1-3. (a) Eutykorsip toquneranut tunngatillugu pisut oqaluttuarikkit. (b) Paulusi qanoq iliorpa, tamatumanngalu Paulusi pillugu suna paasivarput?

 TROASSIMI inimi qullermi Paulusip uppeqatini isersimaqatigai. Aqagumut aallartus­saagami sivisuumik oqalugiarfigai. Unnuaqeqqarpoq, qulliillu arlallit ikumanerat pissutaagunarluni ini kiallunilu silaannaluppoq. Angut inuusuttoq Eutykorsimik atilik igalaap saavani issiavoq. Paulusip oqalugiarnerani sinilerpoq, inillu quleriit pingajuanniit igalaakkut nakkarpoq!

² Lukkarsi nakorsaagami siullernut ilaagunarluni anivoq angut inuusuttoq misissoriar­torlugu. Ajoraluar­tumilli ikiorsin­naanngilaa, Eutykorsimi toquvoq. (ApS 20:9) Taavali tupinnartumik pisoqarpoq. Paulusip ammukariarluni qulangerpaa ima oqarluni: “Eqqissillusi, uumavormi.” Paulusip Eutykorsi uummarteqqippaa! – ApS 20:10.

³ Jehovap anersaani illernartoq atorlugu tupinnar­tuliungaarsin­naanera pisumit tamatumannga erserpoq. Paulusi Eutykorsip toquneranut pisuunngilaq, taamaak­kaluartorli kissaatiginngilaa uppeqatini naapeqatigiin­nerminnit pingaarutilimmit aliasullutik angerlassasut annaasaqar­nertilluunniit pissutigalugu Jehovamut upperun­naassasut. Eutykorsip uummarteq­qinnera ilagiinnut tuppallersaataavoq, nakussatsin­neqarpullu aallussil­luarlutik oqaluus­sinertik ingerlateq­qissinnaalerlugu. Erserpoq Paulusip inuup inuunera pingaar­tingaaraa. Kingusin­nerusukkut ima oqaaseqarpoq: ‘Kialuunniit toquneranut akisussaan­ngilanga.’ (ApS 20:26) Sammeriartigu uagut inuunermut Paulusitulli qanoq isiginnit­taaseqarsin­naasugut.

4. Paulusi nuanniitsorujus­suarmik qanoq nalaataqarsimava?

⁴ Kapitalip siuliani sammeriik­katsitut Paulusi Efesossimi nuanniitsorujus­suarmik nalaataqarsimavoq. Oqaluussinera pissutigalugu Efesossimiut kamattorujus­suanngorput. Aap, sølvinik saffiuut  Artemissimik guutisiornermi atorneqar­tartunik guutilialiuk­kaminnik tuniniaasartut pikitsitsinermik aallartitsipput. Apustilit Suliaat 20:1-imi ima allassimavoq: “Pikitsitsisut eqqissereermata Paulusip ilinniartitat aggersarpai qiimmas­sarlugillu inuulluaq­qoreeramigit Makedoniamut aallarluni.”

5, 6. (a) Paulusi qanoq sivisutigisumik Makedoniamiis­simagunarpa, aamma uppeqatini tassani najugallit qanoq ikiorpai? (b) Paulusi uppeqatiminut qanoq isiginnit­taaseqartuarpa?

⁵ Paulusi Makedoniamukan­nginnermini Troassimeeq­qaarpoq umiarsualivilimmi. Neriuutigigaluarpaa Tittusip Korintiliar­titaasimasup Troassimut orneqqis­sagaani. (Kor 2. 2:12, 13) Paasigamiulli Tittusi tikinnavian­ngitsoq Makedoniamukarpoq. Immaqalu ukiup ataatsip missaa ‘tassani najugallit qiimmas­sangaartarpai’. a (ApS 20:2) Kiisami Tittusip Paulusi Makedoniamiittoq ilaliuppaa tusarlerlugulu Paulusip allagaanut Korintimiut ajunngitsumik qisuariarsimasut. (Kor 2. 7:5-7) Tamanna killitsis­sutigalugu Paulusip Korintimiunut allakkami aappaat allappai.

