1, 2. (a) Ruthi suleriva? (b) Guutip inatsisaanut in­nut­taanul­lu tun­ngatil­lugu suut nuan­nersut Ruthip paasivai?

RUTHI suaasias­sat ul­lup ingerlanerani katersuk­kami eq­qaan­nut seeq­qum­mer­poq. Betlehemimi taarsiar­tor­poq sulisar­tul­lu arlal­lit il­loqarfeeq­qap, qat­tunersamiit­tup, isaaf­fiata tungaanut pisorusaar­put. Takorloorsin­naavar­put Ruthi ul­loq naal­lugu sulereerluni qanoq qasutigisimas­sasoq. Suliuar­porli, karriiaat atorlugu kanaar­tat karriiar­niarlugit anaaler­pai. Taamaak­kaluar­torli neriuutigisaanit ul­loq pis­sarsiaqar­nar­nerusimavoq.

² Uil­lar­nerup inuusut­tup atugai kiisami pitsaaneruleriar­tuler­pat? Kapitalip siuliani sam­meriik­katsitut sakini, No’omi, najuin­nar­niarlugu taas­sumalu Guutia, Jehova, pal­lorfigiler­niarlugu neriorsuivoq. Uil­lar­nerit taak­kua marluk Moabimit Betlehemimut nuun­nerisa kingor­na Ruthip Moabik­kuusup paasivaa Jehovap inatsisaani Israelimi piitsunut, aam­ma takor­nar­tanut, iluaqutaasunik aalajangersagaqar­toq. Maan­nalu Jehovap in­nut­taasa ilaasa, Inatsisit malil­lugit inuusut ilin­niar­tin­neqar­tul­lu, inus­siar­ner­nerat isumas­suineral­lu aliasun­nermini tup­pal­lersaatigaa.

3, 4. (a) Boazip Ruthi qanoq tup­pal­lersar­paa? (b) Ruthip maligas­siuinera aningaasaqar­nik­kut ajor­nar­torsiorfiusuni qanoq iluaqutigisin­naavar­put?

³ Boazi taak­kua ilagaat. Angutip utoq­qaap pisuup narsaataani Ruthi karrinik katersuivoq. Boazip ataatatut soqutigin­nin­nermik Ruthi ersersitsivigaa. No’omimik isumas­suinini Guutil­lu ilumoor­tup, Jehovap, suluisa ataan­nut oq­qif­fis­sarsiorsimanini pil­lugu inus­siar­nersumik nersuinera Ruthip qamuuna nuan­naajum­mis­sutigaa. – Ruthi 2:11-14 atuakkit.

⁴ Taamaat­torli Ruthip siunis­saq eq­qarsaatigisimas­savaa. Takor­nar­tatut piitsutut, uil­lar­ner­tut qitor­naqan­ngitsutul­lu qanoq im­minut pilersorlunilu No’omi pilersus­sagamiuk? Karrinik katersuisar­neq naam­mas­sava? Utoq­qaligunilu kimit isumas­sor­neqas­sagami? Tamak­ku isumakuluutigip­pagit paasinar­poq. Ul­lumik­kut aningaasaqar­nik­kut ajor­nar­torsiorfiusumi inup­pas­suit taas­sumatut  isumakuluuteqar­tar­put. Ruthip up­per­nera pil­lugu sam­misaqar­nitsin­ni paasis­savar­put as­sigiin­ngitsor­pas­suar­tigut ilaarsin­naal­lutigu.

5, 6. (a) Ruthip ul­lormi siul­lermi Boazip narsaataani katersuinera qanoq iluatsil­luar­tigaa? (b) Ruthi takugamiuk No’omi sua?

⁵ Ruthip karrit anaalereerlugit tamaasa katersoramigit pilerial­lar­paa suaasias­sanik efap mis­saanik, tas­sa 22 literinik, katersuisimal­luni. Nam­matas­sai 14 kilot mis­siliorlugit oqimaas­suseqar­put! Im­maqa karrit an­noraaminermut iliorariarlugit nam­mak­kiup­pai taarsiarsaaler­neranilu Betlehemimukaal­lugit. – Ruth 2:17.

