1, 2. Nĩ gĩtĩo kĩrĩkũ kĩhetwo Aira a Jehova tu, na wee wonaga gĩtĩo kĩu atĩa?

ANDŨ aingĩ monaga kĩrĩ gĩtĩo kĩnene rĩrĩa maheo kĩheo nĩ ũndũ wa kũhingia ũndũ mũna. Kwa ngerekano, kũrĩ amwe manaheo kĩheo nĩ ũndũ wa kwĩrutanĩria gũcokia thayũ gatagatĩ-inĩ ka mabũrũri. No githĩ ti gĩtĩo kĩnene makĩria gũtũmwo nĩ Ngai gũteithia andũ magĩe na ũiguano nake e Mũũmbi wao!

² No ithuĩ tu tũheetwo gĩtĩo kĩu tũrĩ Aira a Jehova. Tũgĩathĩkĩra uuge wa Ngai o na wa Kristo, tũthaithaga andũ metĩkĩre “kũiguithanio na Ngai.” (2 Kor. 5:20) Jehova atũhũthagĩra kũgucĩrĩria andũ moke harĩ we. Ĩyo nĩyo njĩra ĩrĩa ĩhũthĩrĩtwo gũteithia andũ milioni nyingĩ thĩinĩ wa mabũrũri makĩria ma 235 magĩe na ũrata wa hakuhĩ na Ngai, nĩ ũndũ ũcio makagĩa na kĩĩrĩgĩrĩro kĩa muoyo wa tene na tene. (Tit. 2:11) Nĩ twĩrutanagĩria gwĩta ‘ũrĩa wothe ũkwenda, aamũkĩre maĩ ma muoyo, atekũgũra.’ (Kũg. 22:17) Tondũ nĩ tũtĩĩte wĩra ũcio wa bata na nĩ tũũrutaga na kĩyo, no twĩtwo andũ ‘marĩ kĩyo gĩa gwĩkaga maũndũ mega.’ (Tit. 2:14) Rekei rĩu twarĩrĩrie ũrĩa kĩyo gitũ gĩa gwĩka maũndũ mega gĩtũteithagia kũgucĩrĩria andũ moke harĩ Jehova. Ũndũ ũmwe nĩ kũgerera wĩra witũ wa kũhunjia.

3. “Wĩrutanĩria wa Jehova” ũtũmaga tũgĩe na ũũma ũrĩkũ?

³ Rĩkĩaria ũhoro wa maũndũ marĩa wathani wa Mũrũ wa Ngai ũkaahingia, rĩandĩko rĩa Isaia 9:7 riugaga ũũ: “Wĩrutanĩria wa Jehova Mũnene wa Ita nĩguo ũgatũma maũndũ macio moneke.” Ciugo icio cionanagia ũrĩa Ithe witũ wa igũrũ akoragwo na wendi mũnene wa kũhonokia andũ. Kĩonereria kĩrĩa Jehova atũigĩire ũhoro-inĩ wĩgiĩ kĩyo, kĩonanagia atĩ twagĩrĩirũo kũruta wĩra ũrĩa atũheete wa kũhunjia Ũthamaki na ngoro itũ yothe, wendo, na tũrĩ na kĩyo. Tũrĩ arutithania wĩra na Ngai-rĩ, hihi tũrĩ mũndũ kĩũmbe nĩ twĩhotorete gwĩka o ũrĩa wothe tũngĩhota kũhunjia ũhoro  ũrĩa mwega kũringana na ũhoti witũ?—1 Kor. 3:9.