⁶ Lukkarsi allammat Paulusip uppeqatini Efesossimiut Makedoniamiullu ‘qiimmassarai’ taanna pillugu suna paasivarput? Paasisin­naavarput Paulusip uppeqatini asangaarai. Farisiiarinit inunnik allanik nikagin­nittartunit allaanerul­luinnarluni Paulusip uppeqatini suleqatimisut isigai! (Joh 7:47-49; Kor 1. 3:9) Naqqittariaqaraluaraangamigil­luunniit taamatut isiginnit­taaseqar­tuarpoq. – Kor 2. 2:4.

7. Nalitsinni utoqqaanertat qanoq Paulusi ilaarsin­naavaat?

⁷ Nalitsinni utoqqaanertat ilagiinnillu nakkutilliisut Paulusi ilaarniar­tarpaat. Allaat oqaaqqis­saarigaangamik nakussatsitsinissaq anguniagarisarpaat. Allat qanoq misigis­suseqarnersut paasiniar­tarpaat, qiimmas­saagaangamillu ajorinnin­niaaneq ajorput. Ilagiinnik nakkutilliisoq misilit­tagaqarluartoq ima oqarpoq: “Uppeqatitta amerlanersaasa eqqortulior­nissartik kissaatigaat. Kisianni pakatsinartumik nalaataqarsin­naapput, annilaangas­suteqarsin­naapput qanorlu iliornissartik nalusarlugu.” Utoqqaanertat taama misigisunik nakussatsitsisin­naapput. – Hebr 12:12, 13.

8, 9. (a) Sooq Paulusip pilersaarutini allanngor­tittariaqarsimavai? (b) Juutit Paulusimut akeqqersimaarnerat sunik pissuteqarsimasinnaava?

⁸ Paulusi Makedoniamiit Korintimukarpoq. b Qaammatini pingasuni Korintimeereerluni Kenkriiamukarusuk­kaluarpoq tassanngaanniit  Syriamut umiarsuar­niarluni. Syriamiit Jerusalem­mimukarsinnaavoq tassani pisariaqar­titsisunut tunissutit apuullugit. c (ApS 24:17; Rom 15:25, 26) Ilimagin­ngisaminilli pisoqarmat Paulusip pilersaarutini allanngor­tittariaqalerpai. Apustilit Suliaat 20:3-mi allassimavoq ‘juutit toqunniaraanni tusaraa’!

⁹ Juutit Paulusimut akeqqersimaarnerat tupinnanngilaq. Isumaqarpummi taanna upperisaminnik tunussisuusoq. Siusinnerusukkut Paulusip oqaluussinera pissutigalugu Krispusi – synagogimi pisortaasoq – kristumiun­ngorsimavoq. (ApS 18:7, 8; Kor 1. 1:14) Pisumilu allami juutit Korintimiittut Paulusi Gaaliumut, Akaarjami Romamiut kaasareqarfiata sinniisuanut, unnerluuppaat. Gaaliulli unnerluussutaat tunngavis­saqanngin­nerarlugit itigartippai – tamannalu Paulusimut akeraasut kamassutigilerpaat. (ApS 18:12-17) Juutit Korintimiittut immaqa nalunngilaat naatsorsuutigaluguluunniit  Paulusi Kenkriiamiit aallarniartoq, tassanilu saassun­niarlugu pilersaarutigaat. Paulusi qanoq iliussava?

10. Paulusi qunutuujugami Kenkriiamukanngila? Nassuiaruk.

¹⁰ Imminut navianar­torsior­tinniarnani aningaasallu tunissutigineqartut tillinneqan­nginnias­sammata Paulusi aalajangerpoq Kenkriiamiit umiarsuar­niarnani Makedoniak­kooqqin­niarlunili. Soorunami nunakkut angalaneq aamma ulorianarsin­naasarpoq. Taamani aqqusinerni tillinniaqartarpoq. Allaat unnuisarfiit isumannaatsuuneq ajorput. Paulusili isumaqarpoq Kenkriiamukas­sagaluaruni imminut navianar­torsior­tinnerus­salluni. Qujanartumik kisimiilluni angalanngilaq. Aristarkusi, Gaajusi, Sekundusi, Sopatrossi, Timuutiusi, Trufiimusi Tykikorsilu angalaqatigai. – ApS 20:3, 4.