⁶ No’omip ukus­sami asasami takunera nuan­naarutigaa im­maqalu Ruthip suaasias­sat nam­matai oqimaatsut takugamigit tupaal­lan­nermik anersaamil­luni. Ruthip aam­ma nerisas­sat sin­nikut, Boazip katersuisunut tun­nius­saasa ilaat, angerlaas­sai un­nuk­korsiutitut nerivaat. No’omi ima aperivoq: “Ul­lumi sumi katersuigavit, kialu narsaataani suligavit? Pil­luaq­qunarsili taan­na ilin­nut ajun­ngitsulior­toq!” (Ruth 2:19) No’omip takusin­naavaa Ruthi, uil­lar­neq inuusut­toq, suaasias­sar­pas­suar­nik katersuisimagami maluginiar­neqarlunilu inus­siar­nisaarfigineqarsimasoq.

7, 8. (a) Boazip inus­siar­nisaar­nera No’omip kimin­ngaan­neersutut isigaa, aam­ma sooq? (b) Ruthip ilumoorfigin­nil­luni asan­nin­nini sakiminut aam­ma qanoq ersersip­paa?

⁷ No’omilu oqaloqatigiin­nermin­ni Boazip inus­siar­nisaar­nera Ruthip eq­qaavaa. No’omi kil­litsil­luni ima oqar­poq: “Taan­na pil­luaq­quneqarli Naalak­kamit inuusunut toqoreersunul­lu ilumoor­nerminik soraarus­sisiman­ngitsumit!” (Ruth 2:20) Boazip inus­siar­nisaar­nera Jehovameersutut isigaa. Jehovap kif­fani tuk­kor­tooq­qul­lugit kajumis­saar­tarlugil­lu ajun­ngitsulior­tut akis­sarsisin­niarlugit neriorsor­pai. * – Ussatit 19:17 atuaruk.

⁸ Boazip narsaatimini katersueq­qusineranik katersuisunil­lu ajor­tumik pineqan­ngin­nias­sam­mat kif­faminik ar­nanik inuusut­tunik peqateqaq­qusineranik akuerseq­qul­lugu No’omip Ruthi kajumis­saar­paa. Ruthip siun­nersuut taman­na maleruar­paa. “Sakiminilu najugaqaan­nar­poq.” (Ruth 2:22, 23) Aam­ma tamatumani ilisar­naatitut pis­susia – ilumoorfigin­nil­luni asan­nin­nera – ersarip­poq.  Ruthip maligas­siuil­luar­nera im­minut ima aperinis­satsin­nut kajumis­sis­sutigaar­put: ‘Ilaqut­tak­ka ataq­qivak­ka, asasak­ka pisariaqar­titsigaangata tapersersor­tarlugil­lu ikior­tar­pak­ka?’ Jehovap ilumoorfigin­nil­lutik asan­nit­tut maluginiar­tuaan­nar­pai.

9. Ilaqutariit pil­lugit Ruthi No’omilu qanoq ilin­niarfigisin­naavavut?

⁹ Ruthi No’omilu ilaqutariit­tut oqaatigineqarsin­naap­pat? Inuit ilaat isumaqar­put ilaqutariit “ilumoor­tut” tas­saasut uiusoq, nuliaasoq, er­neq, panik, aataak­kut ilaal­lu ilan­ngul­lugit. Kisian­ni Ruthi No’omilu pil­lugit oqalut­tuamit erser­poq Jehovap kif­fai isumas­suinermik, inus­siar­nisaar­nermik asan­nin­nermil­lu im­min­nut ersersitsivigisar­tut ilaqutariit­tut oqaatigineqarsin­naasut. Ilaqut­tatit pingaar­tip­pigit? Jiisusip eq­qaasip­paatigut kristumiut ilagiivi ilaqut­tatsitut oqaatigineqarsin­naasut. – Mark 10:29, 30.

