1, 2. Jesu omĩrĩirie arutwo ake atĩa mũthenya ũrĩa aariũkirio?

MŨTHENYA ũrĩa Jesu aariũkirio, harĩ arutwo ake erĩ maarĩ rũgendo-inĩ marorete gĩcagi-inĩ kĩmwe kĩarĩ kĩndũ kilomita 11 kuuma Jerusalemu. Hĩndĩ ĩyo matiamenyaga atĩ Jesu nĩ aariũkĩtio, na nĩ ũndũ ũcio maarĩ na ihooru mũno nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa meekĩkĩte thikũ nyinyi iria ciahĩtũkĩte. O rĩmwe Jesu akĩmoimĩrĩra na akĩambĩrĩria gũtwarana nao, na akĩmomĩrĩria. Aamomĩrĩirie atĩa? ‘Aambĩrĩirie na ũrĩa Musa aandĩkire, o na anabii othe, akĩmataũrĩra mohoro mothe marĩa marĩ Maandĩko-inĩ marĩa mamũkoniĩ we.’ (Luk. 24:​13-​15, 27) Nĩ ũndũ ũcio, ngoro cia arutwo acio ikĩambĩrĩria kũhĩahĩa tondũ wa ũrĩa ‘aamataũragĩra’ Maandĩko wega.​—Luk. 24:32.

² O hwaĩ-inĩ ũcio, arutwo acio erĩ nĩ maacokire Jerusalemu. Rĩrĩa maakorire atũmwo, makĩambĩrĩria kũmataarĩria maũndũ marĩa meeyoneire, na o hĩndĩ ĩyo Jesu akĩmoimĩrĩra marĩ othe. Ĩndĩ, atũmwo acio a Jesu nĩ maamakire mũno na makĩgĩa na mathangania ngoro-inĩ ciao. Jesu aamomĩrĩirie atĩa? Bibilia yugaga ũũ: ‘Akĩmahe ũũgĩ, nĩguo mamenye kana mataũkĩrũo nĩ Maandĩko wega.’​—Luk. 24:45.

3. Nĩ moritũ marĩkũ tũngĩcemania namo, na nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩtũteithia kũgĩa na mawoni maigananĩru megiĩ ũtungata witũ?

³ O ta arutwo acio, o na ithuĩ rĩmwe na rĩmwe no tũkue ngoro. No kũhoteke tũrĩ na kĩyo wĩra-inĩ wa Mwathani, ĩndĩ tũgakua  ngoro nĩ ũndũ wa kwaga moimĩrĩro mega. (1  Kor. 15:58) Kana hihi twahota kuona andũ arĩa twĩrutaga Bibilia nao ta mataroya makinya na ihenya. Angĩ nao arĩa tũrageria gũteithia no mahutatĩre Jehova. Tũngĩka atĩa nĩguo tũgĩe na mawoni maigananĩru megiĩ ũtungata witũ? Ũndũ ũmwe ũngĩtũteithia nĩ gũtaũkĩrũo wega nĩ ngerekano cia Jesu iria irĩ thĩinĩ wa Bibilia. Rekei twarĩrĩrie ngerekano ithatũ cia icio na tuone maũndũ marĩa tũngĩĩruta.

4. Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya mũhandi ũrĩa ũkomaga?

⁴ Thoma Mariko 4:​26-​29. Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya mũhandi ũrĩa ũkomaga? Mũhandi ũrĩa ũgwetetwo ngerekano-inĩ ĩyo arũgamĩrĩire arĩa mahunjagia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki. Nayo mbeũ nĩ ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ĩrĩa ĩhunjagĩrio andũ arĩa makoragwo na ngoro njega. O ta ũrĩa andũ othe mamenyerete gwĩka, mũhandi ũcio ‘akomaga ũtukũ agokĩra mũthenya.’ Gũkũra kwa mbeũ nĩ kuoyaga ihinda iraihu kuuma rĩrĩa yahandwo nginya rĩrĩa ĩkaagethwo. Ihinda-inĩ rĩu, ‘mbeũ icio imeraga na igakũra.’ Mbeũ icio ‘cikũraga cio nyene,’ kahora kahora na igakũra matĩna matĩna. Ũguo noguo gũkũra kĩĩroho gũtariĩ. Rĩrĩa mũndũ athiĩ na mbere, akinya handũ atua itua rĩa gũtungatĩra Ngai, nĩ aciaraga maciaro na njĩra ya kwĩyamũrĩra Jehova na akabatithio.