4. Jesu aatũigĩire atĩa kĩonereria gĩa gũkirĩrĩria ũtungata-inĩ arĩ na kĩyo?

⁴ Ningĩ, wĩcirie ũhoro wĩgiĩ kĩyo kĩa Jesu. Aatũigĩire kĩonereria kĩega mũno gĩa gũtungata arĩ na ũkirĩrĩria. O na gũtuĩka nĩ aakararirio mũno, aatũũririe kĩyo gĩake wĩra-inĩ wa kũhunjia nginya rĩrĩa aakuire gĩkuũ kĩarĩ na ruo. (Joh. 18:36, 37) O ũrĩa ihinda rĩa kũruta muoyo wake rĩakuhagĩrĩria, noguo Jesu eerutanagĩria gũteithia andũ mamenye Jehova.

5. Jesu eekire atĩa ta mũcehi wa mĩthabibũ ũrĩa ũgwetetwo ngerekano-inĩ yake?

⁵ Kwa ngerekano, mwaka wa 32, Jesu nĩ aaheanire ngerekano ya mũndũ warĩ na mũtĩ wa mũkũyũ mũgũnda-inĩ wake wa mĩthabibũ. Mũkũyũ ũcio ndwaciarĩte ihinda rĩa mĩaka ĩtatũ. Rĩrĩa eerire mũcehi wa mĩthabibu aũteme, akiuga aheo ihinda awĩkĩre thumu. (Thoma Luka 13:6-9.) Hĩndĩ ĩyo, no andũ anini maatuĩkĩte arutwo a Jesu. Ĩndĩ ta ũrĩa ngerekano ĩyo ya mũcehi wa mĩthabibu yonanĩtie, Jesu aahũthĩrire ihinda inini rĩrĩa rĩatigarĩte—kĩndũ ta mĩeri itandatũ, kũhunjia na kĩyo thĩinĩ wa Judea na Perea. Matukũ manini mbere ya gĩkuũ gĩake, Jesu nĩ aarĩrire nĩ ũndũ wa andũ arĩa ‘matũ mao marĩ nginini kana mataaiguaga.’—Mat. 13:15; Luk. 19:41.

6. Twagĩrĩirũo kuongerera kĩyo gitũ ũtungata-inĩ nĩkĩ?

⁶ Tondũ wa ũrĩa tũkuhĩrĩirie mũno mũthia wa mũtabarĩre ũyũ-rĩ, na githĩ ti ũndũ wa bata kuongerera kĩyo gitũ wĩra-inĩ wa kũhunjia? (Thoma Danieli 2:41-45.) Nĩ gĩtĩo kĩnene mũno gũkorũo tũrĩ Aira a Jehova! No ithuĩ tu thĩinĩ wa thĩ twĩraga andũ ũhoro wa kĩhonia kĩa ma kĩa mathĩna ma andũ. Mwandĩki ũmwe wa ngathĩti erĩgĩte kuga atĩ gũtirĩ mũndũ ũngĩcokia kĩũria gĩkĩ: “Nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ ega manyamarĩke?” Nĩ wĩra witũ tũrĩ Akristiano kũmenyithia arĩa othe mangĩtũthikĩrĩria macokio ma Bibilia megiĩ ciũria ta icio. Nĩ twagĩrĩirũo ‘kũhĩahĩaga ngoro-inĩ’ tũkĩruta wĩra ũyũ tũheetwo nĩ Ngai. (Rom. 12:11) Jehova nĩ arĩrathimaga wĩra witũ, na nĩ tũrĩteithagia andũ mamũmenye na mamwende.

7, 8. Roho wa kwĩima ũtĩithagia Jehova na njĩra ĩrĩkũ?

