Moshitukulwa eshi ohatu ka kundafana oitwa tai landula:

•  Oshinakuwanifwa shaxe omudali oshilipi po?

•  Oshike sha ningifa oshinakuwanifwa shaxe omudali she likalekelwa?

•  Ooxe novanakadona

•  Omayele kooxe ovadali

•   Manga okaana koye inaka dalwa. Onghedi omo u li omushamane paife, oyo tai ka ulika kutya oto ka kala xe omudali a tya ngahelipi monakwiiwa. Embo Do Fathers Matter? ola ti:

   “Xe omudali, oo ha kwafele kaume kaye kopahombo, oo e lihumbata, mokulanda ko koipumbiwa yakeshe fiku, oku mu twala kundokotola, okutala nokupwilikina kokaana oko ke li medimo, ohashi mu ningifa a ehene popepi nakaume kaye kopahombo nosho yo okaana, ngeenge ka dalwa.”

   James okwa ti: “Kanda li nda hala omukulukadi wange a kale e udite e li oye aeke, ofimbo e li meteelelo, onghee onda kala noku mu kwafela keshe apa handi dulu. Notwa li twa longekida onduda yokaana pamwe. Osha li omhito ye likalekelwa kufye, ofimbo twa teelela okaana ka dalwe.”

   Efinamhango lOmbiibeli: “Inamu lalakanena ashike ouwa weni vene, ndele lalakaneneni yo ouwa wavakweni.” — Ovafilippi 2:4.

•   Konima eshi okaana ka dalwa. Oto dulu okukulika ekwatafano loye nokaana mokudanauka nako noku ka ukata. Kwafelafaneni mokufila oshisho okaana. Okaana ohaka kulu nawa, ngeenge xe omudali e li oshitukulwa shonghalamwenyo yako. Eshi to kulike ekwatafano nokaana koye, otashi ulike kutya owe ka lenga neenghono.

   Richard okwa ti: “Kala pomufika wokaana koye. Kala ho danauka nako luhapu. Kala u na ondjele. Dimbuluka kutya, okaana opo ka mone kutya oke holike ou na oku ka ulikila ohole u li omudali.”

   Efinamhango lOmbiibeli: “Ovana ovamati ovo oshali yOmwene, nokumona oludalo osho ondjabi iwa.” — Epsalme 127:3.

•   Eshi okaana taka ende taka kulu. Omakonakona otaa ulike kutya ounona ovo ve na ekwatafano la kola nooxe ohave lihongo nawa kofikola, ihava kala va polimana noihava hale naanaa okulongifa oingangamifi, ile va longe oikulumuna. Kala ho kongo efimbo, opo u tunge ekwatafano la kola nokaana koye.

   Dennis okwa ti: “Omonamati wange okwa ti ota ka djuulukwa neenghono eenghundafana odo hadi kala pokati ketu, ngeenge hatu shingi oinano ile, ile hatu li ouvalelo. Luhapu otwa li hatu kundafana oinima ya fimana, nonande kanda li nde shi teelela. Eenghundafana odo ode uya po, molwaashi hatu kala efimbo lihapu pamwe.”

   Efinamhango lOmbiibeli: “Pashukileni eenghatu deni muha ende ngaashi omalai, ndele ongaashi ovanaendunge. Longifeni nawa efimbo.” — Ovaefeso 5:15, 16.

 Pamufyuululwakalo, ootate ovo va teelelika va kwafele omaukwaneumbo avo painiwe nosho yo oku a amena palutu, ofimbo oomeme ovo hava kwafele omaukwaneumbo avo pamaliudo. (Deuteronomion 1:31; Jesaja 49:15) Ashike momaukwaneumbo amwe oinakuwanifwa yootate oyo hai longwa po koomeme. Mepingafano naasho, omushamane nomukulukadi ohava dana onghandangala ya fimanenena, eshi tava tekula ounona vavo. a

 Omukonakoni womaukwaneumbo Judith Wallerstein oku na oshimoniwa shopaumwene. Okwa shanga a ti: “Eshi okamonakadona kange ka pumwa koshihauto, oka li ka hala tate wako oye a londe pamwe nako moshihauto shopaulumomhumbwe, molwaashi oka li ke na elineekelo kutya ota dulu oku ka amena. Konima eshi ka fika koshipangelo, oka li ka hala ndi kale omutumba popepi nombete yako, opo ndi ka hekeleke.” b

 Daniel okwa ti: “Omushamane oha kwafele oukwaneumbo waye u kale wa amenwa monghedi omo omukulukadi ita dulu oku shi ninga. Nopefimbo opo tuu opo, omukulukadi oha kwafele ovana va kale ve udite ve holike, eshi ha pwilikine kuvo nohamu. Aveshe ohava longele kumwe.”

 Efinamhango lOmbiibeli: “Omumwange, pwilikina outekuduliko waxo, ndele ino ekelashi elongo lanyoko.” — Omayeletumbulo 1:8.

 U li xe omudali, ou na okuhonga omonakadona woye, nghee ovalumenhu ve na okuungaunga naye monghedi yefimaneko. Osho oku na oku shi lihonga meenghedi dopavali tadi landula:

•   Okukonenena nghee ho ungaunga naina. Ngeenge oho ulike kutya ou hole nowa fimaneka omukulukadi woye, okamonakadona koye otaka ka tala komaukwatya oo a fimana, eshi taka ka konga kaume kopahombo monakwiiwa. — 1 Petrus 3:7.

•   Okukonenena nghee ho ungaunga nako. Ngee owa fimaneka okamonakadona koye, oto ka hongo yo nghee ke na okulifimaneka koovene. Otaka ka kala yo ka teelela ka ungaungiwe nako monghedi ya tya ngaho kovalumenhu vamwe.

   Mepingafano naasho, ngeenge omushamane okwa kala ha kembaula okamonakdona kaye, otashi ke ka ningifa ka kale ke udite kehe na oshilonga notaka ka ya kuvamwe oko ke wete ka tambulwa ko, nonande kave na ko nasha nako shili.

   Wayne okwa ti: “Okakadona oko haka ulikilwa ohole nokuyambididwa kuxe itake ke liyandja ka hombolwe komulumenhu, oo ehe na omaukwatya okukala omushamane muwa.”