1, 2. (a) Nĩ kĩĩ gĩagũteithirie gũtua itua rĩa gũtungatĩra Ngai? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũngĩĩyũria ciĩgiĩ igai ritũ rĩa kĩĩroho?

ANDŨ milioni nyingĩ nĩ matuĩte itua rĩa ũũgĩ rĩa gũtungatĩra Jehova Ngai na kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Jesu Kristo. (Mat. 16:24; 1 Pet. 2:21) Nĩ tuoyaga na ũritũ itua rĩu rĩa kwĩyamũrĩra Ngai. Tũtiatuire itua rĩu thutha wa gũthoma maũndũ manyinyi thĩinĩ wa maandĩko, no nĩ thutha wa kwĩruta Kiugo kĩa Ngai na kinyi. Nĩ ũndũ ũcio, tũkĩĩruta maũndũ maingĩ ma gwĩkĩra wĩtĩkio witũ hinya megiĩ igai rĩrĩa Jehova erĩire arĩa ‘mamũmenyaga na makamenya ũrĩa aarekirie, na nĩwe Jesu Kristo.’—Joh. 17:3; Rom. 12:2.

² Nĩguo tũtũũrie ũrata na Ithe witũ wa igũrũ, no mũhaka tũtuage matua marĩmũkenagia. Kwoguo, gĩcunjĩ gĩkĩ nĩ gĩkwarĩrĩria ciũria ici cia bata: Igai ritũ nĩ rĩrĩkũ? Twagĩrĩirũo kũrĩona atĩa? Tũngĩka atĩa nĩguo tũtigĩrĩre nĩ twaheo igai rĩu? Nĩ kĩĩ kĩrĩtũteithagia gũtua matua ma ũũgĩ?

3. Nĩ igai rĩrĩkũ rĩkaaheo (a) arĩa aitĩrĩrie maguta? (b) arĩa a “ng’ondu ingĩ”?

³ Nĩ kũrĩ Akristiano gĩkundi kĩnini merĩgagĩrĩra gũkaaheo “igai rĩrĩa rĩtangĩbutha, rĩrĩa rĩtheru rĩtangĩhwererekera.” Magaakorũo na mweke wa mwanya wa gũthamaka hamwe na Kristo kũrĩa igũrũ. (1 Pet. 1:3, 4) Nĩguo maaheo igai rĩu, no mũhaka mũndũ ‘aciarũo rĩngĩ.’ (Joh. 3:1-3) Ĩ narĩo igai rĩa “ng’ondu ingĩ,” nyingĩ cia Jesu iria inyitanagĩra na arĩa aitĩrĩrie maguta kũhunjia ũhoro mwega wa Ũthamaki wa Ngai nĩ rĩrĩkũ? (Joh. 10:16) Acio a ng’ondu ingĩ makaaheo igai rĩrĩa Adamu na Hawa maateire rĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ njerũ ĩrĩa ĩtagaakorũo na mĩnyamaro, gĩkuũ, kana kĩeha.  (Kũg. 21:1-4) Nĩkĩo Jesu eerire mwĩki naĩ ũrĩa maakuire hĩndĩ ĩmwe nake ũũ: “Na ma ngũkwĩra atĩrĩ ũmũthĩ, Nĩ ũgaakorũo na niĩ Paradiso.”—Luk. 23:43.

4. Nĩ irathimo irĩkũ tũkenagĩra ũmũthĩ?

⁴ O na ũmũthĩ nĩ kũrĩ maũndũ tũkenagĩra ma igai ritũ. Tondũ nĩ twĩtĩkĩtie igongona ‘rĩa ũkũũri rĩa Jesu Kristo,’ nĩ tũkoragwo na thayũ wa meciria na ũrata hamwe na Ngai. (Rom. 3:23-25) Nĩ tũtaũkĩirũo wega nĩ ciĩranĩro cia bata iria ikoragwo Kiugo-inĩ kĩa Ngai. Makĩria ma ũguo, gũkorũo thĩinĩ wa ũrũmwe ũrĩ na wendo wa aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩ yothe nĩ gũtũrehagĩra gĩkeno kĩnene. Ningĩ nĩ gĩtĩo kĩnene gũkorũo tũrĩ Aira a Jehova. Nĩkĩo tuonaga igai ritũ rĩrĩ rĩa bata!

