GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 34
RWĨMBO NA. 107 Kĩonereria kĩa Ngai kĩa Wendo
Ũrĩa Mũndũ Wĩhĩtie Onagio Wendo na Tha
“Nĩ Ngai ũrageria gũgũtongoria kũgerera ũtugi wake nĩguo wĩrire.”—ROM. 2:4.
ŨNDŨ ŨRĨA WARĨRĨIRIO
Ũrĩa athuri a kĩũngano mageragia gũteithia Mũkristiano wĩkĩte mehia maritũ.
1. Nĩ atĩa kũngĩthiĩ harĩ andũ amwe mekĩte mehia maritũ?
GĨCUNJĨ-INĨ kĩrĩa kĩhĩtũku, nĩ tuoonire ũtongoria ũrĩa mũtũmwo Paulo aaheire kĩũngano gĩa Korintho igũrũ rĩgiĩ mũndũ wekĩte mehia maritũ. Mũndũ ũcio nĩ aagire kwĩrira na kwoguo akĩeherio kĩũngano-inĩ. O na kũrĩ ũguo, andũ amwe mekĩte mehia maritũ no mateithio na makinyĩrĩre kwĩrira. (Rom. 2:4) Athuri mangĩteithia atĩa mũndũ wĩhĩtie nĩguo akinyĩrĩre kwĩrira?
2-3. Twagĩrĩirũo gwĩka atĩa tũngĩmenya mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ nĩ ekĩte mehia maritũ, na tũbatiĩ gwĩka ũguo nĩkĩ?
2 No mũhaka athuri a kĩũngano mambe mamenye atĩ mũndũ nĩ ekĩte mehia maritũ nĩguo mahote kũmũteithia. Kwoguo tũbatiĩ gwĩka atĩa tũngĩmenya atĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ nĩ ekĩte mehia maritũ mangĩtũma eherio kĩũngano-inĩ? Twagĩrĩirũo kũmwĩkĩra ngoro acarie ũteithio harĩ athuri a kĩũngano.—Isa. 1:18; Atũm. 20:28; 1 Pet. 5:2.
3 Ĩ mũndũ ũcio angĩrega kwaria na athuri a kĩũngano? Twagĩrĩirũo gũtigĩrĩra nĩ twera athuri ũhoro ũcio nĩguo mũndũ ũcio aheo ũteithio ũrĩa arabatara. Gwĩka ũguo no kuonanie atĩ nĩ twendete mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũcio, tondũ tũtingĩenda kũũrũo nĩwe. Mũndũ ũcio angĩthiĩ na mbere gwĩka mehia, ũrata wake hamwe na Jehova ũgũthũka o na makĩria. Ningĩ no athũkĩrie kĩũngano rĩĩtwa. Kwoguo tuoyaga ikinya rĩu twĩ na ũmĩrĩru tondũ nĩ twendete Jehova o hamwe na mũndũ ũcio wĩhĩtie.—Thab. 27:14.
ŨRĨA ATHURI MATEITHAGIA ARĨA MEKĨTE MEHIA MARITŨ
4. Muoroto wa kamĩtĩ ya athuri nĩ ũrĩkũ rĩrĩa yaikara thĩ na mũndũ wĩkĩte mehia maritũ?
4 Rĩrĩa Mũkristiano eka mehia maritũ, kĩama gĩa athuri nĩ gĩthuuraga ariũ a Ithe witũ atatũ gatagatĩ-inĩ kao nĩguo mathondeke kamĩtĩ a ĩrĩa ĩgũikara thĩ na mũndũ ũcio. Ariũ a Ithe witũ acio mabatiĩ gũkorũo na wĩnyihia. O na gũtuĩka nĩ merutanagĩria biũ gũteithia mũndũ wĩhĩtie nĩguo erire, nĩ maririkanaga atĩ matingĩtindĩkĩrĩria mũndũ acenjie. (Gũcok. 30:19) Athuri a kĩũngano nĩ mataũkagĩrũo atĩ ti andũ othe makinyagĩrĩra kwĩrira, ta ũrĩa Mũthamaki Daudi eekire. (2 Sam. 12:13) Andũ amwe mekĩte mehia no mage kwamũkĩra wega ũtaaro wa Jehova. (Kĩam. 4:6-8) O na kũrĩ ũguo, muoroto wa kamĩtĩ ĩyo ya athuri nĩ gwĩka ũrĩa wothe ĩngĩhota nĩguo ĩteithie mũndũ wĩhĩtie akinyĩrĩre kwĩrira. Hihi nĩ motaaro marĩkũ athuri acio marũmagĩrĩra rĩrĩa maikara thĩ na mũndũ wĩkĩte mehia maritũ?
