ELIA Jordanip Qoorua sinerlugu ingerlavoq. Qaqqamit Horebimit ungaseqisumit sapaatit-akunnerini arlalinni avannamut ingerlaarsimavoq. Maanna kiisami Israelimut uterami nunani allanngorsimasoq takusinnaavaa. Sualuttumik panernersuaqarnerata sunniutai annikilliartuinnarput. Upernaap sialualaavinik siallertalersimallunilu naasorissaasut narsaatiminni assallatserisalersimapput. Pruffiitip nunap naggorissiartulernera tuppallersaatigisimagunaraluarlugu inuit isumakuluutigisimassavai. Israelimiut anersaakkut peqqiilliorput. Suli Ba’alisiortarmata Elia suliassarpassuaqarpoq. *

Eliap illoqarfiup Abel-Meholap eqqaaniitilluni naasorissaasut narsaammi angisuumi assallatserisut takuai. Ussigit 24-t illugiillutik assallatserummut pitunneqarsimasut tunuleriiaallutik ingerlapput, ussigillu illugiit aqqaneq-marluk nunamik isugutasumik akuttoqatigiissumik assallatseralutik qiporaasiorput. Eliap angut assallatserummik kingullermik aqutsisoq ujarpaa. Taanna tassaavoq Elisa, Jehovap Eliap kingoraartissaatut toqqarsimasaa. Piffissap ilaani Eliap Guutimut aalajaatsutuaasorisimagami qularnanngitsumik angutip taassuma naapinnissaa qilanaarisimassavaa. — 1 Kunngit 18:22; 19:14-19.

Eliap akisussaaffimmik pilluaqqussutisiarisartakkamillu ilaannik allamut tunniussisussaanini ullullu ilaanni taarserneqartussaanini eqqarsarnartoqartissimassavaa? Taamatut eqqarsarsimanersoq eqqarsarsimannginnersorluunniit oqaatigisinnaanngilarput. Taannami inuuvoq ‘uatsitut misigissuseqartoq’. (Jaaku 5:17, NW) Qanorluunniit ikkaluarpat Biibilimi ima allassimavoq: “Eliap ornikkamiuk qallersaamminik nalussivigaa ulillugu.” (1 Kunngit 19:19) Eliap qallersaataa — savap savaasalluunniit amianit sanaajusimagunartoq — Jehovamit immikkut toqqarneqarsimaneranut takussutissaavoq. Taamaattumik qallersaat Elisap tuiinut naloriukkamiuk pingaarutilimmik iliuuseqarpoq. Jehovap Elisamik kingoraartissatut toqqaaqqusinera Eliap kajumilluni naalappaa. Guuti tatigalugulu peqquneqarnermisut iliorpoq.

Angutip inuusunnerusup pruffiitimik utoqqaanerusumik ikiuinissani aalajangiusimavaa. Elisa ingerlaannaq kingoraartinngortussaanngilaq. Akerlianik ukiut arfinillit missaanni pruffiiti utoqqalisimasoq ingerlaqatigisussaallugulu maniguulluni ikiortussaavaa. Kingusinnerusukkut ‘Eliap assaanut imermik kuisisartutut’ ilisimaneqalerpoq. (2 Kunngit 3:11) Eliap taama pikkoritsigisumik sullaritsigisumillu ikiorteqarnini tuppallersaatigingaarsimassavaa! Angutit taakkua marluk ikinngutigiilluarsimanissaat ilimanarpoq. Qiimmassaqatigiittarsimanissaat nakussassaqatigiittarsimanissaallu qularnanngilaq, taamaaliortarnertillu nunami pisartut ajortut naapertuilluanngitsullu ilisimannittuuffigisaraluarlugit pinertusaarnissaminnut iluaqutigisimassavaat. Ingammik kunngi Akabi ajorneruleraluttuinnarpoq.

Ilaannikkut naapertuilluanngitsuliorfigineqartarpit? Amerlanersavut silarsuarmi matumani ajortunngorsimasumi naapertuilluanngitsuliorfigineqartarput. Guutimik asannittumik ikinnguteqalernerit ilaatigut pinertusaarnissannut iluaqutigisinnaavat. Naapertuilluanngitsuliorfigineqaraangavit aamma Eliap uppersusia ilinniarfigingaarsinnaavat.

Elia Elisalu inuit anersaakkut ineriartortinniarlugit iliuuseqangaarsimapput. Pruffiitinik allanik, atuarfittut aaqqissuussaasimasinnaasumi, ilinniartitsinermi siulersuisimanissaat ilimanarpoq. Kingusinnerusukkulli Elia Jehovamit allamik suliassinneqarpoq: “Aterit Israelip kunngia Akabi Samariami najugaqartoq naapigiarlugu.” (1 Kunngit 21:18) Akabi susimagami?

