Mbaara yakoretwo yathira, na kũu Mũkuru-inĩ wa Ela gũgĩkira ki. Rĩrĩa karũhuho ga thutha wa mĩaraho kaahurutaga itambaya cia hema cia kambĩ ya mbũtũ, Mũthamaki Saulu nĩ eekire mũcemanio hamwe na arũme amwe ake. Ũmwe wao aarĩ Jonathani mũrũwe ũrĩa mũkũrũ, na harĩ mwanake ũmwe warĩ mũrĩithi wamaheaga ũhoro acanjamũkĩte. Mwanake ũcio aarĩ Daudi, na aaiyũirũo nĩ kĩyo na ũmĩrĩru. Saulu ndeendaga kũhĩtũkwo nĩ kiugo o na kĩmwe kĩrĩa Daudi ooigaga. No hihi Jonathani aaiguaga atĩa? Nĩ aahootanĩte mbaara nyingĩ ihinda iraihu rĩrĩa aakoretwo agĩtungata mbũtũ-inĩ ya Jehova. No ũhootani wa mũthenya ũcio ndwoimanĩte na Jonathani, woimanĩte na mwanake ũcio ti Daudi. Daudi nĩ ooragĩte Goliathu ũrĩa warĩ mũnene mũno. Hihi Jonathani nĩ aaiguagĩra Daudi ũiru nĩ ũndũ wa kũgaathĩrĩrio kũrĩa aagaathagĩrĩrio?

 Ũrĩa Jonathani eekire wahota gũkũgegia. Tũthomaga ũũ: “Na o hĩndĩ ĩyo Daudi aarĩkia kwaria na Saulu, Jonathani na Daudi makĩendana na makĩgĩa ũrata wa hakuhĩ mũno, na Jonathani akĩambĩrĩria kũmwenda o ta ũrĩa eeyendete we mwene.” Jonathani agĩcoka akĩhe Daudi indo ciake cia mbaara o hamwe na ũta wake, na indo icio ciarĩ kĩheo kĩa bata harĩ Daudi tondũ Jonathani aarĩ njorua ya gũikia mĩguĩ. Makĩria ma ũguo, Jonathani na Daudi makĩgĩa kĩrĩkanĩro, makĩiguithanĩria atĩ megũtũũra marĩ arata na nĩ marĩteithanagia.​—1 Samueli 18:1-5.

 Ũrata ũcio maambĩrĩirie nĩ ũmwe wa morata marĩa manene mũno magwetetwo thĩinĩ wa Bibilia. Ũrata nĩ kĩndũ kĩa bata harĩ andũ arĩa metĩkĩtie. Tũngĩthuura arata na njĩra ya ũũgĩ na tũkorũo tũrĩ ehokeku na tũteithanagie, no tũkorũo na wĩtĩkio mũrũmu mahinda-inĩ maya maritũ. (Thimo 27:17) Nĩ ũndũ ũcio, rekei tuone kĩonereria kĩa Jonathani kĩngĩtũruta ũndũ ũrĩkũ wĩgiĩ ũrata.

 Hihi ũrata ũcio wambĩrĩirio na ũkĩrũma na ihenya ũguo atĩa? No tuone macokio ma kĩũria kĩu tũngĩciria ũhoro wĩgiĩ mũthingi wa ũrata ũcio. Rekei twĩcirie ũhoro wa maũndũ marĩa meekĩkĩte. Jonathani aatũũraga ihinda iritũ mũno. O ũrĩa mĩaka yathiaga Mũthamaki Saulu ũrĩa warĩ ithe nĩ aagarũrũkĩte mũno na aathiaga o na mbere gũtuĩka mũndũ mũũru. Hau kabere aarĩ mũndũ mwĩnyihia na mwathĩki, no rĩu aatuĩkĩte mũthamaki mwĩtĩi na mũremi.​—1 Samueli 15:17-19, 26.

 No kũhoteke Jonathani nĩ aatangĩkaga mũno nĩ ũndũ wa ũguo ithe aagarũrũkĩte, tondũ maarĩ arata a hakuhĩ. (1 Samueli 20:2) No gũkorũo Jonathani nĩ eetigagĩra ithe ndakae kũrehera rũrĩrĩ rwa andũ a Jehova ũũru. Hihi kũrema kwa mũthamaki ũcio nĩ kũngĩatũmire andũ matiganĩrie Jehova na mage gwĩtĩkĩrĩka nĩwe? Hatarĩ nganja rĩu rĩarĩ ihinda iritũ harĩ Jonathani ũrĩa warĩ na wĩtĩkio mũnene.

