Upperisaq — Iluaqut imaluunniit ajoqut?

„KRISTUMIUSSUSEQ akiitsugaqarfigeqaara, aamma silarsuup ukiuni 2000-ini inuuffigisatta akiitsugaqarfigeqaa.“ — Atuakkamut Two Thousand Years — The First Millennium: The Birth of Christianity to the Crusades-imut aallaqqaasiut.

Tuluk atuakkiortuullunilu tusagassiortuusoq Melvyn Bragg „kristumiussuseq“ pillugu nersuerpaluttumik taamatut oqaaseqarpoq. Nunarsuarmi inuit millionillit taamatut isumaqarput misigalutillu upperisat arlaannut akiitsugaqangaarlutik. Upperisap inuunerminni iluaqutaanera qularinngivippaat. Assersuutigalugu atuakkiortoq oqarpoq islami „atuagartuunngorsaanermi sunniuteqangaarsimasoq . . . silarsuarmik pisuunngortitsisumik“.

Upperisap sunniutaa — ajunngitsoq ajortorluunniit?

Kisianni oqaatsimini tulliuttuni Melvyn Bragg upperisaq ajunngitsuuinnarsimanersoq pillugu ilungersunartumik apeqqutilliivoq. Nangippoq: „Kristumiussutsip uangattaaq akiitsugaqarfigaanga, tassa nassuiaammik.“ Sunaana nassuiartikkusukkaa? „Tassa allatut isumalinnik iluarisaqanngeqqajaaneq, ajussuseq, inuppalaanngissuseq namminerlu qinigaralugu ilisimaatsuuneq, kristumiussutsip ’oqaluttuarisaanerata’ aamma ilisarnaatigilluagai,“ oqarpoq.

Amerlasuut oqassapput allatut isumalinnik iluarisaqanngeqqajaaneq, ajussuseq, inuppalaanngissuseq namminerlu qinigaralugu ilisimaatsuuneq oqaluttuarisaanermi silarsuarmi upperisarsiornerit tamangajammik ilisarnaatigigaat. Upperisaq inuiannut ajunngitsuliortuusaartuusoraat — ileqqorissuusaarluni illernartuusaarlunilu ilumoortuusaarnermik sallumillu ulikkaarnerarpaat. (Matthæusi 23:27, 28) „Atugartuussutsimut atatillugu upperisap immikkut pingaaruteqassusia atuakkani oqaatigineqakulanersaavoq,“ A Rationalist Encyclopædia-mi allassimavoq. „Oqaluttuarisaanermi pisimasunit taama ersaritsigisumik akerlilersorneqartigisimasoqanngilaq,“ qinerlerfissiaq nangippoq.

Tusagassiuutini ullormut saqqummersartuni takussutissarpassuaqarpoq upperisarsiornermi siuttuusut asanninneq, eqqissineq nallittuinerlu pillugit oqalugiaateqartarnerannik, Guutilli aqqani uumissuinerup inneranik ikummarinnerulersitsisarput akerleriinnerillu peqqarniitsut akuersaarnartunngortinniartarlugit. Taamaattumik inuppassuit pissutissaqarput upperisaq amerlaqisutigut inuunitsinnut ajortumik sunniuteqarsorigamikku.

Upperisaqanngivinneq ajunnginnerua?

Tuluk isumaliutersortartoq, Bertrand Russell, isumaqatigalugu isummertoqarsimavoq ajunngissagaluaqisoq  „upperisarsiornerit suulluunniit asoorukkiartuaarneqarpata“. Upperisarsiornerit tamaasa asoorunneqarnerat inuiaat ajornartorsiutaannut ataavartumik aaqqiissutissatuaasoraat. Immaqaluunniit upperisarsiorumanngitsut upperisarsiorumasutulli uumissuisinnaanerat akaarinninngissinnaanerallu isiginngitsuusaaginnarpaat. Atuakkiortoq Karen Armstrong ima eqqaasitsivoq: „Holocaustip uppernarsaannarpaa upperisarsiorumannginnermik siuarsaaniarneq upperisarsiornikkut ilerfiarnertulli toqunartigisoq.“ — The Battle for God — Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam.

Upperisarsiornerup sunniutai ajunngitsuuppat, imaluunniit silarsuarmi ajornartorsiutinut pissuterpiaappat? Upperisat tamarmik asoorunneqarnerat ajornartorsiutinut taakkununnga aaqqiissutissaava? Biibilimi tamanna qanoq oqaatigineqartoq allaaserisami tulliuttumi atuaruk. Immaqa akissutaa tupaallaatigissavat.