⁷ O ta mũtũmwo Paulo, ũtungata witũ no ũtũme ‘tũraarage twĩiguĩte’ na rĩmwe na rĩmwe ‘tũkaga irio.’ (2 Kor. 6:5) Maũndũ macio monanagia roho wa kwĩima na no matũririkanie ũhoro wa mapainia arĩa maigaga ũtungata mbere ũtũũro-inĩ o magĩcaragia mabataro mao. Ningĩ ta wĩcirie ũhoro wa amishonarĩ arĩa merutanagĩria gũteithia andũ mabũrũri-inĩ mangĩ. (Afil. 2:17) Ĩ nao athuri a kĩũngano arĩa rĩmwe na rĩmwe mararagĩra kana magatindĩra na makorũo nĩ toro makĩrũmbũiya ng’ondu cia Jehova? Ningĩ thĩinĩ witũ kũrĩ na andũ akũrũ na angĩ arũaru merutanagĩria mũno gũthiĩ mĩcemanio ya Gĩkristiano na kũhunjia. Nĩ twĩkĩragwo ngoro mũno tuona ũrĩa ndungata icio cia Ngai cionanagia roho wa kwĩima ũtungata-inĩ. Roho ũcio wa kwĩima nĩ ũhutagia ũrĩa andũ monaga ũtungata witũ.

⁸ Mũndũ ũmwe ũtarĩ Mũira wa Jehova aandĩkĩire ngathĩti ĩmwe thĩinĩ wa Ngeretha akiuga ũũ: “Andũ nĩ marate mwĩhoko harĩ ndini . . . Atongoria a ndini icio makoragwo magĩka atĩa mũthenya mũgima? Matithiaga kũhunjĩria andũ ta ũrĩa Kristo eekaga . . . Ndini ĩrĩa tu ĩkaga ũguo nĩ ya Aira a Jehova, arĩa mathiaga kũhunjĩria andũ ũhoro wa ma.” Thĩinĩ wa thĩ ĩno ĩiyũrĩtwo nĩ roho wa mwĩyendo, roho wa kwĩima ũrĩa tuonanagia nĩ ũtĩithagia Jehova Ngai.—Rom. 12:1.

9. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũtindĩka tũtũũrie kĩyo gĩa gwĩka maũndũ marĩa mega ũtungata-inĩ witũ?

⁹ O na kũrĩ ũguo-rĩ, tũngĩka atĩa angĩkorũo kĩyo gitũ gĩa kũhunjia nĩ kĩnyihĩte?  Nĩ wega gwĩcũrania maũndũ marĩa Jehova arahingia kũgerera wĩra wa kũhunjia. (Thoma Aroma 10:13-15.) Nĩguo andũ makaahonokio marabatara gũkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova marĩ na wĩtĩkio, no matingĩka ũguo tũtamahunjĩirie. Kũmenya ũguo kwagĩrĩire gũtũtindĩka tũtũũrie kĩyo gĩa gwĩka maũndũ marĩa mega na twĩrutanĩrie biũ kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega wa Ũthamaki.

¹⁰ O na gũtuĩka kĩyo nĩ kĩa bata wĩra-inĩ wa kũhunjia, kĩrĩ giki gĩtingĩgucĩrĩria andũ harĩ Ngai. Ũndũ ũngĩ ũgucagĩrĩria andũ harĩ Ngai nĩ mĩthiĩre itũ mĩega ya Gĩkristiano. Mũtũmwo Paulo nĩ onanirie atĩ harĩ bata wa tũkoragwo na mĩthiĩre mĩega rĩrĩa aandĩkire ũũ: “Tũtitũmaga hagĩe ũndũ o na ũrĩkũ ũngĩhĩnga mũndũ, nĩguo ũtungati ũcio witũ ndũkonerũo ũũru.” (2 Kor. 6:3) Rĩrĩa tũraaria ndeto cia gwaka na tũgakorũo na mĩthiĩre mĩega, tũtĩithagia ũrutani wa Ngai, na tũgatũma ũthathaiya wa Jehova ũgucĩrĩrie andũ. (Tit. 2:10) Ma nĩ atĩ, maita maingĩ twanaigua andũ metĩkĩrĩte ũhoro wa ma nĩ ũndũ wa kuona mĩthiĩre itũ ya Gĩkristiano.