5. Shaitani ageragia gwĩka andũ a Ngai atĩa, na nĩ ũndũ ũrĩkũ ũngĩtũteithia gwĩtiiria mawara make?

⁵ O na kũrĩ ũguo, nĩguo tũtũũrie igai ritũ, no mũhaka twĩmenyagĩrĩre mawara ma Shaitani. Hĩndĩ ciothe Shaitani ageragia kũhĩtithia andũ a Ngai nĩguo matue matua megũtũma morũo nĩ igai rĩao. (Ndar. 25:1-3, 9) Tondũ nĩ aramenya atĩ matukũ make nĩ manini, Shaitani nĩ ongereire kĩyo gĩake gĩa gũtũhĩtithia. (Thoma Kũguũrĩrio 12:12, 17.) Nĩguo tũhote “gwĩtiiria mawara ma mũcukani,” no mũhaka tũthiĩ na mbere kuona igai ritũ rĩrĩ rĩa bata mũno. (Ef. 6:11) No twĩrute maũndũ ma bata kuumana na ũrĩa Esau mũriũ wa Isaka wa irigithathi eekire na igai rĩake.

6, 7. Esau aarĩ ũ, na nĩ igai rĩrĩkũ angĩaheirũo?

⁶ Kĩndũ ta mĩaka 4,000 mĩhĩtũku, Isaka na Rebeka nĩ maaciarire ciana cia mahatha, Jakubu na Esau. Ciana icio ciakũrire irĩ ngũrani mũno. ‘Esau agĩtuĩka mũguĩmi, mũndũ wa werũ; nake Jakubu arĩ mũndũ mũhoreri watũũraga hema-inĩ.’ (Kĩam. 25:27) Mwandĩki ũmwe wĩtagwo Robert Alter oigire atĩ kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “mũhoreri,” nĩ kuuga “mwĩkindĩru kana ũtarĩ ũcuke.”

⁷ Rĩrĩa Esau na Jakubu maarĩ na mĩaka 15, guka wao Iburahimu nĩ aakuire, ĩndĩ kĩĩranĩro kĩrĩa Jehova aamwĩrĩire, gĩtiathirire. Thutha ũcio, Jehova nĩ aacokerire kĩĩranĩro kĩu harĩ Isaka, akĩmwĩra atĩ ndũrĩrĩ ciothe cia thĩ nĩ ingĩkarathimwo kũgerera mbeũ ya Iburahimu. (Thoma Kĩambĩrĩria 26:3-5.) Kĩĩranĩro kĩu nĩ kĩoonanĩtie atĩ Mesia, o we “mbeũ” ya kwĩhokeka ĩrĩa ĩgwetetwo thĩinĩ wa Kĩambĩrĩria 3:15 angĩokire kũgerera rũciaro rwa Iburahimu. Tondũ Esau nĩwe warĩ irigithathi rĩa Isaka, aarĩ na kĩhooto gĩa kũhingĩrio kĩĩranĩro kĩu. Na githĩ rĩu ti igai rĩa bata Esau angĩaheirũo! Hihi nĩ onire rĩrĩ rĩa bata?

8, 9. (a) Esau aatuire itua rĩrĩkũ rĩgiĩ igai rĩake? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ aamenyire mĩaka ĩigana ũna thutha ũcio, na eekire atĩa?

⁸ Mũthenya ũmwe Esau oimĩte werũ-inĩ, nĩ aakorire Jakubu “akĩruga irio cia ngimo.” Akĩmwĩra ũũ: “Ta nũmia irio icio ndune ũraruga, amu ndĩ mũhooteku.” Nake Jakubu akĩmwĩra, “No wambire kũnyenderia ũrigithathi waku.” Hihi Esau aatuire itua rĩrĩkũ? Ũhoro wa kũmakania nĩ atĩ, Esau oririe ũũ: “Ũrigithathi ũcio ũgaakĩng’una na kĩ?” Esau agĩkũrania ũrigithathi wake na thani ĩmwe ya irio cia ngimo! Nĩguo Jakubu etĩkie biũ atĩ Esau ti itherũ aarĩ narĩo, aamwĩrire ũũ: “No wambire kũndĩkĩria na mwĩhĩtwa.” Atekũrĩa marĩĩgu, Esau akĩendia ũrigithathi wake. Thutha ũcio, “Jakubu agĩkĩhe Esau mũgate na irio icio ngime cia ndengũ; nake akĩrĩa na akĩnyua, agĩcoka agĩũkĩra agĩĩthiĩra; ũguo nĩguo Esau aanyararire ũrigithathi ũcio wake.”—Kĩam. 25:29-34.

