Jehovap oqaasia uumavoq

Nalunaarsuutit aappaat-nit pingaarnersat

Biibilimi Nalunaarsuutit aappaat-ni pisimasut Salomop Israelimi kunngitut naalagaanerata nalaani aallartipput. Allakkat taakku kunngip Persiamiup Kyrosip juutinut Babylonimut aallarunneqarsimasunut oqaasiinik ukuninnga naggaserneqarput: „[Jehovap] peqqusimavaanga Jerusalemimi Judamiittumi naalaffiliuutissaginni. Innuttaanut ilaasusi tamassi Guutip [Jehovap] najorlisi! Tamassi tappavunga [Jerusalemimut] majuassaasi!“ (2 Nalunaarsuutit 36:23) Nalunaarsuutit aappaat ukiumi 460-imi u.n.s. palasimit Ezramit naammassineqarput, ukiullu 500-t ingerlanerini pisimasut — 1037-miit u.n.s. 537 u.n.s. tikillugu — allaatigineqarput.

Kyrosip peqqussutaa pissutigalugu juutit Jerusalemimut utersinnaanngorput tassanilu Jehovamik pallorfiginninnermik pilersitseqqissinnaanngorlutik. Babylonimiunilli ukiorpassuarni tigusaaqqasimaneq juutinut aallarunneqarsimasunut nunagisaminnut utertunut malunnartumik sunniuteqarsimavoq. Inuiaqatigiit oqaluttuarisaanerannik ilisimasakipput. Nalunaarsuutit aappaat-ni juutinut taakkununnga kunngit Daavip kinguaavisa naalakkersuinerisa nalaanni pisimasut takorlooruminartumik eqikkarlugit oqaluttuarineqarput. Oqaluttuaq tamanna uagutsinnuttaaq soqutiginaateqarpoq, Guutimut ilumoortumut naalannikkut pilluaqqusaanerit aamma taassumunnga naalannginnerup kingunerisartagai erseqqissarneqarmata.

KUNNGIP JEHOVA ILLULIUUPPAA

(2 Nalunaarsuutit 1:1–9:31)

Jehovap kunngi Salomo kissaatigingaagaanik — ilisimassusermik silaqassusermillu — aamma pisuussusermik ataqqineqarnermillu tunivaa. Kunngip Jerusalemimi Jehova alutornangaartumik illuliuuppaa, inuillu ’nuannaarput’. (2 Nalunaarsuutit 7:10) Salomop ’pisuussutsimigut ilisimassutsimigullu nunarsuarmi kunngit allat tamaasa akimorpai’. — 2 Nalunaarsuutit 9:22.

Salomo ukiut 40-t Israelikkunnut naalagaareerluni, ’siuaasamini qasuersaalerpoq, erneralu Rehabeami kingoraarlugu kunnginngorpoq’. (2 Nalunaarsuutit 9:31) Salomop pallorfiginninnermik ilumoortumik tunussinera Ezrap oqaluttuarinngilaa. Kunngi pillugu eqqaasatuai ajortut tassaapput sianiilliorluni hiisterpassuarnik Egyptenimiit pissarsisimanera Faraollu panianut katissimanera. Taamaalilluni Ezrap ajunngitsumik isiginnittaaseqarluni pisimasut oqaluttuarai.

 Allassimaffiit pillugit apeqqutit akineqartut:

2:13 — Sooruna eqqumiitsuliortup eqqaaneqartup nagguia Kunnginik allakkat siulliit 7:14-imi allatut allaaserineqartoq? Kunnginik allakkani siullerni eqqaaneqarpoq eqqumiitsuliortup anaanaa ’uillarnerusoq Naftalip naggueqatigiissortaanit pisoq’, angummut tassangaanneersumut katissimagami. Arnarli nammineq Danip naggueqatigiissortaaneersuuvoq. Uimi toqunerata kingorna angummut Tyrusimeersumut katippoq, taassumanngalu eqqumiitsuliortoq erneraa.

2:17; 8:10 — Versini taakkunani oqaatigineqarpoq sulisitsisunngortitat imaluunniit naalagaatitat nakkutilliisutut sulisunillu siulersuisutut kiffartortut 3600-usut 250-inik ilallugit, kisianni Kunnginik allakkat siulliit 5:30-mi 9:23-milu oqaatigineqarlutik 3300-usut 550-inik ilallugit. Sooruna kisitsisit assigiinngitsut? Assigiinnginnerannut pissutaasinnaavoq naalagaatitat immikkoortinneqarnerat. Imaassinnaavoq Nalunaarsuutit aappaat-ni naalagaatitat Israelimiuunngitsut 3600-t Israelimiullu 250-it immikkoortinneqartut aamma Kunnginik allakkat siulliit-ni siulersuisut 3300-t nakkutilliisullu qullersaasut 550-it immikkoortinneqartut. Qanorluunniit ikkaluarpat naalagaatitat katillugit 3850-iupput. (Aamma takuuk nutsigaq 1990-imeersoq)

