Elia okwa li a lombwelwa kutya ohamba Ahab oya fya. Faneka momadiladilo omuprofeti oo omunamido ta fula eendjedi daye nota diladila moule konakudiwa eshi a kala nokuungaunga nohamba oyo ikolokoshi. Elia okwa li e lididimikila oinima ihapu! Ahab nosho yo ohambakainhu, Isabel, ova kala nokuningila Elia omatilifo lwoikando, hanga nokuli ve mu dipaa. Ohamba kaya li ya kelele Isabel aha dipae ovaprofeti vahapu vaJehova. Molwaashi Ahab naIsabel ova li ovanalwisho, ova li va pangela omhangela va dipae omulumenhu ehe na ondjo nomuyuki, Nabot, nosho yo ovanamati vaye. Elia okwa li a lombwela Ahab nosho yo oukwaneumbo waye etumwalaka letokolo la dja kuJehova. Pefimbo olo, eendjovo daKalunga oda li tadi wanifwa po. Ahab okwa li a fya ngaashi naanaa Jehova a xunganeka. — 1 Eehamba 18:4; 21:1-26; 22:37, 38; 2 Eehamba 9:26.

Ndele nande ongaho, Elia okwa li e shii kutya okwa pumbwa okutwikila okulididimika. Isabel okwa li natango momwenyo nokwa li a twikila okunwefa mo nai oukwaneumbo wavo nosho yo oshiwana. Elia okwa li ta ka shakeneka omashongo mahapu nokwa li e na natango shihapu okuhonga Elisa, oo a li te ke mu pingena po. Natu ka konakoneni oinakuwanifwa itatu yaElia yaxuuninwa. Okutala nghee eitavelo laye le mu kwafela e lididimike, otashi dulu oku tu kwafela tu mone nghee hatu dulu okupameka eitavelo letu momafiku aa axuuninwa.

Ahasia, omonamati waAhab naIsabel, oye a li ohamba yaIsrael. Ponhele yokulihonga komapuko ovadali vaye, okwa li a shikula oilonga yavo youkolokoshi. (1 Eehamba 22:52) Ngaashi vo, naye okwa li ha longele Baal. Ovanhu ovo va li hava longele Baal ova li hava longo oilonga ii, ngaashi okukufa ombinga moumbwada kotembeli nokuyamba po nokuli ovana vavo. Mbela opa li oshinima osho tashi dulu okukwafela Ahasia a lundulule eenghedi daye nokukwafela oshiwana shi efe po oinima oyo Jehova e tonde?

Ohaluka, ohamba oyo inyasha noina ounhwa oya li ya hangwa koupyakadi. Oya li ya wa monduda yopombada noya li ya mona oshiponga neenghono. Nonande omwenyo wayo owa li moshiponga, natango kaya li ya konga ekwafo kuJehova. Ponhele yaasho, oya li ya li tuma ovatumwa koshilando shOvafilisti Ekron va ka pule oshikalunga Baal-Sebub ngeenge otai ka veluka. Jehova ka li a hokwa osho Ahasia a li a ninga. Okwa li a tuma omweengeli a ka lombwele Elia a ka shakeneke ovatumwa ovo. Elia okwa li a lombwela ovatumwa ovo va ka lombwele ohamba etumwalaka litilifi. Ahasia okwa li a nyona sha kwata moiti eshi ina konga ekwafo kuJehova. Jehova okwa li a popya kutya Ahasia ota ka fya. — 2 Eehamba 1:2-4.

Ahasia ka li e livela ombedi, nokwa li a pula ovatumwa a ti: “Olupe lomulumenhu winya e uya oku mu shakeneka nokwa popya eendjovo edi, ola li la tya ngahelipi?” Ovatumwa ova li ve mu lombwela kutya omuprofeti okwa li a djala oikutu ya tya ngahelipi, na Ahasia okwa li a popya a ti: “Oye Elia.” (2 Eehamba 1:7, 8) Elia okwa li e na onghalamwenyo i li paunafangwa nokwa li ha yandje elitulemo kokulongela Jehova molwaashi oikutu yaye i li paunafangwa oya li ye mu didilikifa mo noupu. Ashike Ahasia novadali vaye hasho va li ngaho molwaashi ova li ovanalwisho nove hole oinima yopamaliko. Oshihopaenenwa shaElia otashi tu dimbulikifa tu dulike komayele aJesus e na sha nokukala nonghalamwenyo i li paunafangwa notu yandje elitulemo koinima oyo ya fimanenena. — Mateus 6:22-24.