5. Jesu aahũthĩrire ngerekano ya mũhandi ũrĩa ũkomaga nĩkĩ?

⁵ Jesu aahũthĩrire ngerekano ĩyo nĩkĩ? Eendaga gũtũteithia tũmenye atĩ Jehova nĩwe ũtũmaga ũhoro wa ma ũkũre ngoro-inĩ cia arĩa makoragwo na “mwerekera ũrĩa wagĩrĩire.” (Atũm. 13:48; 1 Kor. 3:​7, New World Translation) Wĩra witũ nĩ kũhanda na gũitĩrĩria maĩ no tũtingĩhota gũkũria. Tũtingĩhota gũtindĩkĩrĩria kana tũhĩke ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ĩkũre ngoro-inĩ ya mũndũ. O ta mũhandi ũrĩa ũgwetetwo ngerekano-inĩ ĩyo, tũtingĩhota kũmenya ũrĩa ndũmĩrĩri ĩyo ĩkũraga. Tũgĩthiĩ na mbere na maũndũ maitũ ma o mũthenya, no twage kuona ũrĩa ĩrakũra thĩinĩ wa mũndũ. O na kũrĩ ũguo, thutha wa ihinda, ndũmĩrĩri ya Ũthamaki no ĩciare maciaro. Mũndũ ũrĩa tũraruta Bibilia no acoke ambĩrĩrie kũnyitanĩra na ithuĩ wĩra-inĩ wa kũgetha, na nĩ ũndũ ũcio tũgĩe na gĩkeno nĩ ũndũ wa kũrutithania wĩra hamwe nake.​—Joh. 4:​36-​38.

6. Nĩ ũndũ ũrĩkũ twagĩrĩirũo nĩ kũmenya wĩgiĩ mũrutwo wa Bibilia gũthiĩ na mbere kĩĩroho?

⁶ Tũngĩĩruta atĩa kuumana na ngerekano ĩyo? Wa mbere, no mũhaka twĩtĩkĩre atĩ tũtingĩhota gũtũma mũrutwo wa Bibilia athiĩ na mbere kĩĩroho. Kũmenya na gwĩtĩkĩra ũguo no gũtũteithie gwĩthema gũtindĩkĩrĩria mũrutwo abatithio. Twĩkaga o ũrĩa wothe tũngĩhota nĩguo tũteithie mũrutwo wa Bibilia, ĩndĩ nĩ ũndũ wa wĩnyihia, nĩ tũmenyaga atĩ macũngĩrĩro-inĩ itua rĩa kwĩyamũrĩra Ngai nĩ rĩake. Mũndũ agĩrĩirũo nĩ kwĩyamũrĩra Ngai nĩ ũndũ wa gũtindĩkwo nĩ wendo wake harĩ Ngai. Ũcio noguo tu wĩyamũrĩri ũrĩa Jehova etĩkagĩra.​—Thab. 51:12; 54:6; 110:3.

7, 8. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩ tũngĩĩruta kuumana na ngerekano ya Jesu ya mũhandi ũrĩa ũkomaga? Taarĩria ũndũ wonetwo. (b) Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova na Jesu?