4:2-4 — Sooq eqqiarfik Imaq kuisanngorlugu sanaaq ussiusanik toqqaveqartinneqarpa? Biibilimi ussik nukimmut assersuutigineqartarpoq. (Ezekieli 1:10; Saqqummersitat 4:6, 7) Ussiusat atorneqarnerat tulluartuuvoq, ussigimmi kanngussaasut aqqaneq-marluk taakku ’Immamut’, 30 tonsit missaanik oqimaassusilimmut, ikorfaapput. Tamanna siunertaralugu ussiusanik sananeq inatsisit aappaannut unioqqutitsinerunngilluinnarpoq, inatsimmimi tamatumani pallorfigisassanik sananeq inerteqqutigineqarmat. — 2 Mosesi 20:4, 5.

4:5 — Eqqiarfik Imaq kuisanngorlugu sanaaq qanoq imaqqortutigisinnaava? Eqqiarfik Imaq ulikkaaraangami imarisinnaavaa 3000 bat-it, imaluunniit 66.000 literit missaat. Kisianni imaqqortusinnaanerata 2/3-ianik imaqartarunarpoq. Kunnginik allakkat siulliit 7:26-mi ima allassimavoq: ’[Eqqiarfiup Immap] batit marlunnik tusindillit imarisarpai [44.000 literit].’ (1900/1961)

5:4, 5, 10 — Pisatat tupermit naapeqatigiittarfimmeersut suut Salomop naalaffiani atorneqarpat? Pisataq tupermit naapeqatigiittarfimmeersoq Salomop naalaffiani atorneqartutuaq tassaavoq illerfik. Naalaffik sananeqareermat tupeq naapeqatigiittarfik Gibeonimiit Jerusalemimukaanneqarpoq tassanilu toqqorneqarsimagunarluni. — 2 Nalunaarsuutit 1:3, 4.

Ilinniarfigisinnaasavut:

1:11, 12. Salomop Jehovamut qinnutaani erserpoq kunngip ilisimassuseq silaqassuserlu kissaatigingaarai. Aap, Guutimut qinnutitta ersersittarpaat qanoq uummammioqarnersugut. Silatusaassaagut qinnutitsinni oqaatsivut eqqarsaatigeqqissaartarutsigik.

6:4. Jehovap ilumoorfiginnilluni tunniusimaneranik ajunngissusianillu qamannga pisumik qujamasuutiginninnerput taassuminnga pilluaqqusinissamut kajumississutigisariaqarparput — tassa asanninnermit qujamasunnermillu unnersiutigisariaqarparput.

6:18-21. Jehova illup suulluunniit iluaniissinnaanngilaq, naalaffilli taassuminnga pallorfiginninnermut qitiusussaavoq. Ullumikkut Jehovap Nalunaajaasuisa naalagaaffilersaarfii inuiaqatigiinni pallorfiginninnermut ilumoortumut qitiupput.

6:19, 22, 32. Kikkulluunniit Jehova saaffigisinnaavaat — kunngimiit inummut nikanarnerpaamut — allaat allamiu ilumoorluni taassumunnga saattoq. * — Tussiaat 65:3.

DAAVIP KINGUAAVI KUNNGIUSUT

(2 Nalunaarsuutit 10:1–36:23)

Naalagaaffik Israeli marlunngorlugu avinneqarpoq — naggueqatigiissortat quliusut naalagaaffiat avannarliusoq naggueqatigiissortallu marluusut, Judakkut Benjaminikkullu, naalagaaffiat kujalliusoq. Israelimi tamarmi palasit Levikkullu naalagaaffik pillugu angerutsimut ilumoorfiginninneq inuiaassutsimik pingaartitsinermit  pingaarnerutippaat Salomollu ernera Rehabeami tapersersorlugu. Naalaffiup sananeqarneraniit ukiut 30-t sinnilaarlugit qaangiuttut erlinnartuutit tassaniittut tillinneqarput.

Kunngit 19-it Rehabeamip kingoraartaasa ilaat tallimat aalajaatsuupput, pingasut aallartilluaraluarlutik aalajaakkunnaarput, ataatsillu aqqutini ajortoq qimappaa. Kunngit sinneri Jehovap isaani ajortumik iliortarput. * Kunngit Jehovamik tunaarinnittut tallimat iliuusii Ezrap pingaartippai. Hizkija naalaffimmi kiffartornermik pilersitseqqittoq aamma Josija poorskisiortitsinersuarmik aaqqissuussisoq pillugit oqaluttuaq juutinut Jehovamik pallorfiginninnermik Jerusalemimi pilersitseqqikkusuttunut nakussatsinnarsimassaqaaq.