5. Nĩ mwerekera ũrĩkũ athuri a kĩũngano mabatiĩ gũkorũo naguo rĩrĩa maikara thĩ na mũndũ wĩhĩtie? (2 Timotheo 2:24-26) (Ningĩ rora mbica.)
5 Athuri a kĩũngano monaga mũndũ wĩhĩtie arĩ ngʼondu ya Jehova yũrĩte, ĩndĩ no wa bata harĩ we. (Luk. 15:4, 6) Kwoguo rĩrĩa maikara thĩ na mũndũ ũcio, matimwaragĩria na marakara kana makarũmbũyania nake na njĩra ĩtarĩ ya ũtugi. Ningĩ mationaga mũcemanio ũcio ũrĩ o wa kũrũmĩrĩra mũtaratara mũna maheetwo. Handũ ha ũguo, nĩ monanagia ngumo iria igwetetwo thĩinĩ wa 2 Timotheo 2:24-26. (Thoma.) Kwoguo athuri a kĩũngano marũmbũyanagia na mũndũ wĩhĩtie na njĩra ya ũhooreri na ũtugi, marĩ na muoroto wa kũmũkinyĩra ngoro.
O ta arĩithi a mahinda ma tene, athuri a kĩũngano nĩ merutanagĩria gũcaria ngʼondu ĩrĩa yũrĩte (Rora kĩbungo gĩa 5)
6. Athuri a kĩũngano mangĩhaarĩria ngoro ciao atĩa matanaikara thĩ na mũndũ wĩhĩtie? (Aroma 2:4)
6 Athuri a kĩũngano nĩ mahaaragĩria ngoro ciao. Nĩ merutanagĩria kwĩgerekania na Jehova makĩrũmbũyania na mũndũ wĩhĩtie, o makĩririkanaga ciugo ici cia Paulo: “Nĩ Ngai ũrageria gũgũtongoria kũgerera ũtugi wake nĩguo wĩrire.” (Thoma Aroma 2:4.) Athuri a kĩũngano mabatiĩ kũririkana atĩ makoragwo marĩ arĩithi rungu rwa ũtongoria wa Kristo. (Isa. 11:3, 4; Mat. 18:18-20) Kamĩtĩ ya athuri ĩtanaikara thĩ na mũndũ ũrĩa wĩhĩtie, athuri acio nĩ mecũranagia na njĩra ya mahoya muoroto wao, ũrĩa ũkoragwo ũrĩ kũmũteithia nĩguo akinyĩrĩre kwĩrira. Nĩ mathuthuragia Maandĩko o hamwe na mabuku maitũ, na makahoya Jehova amahe ũtaũku. Ningĩ nĩ merutanagĩria kũmenya maũndũ mangĩ megiĩ mũndũ ũcio marĩa hihi marahutĩtie mwĩcirĩrie na mwerekera wake nginya arakinyĩrĩra gwĩka mehia maritũ.—Thim. 20:5.
7-8. Athuri a kĩũngano mangĩĩgerekania atĩa na wetereri wa Jehova rĩrĩa maikara thĩ na mũndũ wĩhĩtie?
7 Athuri a kĩũngano nĩ megerekanagia na Jehova harĩ kuonania wetereri. Nĩ maririkanaga ũrĩa Jehova aahiũranirie na ehia mahinda-inĩ ma tene. Kwa ngerekano, Jehova nĩ aarĩirie Kaini arĩ na wetereri, akĩmwĩra ũrĩa kũngĩathiire angĩagire gũcenjia mwerekera wake, na akĩmwĩra maũndũ nĩ mangĩathiire wega angĩathĩkire. (Kĩam. 4:6, 7) Ningĩ Jehova nĩ aatũmire mũnabii Nathani akarũnge Daudi, na akĩhũthĩra ngerekano yahutirie Daudi ngoro nginya akĩĩrira. (2 Sam. 12:1-7) Na Jehova ‘aaikaraga agĩtũmaga’ anabii ake kũrĩ rũrĩrĩ rũremi rwa Isiraeli “rĩngĩ na rĩngĩ.” (Jer. 7:24, 25) Ndeetagĩrĩra andũ ake merire atĩ nĩguo amateithie. Handũ ha ũguo, nĩwe wooyaga ikinya rĩa mbere akameera merire.