 Ũhoro ũcio nĩ ũratũteithia kuona kĩrĩa hihi gĩatũmire Jonathani agucĩrĩrio harĩ Daudi. Jonathani nĩ aakenirio nĩ wĩtĩkio mũnene ũrĩa Daudi aarĩ naguo. Ririkana atĩ, o na gũtuĩka Goliathu aarĩ mũndũ mũnene, Daudi ndaamwĩtigĩrire ta ũrĩa arũme a mbũtũ ya Saulu meekire. Oonire atĩ gũthiĩ mbaara-inĩ ĩyo na rĩĩtwa rĩa Jehova gwatũmaga akorũo arĩ na hinya gũkĩra Goliathu na matharaita make mothe.​—1 Samueli 17:45-47.

 O nake Jonathani aarĩ na mawoni ta macio mĩaka ĩigana ũna mbere ĩyo. Aarĩ na ma atĩ andũ erĩ, we hamwe na ũrĩa wamũkuagĩra matharaita, nĩ mangĩatharĩkĩire na matoorie mbũtũ ng’ima ya thigari irĩ na matharaita. Nĩkĩ? Jonathani ooigire ũũ: “Gũtirĩ kĩndũ kĩngĩgirĩrĩria Jehova.” (1 Samueli 14:6) Kwoguo Jonathani na Daudi maarĩ na ũndũ ũmwe wa bata: wĩtĩkio mũrũmu na wendo mũnene harĩ Jehova. Maũndũ macio nĩmo maarĩ mũthingi wa ũrata wa andũ acio erĩ. O na gũtuĩka Jonathani aarĩ mũriũ warĩ na hinya wa mũthamaki na aarĩ na ũkũrũ wa hakuhĩ mĩaka 50, na Daudi aarĩ mũrĩithi na no kũhoteke ndaakinyĩtie mĩaka 20, ngũrani ĩyo yarĩ gatagatĩ kao ndĩagiririe matuĩke arata. *

 Kĩrĩkanĩro kĩrĩa maagĩte nakĩo nĩ gĩateithagia kũgitĩra ũrata wao. Na njĩra ĩrĩkũ? Ta rora wone atĩ Daudi nĩ aamenyaga muoroto wa Jehova harĩ we warĩ ũrĩkũ: Eendaga atuĩke mũthamaki wa Isiraeli thutha wa Saulu. Hihi Daudi nĩ aahithire Jonathani ũndũ ũcio? Aca. Ũrata mwega ta ũcio wao, ũgaacagĩra rĩrĩa andũ mararanĩria moimĩranĩtie ngoro matekũhithĩrĩra maũndũ kana kũheenania. Hihi Jonathani aaiguire atĩa rĩrĩa aamenyire atĩ Daudi nĩwe ũngĩatuĩkire mũthamaki? Hihi Jonathani nĩ aatanyaga gũgatuĩka mũthamaki mũthenya ũmwe nĩguo athondeke maũndũ marĩa ithe aathũkĩtie? Bibilia ndiugaga atĩ harĩ ũndũ o na ũmwe mũũru wĩgiĩ Daudi Jonathani aahiũranagia naguo ngoro-inĩ yake, no nĩ ĩtwĩraga ũndũ ũrĩa wa bata, wĩhokeku na wĩtĩkio wake. Nĩ oonaga atĩ roho wa Jehova warĩ hamwe na Daudi. (1 Samueli 16:1, 11-13) Jonathani nĩ aahingirie mwĩhĩtwa wake na hĩndĩ ciothe oonaga Daudi arĩ mũrata wake, handũ ha thũ. Jonathani eendaga kuona wendi wa Jehova ũkĩhinga.

 Ũrata ũcio warĩ na irathimo nyingĩ. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na wĩtĩkio wa Jonathani? Mũndũ o wothe ũtungatagĩra Ngai nĩ abatiĩ kũmenya kĩrĩa kĩbataranagia harĩ mũrata. To nginya arata aitũ makorũo marĩ a riika ritũ kana tuumĩte kũndũ kũmwe, no no matũteithĩrĩrie mũno mangĩkorũo na wĩtĩkio mũrũmu. Jonathani na Daudi nĩ meekĩranire hinya na magĩĩkĩrana ngoro maita maingĩ. Na o erĩ nĩ maabataraga ũteithio ta ũcio, tondũ ũrata wao nĩ ũngĩacemanirie na magerio manene.