⁷ Ũndũ wa kerĩ nĩ atĩ, gũtaũkĩrũo nĩ ũrutani ũrĩa ũrĩ ngerekano-inĩ ĩyo nĩ kũrĩtũteithagia kwaga gũkua ngoro, o na rĩrĩa twaga kũgĩa na moimĩrĩro mega kĩambĩrĩria-inĩ. Nĩ tũkũbatara gũkorũo tũrĩ na wetereri. (Jak. 5:​7, 8) Angĩkorũo nĩ twĩkĩte o ũrĩa wothe tũngĩhota gũteithia mũrutwo wa Bibilia, angĩaga gũthiĩ na mbere tũtiagĩrĩirũo kuona ta arĩ ithuĩ tũrĩ na mahĩtia. Jehova arekaga mbeũ ya ũhoro wa ma ĩkũre o ngoro-inĩ ya mũndũ ũrĩa mwĩnyihia tu, ũrĩa ũkoragwo eharĩirie gwĩka mogarũrũku. (Mat. 13:23) Kwoguo tũtiagĩrĩirũo gwĩciria atĩ mũndũ ũrĩa ũgaacĩrĩte ũtungata-inĩ wake nĩ ũrĩa tu  ũhotete gũteithia andũ aingĩ mabatithio. Jehova ndathimaga ũgaacĩru witũ ũtungata-inĩ na njĩra ya kũrora ũrĩa arĩa tũhunjagĩria maiyũkagia ndũmĩrĩri ya Ũthamaki. Ithenya rĩa ũguo, nĩ akenagio nĩ kĩyo gitũ o na moimĩrĩro mangĩkorũo matarĩ mega.​—Thoma Luka 10:​17-​20; 1 Akorintho 3:8.

⁸ Ũndũ wa gatatũ nĩ atĩ, ti hingo ciothe tũhotaga kũmenya mogarũrũku marĩa marekĩka ngoro-inĩ ya mũndũ. Kwa ngerekano-rĩ, mũthuri ũmwe na mũtumia wake arĩa maakoretwo makĩĩruta Bibilia na mũmishonarĩ ũmwe, nĩ maamwĩrire atĩ nĩ mekwenda kwambĩrĩria kũhunjia. Nake akĩmera atĩ nĩgetha maagĩrĩre no mambire gũtiga thigara. Nĩ aagegire mũno rĩrĩa mamwĩrire atĩ maarĩ na mĩeri ĩigana ũna kuuma matiga thigara. Nĩ kĩĩ kĩamateithĩtie gũtiga? Nĩ maarĩkĩtie gũkũũrana atĩ Jehova nĩ aamonaga makĩnyua na nĩ athũire ũhinga. Nĩ ũndũ ũcio, ngoro ciao ikĩmatindĩka gũthuura maũndũ merĩ​—kũnyua thigara mbere ya mũmishonarĩ ũcio, kana gũtigana nacio kaimana. Wendo ũrĩa maakũrĩtie harĩ Jehova nĩ wamateithirie gũtua itua rĩega. Nĩ maakũrĩte kĩĩroho, o na gũtuĩka mũmishonarĩ ũcio ndonete ũgarũrũku ũcio.

9. Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya rũgara rwa ndigi?

⁹ Thoma Mathayo 13:​47-50. Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya rũgara rwa ndigi? Jesu oigire atĩ wĩra wa kũhunjĩria andũ a ndũrĩrĩ ciothe ndũmĩrĩri ya Ũthamaki, ũtariĩ ta gũikia rũgara rũnene rwa ndigi iria-inĩ. O ta ũrĩa rũgara ta rũu rũtahaga thamaki nyingĩ cia “mĩthemba yothe” rũtegũthurania, noguo wĩra witũ wa kũhunjia ũgucagĩrĩria andũ milioni nyingĩ a ndũrĩrĩ ciothe. (Isa. 60:5) Ũndũ ũcio nĩ wonekaga wega kuumana na andũ aingĩ mũno arĩa mokaga igomano-inĩ citũ na Kĩririkano-inĩ o mwaka. Harĩ andũ acio, amwe makoragwo matariĩ ta thamaki iria “njega” na nĩ macokanagĩrĩrio kĩũngano-inĩ gĩa Gĩkristiano. Nao arĩa angĩ makoragwo matariĩ ta thamaki iria “njũru” na nĩ ũndũ ũcio Jehova ndametĩkagĩra.

