31-زەرتتەۋ ماقالاسى
دۇعا ەتۋ سيىن باعالاڭىز
«ايتقان دۇعام الدىڭدا ازىرلەنگەن حوش ٴيىستى تارتۋداي بولسىنشى» (ٴزاب. 141:2).
47-ٵن كۇندە ۇزبەي دۇعا ەت
اڭداتپا *
1. ەحوباعا دۇعا ايتا الاتىنىمىزعا قالاي قاراۋىمىز كەرەك؟
زاڭعار كوك پەن جەردىڭ جاراتۋشىسىنا دۇعا ەتۋ نەتكەن مارتەبە! ويلانىپ كورىڭىزشى، ٴبىز ەحوباعا كەز كەلگەن تىلدە، كەز كەلگەن ۋاقىتتا جانىمىزدى اقتارا الامىز. بۇل ٷشىن وعان الدىن الا جازىلىپ، كەزەككە تۇرۋدىڭ قاجەتى جوق. ٴبىز قاي جەردە بولساق تا، مەيلى اۋرۋحانادا توسەك تارتىپ جاتايىق نە تەمىر توردىڭ ارعى جاعىندا وتىرايىق، ٴسۇيۋشى اكەمىز ٴبىزدى تىڭدايتىنىنا سەنىمدىمىز. ٴبىز دۇعاعا كادىمگى نارسە ەمەس، سي دەپ قارايمىز.
2. ٴداۋىت پاتشا دۇعا ەتۋ مارتەبەسىن باعالايتىنىن قالاي كورسەتكەن؟
2 وسى ورايدا ٴداۋىت پاتشا كەرەمەت ۇلگى قالدىرعان. ول ەحوباعا: «لايىم ايتقان دۇعام الدىڭدا ازىرلەنگەن حوش ٴيىستى تارتۋداي بولسىنشى»،— دەپ جىرلاعان (ٴزاب. 141:1، 2). ٴداۋىتتىڭ كەزىندە تازا عيباداتتا قولدانىلعان حوش ٴيىستى زات اسقان مۇقياتتىلىقپەن دايىندالاتىن (مۇس. 2-ج. 30:34، 35). سول سياقتى ٴداۋىت تە كوكتەگى اكەسىنە ايتار ويلارىن جاقسىلاپ دايىنداپ العىسى كەلگەن. ٴبىز دە بارىنشا سوعان ۇمتىلامىز، ويتكەنى دۇعالارىمىز ەحوباعا جاعىمدى بولعانىن قالايمىز.
3. دۇعاعا دەگەن كوزقاراسىمىز قانداي بولۋ كەرەك جانە نەگە؟
3 ەحوباعا دۇعا ايتقان كەزدە ەركىنسىپ كەتۋدەن اۋلاق بولۋىمىز كەرەك. قايتا، دۇعامىزدان وعان دەگەن تەرەڭ قۇرمەت ەسىپ تۇرعانىن قالايمىز. يشايا، ەزەكيەل، دانيال جانە جوحان پايعامبارلاردىڭ العان اياندارى جايلى ويلانىپ كورىڭىزشى. ولاردىڭ اياندارى ٵرتۇرلى بولعانمەن، بارىنە ورتاق ٴبىر نارسە بولدى. ولاردىڭ بارلىعىندا ەحوبا اسا قۇدىرەتتى پاتشا رەتىندە بەينەلەنگەن. يشايا ەحوبانىڭ «زاڭعار بيىكتەگى ۇلى تاعىندا وتىرعانىن» كورگەن (يشايا 6:1—3). ال ەزەكيەل ونىڭ كوكتە اربادا وتىرعانىن جانە ونى اينالدىرا كەمپىرقوساققا ۇقساس ساۋلە قورشاپ تۇرعانىن كورگەن (ەزەك. 1:26—28). دانيال بولسا «ەجەلدەن بار ٴتاڭىر يەنىڭ» اپپاق كيىم كيىپ، تاقتا وتىرعانىن كوردى. ال تاعى لاۋلاعان جالىنداي ەدى (دان. 7:9، 10). جوحان دا ەحوبانىڭ تاقتا وتىرعانىن كورگەن جانە «تاقتى ٴزۇبارجات ىسپەتتى كەمپىرقوساق قورشاپ تۇرعان» (ايان 4:2—4). ەحوبانىڭ وسىنداي شەكسىز ۇلىلىعى جايلى ويلانعاندا، وعان دۇعا ەتۋ اسقاق مارتەبە ەكەنىن جانە ونى تەرەڭ قۇرمەتپەن ايتۋىمىز كەرەك ەكەنىن تۇسىنەمىز. ال دۇعادا نە تۋرالى ايتساق بولادى؟