11. Imminut illersor­niarluta susarpugut, aamma tamatumunnga tunngatillugu Jiisusi qanoq maligassiuiva?

¹¹ Paulusi ilaarlugu uagut aamma oqaluus­sinitsinni imminut navianar­torsior­tinnaveersaar­tarpugut. Sumiiffiit ilaanni arlalik­kuutaarluta – ikinnerpaamik marlukkuutaarluta – oqaluus­sisarpugut. Taavami malersuisoqar­tillugu susinnaavugut? Nalunngik­kaluarlugu malersor­neqassalluta mianersor­tuartarpugut. (Joh 15:20; Tim 2. 3:12) Tamatumunnga tunngatillugu Jiisusip maligassiaa eqqarsaatigiuk. Akerlilersuisut Jerusalem­mimiittut ujaqqanik milloor­niarmanni ‘Jiisusi toqqorpoq guutisiorfimmiillu anilluni’. (Joh 8:59) Kingusin­nerusukkut juutit toqunniarsarimmanni ‘Jiisusi juutit akornganni tamanut saqqumisumik angalasarun­naarluni nunap immikkoortuanut inoqajuitsup eqqaaniittumut aallarpoq’. (Joh 11:54) Tassa pisariaqaraangat Jiisusi imminut illersor­niarluni iliuuseqartarpoq Guutip piumasaa naammas­siniarlugu. Uagut aamma taamaalior­tarpugut. – Mat 10:16.

12, 13. (a) Eutykorsip uummartitaaq­qinnera ilagiinnut qanoq sunniuteqarpa? (b) Asasaminnik toqusoorsimasut neriuut Biibilimeersoq suna tuppallersaatigisin­naavaat?

¹² Paulusi angalaqataalu Makedoniak­koorput, taavalu ilaat allakkooriarlutik tamarmik Troassimi naapeqqipput. d Lukkarsi ima allappoq: ‘Ullut tallimat qaangiummata Troassimut tikippugut.’ e (ApS  20:6) Kapitalip matuma aallaqqaataani allaatigineqartutut tassani angut inuusuttoq Eutykorsi uummarteq­qinneqarpoq. Takorlooriaruk qatanngutit uppeqatimik uummarteq­qinneqarnera takullugu qanoq misigisimas­sanersut! Allassimavoq ‘tuppallingaartut’. – ApS 20:12.

¹³ Soorunami nalitsinni taamatut tupinnar­tuliortoqarneq ajorpoq. Asasaminnilli toqusoorsimasut toqusunit makititaanissamik neriuut ‘tuppallingaas­sutigisin­naavaat’. (Joh 5:28, 29) Una eqqarsaatigiuk: Eutykorsi naammal­luinnan­ngitsuugami toqoqqippoq. (Rom 6:23) Paratiisissamili toqusunit makititaasut naassaan­ngitsumik inuunissamik neriuuteqarput! Jiisusimillu naalakkersueqateqar­tussatut qilaliar­titaasut toqujuitsuussapput. (Kor 1. 15:51-53) Tassa tanitaagaluarutta ‘savanul­luunniit allanut’ ilaagaluarutta ‘tuppallingaar­nissatsinnut’ pissutis­saqarluarpugut. – Joh 10:16.

14. Paulusip utoqqaanertat Efesossimiut Miletimi naapeqatigigamigit qanoq oqarfigai?

¹⁴ Paulusi angalaqataalu Troassimiit Aasorsimut aallarput, taava Mityliinimut, Kiiorsimut, Saamorsimut Miletimullu ingerlaq­qillutik. Paulusi ajornan­ngippat ullormi piinsip nallius­sineqarnerani Jerusalem­mimiikkusuppoq. Taamaattumik aalajangerpoq Efesossi avaqqun­niarlugu. Paulusilli utoqqaanertat Efesossimiut oqaloqatigerusuk­kamigit Miletimut aggeqquai. (ApS 20:13-17) Apuummatalu Paulusip ima oqarfigai: “Nalunngilarsi Aasiamut peqqaaramali akorngassinni qanoq pissuseqartunga, maniguutingaarlunga juutillu toqunniarmannga qullilisarlunga naalliul­lungalu Naalagaq inussiatut kiffartuukkiga. Aamma nalunngilarsi iluaqutaasunik sunilluunniit oqaluttuun­nissarsi tunuarsimaarfigisiman­ngikkiga. Kikkut tamaasa tusaatillugit aamma illumiit illumut oqaluus­sinikkut ilinniar­tittarpassi. Juutit grækerillu peqqissiminis­saannik, Guutimut kiffartor­nissaannik Naalakkatsinnullu Jiisusimut uppernis­saannik nassuiaateq­qissaarpakka.” – ApS 20:18-21.

