86-تاراۋ
اداسقان ۇلدىڭ ورالۋى
-
يسا اداسقان ۇل جايلى استارلى اڭگىمە ايتتى
يسا يوردان وزەنىنىڭ شىعىسىنداعى پەرەيا ايماعىندا كەلە جاتقاندا بولسا كەرەك، قاسىنداعىلارعا جوعالعان قوي مەن جوعالعان كۇمىس تيىن جايلى ەكى مىسال ايتىپ بەرگەن بولاتىن. ماقساتى — كۇناسىنا وكىنىپ، قۇدايعا بەت بۇرعان ادام ٷشىن قۋانۋ كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىرۋ. پارىزشىلدار مەن ٴدىن مۇعالىمدەرى يسانىڭ كۇناكارلاردى جىلى قارسى العانىن جاقتىرمادى. ولار يسا ايتقان ەكى مىسالدىڭ ٴمانىن ۇقتى ما؟ كۇناسىنا وكىنگەن ادامعا كوكتەگى اكەنىڭ قالاي قارايتىنىن ٴتۇسىندى مە؟ وسىعان باسا نازار اۋدارۋ ٷشىن، ول استارلى اڭگىمە ايتىپ بەردى.
اڭگىمە ەكى ۇلى بار اكە جايلى ەدى. ونىڭ باستى كەيىپكەرى كىشى ۇل. ول جايلى ايتىلعانداردىڭ ٴمانىن پارىزشىلدار مەن ٴدىن مۇعالىمدەرى جانە باسقا تىڭداۋشىلار تۇسىنسە كەرەك. الايدا اكەنىڭ جانە ۇلكەن ۇلدىڭ قانداي كوزقاراس تانىتقاندارىن ەلەۋسىز قالدىرۋعا بولمايدى. ويتكەنى ولاردان دا ماڭىزدى ساباق الۋعا بولادى. ەندى، استارلى اڭگىمەدەگى ٷش كەيىپكەرگە كوڭىل اۋدارايىق.
«ٴبىر كىسىنىڭ ەكى ۇلى بولىپتى»،— دەپ اڭگىمەسىن باستادى يسا. «كىشىسى اكەسىنە: — اكە، ماعان ٴتيىستى ەنشىمدى بەرىڭىز،— دەيدى. سوندا ول ەكەۋىنە دۇنيە-مۇلكىن ٴبولىپ بەرەدى» (لۇقا 15:11، 12). كىشى ۇل اكەسىنىڭ دۇنيە-مۇلكىنەن ۇلەسىن وتاۋ قۇرىپ، بولەك تۇرۋ ٷشىن سۇراعان جوق. ول ٶز بەتىنشە ٶمىر ٴسۇرىپ، قالاعانىن ىستەگىسى كەلگەندىكتەن ەنشىنى قازىر بەر دەپ تۇر. سۇراعانىن العان سوڭ، ول نە ىستەدى؟
«بىرنەشە كۇننەن كەيىن كىشى ۇلى ەنشىسىن جيناپ الىپ، الىس ٴبىر ەلگە اتتانادى. سول جاقتا بەيباستاق ٶمىر كەشىپ، بۇكىل دۇنيەسىن شاشىپ-توگەدى»،— دەدى يسا (لۇقا 15:13). كىشى ۇلى قامقور اكەسىنىڭ ۇيىندە، قاۋىپسىز جەردە قالۋدىڭ ورنىنا، جات ەلگە كەتىپ قالدى. سول جاقتا ازعىندىق جاساپ، ٶمىر كەشتى. بار دۇنيەسىن تاۋسىپ بىتكەن سوڭ، قيىن كۇندەر باستالدى.
«ٴبارىن جۇمساپ بىتكەندە، سول ەلدە قاتتى اشتىق بولىپ، ول جوقشىلىققا ۇشىرايدى،— دەپ ٴسوزىن جالعادى يسا. — سودان ەلدىڭ ٴبىر تۇرعىنىنا بارىپ، جارماسىپ ٴجۇرىپ، جالشىسى بولادى. الگى كىسى وعان دالاداعى شوشقاسىن باققىزىپ قويادى. ول شوشقا جەيتىن ازىقتى جەپ تويسام ەكەن دەپ اڭساپ جۇرەدى، ٴبىراق وعان ەشكىم ەشتەڭە بەرمەيدى» (لۇقا 15:14—16).