«سوندىقتان مىنا ىسپەتتى دۇعا ەتىڭدەر»
4. ماتاي 6:9، 10 داعى ۇلگىلى دۇعا قالاي باستالادى جانە ٴبىز بۇدان قانداي ساباق الامىز؟
4 ماتاي 6:9، 10 وقىڭىز. تاۋداعى ۋاعىزىندا يسا شاكىرتتەرىنە ەحوباعا قانداي دۇعا ۇنامدى ەكەنىن ايتقان. ول ۇلگىلى دۇعاسىن ەحوبانىڭ نيەتىمەن تىكەلەي بايلانىسى بار ماڭىزدى جايتتاردان باستادى. يسا «سوندىقتان مىنا ىسپەتتى دۇعا ەتىڭدەر» دەگەننەن كەيىن، ەحوبانىڭ ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋى، ونىڭ بارلىق قارسىلاستارىن جوياتىن پاتشالىعىنىڭ كەلۋى جانە ونىڭ جەر مەن ادامزاتقا دايىنداپ قويعان باتالارى تۋرالى ايتتى. وسىلار تۋرالى دۇعا ەتكەندە، ەحوبانىڭ نيەتى ٴبىز ٷشىن ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتەمىز.
5. جەكە ماسەلەمىز تۋرالى دۇعا ەتۋ ورىندى ما؟
5 ۇلگىلى دۇعانىڭ ەكىنشى جارتىسىنان جەكە ماسەلەلەرىمىز تۋرالى دا دۇعا ەتۋ ورىندى ەكەنىن كورۋگە بولادى. مىسالى، ەحوبادان بۇگىن جەيتىن اس-سۋىمىزدى بەرۋىن، كۇنالارىمىزدى كەشىرۋىن، ازعىرۋلاردان ساقتاۋىن جانە زۇلىمنان قورعاۋىن سۇراي الامىز (مات. 6:11—13). وسىنداي دۇعالار ٶمىرىمىز ەحوباعا تاۋەلدى ەكەنىن مويىندايتىنىمىزدى جانە وعان ۇنامدى بولعىمىز كەلەتىنىن كورسەتەدى.
كۇيەۋى ايەلىمەن بىرگە نە تۋرالى دۇعا ايتسا بولادى؟ (6-ابزاستى قاراڭىز) *
6. دۇعالارىمىز ۇلگىلى دۇعاداعى سوزدەرمەن عانا شەكتەلۋى كەرەك پە؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
6 يسا شاكىرتتەرىنە ۇلگىلى دۇعانى ۇيرەتكەندە، ونى سوزبە-ٴسوز جاتتاپ الىپ، وعان باسقا ەشتەڭە قوسپاسىن دەمەگەن. يسانىڭ باسقا دا دۇعالارىن وقىساق، ونىڭ ٵرتۇرلى ۋايىمدارىن ٴبىلدىرىپ، وزگە دە ماڭىزدى نارسەلەر جايلى ايتقانىن كورەمىز (مات. 26:39، 42؛ جوح. 17:1—26). ٴبىز دە ەحوباعا ٶزىمىزدى نە نارسە مازالايتىنىن ايتا الامىز. مىسالى، ٴبىر شەشىم قابىلداردا، دانالىق پەن تۇسىنىك سۇراساق بولادى (ٴزاب. 119:33، 34). ال قيىن تاپسىرما الساق، ونى اتقارۋ ٷشىن پارىقتىلىق بەرىپ، كومەكتەسۋىن سۇراي الامىز (ناق. س. 2:6). بالالار اتا-انالارى ٷشىن، ال اتا-انالار بالالارى ٷشىن دۇعا ەتسە بولادى. سونداي-اق بىزبەن كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ جۇرگەن ادامدار ٷشىن جانە ۋاعىزدا كەزدەستىرگەن ادامدار ٷشىن دۇعا ەتە الامىز. دەگەنمەن دۇعالارىمىز تەك قانا وتىنىشتەردەن تۇرماۋى كەرەك.