Allassimaffiit pillugit apeqqutit akineqartut:

13:5 — Oqariartaaseq ’angeruseq tarajuligaq’ qanoq paasisariaqarpa? Tarajoq asiutsaaliuisarami ataavassutsimut allanngujuissutsimullu assersuutaalerpoq. Taamaammat ’angeruseq tarajuligaq’ isumaqarpoq isumaqatigiissut unioqqutinneqartussaanngitsoq.

14:1-4; 15:17 — „Qattorngit pilliisarfiit“ tamaasa kunngi Asap piiarpai? Taamaagunanngilaq. Immaqa Asap taamaallaat qattorngit pilliisarfiit guutipilussiornermut atorneqartartut piiarpai, qattorngit pilliisarfiit inunnit Jehovamik pallorfiginninnermi atorneqartartut pinnagit. Aamma imaassinnaavoq Asap naalakkersuinerata ukiuini kingullerni qattorngit pilliisarfiit sanaqqinneqartut. Taakkuupput ernerata Joshafatip piiagai. Kisianni qattorngit pilliisarfiit piiarneqarluinnanngisaannarput, aamma Joshafatip naalakkersuinerata nalaani. — 2 Nalunaarsuutit 17:5, 6; 20:31-33.

15:9; 34:6 — Kunngeqarfiup Israelip avinneqarneranut atatillugu naggueqatigiit Simmiuukkut kikkut tapersersorpaat? Naggueqatigiit Simmiuukkut Judami illoqarfinnik kingornuttaqattaagassanik kingornussisimagamik Judakkut Benjaminikkullu nunagisaata ilaani najugaqarput. (Josva 19:1) Upperisarsiornerulli politikkillu tungaatigut naggueqatigiit Simmiuukkut Naalagaaffimmik avannarlermik tapersersuipput. (1 Kunngit 11:30-33; 12:20-24) Taamaammat naggueqatigiit Simmiuukkut naggueqatigiissortat quliusut naalagaaffiannut ilaasutut naatsorsuunneqarput.

16:13, 14 — Asap timaa toqungasoq ikuallanneqarpa? Naagga, ’ikumatitarsualiaq’ taaneqarmat Asap timaanik toqungasumik ikuallaaneq pineqanngilaq, tipigissaatilliinerli pineqarluni.

35:3 — Josijap illerfik illernartoq suminngaanniit tiguaa naalaffimmullu eqqullugu? Biibilimi eqqaaneqanngilaq illerfik siornatigut kunnginit ajortunit peerneqarsimanersoq, imaluunniit Josijap naalaffimmik iluarsaanersuaqarmat ajoquserumanagu illikartissimaneraa. Illerfik oqaluttuarisaanermi taamaallaat eqqaaneqarpoq Salomop kingorna Josijap naalaffimmut nuummagu.

Ilinniarfigisinnaasavut:

13:13-18; 14:10, 11; 32:9-23. Jehovamut tatiginninnerup pingaaruteqassusianik ilinniut pingaarutilik!

16:1-5, 7; 18:1-3, 28-32; 21:4-6; 22:10-12; 28:16-22. Takornartanik Jehovamulluunniit uppinngitsunik iligisaqarneq kingunipiloqartarpoq. Silatusaassaagut silamiunut pisariaqanngitsumik atassuteqarnissaq pinaveersaarutsigu. — Johannesi 17:14, 16; Jaaku 4:4.

16:7-12; 26:16-21; 32:25, 26. Kunngi Asa makitagami ukiut inuuffigisani kingulliit ajortumik iliortarpoq. Makitasumik anersaaqarneq Uzzijap nakkassutigaa. Hizkija silatusaanngilaq immaqalu makitasuumik iliorluni erlinnartuutini aallartitanut Babylonimeersunut takutissoramigit. (Esaja 39:1-7) Biibilimi ima mianersoqqussuteqarpoq: „Imminut pingaartinneq ajunaarnerup siulerisarpaa, makitasaarnerlu naakkiunnerup.“ — Ussatit 16:18.

16:9. Jehovap uummatimikkut iluunngarlutik imminik tunaarinnittut ikiortarpai, taakkununngalu iluaqutissatut pissaanini atorusuttaqalugu.

18:12, 13, 23, 24, 27. Mikatut sapiilluta Jehova siunertaalu eqqartortariaqarpavut.

19:1-3. Jehovap ajunngitsortavut maluginiartarpai, aamma kamaannissatsinnut pissutissaqaraluaraangamiluunniit.