 Kĩambĩrĩria-inĩ Saulu nĩ aakenagio mũno nĩ Daudi nginya akĩmwamũra arũgamagĩrĩre mbũtũ yake. No thutha wa ihinda Saulu agĩkũria ngumo njũru ya ũiru o ĩyo Jonathani ateetĩkĩrire gũkũria. Daudi nĩ aahootanire maita maingĩ harĩ Afilisti arĩa maarĩ thũ cia Isiraeli. Na njĩra ĩyo Daudi akĩgĩa ngumo na akĩendwo nĩ andũ. O na kũrĩ na atumia amwe thĩinĩ wa Isiraeli maainire makiuga: “Saulu eyũragĩire makiri, nake Daudi akeyũragĩra ngiri makũmi maingĩ.” Rwĩmbo rũu rũtiakenirie Saulu. Tũthomaga ũũ: “Kuuma mũthenya ũcio gũthiĩ na mbere, Saulu aaikaraga akĩroraga Daudi na njĩra ya kũmwĩkũũĩra.” (1 Samueli 18:7, 9) Oonaga ta Daudi angĩageririe kũmũtunya ũthamaki. Ũndũ ũcio Saulu eeciragia warĩ wa ũrimũ. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, Daudi nĩ aamenyaga atĩ nĩwe ũngĩatuĩkire mũthamaki thutha wa Saulu no ndarĩ hĩndĩ eeciririe kweheria mũthamaki ũcio waitĩrĩirio maguta nĩ Jehova wathani-inĩ.

 Saulu nĩ aabangire ũrĩa Daudi ekũũragĩrũo mbaara-inĩ no mĩbango yake ĩkĩringa ihiga. Daudi aathiire na mbere kũhootana mbaara o na kwendwo na gũtĩo nĩ andũ. Ũndũ ũrĩa ũngĩ Saulu aageririe gwĩka nĩ kũgucĩrĩria nyũmba yake, ndungata ciake ciothe, na mũrũwe ũrĩa mũkũrũ, nĩguo mamũnyite mbaru kũũraga Daudi. Ta geria gwĩciria ũrĩa Jonathani aaiguire ũũru kuona ithe agĩka maũndũ na njĩra ĩyo! (1 Samueli 18:25-30; 19:1) Jonathani aarĩ mwĩhokeku harĩ ithe, no ningĩ aarĩ mũrata mwĩhokeku harĩ Daudi. Gatagatĩ-inĩ ka andũ acio erĩ-rĩ, hihi nĩ ũrĩkũ Jonathani angĩathiire na mbere gũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ we?

 Jonathani ooigire ũũ: “Mũthamaki ndagĩrĩirũo kwĩhĩria ndungata yake Daudi, nĩ gũkorũo we ndakwĩhĩirie, na maũndũ marĩa agwĩkĩire nĩ makũgunĩte. Aaingĩririe muoyo wake ũgwati-inĩ nĩguo orage Mũfilisti, ũndũ ũrĩa watũmire Jehova arehere andũ othe a Isiraeli ũhootani mũnene. Wee mwene nĩ weyoneire ũndũ ũcio, na ũgĩkena mũno. Kwoguo-rĩ, nĩ kĩĩ kĩngĩgĩtũma wĩhĩrie thakame ĩtarĩ na mahĩtia na njĩra ya kũũragithia Daudi hatarĩ gĩtũmi?” Saulu nĩ aathikĩrĩirie Jonathani, ũndũ ũrĩa ataamenyerete gwĩka o na nginya akĩĩhĩta atĩ ndegwĩka Daudi ũndũ mũũru. No Saulu ndekire ũguo ooigĩte. Rĩrĩa Saulu oonire atĩ Daudi no arathiĩ na mbere kũgaacĩra, ũiru watũmire aiyũrũo nĩ marakara nginya agĩikĩria Daudi itimũ! (1 Samueli 19:4-6, 9, 10) No Daudi agĩĩthara na akĩehera kũu kwa mũthamaki.