10. Jesu aahũthĩrire ngerekano ya rũgara rwa ndigi nĩkĩ?

¹⁰ Jesu aahũthĩrire ngerekano ĩyo nĩkĩ? Gũthuurania kũu gwa thamaki cia mũhaano ti ituĩro rĩa mũico rĩrĩa rĩgekĩka hĩndĩ ya thĩna ũrĩa mũnene. Ithenya rĩa ũguo, ngerekano ĩyo yonanagia ũndũ ũrĩa warĩ wĩkĩke matukũ-inĩ ma kũrigĩrĩria ma mũtabarĩre ũyũ mũru. Jesu onanirie atĩ ti andũ othe arĩa magucagĩrĩrio nĩ ũhoro wa ma metĩkagĩra gũtuĩka ndungata cia Jehova. Aingĩ nĩ mokaga mĩcemanio-inĩ itũ ya Gĩkristiano. Nao angĩ nĩ metĩkagĩra twĩrute Bibilia nao ĩndĩ makarega kwĩyamũrĩra Jehova. (1 Ath. 18:21) Nao angĩ o na nĩ matigĩte kũnyitanĩra na kĩũngano gĩa Gĩkristiano. Andũ amwe ethĩ mareretwo nĩ aciari Akristiano, o na kũrĩ ũguo, nĩ maagĩte gũkũria wendo harĩ ithimi cia Jehova. O ũrĩa wothe kũngĩkorũo kũrĩ, Jesu aatĩtĩrithirie atĩ o mũndũ arabatara gwĩtuĩra itua rĩake mwene. Arĩa matuaga itua rĩrĩa rĩagĩrĩire, Jehova amonaga marĩ indo iria “ciĩriragĩrio kana cia goro mũno” cia ‘ndũrĩrĩ ciothe.’​—Hag. 2:7.

11, 12. (a) Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ngerekano ya rũgara rwa ndigi? (b) Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova na Jesu?

¹¹ Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ngerekano ya rũgara rwa ndigi? Gũtaũkĩrũo nĩ ũrutani ũrĩa ũrĩ ngerekano-inĩ ĩyo, no gũtũteithie kwaga gũkua ngoro gũkĩria njano hĩndĩ ĩrĩa mũrutwo wa Bibilia kana ũmwe wa ciana citũ arega kũrũmĩrĩra ũhoro wa ma. Mũndũ no arege kũrũmĩrĩra ũhoro wa ma o na twĩrutanĩirie biũ kũmũteithia. Gwĩtĩkĩra kwĩruta Bibilia kana kũrererũo thĩinĩ wa famĩlĩ ya Gĩkristiano kũrĩ gwiki gũtingĩtũma mũndũ akũrie ũkuruhanu wa hakuhĩ na Jehova. Arĩa maregaga kwĩnyihĩria wathani wa Jehova matingĩtĩkĩrĩka thĩinĩ wa kĩũngano kĩa andũ a Ngai.

 ¹² Hihi ũguo nĩ kuuga atĩ arĩa maatigire ũhoro wa ma gũtirĩ hĩndĩ magetĩkĩrĩka rĩngĩ thĩinĩ wa kĩũngano? Kana hihi nĩ kuuga atĩ mũndũ wĩrutĩte ũhoro wa ma ĩndĩ akaaga kwĩyamũrĩra Jehova rĩu ndarĩ na kĩĩrĩgĩrĩro? Aca. Andũ ta acio marĩ o na mweke wa kũgarũrũka mbere ya thĩna ũrĩa mũnene gũtuthũka. Nĩ ta Jehova aramera ũũ: “Njokererani, na niĩ nĩngũmũcokerera.” (Mal. 3:7) Ũndũ ũcio nĩ wĩkĩrĩtwo hinya nĩ ngerekano ĩngĩ ya Jesu, ĩrĩa ya mwana ũrĩa weitangire.​—Thoma Luka 15:​11-​32.

13. Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya mwana ũrĩa weitangire?

¹³ Jesu eendaga kuuga atĩa akĩheana ngerekano ya mwana ũrĩa weitangire? Mũthuri ũcio ũgwetetwo ngerekano-inĩ ĩyo, ũrĩa woonanirie tha, arũgamĩrĩire Jehova, Ithe witũ wa igũrũ ũrĩ wendo. Mũriũ wake ũrĩa woigire anengerũo indo ciake na agĩthiĩ agĩciananga, arũgamĩrĩire andũ arĩa matigĩte ithondeka rĩa Jehova. Nĩ ũndũ wa gũtiga ithondeka magathiĩ thĩinĩ wa thĩ ya Shaitani ĩrĩa ĩkoragwo ĩyeheranĩtie na Jehova, makoragwo matariĩ ta andũ mathiĩte ‘bũrũrĩ wa kũraya.’ (Ef. 4:​18; Kol. 1:​21) O na kũrĩ ũguo, amwe nĩ macokaga makerira, na makanyita rũgendo rwa gũcoka ithondeka-inĩ rĩa Jehova. Ũndũ ũcio nĩ ũbataraga kwĩrutanĩria, ĩndĩ nĩ ũndũ wa gũkorũo menyihĩtie na makerira, Jehova, Ithe witũ muohanĩri nĩ ametĩkagĩra rĩngĩ akenete.​—Isa. 44:22; 1 Pet. 2:​25.

14. Jesu aahũthĩrire ngerekano ya mwana ũrĩa weitangire nĩkĩ?

¹⁴ Jesu aahũthĩrire ngerekano ĩyo nĩkĩ? Eendaga kuonania atĩ Jehova nĩ endaga mũno arĩa matigĩte ithondeka rĩake mamũcokerere. Mũthuri ũrĩa ũgwetetwo ngerekano-inĩ ĩyo ndaigana gũte mwĩhoko atĩ mũriũ wake nĩ agaacoka. Rĩrĩa oonire mũriũ ũcio wake agĩcoka, o na gũtuĩka ‘aarĩ o haraya,’ aahanyũkire akĩmũhĩmbĩria. Na githĩ ũcio ti ũndũ wa gwĩkĩra ngoro arĩa matigĩte ũhoro wa ma macokerere Jehova matekũrĩa marĩĩgu! No makorũo matarĩ na hinya kĩĩroho, na rũgendo rwa gũcoka no rũkorũo rũtarĩ rũhũthũ. O na kũrĩ ũguo, ũcio nĩguo ũndũ ũrĩa mwagĩrĩru tondũ o na nĩ kũgĩaga na gĩkeno mũno igũrũ hĩndĩ ĩrĩa andũ ta acio macoka.​—Luk. 15:7.

15, 16. (a)  Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩ tũngĩĩruta kuumana na ngerekano ya Jesu ya mwana ũrĩa weitangire? Heana ngerekano imwe. (b) Ũndũ ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ Jehova na Jesu?

¹⁵ Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ngerekano ya mwana ũrĩa weitangire? Twagĩrĩirũo nĩ kwĩgerekania na Jehova. Rĩrĩa mũndũ erira na acoka kĩũngano-inĩ, tũtiagĩrĩirũo nĩ kwĩyona ‘tũrĩ athingu makĩria’  nginya tũrege kũmũnyita ũgeni. Ũndũ ũcio no ũtũme tũthũkie ũrata witũ na Jehova. (Koh. 7:​16) Nĩ harĩ ũndũ ũngĩ tũngĩĩruta kuumana na ngerekano ĩyo. Mũndũ ũtigĩte ithondeka rĩa Jehova ndagĩrĩirũo kuonwo arĩ wa tũhũ, ithenya rĩa ũguo agĩrĩirũo nĩ kuonwo atariĩ ta “mbũri kana ng’ondu yũrĩte.” (Thab. 119:176) Tũngĩcemania na mũndũ watigire ithondeka rĩa Jehova-rĩ, hihi nĩ tũkũmũteithia na njĩra ya wendo amenye ũrĩa agĩrĩirũo nĩ gwĩka nĩguo acoke? Hihi nĩ tũkũmenyithia athuri a kĩũngano na ihenya nĩguo mamũhe ũteithio ũrĩa wagĩrĩire? Nĩ tũrĩkaga ũguo, angĩkorũo nĩ tũrĩrũmagĩrĩra ũrutani ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa ngerekano ya Jesu ya mwana ũrĩa weitangire.