15. Illumiit illumut oqaluus­sinerup suna pitsaaqutigaa?

¹⁵ Nalitsinni oqaluus­sinitsinni assigiin­ngitsorpas­suarnik periaaseqar­tarpugut. Paulusitulli inuit sumiikkaluar­tulluunniit naapinniar­tarpagut, soorlu bussit unittarfiini, aqqusinerni ulapaarfiusuni tuniniaasarfin­niluunniit. Illumiilli illumut oqaluus­sinerput pingaarnertut periaaseraarput. Sooq? Illumiit illumut oqaluus­sinikkut kikkut tamarmik Kunngeqarfik pillugu tusarler­neqarnis­saminnik periarfis­sinneqar­tarmata,  tamannalu Guutip kinaassusersior­tuunngin­neranut ersiutaavoq. Aamma eqqortuliorusuttut periarfis­sinneqartarput anersaakkut pisariaqar­titaminnik immikkut ikiorneqar­nissaminnik. Aamma illumiit illumut oqaluus­sisartut namminneq uppernikkut nakussatsin­neqartarput pinertusaar­nerulersin­naallutillu. Aap, nalitsinni kristumiut ilumoortut “kikkut tamaasa tusaatillugit aamma illumiit illumut” aallussil­luarlutik oqaluus­sinertik ilisarnaatigaat.

16, 17. Paulusi qunusuitsuunermik qanoq ersersitsiva, uagullu qanoq ilaartarparput?

¹⁶ Paulusip utoqqaanertat Efesossimiut oqarfigai Jerusalemmimut uternermini qanoq ulorianar­torsius­sanerluni nalullugu. Taava ima oqarpoq: “Inuunerali pingaarutilittut isiginngilara, naammas­serusuin­narpakkali arpannera Naalakkallu Jiisusip uannut suliassiissutaa, tassa Guutip ajunngisaangaar­neranik nutaarsiassat nuannersut pillugit nassuiaaq­qissaaq­qusinera.” (ApS 20:24) Paulusip qunusuitsuulluni sunaluunniit – ilaatigut peqqiil­liorneq akerlilersor­neqangaar­nerluunniit – imminut suliassiis­sutigineqartup naammas­sinissaanut akornutaatik­kusunngilaa.

 ¹⁷ Aamma uagut nuanniitsunik assigiin­ngitsunik atugaqar­tarpugut. Ilaat uppernertik pissutigalugu malersugaasarput guutisior­nerallu inerteq­qutaasarluni. Allat timikkut misigis­sutsikkullu ilungersunartumik nappaateqaraluarlutik aalajaat­tuarput. Inuusuttut atuarfimmi eqqunngitsulior­nissamut inuusut­toqatiminnit sunnerniar­neqartarput. Kisianni qanorluunniit atugaqaraluarutta Paulusitulli aalajaat­tuarpugut. ‘Nutaarsiassat nuannersut pillugit nassuiaaq­qissaar­nissarput’ aalajangiusimavarput.

18. Kialuunniit toquneranut akisussaan­nginniassagami Paulusi susimava, utoqqaanertallu Efesossimiut taanna qanoq ilaarsin­naavaat?

¹⁸ Paulusip utoqqaanertat Efesossimiut paasiuminartumik siunnersorpai eqqaasil­lugillu nammineq ilagiinnik qanoq isumassuisimalluni. Siullertut oqarfigai ilimanan­ngitsoq takoqqis­sagaanni. Taava ima oqarpoq: ‘Kialuunniit toquneranut akisussaan­ngilanga, Guutimmi aalajangiussaanik tamanik oqaluttuun­nissarsi tunuarsimaarfigin­ngilara.’ Utoqqaanertat Efesossimiut kialuunniit toquneranut akisussaan­nginnias­sagamik Paulusi qanoq ilaarsin­naavaat? Ima oqarfigineqarput: “Anersaap illernartup Guutip savaataanik, tassa ilagiivinik Ernermi aavanik pisiaanik, paarsisooq­qullusi nakkutil­liisunngor­timmasi immissinnut nakkutigeq­qissaarlusilu savat tamaasa nakkutigeq­qissaassavasi.” (ApS 20:26-28) Taava Paulusip mianersoqquai oqarluni “amaqqut naqisimannittut” ilagiinnut ilaalerumaartut ‘ilinniar­titallu malinnaatik­kumallugit ilumoortumik killormut saatitsis­sallutik’. Utoqqaanertat sussappat? Paulusip ima oqarfigai: “Eqqumajuaritsi eqqaamallugulu ukiuni pingasuni unnuakkut ullukkullu qullilisarlunga tamassi immikkut ilitsersor­tuarassi.” – ApS 20:29-31.