11. Nĩkĩ nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria na njĩra ya mahoya moimĩrĩro ma mĩthiĩre itũ?

¹¹ O ta ũrĩa mĩthiĩre itũ mĩega ĩngĩgucĩrĩria andũ harĩ Jehova, noguo mĩthiĩre mĩũru ĩngĩtũma mamũraihĩrĩrie. Nĩ ũndũ ũcio rĩrĩa tũrĩ wĩra-inĩ, mũciĩ, kana cukuru, twendaga gwĩthema gwĩka ũndũ ũngĩhĩnga andũ. Tũngĩmenyera kwĩhia na rũtũrĩko, moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ moru mũno. (Ahib. 10:26, 27) Ũndũ ũcio wagĩrĩirũo gũtũtindĩka twĩcirie na njĩra ya mahoya ũhoro wĩgiĩ mĩthiĩre itũ na moimĩrĩro marĩa ĩngĩkorũo namo harĩ andũ arĩa angĩ. O ũrĩa mĩtugo ya andũ  thĩinĩ wa thĩ ĩrathiĩ ĩthũkĩte, noguo andũ a ngoro njega ‘marĩkũũranaga mũndũ ũrĩa, ũtungatagĩra Ngai na ũrĩa ũtamũtungatagĩra.’ (Mal. 3:18) Hatarĩ nganja, mĩthiĩre itũ mĩega ya Gĩkristiano nĩ ya bata harĩ kũiguithania andũ na Ngai.

12-14. Gũkirĩrĩria rĩrĩa tũragerio kũhutagia atĩa ũrĩa andũ monaga ũhoro wa ma? Heana ngerekano.

¹² Akĩandĩkĩra Akorintho, Paulo nĩ aagwetire atĩ nĩ aacemanirie na mĩnyamaro, moritũ, kũhũrũo, na kuohwo njera. (Thoma 2 Akorintho 6:4, 5.) Rĩrĩa wĩtĩkio witũ ũragerio, ũkirĩrĩria witũ no ũteithie andũ metĩkĩre ũhoro wa ma. Kwa ngerekano: Mĩaka ĩigana ũna mĩhĩtũku, kũrĩ andũ meendaga kũniina Aira a Jehova gĩcigo-inĩ kĩmwe bũrũri-inĩ wa Angola. Makĩnyita Aira a Jehova erĩ na andũ angĩ 30 meerutaga Bibilia na magathiĩ mĩcemanio. Magĩcoka magĩta andũ a itũũra rĩu moke merorere makĩhũũra andũ acio mataarĩ na mahĩtia. Makĩmahũũra na iboko nginya magĩita thakame. O na atumia na ciana matiaiguĩrĩirũo tha. Muoroto wao warĩ gwĩkĩra andũ guoya nĩguo matigathikagĩrĩrie Aira a Jehova. Ĩndĩ o na thutha wa kũmahũũra mbere ya andũ, andũ aingĩ a itũũra rĩu nĩ maathire kũrĩ Aira a Jehova kũũria marutwo Bibilia! Thutha ũcio, wĩra wa kũhunjia Ũthamaki ũgĩthiĩ na mbere, gũkĩgĩa na wongerereku mũnene na irathimo nyingĩ.

¹³ Ũndũ ũcio ũronania ũrĩa mũrũgamo witũ mũrũmu harĩ morutani ma Bibilia ũngĩkorũo na moimĩrĩro mega harĩ andũ arĩa angĩ. No kũhoteke nĩ andũ aingĩ maaiguithanirio na Ngai nĩ ũndũ wa Petero na atũmwo arĩa angĩ kũrũmia ũhoro wa ma marĩ na ũcamba. (Atũm. 5:17-29) Andũ arĩa tũthomaga nao, arĩa tũrutithanagia wĩra, kana andũ a famĩlĩ citũ no metĩkĩre ũhoro wa ma mona ũrĩa tũũrũmĩtie o na rĩrĩa tũranyarirũo.