 ⁹ Mĩaka ĩigana ũna thutha ũcio, Isaka arĩ hakuhĩ gũkua, Rebeka nĩ aabangire ũrĩa Jakubu angĩaheirũo ũrigithathi ũrĩa Esau aanyararĩte. Rĩrĩa Esau aacokire kũmenya arĩ mũcerere atĩ itua rĩake rĩtiarĩ rĩa ũũgĩ, aathaithire ithe ũũ: “Niĩ o na niĩ ndagũthaitha, baba, ndathima! . . . Anga hatikĩrĩ kĩrathimo o na kĩmwe niĩ o na niĩ ũndigĩirie?” Rĩrĩa ithe aamwĩrire atĩ ndangĩahotire kũgarũra irathimo iria aarathimĩte Jakubu, ‘Esau akĩanĩrĩra na mũgambo mũnene, akĩrĩra.’—Kĩam. 27:30-38.

10. Jehova onaga Esau na Jakubu atĩa, na nĩkĩ?

¹⁰ Ũhoro ũcio ũratũruta atĩa igũrũ rĩgiĩ mwerekera wa Esau? Onanirie atĩ kũhingia merirĩria make ma mwĩrĩ nĩkuo kwarĩ kwa bata harĩ we gũkĩra kũgaya irathimo iria cingĩoimanire na igai rĩake. Esau ndatĩĩte ũrigithathi wake na hatarĩ nganja ndendete Ngai. Makĩria ma ũguo, Esau ndaigana gwĩciria ũhoro wa mathĩna marĩa mangĩakorire njiarũa ciake nĩ ũndũ wa itua rĩake. Ngũrani na ũguo, Jakubu nĩ onanirie gĩtĩo kĩnene mũno harĩ igai rĩake. Kwa ngerekano, Jakubu nĩ aarũmĩrĩire ũtaaro wa aciari ake rĩrĩa aacaragia mũtumia. (Kĩam. 27:46–28:3) Tondũ wa itua rĩu Jakubu aatuire rĩrĩa rĩabataraga ũkirĩrĩria na kwĩima-rĩ, nĩ aatuĩkire guka wa Mesia. Hihi Ngai onire Esau na Jakubu atĩa? Kũgerera mũnabii Malaki, Jehova oigire ũũ: “Nĩ Jakubu ndendete, na Esau ngamũthũũra.”—Mal. 1:2, 3.

11. (a) Tũrĩ Akristiano tũngĩgunĩka atĩa kuumana na ũhoro wa Esau? (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Paulo agwete ũhũri maraya akĩaria ũhoro wa ũrĩa Esau eekire?

¹¹ Hihi ũrĩa Bibilia yugaga ũhoro-inĩ wĩgiĩ Esau nĩ wa bata harĩ Akristiano ũmũthĩ? Hatirĩ nganja nĩ wa bata! Mũtũmwo Paulo eerire Akristiano memenyerere atĩ “gũtikanagĩe na mũhũri-maraya kana mũndũ ũtetigagĩra Ngai, ta Esau, ũrĩa wendirie ũrigithathi wake ũkiuma irio cia rũĩga rũmwe.” (Ahib. 12:16) Ũtaaro ũcio o na rĩu nĩ wa bata harĩ Akristiano. Twagĩrĩirũo gũtĩaga maũndũ ma kĩĩroho nĩgetha tũtigatoorio nĩ merirĩria ma mwĩrĩ tũũrũo nĩ igai ritũ rĩa kĩĩroho. No nĩ kĩĩ gĩatũmire Paulo agwete ũhũri maraya akĩaria ũhoro wa ũrĩa Esau eekire? Nĩ tondũ kwenda maũndũ ma kĩĩmwĩrĩ ta Esau no gũtũme mũndũ akũũranie maũndũ ma kĩĩroho na maũndũ mooru ta ũmaraya.

12. (a) Shaitani ahũthagĩra magerio atĩa? (b) Heana ngerekano cia Kĩĩmandĩko ingĩtũteithia rĩrĩa tũragerio twĩke ũũru.