مۇسا زاڭى بويىنشا شوشقا ارام مال دەپ ەسەپتەلگەن. ٴبىراق سوعان قاراماستان كىشى ۇلعا شوشقا باعۋعا تۋرا كەلدى. ونىڭ اشىققانى سونشا — باعىپ جۇرگەن شوشقالاردىڭ جەمىن جەپ تويسام دەپ اڭسادى. ابدەن قينالىپ، تىعىرىققا تىرەلگەندە، «ول اقىلعا كەلدى». ٴسويتىپ، ىشتەي بىلاي دەدى: «اكەمنىڭ قانشاما جالشىسى نانعا تويىپ جۇرگەندە، مەن بۇل جەردە اشتان ولەتىن بولدىم. جولعا شىعىپ، اكەمە بارايىن دا: — اكە، مەن كوكتەگى قۇداي الدىندا دا، ٴسىزدىڭ الدىڭىزدا دا كۇنا جاسادىم. ەندى ۇلىڭىزبىن دەپ اتالۋعا لايىق ەمەسپىن. مەنى جالشىلارىڭىزدىڭ ٴبىرى ەتە كورىڭىز،— دەيىن». سودان ول جولعا شىقتى (لۇقا 15:17—20).
اكەسى ۇلىن قالاي قارسى الار ەكەن؟ ۇيىنەن كەتىپ قالعانى ٷشىن اشۋلانىپ، سوگىس ايتا ما؟ الدە، سۋىق قاباق تانىتا ما؟ ٴسىز سول اكەنىڭ ورنىندا بولساڭىز، نە ىستەر ەدىڭىز؟ شالىس قادام باسقان پەرزەنتىڭىزدى قالاي قارسى الار ەدىڭىز؟
اداسقان ۇل ورالدى
يسا اكەنىڭ سەزىمى مەن ارەكەتى جايلى بىلاي دەدى: «ۇلى الىستا كەلە جاتقاندا-اق، اكەسى ونى كورىپ، اياپ كەتەدى. ٴسويتىپ، الدىنان جۇگىرىپ شىعىپ، باۋىرىنا باسىپ، ەلجىرەي سۇيەدى» (لۇقا 15:20). بەيباستاق ٶمىر كەشكەنىن ەستىسە دە، اكەسى وزىنە ورالعان ۇلىن قۇشاق جايا قارسى الدى. ەحوبانى بىلەمىز جانە وعان عيبادات ەتەمىز دەيتىن ياھۋدي جەتەكشىلەرى وسى اڭگىمەدەن كۇناسىنا وكىنگەندەرگە كوكتەگى اكەنىڭ قالاي قارايتىنىن تۇسىنە الدى ما؟ سونداي-اق ولار يسانىڭ دا سونداي ىقىلاس پەن كوزقاراس تانىتىپ جاتقانىن ۇعىنا الدى ما؟
قىراعى اكە ۇلىنىڭ مۇڭلى جۇزىنەن وكىنگەنىن تۇسىنسە كەرەك. ال ۇلىنا اكەسىنىڭ الدىنان شىعىپ، جىلى قارسى العانى كۇناسىن مويىنداۋعا كومەكتەستى. سوندىقتان ول: «اكە، مەن كوكتەگى قۇداي الدىندا دا، ٴسىزدىڭ الدىڭىزدا دا كۇنا جاسادىم. ەندى ۇلىڭىزبىن دەپ اتالۋعا لايىق ەمەسپىن»،— دەدى (لۇقا 15:21).
سوندا اكەسى قۇلدارىنا بۇيىرىپ: «تەزىرەك ەڭ جاقسى شاپان اكەلىپ، بالاما كيگىزىڭدەر. قولىنا جۇزىك تاعىپ، اياعىنا ساندال بەرىڭدەر. بورداقىلانعان تورپاق اكەلىپ، سويىڭدار. ٸشىپ-جەپ، كوڭىل كوتەرەيىك! ويتكەنى مىنا ۇلىم ولگەن ەدى — ٴتىرىلدى، جوعالعان ەدى — تابىلدى»،— دەدى. سوسىن ٴبارى قۋانىپ، كوڭىل كوتەردى (لۇقا 15:22—24).