¹⁴ Gũtirĩ hĩndĩ kwagaga kũndũ aarĩ na ariũ a Ithe witũ maranyarirũo. Kwa ngerekano, bũrũri-inĩ wa Armenia, ariũ a Ithe witũ ta 40 nĩ mohetwo nĩ ũndũ wa kwaga kũnyita mbaru mwena o wothe wa gĩũteti, na no kũhoteke angĩ aingĩ nĩ mekuohwo mĩeri-inĩ ĩrĩa yũkĩte. Bũrũri-inĩ wa Eritrea, Aira a Jehova 55 marĩ njera, na amwe ao marĩ na ũkũrũ wa mĩaka makĩria ma 60. Nakuo Korea ya Mũhuro, Aira a Jehova ta 700 marĩ njera nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao. Ũndũ ũcio ũkoretwo ũgĩthiĩ na mbere kwa ihinda rĩa mĩaka 60. Nĩ ihoya ritũ atĩ wĩhokeku wa ariũ a Ithe witũ arĩa maranyarirũo mabũrũri-inĩ matiganĩte nĩ ũrĩgoocithagia Ngai na ũgateithia arĩa mendete maũndũ ma ũthingu metĩkĩre ũhoro wa ma.—Thab. 76:8-10.

15. Taarĩria ũndũ wonetwo ũronania ũrĩa wĩhokeku ũngĩgucĩrĩria andũ ũhoro-inĩ wa ma.

¹⁵ Ningĩ gũkorũo tũrĩ ehokeku no kũgucĩrĩrie andũ ũhoro-inĩ wa ma. (Thoma 2 Akorintho 6:4, 7.) Kwa ngerekano ta wĩcirie ũhoro wa ũndũ ũyũ wĩyoneirũo: Mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe eehaaragĩria kũrĩha mbathi, nake mũratawe akĩmwĩra hatirĩ bata wa kũrĩha tondũ arathiĩ o handũ hakuhĩ. Mwarĩ wa Ithe witũ akĩmwĩra nĩ wega kũrĩha o na akorũo mũndũ arathiĩ hakuhĩ. Thutha ũcio mũrata ũcio wake agĩkinya kũrĩa athiaga na akiuma. Ndereba wa mbathi akĩũria mwarĩ wa Ithe witũ, “Wee wĩ Mũira wa Jehova?” Nake akĩmwĩra, “Ĩĩ ndĩ Mũira wa Jehova. Nĩkĩ gĩatũma ũnjũrie ũguo?” “Nĩ njiguire mũkĩaria ũhoro wa kũrĩha mbathi, na nĩ njũĩ atĩ Aira a Jehova nĩ amwe a arĩa matagaga kũrĩha na nĩ ehokeku maũndũ-inĩ mothe.” Mĩeri ĩigana ũna thutha ũcio, mwarĩ wa Ithe witũ ũcio arĩ mĩcemanio-inĩ, mũndũ ũmwe agĩthiĩ harĩ we akĩmũũria, “Nĩ ũrandirikana? Nĩ niĩ ndereba wa mbathi ũrĩa mwaaragia nake ũhoro wĩgiĩ kũrĩha. Nĩ ndaambĩrĩirie kwĩruta Bibilia na Aira a Jehova nĩ ũndũ wa kuona ũrĩa wekire.” Rĩrĩa  andũ mona wĩhokeku witũ, nĩ mehokaga ũhoro mwega ũrĩa tũhunjagia.

HINGO CIOTHE ONANAGIA NGUMO IRATĨITHIA NGAI

16. (a) Rĩrĩa tuonania ngumo ta ũkirĩrĩria, wendo, na ũtugi moimĩrĩro mangĩkorũo marĩ marĩkũ? (b) Heana ngerekano ĩronania ũrĩa atongoria amwe a ndini mekaga.