¹² Tũrĩ ndungata cia Jehova, tũtiĩingĩragia  maũndũ-inĩ mangĩtũma tũingĩre mĩtugo-inĩ ya ngomanio itagĩrĩire. Handũ ha ũguo, tũhoyaga Jehova atũteithie tũtikagwe magerio-inĩ rĩrĩa andũ maratũhatĩka twĩke maũndũ mooru. (Mat. 6:13) Nĩ twĩrutanagĩria mũno gũtũũria wĩkindĩru witũ thĩinĩ wa thĩ ĩno njũru, ĩndĩ Shaitani aikaraga akĩgeragia gũthũkia ũrata witũ na Jehova. (Ef. 6:12) Tondũ nĩwe ngai ya gũkũ thĩ, Mũcukani nĩ amenyaga magerio marĩa angĩhũthĩra nĩguo andũ meke kũringana na merirĩria mao mooru. (1 Kor. 10:8, 13) Kwa ngerekano, ta hũũra mbica wĩkorete handũ ũragerio ũhingie merirĩria maku na njĩra ya gwĩka ũndũ mũũru. Ũngĩka atĩa? Hihi ũngĩka ta Esau, ũrĩa waingĩrire magerio-inĩ o na ihenya? Kana no ũhote kũregana na igerio na ũrĩũrĩre ta ũrĩa Jusufu mũriũ wa Jakubu eekire rĩrĩa aageririo nĩ mũtumia wa Potifaru? —Thoma Kĩambĩrĩria 39:10-12.

13. (a) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ andũ aingĩ matuĩte itua ta rĩa Jusufu, na amwe magatua ta rĩa Esau? (b) Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa nĩguo tũtikaneke ta Esau?

¹³ Aarĩ na ariũ a Ithe witũ aingĩ manekora maũndũ-inĩ mekũbatara gũtua itua ta rĩa Esau kana ta rĩa Jusufu. Aingĩ matuĩte itua rĩa ũũgĩ na magatũma Jehova akene. (Thim. 27:11) O na kũrĩ ũguo, Akristiano amwe thutha wa kũgerio manatua itua ta rĩa Esau, makaga kũgitĩra igai rĩao rĩa kĩĩroho. Ma nĩ atĩ, andũ aingĩ arĩa marũithagio kana makeherio kĩũngano-inĩ o mwaka nĩ arĩa makoragwo maingĩrĩte ngomanio-inĩ itagĩrĩire. Na githĩ ndũkĩrĩ ũndũ wa bata kũhaarĩria ngoro citũ tũtanekora maũndũ-inĩ marageria wĩkindĩru witũ! (Thab. 78:8) Kũrĩ na makinya merĩ tũngĩoya marĩa mangĩtũteithia gũtooria magerio na gũtua matua mega mahinda mookĩte.

¹⁴ Ikinya rĩa mbere nĩ gwĩcũrania moimĩrĩro ma ciĩko citũ. O ũrĩa wendo witũ harĩ Jehova ũrĩ mũnene, noguo tũrĩtĩaga igai ritũ. Ningĩ, tũngĩkorũo nĩ twendete mũndũ tũtiendaga kũmũrakaria. Handũ ha ũguo, twendaga kũmũkenia. Nĩ ũndũ ũcio, nĩ wega gwĩcũrania moimĩrĩro marĩa tũngĩgĩa namo na ũrĩa tũngĩturithia andũ angĩ tũngĩĩrekereria tũingĩre mehia-inĩ. Twagĩrĩirũo kwĩyũria ũũ: ‘Mĩthiĩre yakwa mĩũru ĩngĩthũkia atĩa ũrata wakwa na Jehova? Ĩ nayo famĩlĩ itũ ĩngĩigua atĩa nĩ ũndũ wa mehia makwa? Aarĩ na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano mangĩigua atĩa? Hihi mĩthiĩre yakwa nĩ ĩkũhĩnga andũ angĩ?’ (Afil. 1:10) Ningĩ mũndũ no eyũrie ũũ: ‘Hihi ingĩenda gwĩkenia na mĩago ya ihinda inyinyi njoke ndũũre na ruo rũnene? Hihi no nyende gũkeerira ta Esau thutha wa kuona moimĩrĩro ma mehia makwa?’ (Ahib. 12:17) Gwĩcũrania ciũria ta icio nĩ kũrĩtũteithagia ‘gũthũũraga ũndũ ũrĩa mũũru na kũrũmagia ũrĩa mwega.’ (Rom. 12:9) Makĩria ma ũguo, kwenda Jehova nĩkuo kũrĩtũteithagia biũ kũgitĩra igai ritũ.—Thab. 73:28.