 Hihi nĩ ũrĩ wekora ũkĩĩyũria nũũ ũgũkorũo ũrĩ mwĩhokeku harĩ we gatagatĩ-inĩ ka andũ erĩ? No ũkorũo ũtarĩ ũndũ mũhũthũ. Hĩndĩ ta ĩyo kũrĩ andũ mangĩkwĩra atĩ ũbataire kwamba kuonania wĩhokeku harĩ andũ a famĩlĩ yaku. No Jonathani nĩ aamenyaga atĩ ũcio tiguo ũndũ ũrĩa wagĩrĩire. Ndangĩanyitire ithe mbaru tondũ Daudi aarĩ ndungata njĩhokeku na njathĩki harĩ Jehova. Nĩ ũndũ ũcio Jonathani aatuire itua rĩake agĩtongorio nĩ wĩhokeku wake harĩ Jehova. Na nĩkĩo gĩatũmire atetere Daudi. Ningĩ o na gũtuĩka Jonathani aatuire kwamba gũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ Ngai, no oonanirie wĩhokeku wake harĩ ithe na njĩra ya kũmũtaara atekũmũhithĩrĩra handũ ha kũmwĩra maũndũ marĩa aangĩendire kũigua. Ithuothe no tũgunĩke tũngĩĩgerekania na Jonathani harĩ kuonania wĩhokeku.

 Jonathani nĩ aageririe o rĩngĩ kũiguithania Saulu na Daudi no gũtiahotekire. Daudi nĩ aathiire kũrĩ Jonathani na hitho na akĩmwĩra atĩ muoyo wake warĩ ũgwati-inĩ. Daudi eerire mũratawe ũcio warĩ mũkũrũ kũmũkĩra ũũ: “Hatigairie o ikinya rĩmwe tu gatagatĩ gakwa na gĩkuũ!” Jonathani nĩ ooigire atĩ nĩ egũtuĩria na ere Daudi kana ithe nĩ eehaarĩirie kũgĩa thayũ rĩngĩ hamwe na Daudi. Eerire Daudi ehithe handũ na nĩ aangĩamũmenyithirie ũrĩa kũrĩ akĩhũthĩra ũta na mĩguĩ. No Jonathani nĩ eerire Daudi ehĩte ũũ: “Ndũkanage kuonia andũ a nyũmba yakwa wendo waku mwĩhokeku, o na nginya rĩrĩa Jehova akaaniina thũ ciothe cia Daudi thĩinĩ wa thĩ.” Daudi nĩ eehĩtire atĩ ndarĩ hingo akaaga kũrũmbũiya na kũgitĩra andũ a nyũmba ya Jonathani.​—1 Samueli 20:3, 13-27.

 Jonathani nĩ aageririe kwarĩrĩria Daudi harĩ Saulu, no mũthamaki ũcio akĩrakara mũno. Saulu eetire Jonathani ‘mũrũ wa mũtumia mũremi,’ na akiuga atĩ wĩhokeku wake harĩ Daudi nĩ gũconorithia famĩlĩ. Nĩ aageririe kũheenereria Jonathani na ciugo ingĩatũmire ende kwĩguna we mwene akĩmwĩra: “Rĩrĩa rĩothe mũrũ wa Jesii egũkorũo arĩ muoyo gũkũ thĩ, wee ndũkehanda wega o hamwe na ũthamaki waku.” Jonathani ndaahenekire, na o rĩngĩ akĩra ithe ũũ: “Ekũũragwo nĩkĩ? Kaĩ arĩ atĩa ekĩte?” Saulu akĩhiũkĩrũo akĩenda kũgera ngero! O na gũtuĩka Saulu nĩ aaikangĩtie matukũ, aarĩ o njamba ya ita. Agĩikĩria mũrũwe itimũ! O na gũtuĩka aarĩ na ũmenyeru wa gũikia itimũ, ndaahotire kũmũtheca. Ũndũ ũcio nĩ watuurithirie Jonathani mũno na ũkĩmũconorithia na kwoguo akiuma acinĩtwo nĩ marakara.​—1 Samueli 20:24-34.

 Mũthenya ũyũ ũngĩ rũcinĩ, Jonathani agĩthiĩ mũgũnda-inĩ hakuhĩ na harĩa Daudi eehithĩte. Na agĩikia mũguĩ o ta ũrĩa maarĩkanĩire akĩmenyithia Daudi atĩ Saulu no eendaga kũmũũraga. Jonathani agĩcoka akĩra ndungata yake ĩcoke itũũra-inĩ. Kwoguo magĩtigwo erĩ na Daudi, na makĩaria na njĩra nguhĩ. Arũme acio erĩ makĩrĩranĩra, na Jonathani arĩ na kĩeha akiugĩra mũratawe ũcio mwĩthĩ ũhoro, nake Daudi akĩambĩrĩria ũtũũro mwerũ wa gũikara akĩũraga.​—1 Samueli 20:35-42.

