Oule womido di dulife po 3000, tatekulululwa Job okwa li a mona kutya eedila dokeulu odi na shihapu oku tu honga kombinga yoilonga yomake aJehova. Ashike omaukwatya ado mawa nao otae tu hongo oilihongomwa ya fimana i na sha nomafaneko nosho yo omifefifo. Ombiibeli oya tumbula eedila dokeulu luhapu tai tu hongo oilihongomwa ya fimana kombinga yonghalamwenyo nosho yo ekwatafano letu naJehova. Natu ka taleni koihopaenenwa imwe.

Ovakalimo vomuJerusalem ova li ve shii eexwiloli odo da li hadi tungile oihadi yado meembuli domatungo. Eexwiloli dimwe oda li da tungila oihadi yado motembeli yaSalomo. Eexwiloli dimwe odo da li hadi tungile oihadi yado motembeli keshe odula otashi dulika da li hadi kala di wete di li monhele mu na eameno, omo tadi dulu okutekulila oudilona vado nopehe na okupiyaanekwa.

Omutoti wEpsalme 84, umwe womovanamati vaKora, oo a li ha longo kotembeli oshivike shimwe konima yeemwedi hamano keshe, okwa li ha mono oihadi oyo i li motembeli. Molwaashi okwa li a hala okukala ngaashi oxwiloli oyo hai kala alushe meumbo laJehova, okwa ti: “Eumbo loye oliwa shi fike peni, akutu Omwene weengudu dovakwaita! Omwenyo wange tau djuulukwa, ndee tau lilile omikala dOmwene; omutima wange nolutu lange otai nyakukilwa kuKalunga omunamwenyo; osheshi namusheshe okwa mona ko eumbo, [noxwiloli] ya mona oshihadi, omu ya nangeka oudilona vayo, okutya, eealtari doye, Omwene weengudu dovakwaita, ohamba yange naKalunga kange.” (Epsalme 84:2-4) Mbela fye nounona vetu ohatu kala ngoo twa hala okukala ngaashi oxwiloli nokuulika olupandu mokukala alushe hatu endafana neongalo loshiwana shaKalunga? — Epsalme 26:8, 12.

Omuprofeti Jeremia okwa shanga a ti: “Endongo [nakandunga] lokoshi yeulu oli shii efimbo layo.” Nopehe na omalimbililo, okwa li ha mono oonakandunga tava tavakana mEdu lEudaneko tava tembuka. Pefimbo lokwenye, okwa valulwa oonakandunga vatoka ve dule 300 000 tava tembuka tava di koAfrica va finda koEuropa lokOushilo tava tuka tava kunghula nolufilu laJordan. Eevili davo dopaushitwe ohadi ve linyengifa opo va shune keenhele oko hava ka dalela pefimbo lokwenye. Ngaashi oudila vakwao ovo navo hava tembuka, ohava ‘koneke efimbo lealuko lavo.’ — Jeremia 8:7.

O-Collins Atlas of Bird Migration oya ti: “Oshinima shikumwifi shi na sha nokutembuka kwoudila oshosho kutya ohava tembuka paushitwe.” Jehova Kalunga okwa pa oudila ovo hava tembuka ounongo wopaushitwe u na sha nomafimbo, ashike okwa pa ovanhu oukwatya wokudula okudidilika mo omafimbo nomido. (Lukas 12:54-56) Mepingafano nounongo wopaushitwe woonakandunga, eshiivo lokushiiva Kalunga olo hali kwafele ovanhu va dule okushiiva eityo loiningwanima oyo tai ningwa pefimbo olo tu li mulo.  Ovaisrael vopefimbo laJeremia kava li ve wete omadidiliko oo. Kalunga okwa popya shi na sha noupyakadi wavo a ti: “Ova ekelashi ondjovo yOmwene, ounongo washike ngeno ve u kwete? — Jeremia 8:9.

Kunena otu na oumbangi wa yela oo tau ulike kutya otu li ‘momafiku axuuninwa’ oo a popiwa mOmbiibeli. (2 Timoteus 3:1-5) Mbela oto ka hopaenena ngoo oonakandunga mokukala ho didilike ‘omafimbo’?