19. Ukiut hundredit siulliit naalerneranni tunussineq qanoq siaruarpa, ukiullu ingerlaneranni qanoq kinguneqarsimava?

¹⁹ Ukiut hundredit siulliit naalerneranni “amaqqut naqisimannittut” ilagiinni saqqummerput. Ukiup 98-ip missaani apustili Johannesi ima allappoq: ‘Allaat maanna Kristusimik akerlilersuisut amerlasuut saqqummereerput. Uagutsitut ittuunnginnamik qimappaatigut. Uagutsitummi ittuusimagaluarunik najuinnarsimas­sagaluarpaatigut.’ (Joh 1. 2:18, 19) Jiisusip toqunerata kingorna ukiut 200-t missaat qaangiuttut tunussisut palaseqalerput. Taakkulu imminut immikkut ittutut isigilerput ilagiin­niittuniillu pingaar­nerusoralutik. Taava Jiisusip toqunerata kingorna ukiut 300-t missaat qaangiutereersut Romamiut kaasariata Konstantinip kristumiut  ilumuun­ngitsut taakku pisortatigoortumik tapersersulerpai. Upperisarsiornikkut siuttut tunussisut kristumiuun­ngitsut upperisaat ileqqulersuutaallu ilinniar­titsissutinut Biibilimeersunut ilannguk­kamikkit ‘ilumoortumik killormut saatitsipput’. Upperisat ileqqullu eqqunngitsut taakku nalitsinni oqaluffinnit suli atorneqarput.

20, 21. Paulusi qanoq imminut pilliutigeriaan­naasarpa, nalitsinnilu utoqqaanertat qanoq ilaarsin­naavaat?

²⁰ Paulusip inooriaasia kingusin­nerusukkut ilagiinnik iluanaar­niuteqartut inooriaasiannit allaanerul­luinnarpoq. Ilagiinnut nanertuutaajumanani imminut pilersor­niarluni sulisarpoq. Uppeqatini pillugit kiffartor­nermini naatsorsuutiginngilaa aningaasanik akissarsisin­neqassalluni. Paulusip utoqqaanertat Efesossimiut kajumis­saarpai imminut pilliutigeriaan­naanermik ersersitsissasut. Ima oqarpoq: ‘Sanngiitsut ikiortariaqarlugillu Jiisusip oqaasii uku eqqaamasariaqarpasi: “Tunisineq tigusinermit pilluar­narneruvoq.”’ – ApS 20:35.

²¹ Paulusi ilaarlugu nalitsinni utoqqaanertat imminut pilliutigeriaan­naasarput. Taakkua assigin­ngilaat oqaluffinni siuttut pisuunngorumallutik aningaasanik katersuisitsisartut. Utoqqaanertat paasisimavaat Guutip ‘ilagiinnik paarsisooq­qullutik nakkutil­liisunngor­tikkaatik’, namminis­sarsior­natillu taamaaliortarput. Makitaneq ataqqineqarumanerlu ilagiinni pissuserineqar­tussaan­ngillat. Makitasuummi ‘imminullu ataqqinar­tinniarsarisut’ naggataatigut nikanar­titaassapput. – Uss 11:2; 25:27.

22. Sooq utoqqaanertat Efesossimiut Paulusi asangaarpaat?

²² Paulusip uppeqatini ilumoorluni asagamigit taakkunannga asaneqarpoq. Aallartus­sanngormat “tamarmik qiangaalerput Paulusilu eqeriarlugu kunillugu”. (ApS 20:37, 38) Paulusitulli uppeqatimik iluaqutis­saannik namminis­sarsiornatik ilungersortartut asangaarpagut. Paulusip maligas­siuinera sammereerlugu isumaqataas­sagunarputit ‘kialuunniit toquneranut akisussaan­nginnerarami’ oqarataarnanilu ingasaas­sinngitsoq. – ApS 20:26.