ەحوبانى ماداقتاۋعا جانە وعان العىس ايتۋعا قانداي سەبەپتەر بار؟ (7—9 ابزاستاردى قاراڭىز) *
7. ەحوبانى دۇعامىزدا نەگە ماداقتاۋىمىز كەرەك؟
7 دۇعامىزدا ەحوبانى ماداقتاۋدى ۇمىتپاعانىمىز ٴجون. بۇل عالامدا داڭق پەن ماداقتىڭ بارىنە تەك ەحوبا عانا لايىق. ول — «ىزگى ٵرى كەشىرۋگە دايىن، مەيىرىمدى دە جاناشىر، اشۋلانۋعا اسىقپايتىن، اينىماس سۇيىسپەنشىلىگى مەن ادالدىعى مول قۇداي» (ٴزاب. 86:5، 15). شىنىندا دا، ەحوبا قانداي قۇداي ەكەندىگى ٷشىن جانە سارقىلماس جاقسىلىعى ٷشىن ٴبىزدىڭ ماداقتاۋىمىزعا ابدەن لايىق!
8. ەحوباعا العىس ايتۋعا قانداي سەبەپتەر بار؟ (ٴزابۇر 104:12—15، 24)
8 دۇعامىزدا ەحوبانى ماداقتاۋمەن قوسا، وعان العىس ايتۋعا دا سەبەپتەر جەتىپ ارتىلادى. مىسالى، كوز قۋانتار گۇلدەردىڭ ٴتۇرلى-ٴتۇرلى تۇستەرى ٷشىن، دامى ٴتىل ۇيىرەر جەمىس-جيدەكتەردىڭ سان الۋاندىعى ٷشىن جانە جانىمىزدى جادىراتاتىن اسىل دوستارىمىز ٷشىن راقمەت ايتساق بولادى. وسى جانە باسقا دا يگىلىكتەرىن كوكتەگى اياۋلى اكەمىز ٴبىزدى باقىتتى ەتۋ ٷشىن سيلاعان (ٴزابۇر 104:12—15، 24 وقىڭىز). ال بۇدان دا ماڭىزدىسى، ەحوباعا سەنىمىمىزدى نىعايتاتىن اعىل-تەگىل رۋحاني اس-سۋ بەرىپ جاتقانىنا جانە بولاشاققا دەگەن ۇكىلى ٷمىت سيلاعانىنا العىس ايتا الامىز.
9. ەحوباعا العىس ايتۋدى ۇمىتپاۋ ٷشىن نە ىستەسەك بولادى؟ (سالونيكالىقتارعا 1-حات 5:17، 18)
9 ەحوبانىڭ جاقسىلىقتارىنا العىس ايتۋدى ۇمىتىپ كەتە بەرسەك، نە ىستەۋگە بولادى؟ بۇل ٷشىن، دۇعادا ايتقان وتىنىشتەرىڭىزدى قاعاز بەتىنە ٴتۇرتىپ الىڭىز. اراگىدىك سول تىزىمگە قاراپ، ەحوبانىڭ قالاي جاۋاپ بەرگەنى تۋرالى ويلانىڭىز. كەيىن سول كومەگى ٷشىن وعان العىس ايتىڭىز (سالونيكالىقتارعا 1-حات 5:17، 18 وقىڭىز). مىسالى، ٶزىمىزدى الايىقشى، بىرەۋ جاساعان جاقسىلىعىمىزدى ەلەپ-ەسكەرىپ، راقمەتىن ايتىپ جاتسا، كوڭىلىمىز تاسىپ، ريزا بولىپ قالامىز. سول سياقتى ەحوبا دا العىس دۇعامىزدى ەستىگەندە، جۇرەگى جىلىپ قالادى (قول. 3:15). ەحوباعا العىس ايتۋعا بىزدە تاعى ٴبىر ۇلكەن سەبەپ بار.
ەحوباعا سۇيىكتى ۇلى ٷشىن العىس ايتىڭىز
10. پەتىردىڭ 1-حاتى 2:21 گە ساي، نەگە ەحوباعا يسانى جەرگە جىبەرگەنى ٷشىن راقمەت ايتۋىمىز قاجەت؟
10 پەتىردىڭ 1-حاتى 2:21 وقىڭىز. ەحوبا ٴبىزدى ۇيرەتۋ ٷشىن سۇيىكتى ۇلىن جەرگە جىبەرگەنىنە العىس ايتۋىمىز كەرەك. يسانىڭ ٶمىرىن وقىپ زەرتتەسەك، ٴبىز ەحوبا تۋرالى جانە وعان قالاي ۇنامدى بولا الاتىنىمىز تۋرالى كوپ نارسە بىلە الامىز. ال قۇرباندىعىنا سەنسەك، ەحوبامەن تاتۋ بولىپ، ونىڭ جاقىن دوسى بولا الامىز (ريم. 5:1).