10. No’omip Ruthi qanoq ikiorusup­paa?

¹⁰ Suaasias­sanik apriilimi katersuinermiit qajuusias­sanik juunimi katersuinermut Ruthi Boazip narsaataani katersuiuar­poq. Sapaatit-akun­nerisa ingerlaneran­ni qular­nan­ngitsumik No’omip ukus­sani asasani qanoq ikiorsin­naanerlugu eq­qarsaatigisar­paa. Moabimiitil­lutik No’omi isum­mer­poq Ruthi uis­sarsiuus­sin­naanagu. (Ruth 1:11-13) Maan­nali al­latut eq­qarsaler­poq. Ruthi ima oqarfigaa: “Paniga, angerlarsimaf­fis­san­nik pis­sarsis­sul­lak­kit?” (Ruth 3:1) Taamanik­kut angajoq­qaat qitor­namin­nut aap­pas­sarsiuus­sisar­nerat nalingin­naavoq, No’omil­lu Ruthi panivim­misut isigilersimavaa. Ruthip toq­qis­sisimaler­nis­saa kis­saatigigamiuk uis­saanik ‘angerlarsimaf­fis­saanil­lu pis­sarsiuuk­kumavaa’. No’omili qanoq iliorsin­naava?

11, 12. (a) No’omip Boazi ‘uter­titsisutut’ taagamiuk Guutip inatsisaani aalajangersagaq suna eq­qarsaatigaa? (b) Ruthi sakiminit siun­nersor­neqarami qanoq oqar­pa?

¹¹ Ruthip siul­lermeerluni Boazi eq­qaam­magu No’omi ima oqar­poq: “Angut taan­na uagut eq­qarleraar­put, tas­saavorlu uter­titsisis­sat­ta ilaat.” (Ruth 2:20) Taman­na qanoq paasisariaqar­pa? Guutip Israelik­kun­nut inatsisaani ilaqutariin­nut piitsuus­suseq toqusoor­nerluun­niit pis­sutigalugu erloqinar­torsior­tunut asan­nit­tumik aalajangersagaqar­poq. Ar­naq qitor­naatsuul­luni uil­lar­nin­ngor­toq uigigaluami aq­qanik kinguaas­saanil­lu ingerlatitseq­qiisin­naan­ngin­nami  atugarlior­nerusar­poq. Guutil­li inatsisai naaper­torlugit uil­lar­neq uigigaluami aq­qanik ilaqutariil­lu pigisaan­nik kingor­nus­sisus­samik qitor­nar­taarsin­naanias­sam­mat toqusup qatan­ngutaa angut uil­lar­nermut taas­sumun­nga katis­sin­naavoq. * – 5 Mos 25:5-7.

¹² No’omip pilersaarutini Ruthimut oqalut­tuaraa. Ar­naq inuusut­toq sakimi oqaasiinik tupaal­laatigin­nit­toq takorloorsin­naavar­put. Ruthip Israelimi inatsisit ileq­qorineqar­tul­lu suli sungiusiman­ngilai. Taamaak­kaluar­torli No’omi ataq­qigamiuk tusar­naaq­qis­saar­paa. No’omip siun­nersuutai eq­qumiitsutut kan­ngunar­tutul­lu – al­laat nikanarsaataasutut – im­maqa isigigaluarlugit Ruthi akuersivoq. Maniguul­luni ima oqar­poq: “Oqaatsitit tamaasa malil­lugit ilius­saanga.” – Ruth 3:5.

13. Utoq­qaat siun­nersuutaan­nik maleruaanermut tun­ngatil­lugu Ruthi qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put? (Aam­ma takuk­kit Us­satit 4:10, 11).

¹³ Utoq­qaat misilit­tagaqar­nerusul­lu siun­nersuutaat tusaanias­sal­lugit inuusut­tut ilaan­nik­kut saper­nar­tit­tar­paat. Isumaqar­tar­put unam­miniar­nar­tut ajor­nar­torsiutil­lu nalaat­tak­katik utoq­qar­nit iluamik paasineqarsin­naan­ngitsut. Ruthil­li maniguun­nermik maligas­siuinera utoq­qaat uatsin­nik asan­nit­tut ajun­ngin­ner­paamil­lu kis­saas­sisut ilisimas­susian­nut tusar­naar­nerup iluaqutaangaarsin­naaneranik eq­qaasitsivoq. (Tussiaat 71:17, 18 atuakkit).  No’omili qanoq siun­nersuiva, Ruthil­lu siun­nersuum­mik maleruaanini iluaqutigaa?