8 Athuri a kĩũngano nĩ megerekanagia na Jehova rĩrĩa marageria gũteithia mũndũ wĩkĩte mehia maritũ. O ta ũrĩa 2 Timotheo 4:2 yonanĩtie, marũmbũyanagia na mũndũ ũcio marĩ “na wetereri wothe.” Kwoguo athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũkorũo na ũhooreri na wetereri nĩguo mateithie mũndũ ũrĩa wĩhĩtie akorũo na wendi wa kũrũnga mahĩtia make. Mũthuri wa kĩũngano angĩaria na marakara no atũme mũndũ ũcio wĩhĩtie age gũthikĩrĩria ũtaaro kana age kwĩrira.
9-10. Athuri a kĩũngano mangĩteithia atĩa mũndũ wĩhĩtie kuona harĩa aatereire ikinya?
9 Athuri a kĩũngano nĩ mageragia gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa kĩratũmire mũndũ akinyĩrĩre kwĩhia. Kwa ngerekano no meyũrie, ‘Hihi Mũkristiano ũcio aracokete na thutha kĩĩroho o kahora nĩ ũndũ wa gũkorũo atiganĩirie wĩruti wake kĩũmbe kana gũthiaga ũtungata? Hihi nĩ atigĩte kũhoyaga Jehova kaingĩ? Hihi nĩ akoretwo akĩreka merirĩria moru mamũtongorie? Hihi nĩ akoretwo na arata matarĩ ega kana agathuura maũndũ matarĩ mega ma gwĩkenia? Hihi maũndũ ta macio mahutĩtie atĩa mwĩcirĩrie na ngoro yake? Hihi nĩ arataũkĩrũo nĩ ũrĩa Jehova ahutĩtio nĩ matua make na ciĩko ciake?’
10 Athuri a kĩũngano mangĩũria ciũria na ũũgĩ matekũingĩrĩra mũno maũndũ ma mũndũ ũrĩa wĩhĩtie, no matũme eyarie na one harĩa aatereire ikinya. (Thim. 20:5) Makĩria ma ũguo, no mahũthĩre ngerekano cia gũteithia mũndũ ũcio gwĩcũrania na kuona ũritũ wa mahĩtia make, o ta ũrĩa Nathani eekire akĩrũnga Daudi. No kũhoteke mũcemanio-inĩ o ũcio wa mbere megũikara thĩ na kamĩtĩ ya athuri nĩ egwĩcokera nĩ ũndũ wa ciĩko ciake, o na hihi erire.
11. Jesu aarũmbũyanirie atĩa na ehia?
11 Athuri a kĩũngano nĩ merutanagĩria kwĩgerekania na Jesu. Rĩrĩa Jesu aageragia gũteithia Paulo, aamũũririe ũũ: “Saulu, Saulu, ũraanyarira nĩkĩ?” Na njĩra ĩyo agĩteithia Paulo kũmenya atĩ nĩ aahĩtĩtie. (Atũm. 9:3-6) Na ũhoro-inĩ wĩgiĩ ‘mũtumia ũrĩa wetagwo Jezebeli,’ Jesu aaugire: “Nĩ ndamũheire ihinda erire.”—Kũg. 2:20, 21.
12-13. Athuri a kĩũngano mangĩka atĩa nĩguo mahe mũndũ wĩhĩtie ihinda rĩa kwĩrira? (Ningĩ rora mbica.)
12 Athuri a kĩũngano nĩ megerekanagia na Jesu na njĩra ya kwaga kũhiũha gũtua atĩ mũndũ wĩhĩtie ndangĩĩrira. O na gũtuĩka andũ amwe no merire thutha wa gũikara thĩ riita rĩmwe na kamĩtĩ ya athuri, angĩ no mabatare kũheo ihinda makĩria. Kwoguo athuri acio no mabange gũikara thĩ makĩria ma riita rĩmwe na mũndũ ũrĩa wĩhĩtie. No kũhoteke thutha wa gũcemania na athuri rĩa mbere, Mũkristiano ũcio wĩhĩtie nĩ egwĩciria na njĩra ndikĩru igũrũ rĩgiĩ ũrĩa erũo nĩ athuri. Ũndũ ũcio no ũtũme enyihie na ahoe Jehova amuohere. (Thab. 32:5; 38:18) Kwoguo magĩcemania rĩa kerĩ na kamĩtĩ ya athuri, mũndũ ũcio no akorũo arĩ na mwerekera ngũrani na ũrĩa aarĩ naguo mũcemanio-inĩ wa mbere.
13 Athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũkorũo na ũcayanĩri na ũtugi nĩguo mateithie mũndũ wĩhĩtie akinyĩrĩre kwĩrira. Nĩ mahoyaga Jehova arathime kĩyo kĩao gĩa gũteithia Mũkristiano ũcio wĩhĩtie na makehoka atĩ nĩ egũcokererũo nĩ meciria na erire.—2 Tim. 2:25, 26.