بۇل كەزدە ۇلكەن ۇلى ەگىندىكتە بولاتىن. يسا ول جايلى بىلاي دەدى: «ول قايتىپ كەلە جاتىپ، ۇيگە جاقىنداعاندا، اۋەن ويناپ، بي بيلەپ جاتقانداردىڭ داۋسىن ەستيدى. سوندا ول قىزمەتشىلەردىڭ ٴبىرىن شاقىرىپ الىپ، نە بولىپ جاتقانىن سۇرايدى. قىزمەتشى: — ٸنىڭىز قايتىپ كەلدى. ونىڭ امان-ەسەن ورالعانىنا اكەڭىز بورداقىلانعان تورپاق سويدى،— دەپ جاۋاپ بەرەدى. ول بۇعان اشۋلانىپ، ۇيگە كىرمەي قويادى. سوندا اكەسى شىعىپ، ىشكە كىرۋىن وتىنەدى. ٴبىراق ول اكەسىنە: — مەن سىزگە قانشاما جىلدان بەرى تەر توگىپ ەڭبەك ەتىپ كەلەمىن، ٴسوزىڭىزدى ەكى ەتكەن ەمەسپىن. ٴبىراق ٴسىز ماعان دوستارىمەن كوڭىل كوتەرسىن دەپ، تىم بولماسا، لاق تا بەرگەن ەمەسسىز. ال دۇنيە-مۇلكىڭىزدى جەزوكشەلەرمەن ٴجۇرىپ شاشىپ-توككەن مىنا ۇلىڭىزدىڭ كەلگەنى سول-اق ەكەن، وعان ارناپ بورداقىلانعان تورپاق سويىپ وتىرسىز،— دەپ ايتادى» (لۇقا 15:25—30).
يسانىڭ قاراپايىم ادامدارعا جانە كۇناكارلارعا كوڭىل ٴبولىپ، راقىمدى بولعانىن ۇلكەن ۇل سياقتى جاقتىرماعان كىمدەر ەدى؟ پارىزشىلدار مەن ٴدىن مۇعالىمدەرى. ولاردىڭ بۇرىس كوزقاراس تانىتقانى استارلى اڭگىمەدەن انىق كورىنەدى. سونىمەن قۇدايدىڭ راقىمدىلىعىن سىناپ-مىنەيتىن كەز كەلگەن ادام استارلى ٴمانى بار وسى اڭگىمەدەن ساباق الۋ كەرەك.
يسا اڭگىمەسىن اكەنىڭ ۇلكەن ۇلىنا ايتقان سوزىمەن اياقتادى. «بالام، سەن ٵرقاشان قاسىمداسىڭ عوي، مەنىڭ بار دۇنيەم — سەنىكى. ال مىنا ٸنىڭ بولسا ولگەن ەدى — ٴتىرىلدى، جوعالعان ەدى — تابىلدى. سوندىقتان قۋانىپ، كوڭىل كوتەرۋىمىز كەرەك ەمەس پە؟!» (لۇقا 15:31، 32).
وسى سوزدەن كەيىن ۇلكەن ۇلدىڭ قالاي ارەكەت ەتكەنى جايلى يسا ەشتەڭە ايتقان جوق. الايدا يسا ٶلىپ، قايتا تىرىلگەننەن كەيىن، وعان «كوپتەگەن ٴدىني قىزمەتكەرلەر دە سەنە باستادى» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 6:7). بۇلاردىڭ ىشىندە قايتا ورالعان ۇل تۋرالى اڭگىمەنى تىڭداعان ٴدىني قىزمەتكەرلەر دە بولسا كەرەك. دەمەك، ولار دا اقىلعا كەلىپ، كۇناسىنا وكىنىپ، قۇدايعا بەت بۇرا الدى.
يسانىڭ وسى سوزىنەن شاكىرتتەرىنىڭ ٴبارى ەستە ۇستاۋ كەرەك ماڭىزدى جايتتاردى بايقاۋعا بولادى. ٴبىرىنشىسى، ٴتان قۇمارلىعىنا بەرىلىپ، «الىس ٴبىر ەلدە» ساندالىپ جۇرگەننەن گورى، قۇداي حالقىنىڭ اراسىندا، ٴسۇيۋشى ٵرى قامقور كوكتەگى اكەنىڭ قول استىندا قاۋىپسىز ٶمىر سۇرگەن ارتىق.
ەكىنشىسى، تۋرا جولدان تايىپ كەتكەن كەز كەلگەن ادام كىشىپەيىلدىلىكپەن كوكتەگى اكەمىزگە قايتىپ ورالسا، ونىڭ شاپاعاتىنا بولەنەدى.
بۇل استارلى اڭگىمەدەن اكەسى اداسقان ۇلىن كەشىرىپ، قايتا قابىل السا، اعاسى رەنجىپ، كەشىرگىسى كەلمەدى. بۇدان كەلەسىدەي ساباق الۋعا بولادى: شىندىق جولىنان تايعان بىرەۋ شىن جۇرەكتەن وكىنىپ، «اكەنىڭ ۇيىنە» قايتا ورالىپ جاتسا، ونى كەشىرىپ، جىلى قارسى الۋعا دايىن بولايىق. باۋىرلاسىمىز «ٶلى» بولىپ، كەيىن «تىرىلسە» نەمەسە «جوعالىپ»، كەيىن قايتا «تابىلسا»، ٴبارىمىز دە قۋانايىق!