¹⁶ Andũ amwe arĩa maatigĩte ithondeka rĩa Jehova na thutha-inĩ magĩcoka, nĩ macokagia ngatho mũno nĩ ũndũ wa tha na wendo wa Jehova, na ũteithio ũrĩa maaheirũo nĩ kĩũngano. Mũrũ wa Ithe witũ ũmwe ũrĩa weeheretio kĩũngano-inĩ mĩaka 25, oigire ũũ: “Kuuma ndacokio, gĩkeno gĩakwa gĩthiĩte gĩkĩongererekaga tondũ Jehova nĩ atũmĩte ngĩe na ‘mahinda ma gũcanjamũrũo.’ (Atũm. 3:​19) Andũ othe nĩ manyonagia wendo na makanyita mbaru biũ! Rĩu ndĩ thĩinĩ wa famĩlĩ njega mũno ya kĩĩroho.” Nake mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ ũrĩa waikarire nja ya ithondeka rĩa Jehova mĩaka ĩtano, oigire ũũ igũrũ rĩgiĩ gũcoka gwake: “O na ndingĩona ciugo cia gũtaarĩria ũrĩa ndaiguire. Hatarĩ nganja, ndonirio wendo o ta ũrĩa Jesu aaririe ũhoro waguo. Gũkorũo thĩinĩ wa ithondeka rĩa Jehova nĩ gĩtĩo kĩnene mũno!”

17, 18. (a) Nĩ maũndũ marĩkũ tweruta kuumana na ngerekano ithatũ iria twarĩrĩria? (b) Twagĩrĩirũo gũtua itua rĩrĩkũ?

¹⁷ Nĩ maũndũ marĩkũ tweruta kuumana na ngerekano icio ithatũ? Wa mbere, no mũhaka twĩtĩkĩre atĩ tũtingĩhota gũtũma ndũmĩrĩri ya Ũthamaki ĩkũre ngoro-inĩ ya mũndũ. Ũcio nĩ wĩra wa Jehova. Wa kerĩ nĩ atĩ, tũtingĩrĩgĩrĩra atĩ andũ othe arĩa mokaga mĩcemanio-inĩ itũ na arĩa twĩrutaga Bibilia nao nĩ mekwĩyamũrĩra Jehova. Ũndũ wa gatatũ nĩ atĩ, o na gũtuĩka andũ amwe no matige Jehova na ithondeka rĩake, tũtiagĩrĩirũo nĩ kuona ta matagaacoka. Na mangĩcoka, rekei tũmanyite ũgeni na njĩra ĩronania atĩ tũrĩ na muonere ta wa Jehova.

¹⁸ Rekei ithuothe tũthiĩ na mbere kũmaatha ũmenyo, ũtaũku, na ũũgĩ. Rĩrĩa tũrathoma ngerekano cia Jesu, nĩ wega kwĩyũria eendaga kuuga atĩa; kĩrĩa gĩatũmire ciandĩkwo Bibilia-inĩ; ũrĩa tũngĩhũthĩra ũrutani ũrĩa ũrĩ thĩinĩ wa cio; na ũrĩa ciratũruta igũrũ rĩgiĩ Jehova na Jesu. Tweka ũguo, nĩ tũrĩonanagia kũna atĩ nĩ tũramenya kana nĩ tũrataũkĩrũo wega nĩ ciugo cia Jesu.