Akabi, taamani Israelimi kunngiusimasunit tamanit ajornerpaasoq, tunussisooreerpoq. Jezabelimut katillunilu Israelimi Ba’alisiornermik siuarsaallunilu Ba’alisiorpoq. (1 Kunngit 16:31-33) Qitornigajussutsimut atatillugu ileqqulersuutit, naalaffimmi atortittartoqarneq allaallu meeqqanik pilliuteqartarneq Ba’alisiornermut ilaapput. Tamatuma saniatigut Akabi ungasinngitsukkut Jehovamit aramæerit kunngiannik ajortumik Ben-Hadadimik toqutseqquneqarami naalakkumanngilaq. Iluanaaruteqarusunnera tamatumunnga pissutaasimagunarpoq. (Kunnginik allakkat siulliit, kapitali 20) Maannali Akabip Jezabelillu piumatussusiat, pigisaleritunerat nakuusertarnerallu suli ajornerulerput.

Akabi Samariami alutornaqisumik illussaarsuaqarpoq. Jizre’elimi, Samariamit 37 kilometerinik ungasitsigisumiittumi, aamma illussaarsuaqarpoq, kunngillu najugaqarfiata aappaata killingani viinnequteqarfeqarpoq. Kunngip nunamik tamatuminnga, angutip Nabotimik atillip pianik, piginnilernissani kissaatigilluinnarpaa. Akabip Naboti aggeqquaa viinnequteqarfiullu pisiarinissaanik imaluunniit paarlaateqatigiinnissamik neqeroorfigalugu. Nabotili ima oqarpoq: “Siuaasannit kingornussama ilinnut tunniunneqarnissaa qanortoq Naalakkamit ajornartinneqarili!” (1 Kunngit 21:3) Naboti uteriippa? Sapiiserpallaarpa? Inuppassuit taamatut isumaqarput. Jehovalli inatsisaanik maleruaaginnarpoq, tamatumanilu Israelikkuusup nunaammik ilaqutariit pigisaannik uterteqqinneqarsinnaanngitsumik tunisineq inerteqqutigineqarpoq. (3 Mosesi 25:23-28) Guutip inatsisaanik unioqqutitsinissani Nabotip eqqarsaatigisinnaanngilaaluunniit. Akabimut akerliliinerup ulorianarsinnaanera nalunnginnamiuk uppersuseqarluarnermik sapiissuseqarnermillu ersersitsivoq.

Soorunami Akabi Jehovap inatsisaanik sussarinninngilaq. Akabi piumasaminik pinninnginnini ‘ajuummisimassutigalugu kamaatigalugulu’ angerlarpoq. Ima allassimavoq: ‘Siniffimminut innarpoq iikkamut saalluni neriumananilu.’ (1 Kunngit 21:4) Jezabelip uini meeqqatut arrassimaartoq takugamiuk piumasaanik tuniniarlugu — ilaqutariinnillu Guutimik mianerinnittunik suujunnaarsitsiniarluni — ingerlaannaq peqqusersusaarluni pilersaarusiulerpoq.

Pilersaarutipilui pillugit atuarnermi taassuma ajussusia tupaallaatiginanngitsuunngilaq. Dronningip Jezabelip nalunngilaa unnerluussut aalajangersarneqassappat ilisimannittut marluk nassuiaaqqaartariaqarnerat Guutip inatsisaani piumasarineqartoq. (5 Mosesi 19:15) Guutimik mitaatiginninneq toqumut pillagaanermik kinguneqartartoq nalunnginnamiuk Jizre’elimi angutit akimanertaasut angutinik marlunnik Nabotimik sallullutik Guutimik mitaatiginninnerarnissaminnut piumassuseqartunik nassaaqqullugit Akabip aqqani allaffigai. Ajoraluartumik pilersaarutai iluatsipput. ‘Inupiluit marluk’ Naboti pillugu eqqunngitsumik nalunaajaammata Naboti ujaqqanik milloorneqarluni toqunneqarpoq. Allaallu Nabotip erneri toqunneqarput! * (1 Kunngit 21:5-14; 3 Mosesi 24:16; 2 Kunngit 9:26) Akabip nuliani piumasamisut  iliortinneratigut inuillu taakku pisuussuteqanngitsut toqutaatinnerisigut ilaqutariinni ittuusutut akisussaaffini sumiginnarpaa.