11. نەگە ٴبىز دۇعانى يسانىڭ اتىنان ايتامىز؟
11 ٴبىز ەحوباعا دۇعالارىمىزدى ونىڭ ۇلى ارقىلى جولداي الاتىنىمىزعا العىس ايتامىز. ەحوبا يسانىڭ اتىنان ايتقان ٶتىنىش-تىلەكتەرىمىزگە قۇلاق اسادى جانە ولاردى يسا ارقىلى ورىندايدى. «مەنىڭ اتىمنان اكەدەن نە سۇراساڭدار دا، ورىندايمىن. سوندا ۇلى ارقىلى اكەسى داڭقتالادى»،— دەدى يسا (جوح. 14:13، 14).
12. ەحوباعا ۇلى ٷشىن راقمەت ايتۋدىڭ تاعى ٴبىر سەبەبى قانداي؟
12 يسانىڭ تولەم قۇرباندىعىنىڭ ارقاسىندا ەحوبا ٴبىزدىڭ كۇنالارىمىزدى كەشىرەدى. يسا — ٴبىزدىڭ «كوكتەگى قۇداي تاعىنىڭ وڭ جاعىندا وتىرعان» باس ٴدىني قىزمەتكەرىمىز (ەۆر. 8:1). سونىمەن قاتار ول — «اكەنىڭ قاسىنداعى كومەكشىمىز» (جوح. 1-ح. 2:1). السىزدىكتەرىمىزدى تۇسىنەتىن جانە «ٴبىزدى جاقتاپ سويلەيتىن» جاناشىر باس ٴدىني قىزمەتكەر بەرگەنىنە ەحوباعا شەكسىز ريزامىز (ريم. 8:34؛ ەۆر. 4:15). يسانىڭ قۇرباندىعى بولماعاندا، ەحوباعا دۇعا ايتا الماس ەدىك. سەبەبى ٴبارىمىز كۇناكار، كەمەلسىز پەندەمىز. راسىندا دا، ەحوبانىڭ سۇيىكتى ۇلىن جىبەرگەنى — ٴبىز ٷشىن باعا جەتپەس سي. بۇل ٷشىن وعان قانشا العىس جاۋدىرساق تا، ازدىق ەتەرى ٴسوزسىز!
باۋىرلاستار ٷشىن دۇعا ەتىڭىز
13. يسا شاكىرتتەرىن قاتتى جاقسى كورەتىنىن ولەر الدىنداعى ٴتۇنى قالاي كورسەتتى؟
13 ولەر الدىنداعى ٴتۇنى يسا شاكىرتتەرى ٷشىن ۇزاق دۇعا ايتتى. ول ەحوبادان «ولاردى زۇلىمنان قورعاي كور» دەپ سۇرادى (جوح. 17:15). يسانىڭ ٶزى وتە اۋىر سىناقتان وتكەلى تۇرسا دا، شاكىرتتەرىن ويلاپ ۋايىمدادى. ويتكەنى ول شاكىرتتەرىن قاتتى جاقسى كوردى.
باۋىرلاستار ٷشىن نە دەپ دۇعا ايتساق بولادى؟ (14—16 ابزاستاردى قاراڭىز) *
14. باۋىرلاستارىمىزدى جاقسى كورەتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟
14 ٴبىز دە يسا سياقتى تەك ٶز جاعدايىمىزدى ويلاماي، باۋىرلاستارىمىز ٷشىن ۇنەمى دۇعا ەتەمىز. وسىلاي ٴبىز يسانىڭ «ٴبىر-ٴبىرىڭدى سۇيىڭدەر» دەگەن وسيەتىنە مويىنسۇنامىز جانە ەحوباعا باۋىرلاستارىمىزدى قانشالىقتى جاقسى كورەتىنىمىزدى كورسەتەمىز (جوح. 13:34). ٴبىر سەنىمدەگىلەر ٷشىن ايتىلعان دۇعالارىمىز تەككە كەتپەيدى. سەبەبى قۇداي سوزىندە ايتىلعانداي، «ٵدىل ادامنىڭ جالبارىنا ايتقان دۇعاسىنىڭ اسەرى وراسان زور» (جاق. 5:16).