14. Karrer­taajaaf­fik suua, qanorlu ator­neqar­tar­pa?

¹⁴ Un­nuk taan­na Ruthi karrer­taajaaf­fim­mut – nunamut toq­qis­sumut man­ngersumul­lu naasoris­saasut karrinik piiaasarfian­nut saliisarfian­nul­lu – pivoq. Nalingin­naasumik qat­tuner­ni, ualil­luar­nerani un­nuler­neranilu anorsaarfiusar­tuni, karrer­taajaasoqar­tar­poq. Karrit qalipaan­nit kanaar­taan­nil­lu avis­saar­tin­niarlugit ajas­saataasarsuit nivaataasal­lu atorlugit anorip tungaanut naloriun­neqaraangamik qalipat oqin­nerusut teq­qar­tar­put karril­lu oqimaan­nerusut nak­kar­tarlutik.

15, 16. (a) Boazi un­nuk­kut soraarmat karrer­taajaaf­fim­mi pisut oqalut­tuarik­kit. (b) Boazip qanoq ilil­luni paasivaa Ruthi isik­kami kil­lingan­ni nalasoq?

¹⁵ Ruthip sulisut naam­mas­singajalersut isigin­naarusaar­pai. Boazip karrinik saliineq nak­kutigaa, naggataatigul­lu karrit katersat amerlasoorujus­suan­ngor­put. Boazi qaarsil­larluni nerereerami karrit katersat kil­lingan­nut nal­lariar­tor­poq. Taamaalior­tar­neq, im­maqa katersat erlin­nar­tut til­lin­nianit ujajaasunil­lu til­lin­neqan­ngin­nias­sam­mata, nalingin­naasimagunar­poq. Boazi sinin­niarluni nal­lar­toq Ruthip takuaa. No’omip oqaasii malil­lugit ilior­nis­samut pif­fis­san­ngor­poq.

¹⁶ Ruthip paarmorluni qanil­liar­tor­til­luni uum­mataa kas­sup­poq. Angut itisuumik sinit­toq takusin­naavaa. No’omip oqar­neratut isigai uleeriarlugit isigaasa eq­qaan­nut nal­lar­poq. Taava utaq­qiler­poq. Ruthi misigisimas­saaq pif­fis­saq arriitsuararsuusoq. Kiisami  un­nuaqeq­qaler­nerani Boazi aalariar­poq. Uulil­luni mas­sip­poq, im­maqa nis­suni ulin­niarlugit. Malugisin­naavaali eq­qaminiit­toqar­toq. Biibilimi al­las­simaneratut “paasivaa ar­naq isik­kami kil­lingan­ni nalasoq”. – Ruth 3:8.

17. Ruthip naleq­qutin­ngitsumik iliuuseqar­neranik oqar­tar­tut tun­ngaviusut marluk suut sumigin­nar­paat?

¹⁷ Kinaanerminik aperim­mani Ruthi, im­maqa nipimigut sajul­luni, ima akivoq: “Ruthiuvunga, kif­fat ar­naq. Qal­lersaatin­nik kif­fat ar­naq qipin­niaruk, uter­titsisuugavit.” (Ruth 3:9) Nalitsin­ni nas­suiaasar­tut ilaat oqar­tar­put Ruthi atoqatigeq­qusaarluni iliuuseqarlunilu oqalut­toq, tun­ngaviusul­li marluk sumigin­nar­paat. Siul­ler­tut, Ruthi taamani ileq­quusut, nalitsin­ni ilisimaneqan­ngitsut, malil­lugit ilior­poq. Taamaat­tumik iliuusiisa nalitsin­ni silarsuarmi kinguaas­siuutitigut inuunerluf­fiusumi ileq­qunut sanil­liun­nis­saat kuk­kunerus­saaq. Aap­paat­tut, Boazip iliuutsimigut ersersip­paa Ruthip pis­susia minguitsutut nersor­narluin­nar­tutul­lu isigalugu.