Takorlooruk Elia kunngip dronningillu qanoq iliorsimanerinik Jehovamit paasitinneqarami qanoq misigisimassasoq. Inuit ajortut pisuussuteqanngitsunik naqisimannittarnertik pillugu pillarneqarpasittannginnerat nikallornangaarsinnaavoq. (Tussiaat 73:3-5, 12, 13) Ullumikkut naapertuilluanngitsuliungaarnerit — allaat inunnit pissaanilinnit Guutimut sinniisuunerartunit iliuuserineqartartut — ilisimannittuuffigisarpavut. Biibilimili oqaluttuaq eqqartugarput tuppallersaatigisinnaavarput. Tamatumani suulluunniit Jehovamut isertorneqarsinnaannginnerannik eqqaasinneqarpugut. Taassuma suut tamaasa takusinnaavai. (Hebræerit 4:13) Ajortuliornerimmi takusartakkani iliuuseqarfigisarpai?

Jehovap Elia ima oqarfigalugu Akabimukartippaa: “Maanna Nabotip viinnequteqarfianiippoq.” (1 Kunngit 21:18) Akabi Jezabelimit oqarfigineqarami viinnequteqarfimmik piginnittunngorsimalluni nikuippoq pigisarilersimasanilu nuannaarutiginiarlugu ingerlalluni. Jehovap pisunik tamanik isiginnaarsimanera eqqarsaatiginngilaaluunniit. Takorlooruk viinnequteqarfimmi pisorusaarnermini qanoq isikkoqarsimassallunilu kusanartumik naatsiiviliornissaminik takorluuisoq. Tassanngaannarli Elia nueriasaarpoq! Akabi naammagisimaapilulluni qungujulajunnaarluni uumisuppasilluni kamallunilu ima qatimaappoq: “Aammaasiit nanivarma, akerartortiga!” — 1 Kunngit 21:20.

Akabip oqaasiinit sianiissusia marlutsigut erserpoq. Siullertut ima oqarnermigut: “Aammaasiit nanivarma”, anersaakkut tappiitsuunini ersersippaa. Jehovammi Akabi ‘nassaarereersimavaa’. Taassuma takuaa Akabi piaaraluni ajortuliorsimallunilu Jezabelip pinerlunneranik iluanaarniapilussimasoq. Guutip Akabi qanoq uummammioqartoq — naakkittarnermit, naapertuilluarnermit misiginneqatiginninnermillu pigisanik pingaartitsinerulersimanera — takuaa. Aappassaattut Akabip Elia ‘akerartortiminik’ taaneratigut ersersippaa Jehovamut ikinngutaasumik ajortumillu inooriaaseqarunnaarnissaminut ikiuisinnaasumik qanoq uumiginnitsiginini.

Akabip sianiissusia pingaarutilimmik ilinniarfigisinnaavarput. Jehovap Guutip sunik tamanik takunnissinnaanera puiunngisaannartariaqarparput. Qaqugukkut aqqummik eqqortumik atuaajunnaalersugut ataatatut asannittutut naluneq ajorlugulu aqqutigisatsinnik allannguinissarput kissaatigilluinnarpaa. Ikiorniarluta ikinngutini — inuit aalajaatsut Eliatut Guutip oqaasianik ingerlatitseqqiisartut — atukulasarpai.  Guutip ikinngutaanik akeqqatsitut isiginninnerput kukkunerulluinnassaaq! — Tussiaat 141:5.

Eliap Akabi ima akivaa: “Tassami nanivakkit!” Inuttut qanoq ittuunera — tillituujunera, toqutsisuunera Jehovamullu pikitsitsisuunera — ilisimaneratigut Akabi nanivaa. Takorlooruk Elia angummik ajortumik oqaaqqissaarisinnaajumalluni qanoq sapiitsigisariaqartoq! Tamatuma kingorna Guutip Akabimut eqqartuussutaa Eliap oqaatigaa. Jehovap qanoq pisoqartoq — Israelimiut Akabip ilaqutaanit ajortunit sunnerneqaleriartornerat — nalunngilaa. Taamaattumik Elia Akabimut oqarpoq Guutip ‘igitassat piiarneqarnissaat’, kunngit kinguaariit suujunnaarsinneqarnissaat, aalajangersimagaa. Jezabeli aamma akisussaatinneqartussaavoq. — 1 Kunngit 21:20-26.

Elia suusupaginnippalulluni isumaqanngilaq inuit ajortuliaminnut naapertuilluanngitsuliornerminnullu akisussaatinneqassanngitsut. Nalitsinni nunarsuarmi inuuffigisatsinni taamatut isummertoqariaannaavoq. Biibilimi oqaluttuami tamatumani Jehovap Guutip pissutsinik malinnaaviginninneranik eqqaasinneqaannarnata aamma piffissaq aalajangikkani nalliuppat naapertuilluarnermik atuutitsilerumaarneranik eqqaasinneqarpugut. Ullut ilaanni naapertuilluanngitsuliornernik tamanik unitsitsiumaarneranik taassuma oqaasiani neriorsoqqissaarneqarpugut. (Tussiaat 37:10, 11) Maannali immaqa ima eqqarsarputit: ‘Guutip eqqartuussutai taamaallaat pillaanermik kinguneqartarpat, imaluunniit naakkinnittuuppat?’

