бә, әԝе нькарьбә рʹьнд дина хԝә бьдә тьштәки дьн. Професорәки псиколожийе ӧса дьбежә: «Һьнге тӧ дина хԝә нади шьхӧле хԝә. Һʹьше тә щики дьн ә». Ԝәʹде щьватед мәзьн, пешийа кӧ бәрнамә дәстпебә, әʹламәти һәйә кӧ гәрәке әм һащәтед хԝәйә әләктроник дайньн сәр режима бедәнг, сәва кӧ кәсед дьн әʹщьз нәкьн. Гава әм тʹәне нә, гәло әм һьнге жи дькарьн ве йәке бькьн, ԝәки һащәтед мәйә әләктроник мә әʹщьз нәкьн у ԝәʹде кӧ мә бона Йаһоԝа башԛә кьрийә, жь мә нәстиньн?
14. Ль гора Филипи 4:6, 7, Йаһоԝа ԝе ча али мә бькә кӧ әм рʹьнд дина хԝә бьдьн тьштед рʹӧһʹани?
14 Жь Йаһоԝа аликʹарийе бьхԝазә кӧ һʹьш-аԛьле тә нәчә сәр тьштәки дьн. Һәгәр тӧ тедәрдьхи ԝәки ԝәʹде леколине йан щьвине, һʹьше тә дьчә сәр тьштед дьн, жь Йаһоԝа аликʹарийе бьхԝазә. Һәгәр тӧ сәва тьштәки бәрхԝә дькʹәви йан жи дьлтәнг и, дьбәкә нә һеса йә рʹьнд дина хԝә бьди сәр тьштед рʹӧһʹани, ле гәләк фәрз ә ве йәке бьки. Дӧа бькә ԝәки әʹдьлайа Хԝәде нә тʹәне дьле тә, ле һʹьше тә жи хԝәй кә (Филипи 4:6, 7 бьхунә).
ӘМ ГӘЛӘК КʹАРЕ ДЬСТИНЬН ЧАХЕ БОНА ЙАҺОԜА ԜӘʹДӘ БАШԚӘ ДЬКЬН
15. Чьрʹа фәрз ә ԝәʹдә бона Йаһоԝа вәԛәтиньн?
15 Һәгәр тӧ ԝәʹдә вәԛәтини ԝәки тʹәви Йаһоԝа хәбәр ди, гӧһ бьди ԝи у дәрһәԛа ԝи бьфькьри, әв йәк ԝе сәр тә гәләк баш һʹӧкӧм кә. Гәло чаԝа? Йа йәке, тӧйе сафикьрьнед дьһа баш бьки. Ль гора Кʹьтеба Пироз, «һәвале сәрԝахта сәрԝахт дәрте» (Мәтʹәлок 13:20). Бәле, тӧ чьԛас зедә ԝәʹдә бона Йаһоԝа, йе кӧ Канийа биланийе йә, хәрщ ки, һаԛас тӧйе дьһа билан би. Сәрда жи, тӧйе фәʹм бьки ԝәки чь ԝи хԝәш те у чаԝа бь сафикьрьнед хԝә дьле ԝи нәешини.
16. Әв йәк кӧ әм ԝәʹде хԝә бона Йаһоԝа хәрщ дькьн, ча али мә дькә ԝәки әм бьбьн дәрсдаред дьһа баш?
16 Йа дӧда, тӧйе бьби дәрсдарәки дьһа баш. Гава әм тʹәви кәсәки һинбуна Кʹьтеба Пироз дәрбаз дькьн, нетәкә мәйә сәрәкә әԝ ә, ԝәки али хԝәндәкʹаре хԝә бькьн кӧ әԝ незики Йаһоԝа бә. Чьԛас әм Баве хԝәйи әʹзманарʹа дӧа кьн у Хәбәра ԝи леколин бькьн, һаԛас зәʹф әме ԝи һʹьз бькьн. Ӧса жи, әме хԝәндәкʹаред хԝә һе рʹьнд һин бькьн, ԝәки әԝана жи Йаһоԝа һʹьз бькьн. Иса жи ӧса дькьр. Әԝи бь готьнед гәрм у ширьн дәрһәԛа Баве хԝә хәбәр дьда, у ве йәке али шандийед ԝи дькьр, кӧ әԝана жи Йаһоԝа һʹьз бькьн (Йуһʹәнна 17:25, 26).
17. Дӧа у леколин ча баԝәрийа мә ԛәԝи дькьн?
17 Йа сьсийа, баԝәрийа мә ԝе дьһа ԛәԝи бә. Гава әм жь Хԝәде рʹебәри, дьлбини у аликʹарийе дьхԝазьн у әԝ щаба ван дӧайед мә дьдә, баԝәрийа мә һе ԛәԝи дьбә (1 Йуһʹәнна 5:15). Хенщи ве йәке, леколина шәхси жи дькарә баԝәрийа мә ԛәԝи кә. Ча Кʹьтеба Пироз дьбежә, «баԝәри жь бьһистьне те» (Рʹомайи 10:17). Ле сәва кӧ баԝәрийа мә ԛәԝи бә, бәс нинә ԝәки әм тʹәне занәбуна хԝә зедә кьн. Ле диса чь лазьм ә әм бькьн?
