1. Omolwashike wa pandula Ombiibeli?

 OTWA pandula neenghono Jehova Kalunga, eshi e tu pa Ombiibeli. Okwe tu pa omayele opandunge okupitila mOmbiibeli, oo taa dulu oku tu kwafela tu ungaunge nomupondo nomaupyakadi, oo twa taalela kunena. Okwe tu pa yo eteelelo litunhula li na sha nonakwiiwa. Jehova okwe tu hololela omaukwatya aye mahapu okupitila mOmbiibeli. Eshi hatu dilonga komaukwatya aye mawa, ohashi kumu neenghono omitima detu nohashi tu linyengifa tu ehene popepi naye mokukala tu na ekwatafano lopofingo naye. — Eps. 25:14.

2. Jehova okwe lihololela ovanhu meenghedi da yoolokafana dilipi?

² Jehova okwa hala ovanhu ve mu shiive. Mefimbo la pita, Jehova okwa li e liholola okupitila meendjodi, momamoniko nosho yo movaengeli. (Num. 12:6; Oil. 10:3, 4) Ndele mbela ongahelipi twa li hatu ka shiiva eendjodi, omamoniko, ile omatumwalaka oo a dja kovaengeli, ngeenge ngeno kaa li a shangwa? Nomolwaasho Jehova a longifa ovalumenhu va ‘shange membo,’ osho a hala twa shiiva. (Jer. 30:2) Molwaashi “ondjila yaKalunga oya wanenena,” ohatu dulu okukala noushili kutya onghedi oyo a longifa yokukwatafana nafye oya denga mbada notai tu etele ouwa. — Eps. 18:30.

3. Ongahelipi Jehova a shilipaleka kutya Ombiibeli oi li ko fiyo okunena? (Jesaja 40:8)

³ Lesha Jesaja 40:8. Eendjovo daKalunga oda li da yandja ewiliko liwa kovalumenhu novakainhu ovadiinini oule womido omayovi. Ongahelipi osho sha dula okuningwa? Epulo olo oliwa, molwaashi tete Ombiibeli oya li ya shangwa koinima oyo hai nyonauka. Onghee kunena katu na omishangwa odo da li da shangwa pehovelo. Ashike Jehova okwa shilipaleka kutya omishangwa odo  diyapuki oda tapululwa. Nonande ovashangululi inava wanenena, ova li va lungama filufilu. Pashihopaenenwa, shi na sha nOmishangwa dOshiheberi, omuhongwanhu umwe okwa ti: “Ohatu dulu okukala noushili kutya kape na nande embo limwe lonale la tapululwa li li paushili.” Onghee hano, nokuli nonande Ombiibeli oya li ya shangwa nale koinima hai nyonauka, novanhu ovo ve i tapa kava li va wanenena, ohatu dulu okukala noushili kutya osho hatu lesha muyo kunena otashi yandje omadiladilo Omushangi wayo, Jehova.

4. Oshike hatu ka kundafana moshitukulwa eshi?

⁴ Jehova oye Odjo ‘yoshali keshe noinima aishe iwa.’ (Jak. 1:17) Ombiibeli oi li imwe yomeeshali diwa odo twa pewa kuJehova. Oshali ohai tu lombwele sha kombinga yomuyandji, kutya oku tu shii shi fike peni nosho yo eemhumbwe detu. Osho osha faafana nOmuyandji wOmbiibeli. Eshi hatu konakona oshali oyo, ohatu ke lihonga shihapu shi na sha naJehova. Ohatu ke lihonga kutya oku tu shii nawa nosho yo eemhumbwe detu. Moshitukulwa eshi, ohatu ka kundafana osho hatu lihongo mOmbiibeli kombinga yomaukwatya aJehova atatu: ounongo waye, ouyuki nohole yaye. Tete natu ka kundafaneni eenghedi omo Ombiibeli ya ulika kutya Kalunga oku na ounongo.

5. Omonghedi ilipi Ombiibeli tai ulike ounongo waKalunga?

⁵ Jehova oku shii kutya otwa pumbwa omayele aye opandunge. Oshali yaye, Ombiibeli, oya pakela ounongo waye. Omayele Ombiibeli ohaa nwefa mo nawa ovanhu. Ombiibeli ohai lundulula onghalamwenyo yovanhu. Eshi Moses a shanga omambo otete Ombiibeli, okwa li a lombwela oshiwana shaKalunga, Ovaisrael, a ti: “Eendjovo edi kadi fi dongaho kunye, ndelenee odo oukalimwenyo weni.” (Deut. 32:47) Ovo hava dulika kOmishangwa, ohava kala va hafa nohava pondola. (Eps. 1:2, 3) Nonande Eendjovo daKalunga oda shangwa pa pita efimbo lile, natango odi na eenghono dokuxwepopaleka eenghalamwenyo dovanhu. Pashihopaenenwa, ko-jw.org, moitukulwa ya pambafana i na oshipalanyole “Ombiibeli ohai lundulula onghalamwenyo yovanhu,” oto hange ko oihopaenenwa i dulife 50, oyo ya ningwa shili monghalamwenyo. Oitukulwa oyo otai ulike nghee Ombiibeli i na eenghono tadi ‘longo mwaavo ve i itavela’ kunena. — 1 Tes. 2:13.