Athuri no maikare thĩ makĩria ma riita rĩmwe na mũndũ wĩhĩtie nĩguo mamũhe ihinda erire (Rora kĩbungo gĩa 12)
14. Nũũ wagĩrĩire kwamũkĩra rũgooco rĩrĩa mwĩhia erira, na nĩkĩ?
14 Mũndũ ũrĩa wĩhĩtie angĩĩrira, nĩ kũgĩaga gĩkeno kĩnene. (Luk. 15:7, 10) Nũũ wagĩrĩire kwamũkĩra rũgooco? Hihi nĩ athuri a kĩũngano? Paulo aaugire ũũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ arĩa mehĩtie: “No kũhoteke Ngai atũme merire.” (2 Tim. 2:25) Kwoguo Jehova nĩwe ũkoragwo ateithĩtie mũndũ ũcio kũgarũrĩra meciria na mwerekera wake, no ti mũndũ. Paulo nĩ aataarĩirie maumĩrĩro mamwe mega mangĩoneka mũndũ angĩĩrira. Mũndũ ũcio no agĩe na ũmenyo mwega makĩria wĩgiĩ ũhoro wa ma, acokererũo nĩ meciria make, na ethare kuuma mũtego-inĩ wa Shaitani.—2 Tim. 2:26.
15. Athuri mangĩthiĩ na mbere atĩa gũteithia mũndũ wĩrirĩte?
15 Rĩrĩa mũndũ erira, kamĩtĩ ya athuri nĩ ĩmũbangagĩra maceera ma ũrĩithi nĩguo athiĩ na mbere kwamũkĩra ũteithio ũrĩa arabatara, nĩgetha ahote kũregana na mĩtego ya Shaitani na arũnge njĩra cia makinya make. (Ahib. 12:12, 13) Ma nĩ atĩ, athuri a kĩũngano matiheanaga ũhoro wĩgiĩ mehia marĩa mũndũ ũcio ekĩte. No hihi nĩ ũndũ ũrĩkũ kĩũngano kĩngĩbatara kũmenyithio?
“MAKAANAGIE MBERE YA ANDŨ OTHE”
16. Kũringana na 1 Timotheo 5:20, Paulo eendaga kuuga atĩa rĩrĩa aahũthĩrire ciugo “mbere ya andũ”?
16 Thoma 1 Timotheo 5:20. Paulo aandĩkire ciugo icio kũrĩ Timotheo, ũrĩa warĩ mũthuri wa kĩũngano o take, akĩmwĩra ũhoro wĩgiĩ ũrĩa abatiĩ kũrũmbũyania na “andũ arĩa mamenyerete kwĩhia.” Hihi Paulo eendaga kuuga atĩa? Akiuga ciugo “mbere ya andũ” ndeendaga kuonania atĩ no nginya akorũo nĩ kĩũngano gĩothe kĩramenyithio. No aaragĩrĩria ũhoro wa o andũ arĩa mangĩkorũo mamenyete ũhoro wa mehia marĩa mekĩtwo, hihi arĩa meeyoneire mũndũ agĩka mehia macio kana arĩa we mwene eerire ũrĩa ekĩte. Athuri nĩ mamenyithagia andũ acio na njĩra ya ũũgĩ atĩ mũndũ ũcio nĩ ateithĩtio na akaheo mũkaana.
17. Mehia marĩa mekĩtwo mangĩkorũo mamenyekete nĩ andũ aingĩ kĩũngano-inĩ kana kuoneke ta marĩmenyeka-rĩ, nĩ kĩmenyithia kĩrĩkũ gĩthomagwo, na nĩkĩ?
17 Rĩmwe mehia marĩa mekĩtwo no makorũo mamenyekete nĩ andũ aingĩ kĩũngano-inĩ kana kuoneke ta marĩmenyeka. Hĩndĩ ta ĩyo, kũheana mũkaana “mbere ya andũ” nĩ kuuga kĩũngano gĩothe nĩ kĩbatiĩ kũmenyithio. Kwoguo mũthuri wa kĩũngano nĩ egũthomera kĩũngano kĩmenyithia kĩroiga atĩ mũrũ kana mwarĩ wa Ithe witũ ũcio nĩ aheo mũkaana. Nĩkĩ? Paulo aaugire ũũ: “Nĩguo ũndũ ũcio [ũtuĩke] mũkaana harĩ acio angĩ” nĩgetha matikagwe mehia-inĩ.