 Ihinda-inĩ rĩu iritũ, Jonathani nĩ oonanirie atĩ aarĩ mwĩhokeku na ndeeyendete. Shaitani o we thũ ya andũ othe ehokeku nĩ angĩendire kuona Jonathani akĩrũmĩrĩra kĩonereria gĩa ithe gĩa kũhũthĩra hinya wake wothe kũrũĩrĩra ũnene na kũgĩa igweta. Ririkana atĩ Shaitani endaga kũheenereria andũ meke kũringana na merirĩria mao ma mwĩyendo. Nĩ eekire ũguo harĩ Adamu na Hawa, aciari aitũ a mbere. (Kĩambĩrĩria 3:1-6) No ndaahotire kũheenereria Jonathani. No mũhaka Shaitani akorũo nĩ aaiguire ũũru mũno! Hihi wee no ũregane na igerio ta rĩu? Mahinda maya tũratũũra mwĩyendo ũiyũire kũndũ guothe. (2 Timotheo 3:1-5) Na githĩ ti wega twĩrute na kĩonereria kĩa Jonathani gĩa kwaga mwĩyendo na kuonania wĩhokeku?

 Saulu aakinyire handũ akĩambĩrĩria gũtongorio nĩ rũmena rũrĩa aarĩ naruo harĩ Daudi. Jonathani ndaarĩ na wa gwĩka rĩrĩa oonaga ithe agĩka ta mũndũ mũgũrũki, agĩcokanĩrĩria mbũtũ yake na akamĩtongoria gũthiĩ kũndũ guothe bũrũri-inĩ agĩcaria mũndũ ũmwe ũtaarĩ na mahĩtia nĩguo amũũrage. (1 Samueli 24:1, 2, 12-15; 26:20) Hihi Jonathani nĩ aanyitanĩire na ithe? Ũndũ ũrĩa mwega nĩ atĩ hatirĩ handũ Maandĩko monanagia atĩ Jonathani nĩ aanyitanĩire njama-inĩ ĩyo njũru. Jonathani eekire ũguo tondũ wa wĩhokeku wake harĩ Jehova, harĩ Daudi, na harĩ mwĩhĩtwa wa ũrata ũrĩa eehĩtĩte.

 Wendo ũrĩa aarĩ naguo kwerekera mũrata ũcio wake mwĩthĩ ndwacenjetie. Thutha wa ihinda nĩ aacaririe njĩra ya gũcemania na Daudi. Moonanĩire Horeshi, rĩĩtwa rĩrĩa riugĩte “Kũndũ Kũrĩ na Mĩtĩ.” Gĩcigo kĩa Horeshi kĩarĩ kũndũ irĩma-inĩ, hihi mairo cigana ũna mwena wa mũhuro wa Hebironi. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jonathani aingĩrie muoyo wake ũgwati-inĩ nĩguo athiĩ akonane na Daudi? Bibilia yugaga atĩ muoroto wake warĩ gũteithia Daudi “agĩe hinya kuuma harĩ Jehova.” (1 Samueli 23:16) Jonathani eekire ũguo na njĩra ĩrĩkũ?

 Jonathani eerire mũrata ũcio wake mwĩthĩ atĩrĩ, “ndũgetigĩre.” Agĩcoka akĩmũũmĩrĩria akĩmwĩra: “Baba witũ Saulu ndegũkuona.” Hihi nĩ kĩĩ gĩatũmire amũmĩrĩrie na njĩra ĩyo? Tondũ Jonathani aarĩ na wĩtĩkio mũnene atĩ muoroto wa Jehova no mũhaka ũngĩakinyanĩire. Agĩcoka akĩmwĩra: “Nĩ ũgaatuĩka mũthamaki wa Isiraeli.” Mũnabii Samueli nĩ eerĩtwo ere Daudi ũguo mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo, na rĩu Jonathani aaririkanagia Daudi atĩ kiugo kĩa Jehova no nginya kĩhinge. Hihi Jonathani eerĩgagĩrĩra gwĩka ũndũ ũrĩkũ thutha-inĩ? Ooigire ũũ: ‘Niĩ ngaatuĩka wa kerĩ kuuma harĩ wee.’ Na githĩ ndoonanirie wĩnyihia na njĩra nene! Nĩ aangĩaiganĩire gũtungata rungu rwa wathani wa mũndũ ũcio warĩ mwĩthĩ kũmũkĩra na mĩaka 30, atungatage arĩ mũteithĩrĩria wake. Jonathani aarĩkĩrĩirie na kuuga: “O na baba witũ Saulu nĩ oĩ ũguo.” (1 Samueli 23:17, 18) Saulu nĩ aamenyaga ngoro-inĩ yake atĩ ndangĩahootire mũndũ ũcio Jehova aathuurĩte atuĩke mũthamaki ithenya rĩake.