¹⁶ Ningĩ nĩ tũkoragwo na itemi harĩ kũgucĩrĩria andũ harĩ Jehova rĩrĩa tuonania ngumo ta ũkirĩrĩria, wendo, na ũtugi. Andũ amwe arĩa monaga mĩthiĩre itũ no mende kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Jehova, mĩoroto yake, na igũrũ rĩgiĩ andũ ake. Mĩerekera na mĩthiĩre ya Akristiano a ma nĩ ngũũrani mũno na ya atongoria a ndini cia maheeni arĩa metuaga nĩ meyamũrĩire Ngai. Atongoria amwe a ndini metongetie na njĩra ya kũheenia arũmĩrĩri ao magacoka makahũthĩra mbeca icio kũgũra nyũmba na ngari cia goro, o na kũrĩ ũmwe wakĩire ngui yake nyũmba ĩna macini ya kũiga rĩera rĩrĩ rĩega. Ma nĩ atĩ, matikoragwo mehaarĩirie kũrũmĩrĩra watho wa Kristo, “heanagai o ro tũhũ.” (Mat. 10:8) Ithenya rĩa ũguo, “marutanaga maũndũ nĩ getha maheo mũcara” o ta athĩnjĩri Ngai oru a hĩndĩ ya Isiraeli ya tene, na maũndũ maingĩ marĩa marutanaga matiumanĩte na Maandĩko. (Mik. 3:11) Mĩthiĩre ta ĩyo ya ũhinga ndĩngĩteithia andũ maiguithanio na Ngai.

17, 18. (a) Tũtĩithagia Jehova atĩa rĩrĩa tuonania ngumo ta ciake ũtũũro-inĩ witũ? (b) Nĩ kĩĩ gĩgũtindĩkaga gũthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa mega?

¹⁷ O na kũrĩ ũguo, andũ nĩ mahutagio ngoro mona atĩ ũhoro ũrĩa tũramaruta nĩ wa ma na mona ciĩko njega iria twĩkagĩra arĩa angĩ. Kwa ngerekano, painia ũmwe akĩhunjia nyũmba kwa nyũmba nĩ aakorire mũtumia ũmwe mũkũrũ wa ndigwa na akĩrega kũmũthikĩrĩria. Mũtumia ũcio oigire atĩ rĩrĩa painia ũcio aaringaringire mũrango, nĩ ngirobu ya riiko ageragia gũcenjia ahaicĩte ngathĩ. Painia ũcio akĩmwĩra, “Ti wega gwĩka ũguo ũrĩ wiki.” Agĩcoka akĩmũteithia gũcenjia ngirobu na agĩĩthiĩra. Rĩrĩa mũriũ wa mũtumia ũcio aaiguire ũhoro ũcio, nĩ aahutirio ngoro mũno nginya akĩambĩrĩria gũcaria mũrũ wa Ithe witũ ũcio nĩguo amũcokerie ngatho. Macũngĩrĩro-inĩ, akĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia.

¹⁸ Wĩhotorete nĩkĩ gũthiĩ na mbere gwĩka maũndũ marĩa mega? No kũhoteke nĩ tondũ nĩũĩ atĩ twekĩra kĩyo ũtungata-inĩ na twĩkage maũndũ kũringana na wendi wa Ngai, nĩ tũrĩtĩithagia Jehova na no tũteithie andũ makaahonokio. (Thoma 1 Akorintho 10:31-33.) Kĩyo gĩa gwĩka maũndũ marĩa mega wĩra-inĩ wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega na gũikara na mĩthiĩre mĩega kiumanaga na wendo witũ mũnene harĩ Ngai na andũ arĩa angĩ. (Mat. 22:37-39) Tũngĩkorũo na kĩyo gĩa gwĩka maũndũ mega, nĩ tũrĩgĩaga na gĩkeno kĩnene na kũiganĩra. Makĩria ma ũguo, nĩ tũrĩtanyaga hĩndĩ ĩrĩa andũ othe magaakoragwo na kĩyo harĩ ũthathaiya wa ma marĩ na muoroto wa gũtĩithia Jehova owe Mũũmbi witũ.