18. Athuri magĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa mwana mũbatithie eka mehia maritũ? (Ningĩ rora mbica.)
18 Ĩ mwana mũbatithie—ũtakinyĩtie mĩaka 18—angĩka mehia maritũ? Kĩama gĩa athuri kĩbatiĩ kũbanga athuri erĩ a kĩũngano maikare thĩ na mwana ũcio hamwe na aciari ake Akristiano. b Athuri acio nĩ marĩgeragia kũmenya nĩ makinya marĩkũ aciari a mwana ũcio moete ma kũmũteithia kwĩrira. Mwana ũcio angĩkorũo na mwerekera mwega na nĩ arerutanĩria kũrũmĩrĩra ũtaaro wa aciari ake, athuri acio no matue atĩ hatirĩ bata wa kuoya ikinya rĩngĩ na ũhoro ũcio ũkinye hau. Ma nĩ atĩ, aciari nĩo maheetwo ũigĩrĩrĩki ũrĩa mũnene wa kũrũnga ciana ciao. (Gũcok. 6:6, 7; Thim. 6:20; 22:6; Ef. 6:2-4) Thutha ũcio athuri nĩ marĩikaraga makĩaranagĩria na aciari, nĩguo matigĩrĩre atĩ mwana ũcio nĩ aramũkĩra ũteithio ũrĩa arabatara. Ĩ mwana mũbatithie angĩaga kwĩrira na athiĩ na mbere gwĩka mehia? Hĩndĩ ĩyo, kamĩtĩ ya athuri nĩ ĩgũikara thĩ nake hamwe na aciari ake Akristiano.
Mwana angĩka mehia maritũ, athuri erĩ a kĩũngano magĩrĩirũo gũikara thĩ na mwana ũcio hamwe na aciari ake Akristiano (Rora kĩbungo gĩa 18)
“JEHOVA ARĨ WENDO MUORORO MŨNO NA NĨ MŨIGUA THA”
19. Athuri a kĩũngano merutanagĩria atĩa kwĩgerekania na Jehova rĩrĩa mararũmbũyania na mũndũ wĩhĩtie?
19 Jehova erĩgagĩrĩra kamĩtĩ ya athuri ĩtigĩrĩre atĩ kĩũngano nĩ kĩaigwo kĩrĩ gĩtheru. (1 Kor. 5:7) No ningĩ athuri acio nĩ merutanagĩria ũrĩa wothe mangĩhota gũteithia mũndũ ũrĩa wĩhĩtie erire. Kwoguo athuri mekaga ũguo marĩ na mwerekera mwega, makĩhoka atĩ mũndũ ũcio nĩ egũcenjia. Nĩkĩ? Tondũ nĩ merutanagĩria kwĩgerekania na Jehova, o we ũrĩ “wendo muororo mũno na . . . mũigua tha.” (Jak. 5:11) Mũtũmwo Johana nĩ oonanirie mwerekera ta ũcio rĩrĩa aaugire ũũ: “Twana twakwa, ndĩramwandĩkĩra maũndũ maya nĩgetha mũtikehie. No rĩrĩ, mũndũ angĩhia, tũrĩ na mũteithia ũrĩ hamwe na Ithe witũ, nĩwe Jesu Kristo, ũrĩa mũthingu.”—1 Joh. 2:1.
20. Tũkaarĩrĩria ũndũ ũrĩkũ gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire?
20 Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ Akristiano amwe nĩ magaga kwĩrira. Kũngĩthiĩ ũguo, no mũhaka meherio kĩũngano-inĩ. Hihi athuri a kĩũngano marũmbũyanagia atĩa na andũ ta acio? Nĩ tũkaarĩrĩria ũndũ ũcio gĩcunjĩ-inĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire.
RWĨMBO NA. 103 Arĩithi nĩ Iheo
a Tene tũramĩĩtaga kamĩtĩ ya ciira. No tondũ gũtua ciira no ũndũ ũmwe tu harĩ maũndũ marĩa kamĩtĩ ĩyo ĩhingagia, rĩu tũrĩmĩĩtaga kamĩtĩ ya athuri handũ ha kamĩtĩ ya ciira.
b Angĩkorũo mwana ũcio ndarĩ na aciari, athuri mabatiĩ gũikara thĩ nake hamwe na arĩa mamũreraga angĩkorũo nĩ Akristiano, mũndũ wao wa famĩlĩ Mũkristiano, mwarimũ wake wa Bibilia, kana Mũkristiano ũngĩ mũgima ũrĩa mwana ũcio angĩigua arĩ na wĩyathi nake.