Ahasia okwa li a kwatela Elia onghone, onghee okwa li a tuma ongudu yovakwaita 50 nomukulunhu wavo ve ke mu kwate po. Eshi va hanga Elia e li “omutumba koxulo yomhunda,” * omukulunhu wetangakwaita okwe mu lombwela a ‘dje ko,’ tashi dulika a li ta ka dipawa. Osho osha li sha kwata moiti. Nonande ovakwaita ova li ve shii kutya Elia “omulumenhu waKalunga,” ova li tava diladila kutya otava dulu oku mu tilifa. Ashike ova li va puka filufilu. Elia okwa li a lombwela omukulunhu wetangakwaita a ti: “Ame ngeenge omulumenhu waKalunga, omundilo nau dje keulu, nau ku lungwinife po pamwe navoye omilongo nhano!” Opo nee Kalunga okwa li a katuka onghatu. “Nomundilo wa kuluka wa dja keulu ndele tau mu lungwinifa pamwe novaye omilongo nhano.” (2 Eehamba 1:9, 10) Onghedi omo ovakwaita ovo va fya otai tu dimbulukifa kutya Jehova ohe shi tale ko shi li oshinima sha kwata moiti ngeenge ovapiya vaye tava ungaungiwa navo nai ile itava fimanekwa. — 1 Omafimbo 16:21, 22.

Ahasia okwa li a tuma ko vali omukulunhu wetangakwaita umwe novalumenhu 50. Omukulunhu oo okwa li e na omutwe mukukutu e dule omukulunhu winya wotete. Shotete, ka li e lihonga mo sha mefyo lovalumenhu ovo 51 nonande otashi dulika a li a mona omite davo komhunda. Shikwao vali, okwa li a endulula eendjovo damukwao eshi a lombwela Elia a ‘dje ko,’ ashike okwa li a weda ko outumbulilo “diva!” Osho kasha li pandunge. Onghee, ye nosho yo ovalumenhu vaye ova fya naanaa ngaashi ongudu yotete. Ashike natango ohamba kaya li tai katuka pandunge. Natango oya li ya tuma ko ongudu onhinhatu yovakwaita. Omukulunhu wongudu onhinhatu okwa li omunaendunge. Okwa li a indila Elia nelininipiko opo ye novalumenhu vaye va xupifwe. Kape na omalimbililo, omulumenhu waKalunga, Elia, okwa li a hopaenena olukeno laJehova eshi a nyamukula omukulunhu oo omulininipiki. Omweengeli waJehova okwa li a lombwela Elia a ye novakwaita ovo. Elia okwa li a dulika nokwa popya vali kutya Jehova ota ka tokola ohamba oyo ikolokoshi. Eendjovo daKalunga oda li da wanifwa po eshi Ahasia a fya. Okwa pangela ashike oule womido mbali. — 2 Eehamba 1:11-17.

Elia okwa li e lididimika ngahelipi nonande okwa li a dingililwa kovanhu ovo ve na omitwe dikukutu noihava dulika? Epulo olo ola fimana nokunena. Mbela iho kala wa nyemata ngeenge umwe oo u hole ina hala okupwilikina komayele mawa nota kondjifa ashike okuninga osho sha puka? Ongahelipi hatu dulu okulididimikila eenghalo da tya ngaho? Ohatu dulu okulihonga sha “koxulo yomhunda,” oko ovakwaita va li va hanga Elia.” Katu shii filufilu kutya omolwashike Elia a li omutumba koxulo yomhunda, ndele molwaashi okwa li e hole okwiilikana, ohatu dulu okukala noushili kutya okwa li a mona kutya onhele oyo yelimweneneno ohai mu pe omhito yokweehena popepi naKalunga kaye. (Jakob 5:16-18) Nafye ohatu dulu okukonga efimbo lokupopya naKalunga pandjikilile, okwiifana edina laye noku mu lombwela omaupyakadi nosho yo omalipulo etu. Kungaho ohatu ka dula okulididimikila ovanhu ovo ve tu dingilila noihava katuka pandunge.