15. باۋىرلاستار ٴبىزدىڭ دۇعامىزعا نەگە مۇقتاج؟
15 باۋىرلاستارىمىز ٴبىزدىڭ دۇعالارىمىزعا وتە مۇقتاج. ويتكەنى ولار اۋرۋ، تابيعي اپاتتار، سوعىس، قۋدالاۋ سياقتى ٴتۇرلى قيىندىقتارعا كەزىگىپ ٴجۇر. سوندىقتان ەحوبادان ولارعا ٴتوزىم بەرشى، كۇش بەرشى دەپ سۇراساق بولادى. سول مۇقتاج جاندارعا ايانباي كومەكتەسىپ جۇرگەن جانقيار باۋىرلاستار ٷشىن دە دۇعا ەتۋدى ۇمىتپايىق. اتالىپ كەتكەن قيىندىقتاردى باستان وتكىزىپ جۇرگەن باۋىرلاستاردىڭ كەيبىرىن ٴسىز دە جاقسى بىلەتىن شىعارسىز. ەندەشە، نەگە ولاردىڭ ەسىمىن اتاپ دۇعا ەتپەسكە؟! ەحوبادان باۋىرلاستارىمىز ٷشىن كۇش سۇراپ، دۇعا ەتكەندە ولاردى شىنايى جاقسى كورەتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
16. باسشىلىقتى قولعا العان باۋىرلاستار ٷشىن دۇعا ەتۋ نەگە ماڭىزدى؟
16 قاۋىمدا جەتەكشىلىك ەتەتىندەر ولار ٷشىن ايتقان دۇعالارىمىزدى باعالايدى جانە سول دۇعالارىمىزدىڭ كۇشىن ولار سەزىنىپ تە ٴجۇر. ەلشى پاۋىل دا باۋىرلاستارىنىڭ دۇعاسىن قاجەت ەتكەن. ول: «ىزگى حاباردىڭ قاسيەتتى قۇپياسىن باتىل جاريالاي الۋىم ٷشىن، اۋزىما قاجەتتى ٴسوز ٴتۇسسىن دەپ، مەن ٷشىن دە دۇعا ەتىڭدەر»،— دەپ جازعان (ەفەس. 6:19). بۇگىندە ارامىزدا باسشىلىقتى قولعا العان ەر باۋىرلاستار كوپ ەڭبەك ەتەدى. ەڭبەكتەرىنە ەحوبانىڭ باتاسىن سۇراپ دۇعا ەتكەندە، ولاردى جاقسى كورەتىنىمىزدى كورسەتەمىز.
باسقالاردىڭ الدىندا دۇعا ەتكەندە
17، 18. قانداي جاعدايلاردا بىزدەن باسقالار ٷشىن دۇعا ەتۋدى ٶتىنۋى مۇمكىن جانە سونداي كەزدە نەنى ەستە ۇستاعانىمىز ٴجون؟
17 كەيدە بىزدەن بىرەۋ ٷشىن دۇعا ەتۋدى ٶتىنۋى مۇمكىن. مىسالى، زەرتتەۋ ساباعىن جۇرگىزەتىن ايەل باۋىرلاس قاسىنداعى ايەل باۋىرلاستان دۇعا ەتۋدى سۇرايتىن شىعار. ٴبىراق ول باۋىرلاس زەرتتەۋشىنى جاقسى تانىماعاندىقتان، دۇعانى ساباقتىڭ سوڭىندا ايتار. سوندا ول دۇعاسىندا زەرتتەۋشى جايلى نە ايتۋ كەرەكتىگىن ٴبىلىپ الادى.
18 سونداي-اق ەر باۋىرلاستار ۋاعىز كەزدەسۋىندە نە قاۋىم كەزدەسۋىندە باسقالاردىڭ اتىنان دۇعا ايتادى. وسىنداي مارتەبەگە يە بولعان باۋىرلاستار كەزدەسۋدىڭ ماقساتىن ەستە ۇستاعاندارى ٴجون. دۇعا قاۋىمعا كەڭەس بەرۋ ٷشىن نە حابارلاندىرۋلار جاساۋ ٷشىن ايتىلمايدى. كەزدەسۋلەردىڭ كوبىسىندە ٵن مەن دۇعاعا بار-جوعى 5 مينۋت بەرىلەدى. سوندىقتان دۇعا ايتاتىن ەر باۋىرلاس اسىرەسە كەزدەسۋدىڭ باسىندا «كوپ ٴسوز» ايتۋدان اۋلاق بولعانى ٴجون (مات. 6:7).