Onhwa oya tumbulwa lwoikando ihapu mOmbiibeli, nomEdu lEudaneko namo okwa li hamu kala eenhwa di na omaukwatya a faafana nado. Ombiibeli oya ti kutya onhwa ohai ‘nangele eendja dayo, nomesho ayo ohaa tale kokule’ okudja koshihadi shayo koxulo yoshikulundudu. (Job 39:27-29) Ohai mono ko nawanawa, nomolwaasho hai dulu okumona okandiba ke li kokule oshinano shokilometa 1.

Ngaashi ashike onhwa ‘ha i tale kokule,’ Jehova oha dulu okushiiva kombinga yonakwiiwa. Nomolwaasho Jehova Kalunga okwa ti: “Ame ou nda holola kehovelo inya tai ke uya, oikulu ei yonale fimbo inai ningwa.” (Jesaja 46:10) Ngeenge otwa pwilikine komayele oo Jehova te tu pe, ohatu ka mona ouwa mounongo waye itau yelekwa nasha nosho yo mokushiiva kwaye onakwiiwa. — Jesaja 48:17, 18.

Ombiibeli oya faafanifa yo ovo have lineekele muKalunga neenhwa, eshi ya ti: “Ovo hava teelele Omwene, otava pewa eenghono dipe, otava yelula omavava pombada ngaashi eenhwa.” (Jesaja 40:31) Onhwa ohai tuka tai longifa eenghono domhepo oyo ipyu mombada. Ngeenge onhwa oya mono apa pe na omhepo ipyu, ohai tamununa mo omavava ayo ndele tai kala tai tuka momhepo oyo tai linyengifa omavava ayo, tai yelulwa po ya yuka mombada mokulekule. Eenhwa inadi likolelela meenghono dado vene dokutuka nosho yo mokutuka oinano ile. Sha faafana, ovo ve lineekela muJehova otava dulu okukonga ekwafo kuye molwaashi okwe va udanekela “ouyadi weenghono,” ile tu tye eenghono di dule dopaushitwe. — 2 Ovakorinto 4:7, 8.

Okafimbo kaxupi fimbo Jesus ina fya, okwa li a tala koshilandopangelo shaJuda. Okwa ti: “Jerusalem, Jerusalem, ove ho dipaa ovaprofeti ndele ho dipaa nomamanya ava ve ku tuminwa, olungapi nda hala okwoongela ovamwoye, ngaashi oxuxwa hai ongele ouxuxwena vayo koshi yomavava ayo! Ndele onye inamu hala.” — Mateus 23:37.

Umwe womomaukwatya opaushitwe oikwamavava wa tongomana oo okukala ya hala okwaamena oudilona nouxuxwena vayo. Oikwamavava oyo ha i dalele pedu, ngaashi eexuxwa, ohai kala alushe ta i tale nawa opo ouxuxwena vaha mone oshiponga. Ngeenge oxuxwa oya mono ekodi ta li telaana popepi nouxuxwena, oha i londwele nokukokola pombada, nouxuxwena ohava tondoka meendelelo opo va ka hondame momavava aina. Ouxuxwena otava dulu yo okwaamenwa komutenya nokodula mokuya momavava aina. Sha faafana, Jesus okwa li a hala okuyandja omudile neameno lopamhepo kovakalimo vomuJerusalem. Kunena, Jesus ote tu shivi tu ye kuye e tu pe etulumuko noku tu kwafela komitengi nokoisho yonghalamwenyo yakeshe efiku. — Mateus 11:28, 29.

Otashi ulike kutya ope na shihapu osho hatu dulu okulihonga koikwamavava. Eshi to konenene eenghedi dayo, kendabala okudimbuluka omifefifo odo omishangwa da popya kombinga yado. Eexwiloli nadi ku kwafele u kale u na olupandu li na sha nonhele yaJehova yokwoongalela. Twikila okukala we lineekela Kalunga oo ta dulu oku ku kwafela u tuke ngaashi onhwa. Konga alushe oshili yopamhepo kuJesus oyo tai ku amene ngaashi oxuxwa yonghadi hai amene ouxuxwena vayo. Nakandunga ne ku dimbulukife alushe okukala u shii eityo loiningwanima oyo tai ningwa pefimbo letu.