18. Boazip Ruthi qanoq tup­pal­lersar­paa, ilumoorfigin­nil­lunilu asan­nit­tulior­neri marluk suut in­nersuus­sutigai?

¹⁸ Boazip, qular­nan­ngitsumik saamar­palul­luni inus­siar­ner­palul­lunilu, oqaasii Ruthip tup­pal­lersaatigai. Boazi ima oqar­poq: “Naalak­kap pil­luaq­qulisit, paniga! Un­neq­qaris­sutsit sior­natigor­nit an­nerusumik al­laat takutip­pat angutinik inuusut­tunik piitsunik pisuunil­luun­niit qanin­niagaqan­ngin­navit.” (Ruth 3:10) Ruthip ‘sior­natigut’ ilumoorfigin­nil­luni asan­nit­tulior­nera eq­qaaneqarmat No’omimik Israelimut uteqateqar­nera isumas­suineralu pineqar­put. Maan­nalu “an­nerusumik” asan­nit­tulior­poq. Boazip oqaatigaa ar­naq inuusut­toq Ruthitut it­toq inuusun­nerusumik, pisuumik piitsumil­luun­niit, uis­sarsioriaan­naagaluar­toq. Ruthili No’omimut ajun­ngitsuliuin­nar­nani aam­ma uigigaluanut, aq­qata ingerlateq­qin­neratigut, ajun­ngitsuliorusup­poq. Ar­nap inuusut­tup nam­minis­sarsiun­ngin­nera Boazip kil­litsis­sutigim­magu paasinar­poq.

19, 20. (a) Sooq Boazip Ruthi ingerlaan­naq katin­ngilaa? (b) Boazip inus­siar­nisaar­nini Ruthil­lu tusaamanerlugaaler­nis­saanik kis­saateqan­ngin­nini qanoq ersersip­paa?

¹⁹ Boazi ima nangip­poq: “An­nilaangas­san­ngilatit, paniga. Oqaatsisit tamaasa malil­lugit iliorfigis­savak­kit, il­loqarfiup isaaf­fianiit­tut tamarmik nalun­ngim­mas­suk ar­naasutit pitsaasoq.”  (Ruth 3:11) Ruthip katis­sin­naanera nuan­naarutigaa im­maqalu uter­titsisoorusun­nerluni aperineqar­nini tupaal­laatigival­laar­nagu. Boazili angutaagami naaper­tuil­luar­toq kis­saatigisani kisiisa tun­ngavigalugit iliuuseqar­nian­ngilaq. Ruthi oqarfigaa al­lamik, No’omip uigigaluata qanigisarinerusaanik, uter­titsisus­saqar­toq. Boazip angut taan­na Ruthimut katin­nis­samik periarfis­saqar­neranik ilisimatin­niarlugu saaf­figeq­qaar­niar­paa.

²⁰ Boazip Ruthi al­lanit malugineqar­nani angerlar­nias­sam­mat nal­laq­quaa qaam­mariar­tuler­nis­saatalu tungaanut qasuersaaq­qul­lugu. Kinguaas­siuutitigut inuunerlut­toqarsimaneranik isum­mer­toqaqinam­mat tusaamanerlugaalin­ngin­nis­sar­tik kis­saatigaa. Ruthi, inus­siar­nersumik akineqarami im­maqa eq­qis­sisimanerul­luni, angutip isigaasa eq­qaan­nut nal­laq­qip­poq. Taava suli qaam­man­ngitsoq makip­poq. Qal­lersaatini Boazimit suaasias­sanik tunis­sutinik im­mer­neqareermat Betlehemimut uter­poq. – Ruthi 3:13-15 atuakkit.

21. Ruthip ‘ar­natut pitsaasutut’ ilisimaneqar­neranut suut pis­sutaaqataap­pat, maligas­siuineralu qanoq ilaarsin­naavar­put?

²¹ ‘Ar­natut pitsaasutut’ ilisimaneqar­tutut Boazip taam­mani Ruthi nuan­naangaarsimas­saaq! Jehovamik ilisarisiman­niler­nis­samik kif­far­torfigin­nin­nis­samil­lu kis­saateqar­nera taamatut tusaamaneqar­neranut pis­sutaaqataasimas­saaq. Aam­ma nunagilik­kamini ileq­qunut sungiusiman­ngisaminut naleq­qus­sar­nermigut No’omimut inuiaqataanul­lu inus­siar­nisaar­nermik ersersitsil­luar­poq. Ruthi up­per­nik­kut ilaarutsigu inoqatitsin­nut taak­kualu ileq­quinut inooriaasiinul­lu ataq­qin­nit­tuus­saagut. Taamaaliorut­ta ajun­ngitsumik tusaamaneqalis­saagut.