دۇعا ومىرىڭىزدىڭ اجىراماس بولىگى بولسىن
19. ەحوبانىڭ سوت كۇنىنە دايىن بولۋعا بىزگە نە كومەكتەسەدى؟
19 ەحوبانىڭ سوت كۇنى جاقىنداعان سايىن، دۇعا ەتۋ ٴبىز ٷشىن بۇرىنعىدان دا ماڭىزدى بولا ٴتۇسۋى كەرەك. «الدا بولاتىن وسى جايتتاردىڭ بارىنەن قاشىپ قۇتىلا الۋ ٷشىن ۇدايى جالبارىنىپ، سەرگەك بولىڭدار!»— دەدى يسا (لۇقا 21:36). راسىندا دا، ۇنەمى دۇعا ەتەتىن بولساق، رۋحاني سەرگەك بولىپ، قۇدايدىڭ كەنەتتەن كەلەتىن كۇنىنە ساقاداي ساي تۇرامىز.
20. دۇعامىز حوش ٴيىستى تارتۋ سياقتى بولۋ ٷشىن نە ىستەي الامىز؟
20 سونىمەن، وسى ماقالادا ايتىلىپ كەتكەندەي، ٴبىز دۇعا ەتۋ مارتەبەسىن جوعارى باعالايمىز. دۇعادا ٴبىرىنشى كەزەكتە ەحوبانىڭ نيەتىمەن تىكەلەي بايلانىستى نارسەلەر تۋرالى سۇرايمىز. سونداي-اق قۇدايدىڭ ۇلىنا جانە ونىڭ پاتشالىق بيلىگىنە ريزاشىلىق بىلدىرەمىز. ٴبىر سەنىمدەگى باۋىرلاستارىمىز ٷشىن دە دۇعا ەتۋدى ۇمىتپايمىز. بۇعان قوسا، ٶزىمىزدىڭ تاندىك جانە رۋحاني قاجەتتىلىكتەرىمىز ٷشىن دە دۇعا ەتەمىز. ال نە تۋرالى دۇعا ەتەتىنىمىزدى جاقسىلاپ ويلانىپ الساق، دۇعا ەتۋ ٴبىز ٷشىن مارتەبە ەكەنىن كورسەتەمىز. سوندا ەحوباعا ايتاتىن سوزدەرىمىز حوش ٴيىستى تارتۋ سياقتى ۇنامدى بولادى (ناق. س. 15:8).
45-ٵن جۇرەك تولعانىسى
^ ٴبىز ەحوباعا دۇعا ەتە الاتىنىمىزعا وتە ريزامىز جانە دۇعالارىمىزدىڭ وعان حوش ٴيىستى تارتۋداي ۇنامدى بولعانىن قالايمىز. ال ٴبىز نە تۋرالى دۇعا ايتساق بولادى؟ باسقالاردىڭ الدىندا دۇعا ايتقاندا قانداي جايتتاردى ەسكەرۋ كەرەك؟ ٴقازىر وسى ەكى سۇراقتىڭ جاۋابىن بىلەمىز.
^ سۋرەت سيپاتتاماسى: كۇيەۋى ايەلىمەن بىرگە مەكتەپتەگى قىزدارىنىڭ اماندىعى، قارت اكەلەرىنىڭ دەنساۋلىعى جانە كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋشىنىڭ رۋحاني ٶسىمى ٷشىن دۇعا ايتىپ جاتىر.
^ سۋرەت سيپاتتاماسى: جاس ەر باۋىرلاس ەحوباعا يسانىڭ تولەم قۇرباندىعى ٷشىن، ادەمى مەكەنىمىز بەن ٴنارلى اس-سۋ ٷشىن العىس ايتىپ جاتىر.
^ سۋرەت سيپاتتاماسى: ايەل باۋىرلاس ەحوبادان باسقارۋشى كەڭەسكە كيەلى رۋح بەرۋىن جانە تابيعي اپات پەن قۋدالاۋدان زارداپ شەككەندەرگە كومەكتەسۋىن سۇراپ جاتىر.