6. Omolwashike hatu dulu okutya Ombiibeli inai fa omambo makwao?

⁶ Kape na embo limwe la fa Eendjovo daKalunga. Omolwashike shi li ngaho? Molwaashi Omushangi wembo olo, Jehova Kalunga, Omunaenghono adishe, ta kala ko fiyo alushe noku na ounongo wa denga mbada. Ovanhu ohava twikile okulesha omambo makwao, nokuli nokonima eshi ovashangi vao va fya. Ndele omayele oo e li momambo oo, luhapu ohaa kwishi lwanima. Mepingafano naasho, omayele opandunge, oo e li mOmbiibeli, otaa kala fiyo alushe. Okwa kala nokukwafela ovanhu efimbo keshe. Eshi hatu lesha embo olo liyapuki nokudilonga kwaasho hatu lihongo, Omushangi walo oha longifa omhepo yaye iyapuki i na eenghono, opo i tu kwafele tu mone nghee tu na okutula moilonga omayele alo monghalamwenyo yetu. (Eps. 119:27; Mal. 3:16; Heb. 4:12) Omushangi wOmbiibeli, e na omwenyo, okwa hala oku tu kwafela. Osho oshi na oku tu linyengifa tu kale twa hala okulesha Ombiibeli pandjikilile.

7. Ongahelipi Ombiibeli ya li ya hanganifa oshiwana shaKalunga mefimbo lonale?

⁷ Onghedi imwe ya denga mbada omo Ombiibeli tai ulike kutya oi na ounongo wopakalunga, osheshi ya kwafela oshiwana shaKalunga shi kale sha hangana. Eshi Ovaisrael va ya mEdu lEudaneko, ova li moitukulwa ihapu  ya yoolokafana. Vamwe ova li ovakwati veeshi, ovanaimuna, navamwe ova li va ninga ovanamapya. Ovaisrael, ovo va li moshitukulwa shimwe, ova li tava dulu okweefa po noupu okudiladila kombinga yOvaisrael vakwao, ovo ve li koitukulwa ikwao yoshilongo. Ashike Jehova okwa li a ninga omalongekido, opo Ovaisrael va kale hava ongala peemhito da yoolokafana va pwilikine eshi Eendjovo daye tadi leshwa nokuyelifwa. (Deut. 31:10-13; Neh. 8:2, 8, 18) Diladila nghee Omuisrael ha kala e udite ngeenge a fika muJerusalem nokumona ovalongelikalunga vakwao omamiliyona va dja koitukulwa aishe yoshilongo. Kungaho, Jehova okwa li a kwafela oshiwana shaye shi kale sha hangana. Lwanima, eshi eongalo lopaKriste la totwa po, omwa li ovalumenhu novakainhu hava popi omalaka mahapu. Vamwe vomuvo ova li va fimana navamwe kava li va fimana, ofimbo vamwe va li oipuna navamwe ova li eehepele. Ndele molwaashi ova li ve hole Omishangwa, ova li va hangana, eshi tava longele Kalunga kashili. Ovo va li va ninga ovaitaveli, ova li ashike va dula okuuda ko Eendjovo daKalunga, eshi va kwafelwa kovaitaveli vakwao, naashi va li hava ongala pamwe navo. — Oil. 2:42; 8:30, 31.

8. Ongahelipi Ombiibeli ya hanganifa oshiwana shaJehova kunena?

⁸ Kalunga ketu omunaendunge ota twikile okuhonga nokuhanganifa oshiwana shaye okupitila mOmbiibeli. Ombiibeli oi li odjo yeendja dopamhepo odo hatu hafele neenghono. Ohatu ongala pandjikilile pokwoongala kweongalo, poyoongalele inini naai yakula, opo tu pwilikine  eshi Omishangwa tadi leshwa, tadi yelifwa nokukundafanwa. Kungaho, Ombiibeli otai dana onghandangala ya fimana melalakano laJehova lokukwafela ovalongeli vaye “ve mu longele, ve nediladilo limwe.” — Sef. 3:9.