Efimbo ola li la fika opo Elia a yandje po oshinakuwanifwa shaye. Didilika osho a li a ninga. Eshi ye naElisa va li tava di muGilgal, Elia okwa li a lombwela Elisa a fyaale mo ofimbo ye ta i oye aeke kuBetel, osho li kokule noshinano sheekilometa 11 lwaapo. Elisa okwa li a dimina a ti: “Oshili, ngaashi Omwene e nomwenyo, noshili ngaashi ove u nomwenyo, itandi ku fii po.” Konima eshi va fika muBetel, Elia okwa li a lombwela Elisa kutya ota i oye aeke kuJeriko, osho shi li kokule noshinano sheekilometa 22 lwaapo. Elisa okwa li a nyamukula nondjungu ngaashi a li nyamukula nale. Natango oshikando oshititatu, ofimbo ve li muJeriko, oshinima sha faafana osha li sha ningwa vali ofimbo inava ya komulonga waJordan oo wa li kokule noshinano sheekilometa 8 lwaapo. Natango omulumenhu oo omunyasha okwa li a dulika. Ka li a fiya po Elia. — 2 Eehamba 2:1-6.

Elisa okwa li a ulika oukwatya wa fimanenena, ohole i na oudiinini. Ohole oyo oyo naanaa Rut a li a ulikila Naomi, oyo hai linyengifa omunhu a dame moshinima shonhumba nopehe na oku shi efa po. (Ruth 1:​15, 16) Kunena ovapiya aveshe vaKalunga ova pumbwa oukwatya oo shi dulife nale. Ngaashi Elisa, mbela nafye otu wete ngoo kutya oukwatya oo owa fimanenena?

Elia okwa li a tuwa omukumo eshi a mona kutya Elisa oku na ohole i na oudiinini. Omolwohole yaElisa i na oudiinini, okwa li a mona oshikumwifilonga shaxuuninwa osho Elia a longa. Elia okwa li a denga omeva nelwakani laye pomakungulukilo omulonga waJordan, opo omeva haa kala mahapu nohaa endelele. Omeva okwa li a tukauka! ‘Ovalongwa vomuxunganeki ve fike povalumenhu omilongo nhano’ navo ova li va mona oshikumwifilonga osho, notashi dulika navo va li tava deulwa okukwatela komesho elongelokalunga lashili moshilando. (2 Eehamba 2:7, 8) Otashi dulika Elia oye a li ta yandje edeulo olo. Pomhito imwe, Elia okwa li e udite kutya oye aeke omudiinini a fyaala mo moshilando. Jehova okwa li a nangeka noupuna Elia omolwelididimiko laye nokwa li a efa a mone nghee oshiwana shaYe tashi hapupala. — 1 Eehamba 19:10.

Eshi va tauluka omulonga waJordan, Elia okwa li a lombwela Elisa a ti: “Indile nge ndi ku ningile ouwa washa, fimbo inandi kufwa po pwoove.” Elia okwa li e shi shii kutya efimbo laye lokuya ola fika. Ka li a ngungunina kaume kaye oinakuwanifwa nosho yo ondodo. Ponhele yaasho, Elia okwa li a halelela oku mu kwafela mukeshe shimwe. Elisa okwa li a lombwela Elia a ti: “Nandi mone omhepo yomwoove luvali.” (2 Eehamba 2:9) Ka li a hala okutya na pewe omhepo iyapuki oyo Elia a li e na lwomapa avali. Ponhele yaasho, okwa li ta pula efyuululo la fa loshiveli, osho pamhango hashi pewa efyuululo lihapu ile oitukulwa ivali opo shi dule okuwanifa po oinakuwanifwa yasho shi li omutwe woukwaneumbo. (Deuteronomion 21:17) Elisa oo a li ta ka pingena po Elia, okwa li a mona kutya osha pumbiwa okukala omuladi ngaashi Elia opo a dule okuwanifa po oshilonga shaye.

Elia okwa li a efela oshinima osho momake aJehova nelininipiko. Ngeenge Jehova okwa li a efa Elisa a mone nghee ta kufa po omuprofeti omunamido Elia, osho otashi ulike kutya okwa li a nyamukula eindilo laElisa. Eshi omaume oo avali a li taa ende “nokukundafana,” opa li pa ningwa sha shitunhula. — 2 Eehamba 2:10, 11.