 20:1-28. Qularutigissanngilarput maniguulluta siunnersorneqarnissaq pillugu Jehovamut saaffiginnittarutta imminut nanitikkumaartoq. — Ussatit 15:29.

20:17. ’Jehovap annaassinera takuniarlugu’ ’inissittariaqarpugut’ Guutip naalagaaffianik tapersersuilluta. Namminerli iliuuseqarniaannarnata ’uninngaannartariaqarpugut’ Jehova tatigilluinnarlutigu.

24:17-19; 25:14. Paasinarsivoq guutipilussiorneq Joashimut erneranullu Amasjamut napiaaniutaasoq. Ullumikkut guutipilussiorneq taamatulli napitinnartigisinnaavoq, ingammik piumatuunikkut inuiaassutsimillu pingaartitsinikkut ersersinneqaraangat. — Kolossemiut 3:5; Saqqummersitat 13:4.

32:6, 7. Uaguttaaq sapiillutalu nukittusariaqarpugut ’Guutip sakkutuussutaanik tamarmiusunik atisigaangatta’ anersaakkullu sorsukkaangatta. — Efesosimiut 6:11-18.

33:2-9, 12, 13, 15, 16. Ilumoorluni allamik isumataartoqartarpoq aqqummik eqqunngitsumik qimatsinikkut aalajangersimallunilu eqqortuliorniarsuataarnikkut. Allamik isumataarneq ilumoortoq tunngavigalugu inuk allaat kunngi Manassep iliuuserisimasaatut ajortigisumik iliuuseqarsimasoq Jehovamit nallittorneqarsinnaavoq.

34:1-3. Meeraanermi atukkat nuanniitsut Guutimik ilisarisimannilernissamut taassumunngalu kiffartornissamut akornutigisariaqanngilavut. Josijap meeraaneraniilli inuuneranut ajunngitsumik sunniuteqarsimagunartoq tassaavoq aataava Manasse peqqissimisimasoq. Josijap assigiinngitsunit pitsaasumik sunnerneqarsimanera kinguneqarluarpoq. Uaguttaaq tamatumunnga assingusumik misigisaqarsinnaavugut.

36:15-17. Jehova misiginneqataallunilu kamagittartuuvoq. Misiginneqataasinnaanerali kamagittarsinnaaneralu killeqarpoq. Pissutsit aaqqissuussaanerat ajortoq manna Jehovap piuneerutilerpagu annassagunik inuit Guutip naalagaaffianik oqaluussissutiginninnermut ajunngitsumik periartariaqarput.

36:17, 22, 23. Jehovap oqaasii eqquuttuaannarput. — 1 Kunngit 9:7, 8; Jeremia 25:9-11.

Allakkat iliuuseqarusulersitsisut

Nalunaarsuutit aappaat 34:33-mi ima allassimavoq: „Taava Josijap guutiliat maajunnartut Israelikkut nunagisaanni ittut tamaasa piiarpai Israelimilu najugaqartunut tamanut [Jehova] taakkua Guutiat guutisiorfigitillugu.“ Josijap taamaaliornissaminut suna kajumississutigaa? Naalagaaffimmi allattuunerup Shafanip allakkat nassaarineqarlaat Jehovap inatsisaanik imallit kunngi Josijamut tunniummagit kunngip nipituumik atuarneqartippai. Josijap tusakkani killinneqaatigingaaramigit inuunini tamaat aallussilluarluni pallorfiginninneq ilumoortoq siuarsarpaa.

Guutip oqaasiinik atuarneq eqqarsaatiginneqqissaarnerlu sunnerneqaatigingaarsinnaavarput. Daavip kinguaavisa kunngit oqaluttuarineqarnerat eqqarsaatigigaangakku Jehovamik tunaarinnittut ilaarusulertarpatit Jehovamillu tunaarinninngitsut iliornerattut iliornaveersaarusulertarlutit, ilaa? Nalunaarsuutit aappaat Guutimut ilumoortumut tunniusimalluinnarnissamut taassumunngalu aalajaattuarnissamut kajumississutigaavut. Tassani tusarliunneqartut ilumut uumallutillu sunniisinnaassuseqarput. — Hebræerit 4:12.  (wE 12/1 05)

[Quppernerup ataani ilanngussaq]

[Qupp. 14-mi assiliartaq]

Nalunngiliuk eqqiarfiup Immap kuisanngorlugu sanaap ussiusanik toqqaveqartinneqarnera sooq naleqquttuunersoq?

[Qupp. 17-mi assiliartaq]

Naak Josija meeraanermini ikiorneqarpiarsimanngikkaluarluni Jehovamut kiffanngorpoq aalajaatsoq