 Mĩaka-inĩ ĩrĩa yarũmĩrĩire, no mũhaka akorũo Daudi nĩ aaririkanaga mũthenya ũcio maacemanirie na Jonathani na agakena mũno. Mationanire rĩngĩ kuuma hau. Kĩeha nĩ atĩ, ũndũ ũrĩa Jonathani eerĩgagĩrĩra wa gũtuĩka wa kerĩ kuuma harĩ Daudi ndwakinyanĩire.

 Jonathani aathiire gũteithĩrĩria ithe mbaara-inĩ akĩrũa na Afilisti, arĩa maarĩ thũ cia Isiraeli. Agĩteithĩrĩria ithe mbaara-inĩ, eekaga ũguo arĩ na thamiri theru tondũ ndaarekire mahĩtia ma ithe magirie atungatĩre Jehova. Aarũire mbaara arĩ na ũcamba na wĩhokeku o ta ũrĩa eekaga hingo ciothe, o na gũtuĩka maũndũ matiathiire wega harĩ Isiraeli. Saulu aatuĩkĩte mũndũ mũũru nginya nĩ eekaga maũndũ ma ũgo na ũragũri, na macio maarĩ mehia maritũ kũringana na Watho wa Ngai, kwoguo Jehova nĩ aatigĩte kũmũrathima. Jonathani o hamwe na ariũ angĩ erĩ a Saulu nĩ mooragĩirũo mbaara-inĩ. Nake Saulu akĩĩyũraga thutha wa kũgurario.​—1 Samueli 28:6-14; 31:2-6.

 Daudi nĩ aanyitirũo nĩ kĩeha kĩnene mũno. Na tondũ aarĩ mũndũ mũtugi na muohanĩri, nĩ aacakaĩire Saulu o na gũtuĩka nĩ aamũnyamarĩtie! Daudi nĩ aandĩkire rwĩmbo rwa gũcakaĩra Saulu na Jonathani. No kũhoteke ciugo cia kũhutia ngoro iria aandĩkire eerekeirie kũrĩ mũrata wake ũrĩa eendete, aandĩkire ũũ: “Ndĩ na kĩeha kĩnene mũno nĩ ũndũ waku Jonathani, mũrũ wa baba; nĩ ndĩrakwendete mũno. Wendo waku harĩ niĩ ũrarĩ wa magegania gũkĩra wendo wa atumia.”​—2 Samueli 1:26.

 Daudi ndaigana kũriganĩrũo nĩ mwĩhĩtwa wake harĩ Jonathani. Mĩaka mĩingĩ thutha ũcio nĩ aacaririe na akĩrũmbũiya mũriũ wa Jonathani warĩ muonju wetagwo Mefiboshethu. (2 Samueli 9:1-13) Hatarĩ nganja Daudi nĩ eerutĩte maũndũ maingĩ kuumana na wĩhokeku na gĩtĩo kĩrĩa oonetio nĩ Jonathani na ũrĩa eerutĩire kwaga gũtiganĩria mũratawe o na rĩrĩa ũtaarĩ ũndũ mũhũthũ. Na githĩ o na ithuĩ tũtireruta maũndũ ma bata? Na githĩ to twethe arata ega ta Jonathani? Hihi ithuĩ no tũhote kuonania ũrata ta ũcio? Tũngĩteithagia arata aitũ gwaka na kũrũmia wĩtĩkio wao harĩ Jehova, tũngĩambaga gũkorũo tũrĩ ehokeku harĩ Ngai, na tũngĩkoragwo tũrĩ ehokeku harĩ andũ arĩa angĩ handũ ha kũrũmbũiya maũndũ maitũ ithuĩ ene, tũngĩkorũo tũtariĩ o ta Jonathani. Na njĩra ĩyo twĩgerekanie na wĩtĩkio wake.