9. Otwa pumbwa oukwatya ulipi, opo tu ude ko etumwalaka lOmbiibeli? (Lukas 10:21)

⁹ Natu ka konakoneni oumbangi umwe oo tau ulike ounongo waJehova. Okwa shangifa oitukulwa ihapu yOmbiibeli monghedi omo tai dulu okuudiwa ko kovaleshi ovalininipiki. (Lesha Lukas 10:21.) Ovanhu keshe pamwe ohava lesha Ombiibeli. Omuhongwanhu umwe okwa ti kutya “ovanhu vahapu ohava lesha Ombiibeli shi dulife embo keshe, nohave i konakona noukeka shi dulife embo keshe.” Ashike ovanhu ovalininipiki ovo ashike have i udu ko nokutula moilonga osho tai ti. — 2 Kor. 3:15, 16.

10. Omonghedi vali imwe ilipi Ombiibeli tai ulike ounongo waJehova?

¹⁰ Otwe lihonga vali monghedi imwe kombinga younongo waJehova, oo tau hangwa mOmbiibeli. Jehova iha longifa ashike Omishangwa e tu honge tu li ongudu, ndele ohe tu hongo yo noku tu hekeleka pauhandimwe. Atusheni ohatu dulu okumona kutya Jehova oku na ko nasha nafye pauhandimwe, ngeenge hatu lesha Eendjovo daye. (Jes. 30:21) Ngeenge tu na oupyakadi, olungapi hatu pandje mOmbiibeli nokulesha ovelishe ya fa ashike ofye ya shangelwa? Ashike Ombiibeli oya shangwa, opo i udiwe ko kovanhu omamiliyona. Ongahelipi tai dulu okukala i na ouyelele u li pefimbo, oo wa pumbwa filufilu? Osho otashi shiiva, molwaashi Omushangi wOmbiibeli omunaendunge a shiya ko filufilu. — 2 Tim. 3:16, 17.

11. Ongahelipi Kalunga a ulika kutya ke na okatongo, eshi Ombiibeli ya li tai shangwa?

¹¹ Oukwatya umwe waJehova oo ouyuki. (Deut. 32:4) Ouyuki owa pambafana filufilu nokuhe na okatongo, na Jehova ke na okatongo. (Oil. 10:34, 35; Rom. 2:11) Okuhe na okatongo kwaye okuliwetikile momalaka omo Ombiibeli ya shangwa. Omambo otete Ombiibeli 39 okwa li a shangwa mOshiheberi, osho sha li hashi udiwa ko noupu koshiwana shaKalunga pefimbo opo. Ashike pefimbo lOvakriste votete, ovanhu vahapu ova li hava popi Oshigreka. Onghee omambo axuuninwa 27 okwa li a shangwa unene melaka olo. Jehova ina ngabekela Eendjovo daye melaka ashike limwe. Kunena, ovanhu hanga omabiliyona ahetatu, ovo ve li kombada yedu, ohava popi omalaka mahapu. Ongahelipi ovanhu vahapu tava dulu okulihonga kombinga yaJehova?

12. Omonghedi imwe ilipi Daniel 12:4 ta wanifwa po momafiku aa axuuninwa?

¹² Jehova okwa udaneka okupitila momuprofeti Daniel kutya pefimbo lexulilo, ‘eendunge,’ ile tu tye eshiivo lashili ‘otali ka hapupala.’ Ovanhu vahapu otave ke li uda ko. (Lesha Daniel 12:4.) Onghedi imwe omo eshiivo la tya ngaho tali hapupala okupitila mokutoloka, mokunyanyangida nosho yo mokwaandjakaneka Ombiibeli noileshomwa ya kanghamena kOmbiibeli. Ombiibeli oyo embo limwe olo la tolokwa nokwaandjakanekwa neenghono mounyuni aushe. Omatoloko Eembiibeli oo a nyanyangidwa komahangano omounyuni, omafimbo amwe ohaa kala e na ondilo neenghono. Oshiwana shaJehova fiyo opapa osha toloka Eendjovo daKalunga de lixwa po, ile oitukulwa yado momalaka e dulife po 240, nakeshe umwe ota dulu okumona Ombiibeli oshali shamuhongi. Oshidjemo, ovanhu vomoiwana aishe otava tambula ko ‘onghundana iwa yOuhamba,’ ofimbo exulilo inali fika. (Mat. 24:14) Kalunga ketu omuyuki okwa hala okupa ovanhu vahapu, ngaashi tashi dulika, omhito ve mu shiive okupitila mokulesha Eendjovo daye. Osho osho shi li ngaho, molwaashi atushe oku tu hole neenghono.

13. Omolwashike hatu dulu okutya Ombiibeli otai ulike kutya Kalunga oku tu hole? (Johannes 21:25)

¹³ Ombiibeli otai tu kwafele tu ude ko oukwatya waJehova wa tongomana, ohole. (1 Joh. 4:8) Didilika kutya oshike Jehova a kwatela mOmbiibeli naasho ina kwatela mo. Okwe tu pa ashike osho twa pumbwa, opo tu kale tu na ekwatafano naye, tu kale twa hafa notu ka mone omwenyo waalushe. Ndele molwaashi Jehova oku tu hole, ine tu ndubila ouyelele oo inatu pumbwa. — Lesha Johannes 21:25.