Imaassinnaavoq Akabip Guutip eqqartuussutaanut periarnera Eliap tupaallaatigisimagaa. Biibilimi ima allassimavoq: “Akabip Eliap oqaasii taakku tusaramigit atisani alittorpai puunillu atisilluni iisinnginniarlunilu; allaallu atisani taanna atuinnarlugu sinittarpoq, nikallungallunilu angalaarpoq.” (1 Kunngit 21:27) Akabip iliuuserisimasani peqqissimissutigai?

Akabip pissuserinnerulernera nalunngilarput. Akabi maniguulerpoq — tamanna angummut makitasuumut anneruniartumullu sapernarsimassaaq. Ilumoorlunili peqqissimiva? Kingusinnerusukkut kunngi suli Akabimit ajornerusimagunartoq, tassa Manasse, sanillersuussinnaavarput. Manasse Jehovamit pillarneqarami maniguutilerlunilu Jehovamut ikioqqulluni torlulavoq. Sulili iliuuseqarneruvoq. Guutipilunnik inuusalianik piiaanermigut Jehovamullu kiffartorniarluni iliuuseqarnermigut allaallu innuttamik taamaaliornissaannut kajumissaarnerisigut inooriaatsiminik allannguilluinnarpoq. (2 Nalunaarsuutit 33:1-17) Akabi tamatumunnga assingusumik allannguiva? Ajoraluartumik naamik.

Akabip aliasunnerminik kikkunnut tamanut ersersitsinera Jehovap maluginiarpaa? Jehova Eliamut ima oqarpoq: “Takuiuk Akabip qanoq maniguuffigitigigaanga? Maniguuffigilersimammanga maanna inoqutai ajunaartinnianngilakka inuutillugu, aatsaalli ernerata nalaani.” (1 Kunngit 21:29) Jehovap Akabi isumakkeerfigaa? Naamik, Jehovap naakkinnittuliorneranik iluaqutiginnikkumalluni ilumoortumik peqqissimisoqartariaqarpoq. (Ezekieli 33:14-16) Akabili killilimmik allamik isumataarmat Jehovap akillugu killilimmik naakkinnittuliorfigaa. Akabi ilaquttamik tamarmik suujunnaarsinneqarnissaanik takunnittuunermik amiilaarnartumik misigisaqarnissaminut asattuunneqarpoq.

Jehovalli angummut taassumunnga eqqartuussutaa allanngunngilaq. Kingusinnerusukkut Akabip qanoq ajornannginnerpaamik toqussutigisassaanik sorsugiartinnissaa pillugu Jehovap inngilini siunersiorpai. Tamatuma kinguninngua Jehovap Akabimut eqqartuussutaa naammassineqarpoq. Akiuunnermi ikilerneqarami qamutimini aanaarluni toquvoq. Biibilimi pisoq maajunnartoq una ersersinneqarpoq: Kunngip qamutaa salinneqarmat qimmit kunngip aava aluttorpaat. Taamaalilluni Jehovap Eliakkut Akabimut uku oqaatigititai eqquutinneqarput: “Qimmit Nabotip aavanik aluttuiffimminni aamma illit aat aluttorumaarpaat.” — 1 Kunngit 21:19; 22:19-22, 34-38.

Akabip toqunera Jehovap Nabotip sapiissusianik uppersusianillu puiuisimannginneranik Eliamut, Elisamut Guutillu innuttaanut allanut aalajaatsunut eqqaasitsissutaavoq. Naapertuilluarnerup Guutiata inuit ajortut pillarneqanngitsoortinngisaannarpai, aamma eqqartuussinerminut atatillugu naakkinnittuliornissamut pissutissaqaraangat naakkinnittuliortuaannarpoq. (4 Mosesi 14:18) Tamanna Eliamut, kunngip ajortup Akabip naalakkersuinerani ukiuni qulikkuutaani pinertusaarsimasumut, ilinniutissaavoq pingaarutilik! Naapertuilluanngitsuliorfigineqarnikuuit? Guutip naapertuilluanngitsuliornernik atuukkunnaarsitsinissaa qilanaaraajuk? Taava Eliap uppersusia ilaaruk! Ingiallortini aalajaatsoq Elisa peqatigalugu Guutip tusarliussai pillugit oqaluussillunilu naapertuilluanngitsunik atugaqarnermini pinertusaarpoq!