15. Nĩ kĩĩ kĩrĩtwĩkagĩra hinya nĩguo tũgatooria maũndũ marĩa mangĩthũkia ũrata witũ na Ngai?

¹⁵ Ikinya rĩa kerĩ nĩ kwĩhaarĩria ũrĩa tũngĩtooria magerio. Jehova nĩ atũheete maũndũ maingĩ ma gũtũteithia kũgĩa na hinya wa gũtooria maũndũ ma thĩ marĩa mangĩthũkia ũrata witũ nake. Maũndũ macio nĩ ta wĩruti wa Bibilia, mĩcemanio ya Gĩkristiano, wĩra wa kũhunjia, na mahoya. (1 Kor. 15:58) Hingo ĩrĩa tũraitũitũrĩra Jehova ngoro citũ  mahoya-inĩ na rĩrĩa tũrahunjia, tũkoragwo tũkĩongerera hinya witũ wa gũtooria magerio. (Thoma 1 Timotheo 6:12, 19.) No mũhaka twĩrutanĩrie nĩguo tũgĩe na hinya ũcio. (Gal. 6:7) Ũndũ ũcio nĩ ũtĩtĩrithĩtio thĩinĩ wa mũrango wa kerĩ wa ibuku rĩa Thimo.

16, 17. Tũngĩhota atĩa kũgĩa na ũhoti wa gũtuaga matua ma ũũgĩ?

¹⁶ Thimo mũrango wa 2 ĩtwĩkagĩra ngoro tũcaragie ũũgĩ na ũtaũku. Ngumo icio Jehova atũheaga nĩ irĩtũteithagia gũkũũrana wega na ũũru na kwĩgirĩrĩria merirĩria mooru handũ ha kũmahingia na njĩra ĩtagĩrĩire. No nĩguo twĩke ũguo nĩ tũkũbatara kwĩrutanĩria mũno. Bibilia ĩkĩonania bata wa ũndũ ũcio yugaga ũũ: ‘Mũrũ wakwa, akorũo nĩ ũgwĩtĩkĩra ciugo ciakwa, namo maathani makwa ũmaige mũthithũ harĩ wee, ũtegagĩre ũũgĩ-ũrĩa-wa-ma matũ, na werekagĩrie ngoro yaku harĩ ũtaũku-rĩ; akorũo nĩ ũgũtuĩka wa kwanĩria ũũgĩ wa gũkũũrana maũndũ, ũgakĩoyagĩrĩra mũgambo atĩ ũheo ũtaũku; akorũo ningĩ nĩ ũgũtuĩka wa kũũcaragia o ta ũrĩa betha ĩcaragio, na ũũtuĩragie na kĩyo ta ũrĩa gũtuĩragio managĩ marĩa mahitharu; weka ũgũo-rĩ, nĩrĩo ũrĩtaũkagĩrũo nĩ ũrĩa gwĩtigĩra Jehova gũtariĩ, ũgĩkinyĩrĩre kũmenya Ngai. Amu ũũgĩ-ũrĩa-wa-ma nĩ Jehova ũheanaga, kanua gake noko kene ũmenyi, gwata ũtaũku.’—Thim. 2:1-6.

¹⁷ Kwoguo, nĩguo tũgĩe na ũhoti ũrĩa ũbaranagia harĩ gũtua matua ma ũũgĩ tũkũbatara kũrũmĩrĩra motaaro macio magwetetwo thĩinĩ wa Thimo. No tũhoote gũtooria magerio akorũo nĩ tũrĩrekaga Kiugo kĩa Jehova gĩthondekage ũmũndũ witũ, akorũo nĩ tũrĩhoyaga ũtongoria wa Jehova tũtegũtigithĩria, na akorũo nĩ tũrĩthiaga na mbere gũcaria ũũgĩ wa Ngai ta ũrĩa mahiga ma goro macaragio.

18. Ũtuĩte itua rĩa gũthiĩ na mbere gwĩka atĩa, na nĩkĩ?

¹⁸ Jehova nĩwe ũheanaga ũmenyo, ũtaũku, na ũũgĩ kũrĩ arĩa macicaragia na kĩyo. O ũrĩa tũracaria na tũkahũthĩra ngumo icio, noguo tũkuhagĩrĩria Jehova ũrĩa ũciheyanaga. Nĩ ũndũ ũcio ũkuruhanu witũ wa hakuhĩ na Jehova Ngai nĩ ũrĩtũgitagĩra rĩrĩa twacemania na magerio. Kũgĩa na ũrata na Jehova na kũmwĩtigĩra nĩ kũrĩtũgitagĩra tũtikaingĩre mehia-inĩ. (Thab. 25:14; Jak. 4:8) Rekei ũrata witũ na Jehova na kũhũthĩra ũũgĩ ũrĩa atũheete citũtindĩkage gũthiĩ na mbere gũtua matua marĩa marĩkenagia ngoro yake na makagitĩra igai ritũ.