18. Чьрʹа фәрз ә ԝәки әм кʹур бьфькьрьн? Мәсәләки бинә.
18 Гәрәке әм сәр тьштед кӧ әм һин дьбьн, кʹур бьфькьрьн. Ԝәрә әм сәрһатийа ньвискʹаре Зәбура 77 шеԝьр кьн. Әԝ хәмгин бу, чьмки дьфькьри ԝәки Йаһоԝа жь ԝи у жь Исраелийед дьн рʹази нинә. Ләма жи хәԝ нәдькʹәтә чʹәʹве ԝи (рʹезед 2 һʹәта 8). Гәло әԝи чь кьр? Әԝи Йаһоԝарʹа гот: «Әзе һʹәму кьред Тәда кʹур бьбьм у ль сәр кʹаред Тә бьфькьрьм» (рʹеза 12). Зәбурбеж һьлбәт рʹьнд заньбу кӧ Йаһоԝа бона хьзмәткʹаред хԝә чь кьрьбу, ле әԝ диса жи бәрхԝә дькʹәт: «Гәло Хԝәде бир кьр дьловани? Гәло бь һерсе рʹәʹма Хԝә да бьрʹине?» (рʹеза 9). Зәбурбеж сәр кьред Йаһоԝа кʹур дьфькьри у дьани бира хԝә, ԝәки Хԝәде чаԝа рʹәʹм у дьловани хьзмәткʹаред хԝәрʹа дьда кʹьфше (рʹеза 11). Ахьрийеда, әԝ баԝәр бу ԝәки Йаһоԝа ԝе тʹӧ щар пьшта хԝә нәдә хьзмәткʹаред хԝә (рʹеза 15). Һәгәр тӧ жи бьфькьри ԝәки Йаһоԝа бона хьзмәткʹаред хԝә чь кьрийә у ӧса жи хут бона тә чь кьрийә, баԝәрийа тә жи ԝе дьһа ԛәԝи бә.
19. Һәгәр әм бона Йаһоԝа ԝәʹдә башԛә кьн, әме диса чь кʹаре бьстиньн?
19 Йа чара у лапи фәрз әв ә, ԝәки әме Йаһоԝа һе зедә һʹьз бькьн. Жь һәр тьшти зедәтьр, һʹьзкьрьн ԝе мә һелан кә, ԝәки әм гӧһ бьдьн Йаһоԝа, һазьр бьн һәр тьшти бькьн, кӧ дьле ԝи ша кьн у бәр тәнгасийа сәбьр кьн (Мәтта 22:37-39; 1 Корьнтʹи 13:4, 7; 1 Йуһʹәнна 5:3). Бәле, достийа мә тʹәви Йаһоԝа жь һәр тьшти ԛимәттьр ә! (Зәбур 63:1-8)
20. Тӧйе чь бьки ԝәки бона дӧа, леколине у фькьрандьна кʹур ԝәʹдә бьвини?
20 Бир нәкә ԝәки дӧа, леколин у фькьрандьна кʹур пʹара һʹәбандьна мә йә. Мина Иса, хԝәрʹа щики башԛә у рʹьһʹәт бьвинә, ԝәки тʹәне тʹәви Йаһоԝа бьмини у достийа хԝә тʹәви ԝи ԛәԝи ки. Фәсал бә, ԝәки тʹӧ тьшт һʹьш-аԛьле тә нәрʹәвинә. Гава тӧ шьхӧлед рʹӧһʹанива мьжул дьби, аликʹарийе жь Йаһоԝа бьхԝазә, ԝәки тӧ бькарьби дина хԝә бьди ԝан тьшта. Һәгәр тӧ ԝәʹде хԝә рʹаст бьди хәбате, Йаһоԝа ԝе дьнйа тʹәзәда әʹмьре һʹәта-һʹәтайе бьдә тә (Марԛос 4:24).
КʹЬЛАМА 28 Достийе Тʹәви Йаһоԝа Ԛазанщ кьн
^ Йаһоԝа Досте мәйи һәри баш ә. Әм достийа хԝә тʹәви ԝи гәләк ԛимәт дькьн у дьхԝазьн һе незики ԝи бьн. Сәва кӧ мәрьв кәсәки рʹьнд нас бькә, һьлбәт ԝәхт лазьм ә. Жь бо ве йәке кӧ гәләк шьхӧле мә һәйә, гәло әм ча дькарьн ԝәхт вәԛәтиньн, ԝәки дьһа незики Йаһоԝа бьн, у ԝе чьрʹа баш бә ве йәке бькьн?