22, 23. (a) Boazip Ruthimut tunis­suteqar­nera im­maqa qanoq paasisariaqar­pa? (Aam­ma qup­per­nerup ataatungaani ilan­ngus­saq takuuk). (b) No’omip Ruthi qanoq kajumis­saar­paa?

²² No’omip Ruthi katin­nis­saminut periarfis­saqar­nersoq paaserusup­paa. Boazip iliuusii tamaasa Ruthip sakiminut oqalut­tuaripal­lap­pai. Aam­ma suaasias­sanik tunis­sutit Boazip tuk­korluni No’omimut tun­niuteq­qusai takutip­pai. * – Ruth 3:16, 17.

²³ No’omip silatusaarluni Ruthi ul­loq taan­na qasuersaar­nias­sam­mat angerlarsimaan­naq­qul­lugu kajumis­saar­paa. Ruthi  ima oqarfigaa: “Angut taan­na noq­qil­lan­navian­ngilaq sulias­sani naam­mas­sitin­nagu, ul­lumimiil­limi aal­lar­tereerunar­paa.” – Ruth 3:18.

24, 25. (a) Boazip naaper­tuil­luar­tuunini nam­minis­sarsior­tuun­ngin­ninilu qanoq ersersip­paa? (b) Ruthi qanoq pil­luaq­quneqar­pa?

²⁴ No’omi Boazimut tun­ngatil­lugu ilumoor­poq. Boazi il­loqarfiup isaaf­fianukar­poq, utoq­qaaner­tat naapit­tarfian­nut, No’omimul­lu qanigisaanerusoq utaq­qil­lugu. Taava ilisiman­nit­tut najuutsil­lugit Boazip angut Ruthimut katin­nermigut uter­titsisuunis­samik neqeroorfigaa. Taan­nali nam­mineq pigisani aseruin­nas­sanerarlugit uter­titsisoorusun­ngilaq. Taava il­loqarfiup isaaf­fiani ilisiman­nit­tut up­per­narsaasoralugit No’omip uigigaluata, Elimelekip, pigisaasa pisiarinerisigut Ruthil­lu, Elimelekip er­nerata Makloniugaluup nuliata, nulis­siun­neratigut Boazip uter­titsiumaar­nini nalunaarutigaa. Boazip oqaatigaa taamaalior­nermigut ‘toqusup aq­qata pigisaasigut atatin­neqar­nis­saa’ neriuutigalugu. (Ruth 4:1-10) Boazip naaper­tuil­luar­nera nam­minis­sarsiun­ngin­neralu matumani ersarip­poq.

²⁵ Boazip Ruthi nulis­siup­paa. Tamatuma kingor­na Ruthi naar­tuler­poq er­ner­taarlunilu. Betlehemimi ar­nat No’omi pil­luaq­quaat Ruthilu No’omimut er­ner­nit arfineq-marlun­nit pitsaanerusutut un­nersiutigalugu. Kingusin­nerusuk­kut paasivar­put Ruthi kun­ngimut Daavimut siuaasan­ngor­toq. (Ruth 4:11-22) Tamatuma kingor­na Daavi Jiisusimut Kristusimut siuaasan­ngor­poq. – Mat­t 1:1. *

26. Ruthi No’omilu pil­lugit oqalut­tuaq sumik eq­qaasitsis­sutigaar­put?

²⁶ Ruthi No’omitut, meeq­qamik perorsaaqataasutut, pil­luaq­quneqangaar­poq. Ar­nat taak­kua inuunerat inuit maniguul­lutik ilaqut­tamin­nik isumas­suiniarlutik sapin­ngisamin­nik iliuuseqar­tut Guutil­lu in­nut­tai peqatigalugit kif­far­tor­tut Jehovamit Guutimit puior­neqan­ngisaan­nar­neran­nut up­per­narsaataap­put. Jehovap inuit aalajaatsut – soorlu Boazi, No’omi Ruthilu – akis­sarsisit­tuaan­nar­pai.