Keulu okwa li taku vilima, nouyelele owa li tau ende tau ehene popepi. Otashi dulika tu faneke momadiladilo etu omalinyengo a fa oshikungulu shomhepo inene, nokwa dja ouyelele wa twiya ovalumenhu ovo vavali nowa li we va ningifa va tukauke. Paulelalela, ova li va mona etemba la fa la tema omundilo. Elia okwa li e shi shii kutya efimbo laye ola fika. Mbela okwa li a londa metemba olo? Ombiibeli inai shi popya. Ndele nande ongaho, okwa li e udite a yelulwa po a twalwa moule mombada e li moshikungulu shomhepo.

Elisa okwa li ta tale a kumwa neenghono. Molwaashi Elisa okwa li a mona oshinima osho shikumwifa, okwa li e shii kutya Jehova ote ke mu kwafela a kale omuladi e dule Elia lwomapa ‘avali.’ Ashike Elisa okwa li a nyika oluhodi unene eshi a li te lipula kombinga yasho. Ka li e shii kutya kaume kaye kopofingo, Elia, ota i peni noka li vali a teelela e ke mu mone. Okwa li ta lili ta ti: “Tate, tate! Omatemba oita aIsrael novalondi veenghambe!” Elisa okwa li ta tale nghee omudeuli waye ta i e li moule; opo nee okwa li a pombaula oikutu yaye a nyika oluhodi. — 2 Eehamba 2:​12.

Eshi Elia a li a yuka meulu, mbela okwa li a uda kaume kaye eshi a li ta lili ndele naye ta lili? Kashi na nee mbudi kutya oshike sha ningwa po, Elia okwa li e shi shii kutya okukala nakaume a tya ngaho okwe mu kwafela e lididimikile omafimbo madjuu. Oshihopaenenwa shaElia otashi tu hongo shihapu notashi tu kwafele tu pange oukaume novanhu ovo ve hole Kalunga nohava longo ehalo laye.

Mbela Elia okwa ka ya peni? Omalongelokalunga amwe ohaa hongo kutya okwa ya meulu a ka kale puKalunga. Ashike osho kasha li tashi shiiva. Konima yomafelemido, Jesus okwa popya kutya kape na ou a ya meulu e mu tetekela. (Johannes 3:13) Eshi hatu lesha kutya “Elia okwa ya keulu momhepo inene,” oshiwa okulipula kutya, Okwa ya meulu lilipi? (2 Eehamba 2:11) Ombiibeli ihai longifa ashike outumbulilo ‘eulu’ okuulika konhele omo Jehova ha kala, ndele ohai yukifa yo kewangadjo omo hamu kala oilemo ile oudila. (Epsalme 147:8) Elia okwa li a ya meulu olo, ile tu tye mewangadjo. Oshike sha ka ningwa po?

Otashi dulika Jehova a li a pa omuprofeti oo oshinakuwanifwa shipe mouhamba waJuda. Ombiibeli oya ulika kutya Elia okwa li ta longele mouhamba oo, tashi dulika oule womido da konda puheyali. Ohamba ikolokoshi Jehoram oyo ya li tai pangele Juda pefimbo olo. Oya li ya hombola okamonakadona kaAhab naIsabel, onghee ova li natango tava longo oukolokoshi. Jehova okwa li a tuma Elia a shangele Jehoram onhumwafo yetokolo. Ngaashi sha xunganekwa, Jehoram okwa fya efyo linyanyalifi. Shinyikifa oluhodi, Ombiibeli oya ti: “Nokwa fya, ndele kape na ou e mu pongola.” — 2 Omafimbo 21:12-20.

Kape na tuu eyooloko pokati kohamba oyo ikolokoshi nosho yo Elia! Katu shi shii kutya Elia okwa fya ngahelipi nonaini, ashike otu shii kutya ina fya ngaashi Jehoram, oo a li ina pongolwa nande okomunhu umwe. Elisa okwa li a djuulukwa kaume kaye. Ovaprofeti vakwao ovadiinini navo ova li ve mu djuulukwa. Jehova okwa li a ulika kutya okwa lenga Elia konima yomido 1 000, eshi e mu longifa mefaneko limwe. (Mateus 17:1-9) Mbela owa hala okulihonga shihapu kuElia nokukala neitavelo la fa laye eshi wa taalela omaudjuu? Twikila okupanga oukaume naavo ve hole Kalunga, yandja elitulemo kokulongela Jehova nosho yo okwiilikana kuye pandjikilile tashi di komutima. Naave yo oto dulu okukala u holike kuJehova fiyo alushe!