14. Omonghedi vali imwe ilipi omo ohole yaKalunga i liwetikile mwaasho shi li mOmbiibeli?

¹⁴ Jehova okwa ulika yo kutya oku tu hole, eshi ha popi nafye monghedi oyo tai ulike kutya okwe tu fimaneka. Ine tu pa omusholondodo weemhango dihapudihapu okupitila mOmbiibeli, e tu lombwele kondadalunde osho tu na okuninga naasho tuhe na okuninga monghalamwenyo. Ponhele yaasho, okwa longifa oihopaenenwa yomonghalamwenyo, omaxunganeko atunhula nosho yo omayele taa longo, opo e tu kwafele tu ninge omatokolo e li pandunge. Kungaho, Eendjovo daKalunga otadi tu linyengifa tu kale tu mu hole nokudulika tashi di komutima.

15. (a) Ombiibeli oya ulika ngahelipi kutya Jehova oku na ko nasha naavo hava lesha Eendjovo daye? (b) Mefano, okakadona, omumwatate omunyasha nomumwameme omunamido otava dilonga kovanhu velipi, ovo va popiwa mOmbiibeli? (Gen. 39:1, 10-12; 2 Eeh. 5:1-3; Luk. 2:25-38)

¹⁵ Ombiibeli otai holola kutya Jehova oku na ko nasha nafye neenghono. Ngahelipi mbela? MEendjovo daye omu na omahokololo oo a ulika omaliudo ovanhu. Ohatu dulu okuuda ko omaliudo ovanhu ovo va popiwa mOmbiibeli, molwaashi ova li ovanhu “ngaashi fye.” (Jak. 5:17) Naasho sha fimanenena, ngeenge hatu konakona  nghee a li a ungaunga novanhu ngaashi fye, ohatu dulu okuuda ko nawanawa kutya “Jehova omunalukeno nomunanghenda.” — Jak. 5:11.

16. Oshike hatu lihongo kombinga yaJehova, ngeenge hatu lesha shi na sha noohandimwe, ovo va li va ninga omapuko? (Jesaja 55:7)

¹⁶ Ombiibeli otai tu hololele ohole yaJehova yoku tu hola monghedi vali imwe. Omishangwa otadi tu shilipaleke kutya Kalunga ketu ke na efiku e tu efe po, ngeenge otwa ningi omapuko. Ovaisrael ova li hava nyono kuJehova lwoikando, ashike ngeenge va li ve livela ombedi shili, okwa li he va dimine po. (Lesha Jesaja 55:7.) Ovakriste vopefimbo lovayapostoli navo ova li ve shii kutya Kalunga oku va hole neenghono. Omuyapostoli Paulus okwa li a nwefwa mo a ladipike ovaitaveli vakwao va ‘dimine po nehalo liwa nokuhekeleka’ omulumenhu, oo a li a nyona enyono la kwata moiti, ashike okwa li e livela ombedi. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) Oshididilikwedi eshi Jehova iha ekeleshi ovalongeli vaye, molwaashi ashike va nyona. Ponhele yaasho, ohe va kwafele pahole, he va pukulula nohe va shivi va ninge vali ookaume kaye. Okwa udaneka okuningila sha faafana ovalunde aveshe, ovo ve livela ombedi kunena. — Jak. 4:8-10.

17. Omolwashike Ombiibeli i li oshali ya denga mbada?

¹⁷ Jehova okwe tu pa oshali iwa. Omolwashike Eendjovo daye da denga mbada neenghono? Otwe lihonga kutya ombiibeli oya ulika kutya Kalunga oku na ounongo, omuyuki noku na ohole. Embo olo ola ulika kutya Jehova okwa hala tu mu shiive. Okwa hala tu ninge ookaume kaye.

18. Ongahelipi hatu dulu okuulika kutya otwa pandula neenghono ‘oshali iwa,’ oyo Jehova e tu pa, Ombiibeli?

¹⁸ Inatu hala okukwata okahetengi ‘oshali iwa’ yEendjovo daKalunga. (Jak. 1:17) Natu twikileni okuulika olupandu letu li na sha nado. Ohatu dulu okuninga ngaho mokulesha pamwe neilikano eendjovo odo diyapuki nokudilonga kudo. Eshi hatu ningi ngaho, ohatu dulu okukala noushili kutya Omushangi wado munenenene ota ka nangeka noupuna eenghendabala detu nohatu ka ‘mona eshiivo lokushiiva Kalunga.’ — Omayel. 2:5.