1, 2. Petero eerĩgagĩrĩra andũ meke atĩa rĩrĩa Jesu aarutanaga Kaperinaumu, no nĩ atĩa gwathiire?

PETERO aarorire andũ arĩa maathikagĩrĩria Jesu thunagogi-inĩ kũu Kaperinaumu amakĩte. Aaikaraga taũni-inĩ ĩyo na no kuo biacara yake ya gũtega thamaki yarĩ, mwena wa rũgongo wa Iria rĩa Galili. O nao arata ake, andũ ao, na arĩa maarutithanagia wĩra nake maaikaraga kũu. Eerĩgagĩrĩra atĩ andũ a taũni ĩyo yao nĩ maangĩakũũranire atĩ Jesu nĩwe Mesia na makenere kwĩruta ũhoro wa Ũthamaki wa Ngai. No tiguo meekire.

² Andũ aingĩ nĩ maatigĩte gũthikĩrĩria. Amwe nĩ maareganaga na ndũmĩrĩri ĩrĩa Jesu aaheanaga. No ũndũ ũrĩa watangaga Petero makĩria nĩ ũrĩa arutwo amwe a Jesu meekire. Mationanagia gĩkeno ta kĩrĩa maarĩ nakĩo hau kabere gĩa kũmenya ma iria Jesu aarutanaga. Monekaga marĩ arakaru na marĩ na marũrũ. Amwe moigire atĩ ciugo cia Jesu ciarĩ cia kũmakania. Makiuma thunagogi-inĩ na magĩtiga gũtuĩka arũmĩrĩri a Jesu.—Thoma Johana 6:60, 66.

3. Wĩtĩkio wa Petero wamũteithirie gwĩka atĩa maita maigana ũna?

³ Rĩarĩ ihinda iritũ harĩ Petero na atũmwo arĩa angĩ. Petero ndaataũkĩirũo biũ nĩ ũrĩa Jesu oigĩte mũthenya ũcio. Nĩ aamenyaga kĩrĩa kĩngĩatũmĩte andũ marakario nĩ ciugo cia Jesu mangĩacinyitire o ũrĩa ciahanaga. Aangĩekire atĩa? Rĩtiarĩ riita rĩa mbere wĩhokeku wake harĩ Mwathi wake kũgerio na tirĩo rĩngĩarĩ rĩa mũico. Rekei tuone ũrĩa wĩtĩkio wa Petero wamũteithirie gũtũũria wĩhokeku o na acemania na moritũ ta macio.

4, 5. Nĩ maũndũ marĩkũ Jesu eekire maarĩ ngũrani na ũrĩa andũ meerĩgagĩrĩra?

⁴ Kaingĩ Petero nĩ aagegagio nĩ maũndũ marĩa Jesu oigaga na ageka. Rĩmwe na rĩmwe Mwathi wake oigaga na ageka maũndũ ngũrani na ũrĩa andũ meerĩgagĩrĩra. Mũthenya ũmwe tu  mbere ĩyo Jesu nĩ aahũnĩtie kĩrĩndĩ kĩnene na njĩra ya kĩama. Nao andũ acio makĩenda kũmũtua mũthamaki. No Jesu akĩgegia andũ aingĩ rĩrĩa aamorĩire na akĩra arutwo ake mahaice gatarũ mathiĩ Kaperinaumu. Ũtukũ ũcio rĩrĩa arutwo ake maathiaga Iria-inĩ rĩa Galili, Jesu nĩ aamagegirie rĩngĩ rĩrĩa aagerire igũrũ rĩa maĩ kũrĩ na rũhuho rũnene, akĩruta Petero ũndũ wa bata wĩgiĩ wĩtĩkio.

⁵ Rũcinĩ rũrũ rũngĩ makĩmenya atĩ kĩrĩndĩ kĩu nĩ kĩahaicĩte tũtarũ gĩkamarũmĩrĩra. No andũ acio matiarũmĩrĩire Jesu nĩguo merute maũndũ maingĩ makĩria, meendaga amahũnie rĩngĩ na njĩra ya kĩama. Jesu akĩmarũnga nĩ ũndũ wa kwenda indo cia kĩĩmwĩrĩ. (Joh. 6:25-27) Ndeereti ĩyo ĩgĩthiĩ na mbere thunagogi-inĩ kũu Kaperinaumu kũrĩa Jesu aarutanire ũndũ wa bata na njĩra ĩrĩa andũ mateerĩgagĩrĩra.

6. Jesu aahũthĩrire ngerekano ĩrĩkũ, na andũ meekire atĩa mamĩigua?

⁶ Jesu ndeendaga andũ mathiĩ kũrĩ we nĩ ũndũ wa kũheo irio tu. Eendaga mamenye atĩ Ngai nĩ angĩamaheire muoyo wa tene na tene mangĩaigire wĩtĩkio wao harĩ igongona rĩa Jesu na marũmĩrĩre kĩonereria gĩake. Nĩ ũndũ ũcio akĩmahe ngerekano ĩrĩa eringithanirie na mana, mũgate ũrĩa woimĩte igũrũ matukũ-inĩ ma Musa. Rĩrĩa amwe maareganire nake, akĩhũthĩra ngerekano ĩngĩ mangĩataũkĩirũo na ihenya, akĩmeera atĩ maabatiĩ kũrĩa mwĩrĩ wake na kũnyua thakame yake nĩguo makona muoyo. Andũ maigua ũguo, makĩrakara makĩria. Amwe makiuga ũũ: “Ũhoro ũcio wĩ hinya; nũ ũngĩhota kũũigua?” Arutwo aingĩ a Jesu magĩtiga kũmũrũmĩrĩra. *—Joh. 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Petero ataamenyete wĩgiĩ Jesu? (b) Petero aacokirie atĩa rĩrĩa Jesu oririe atũmwo kĩũria?

⁷ Petero angĩekire atĩa? No mũhaka o nake akorũo nĩ aatukanĩirũo aigua ciugo cia Jesu. Ndaamenyete atĩ no mũhaka Jesu angĩakuire nĩ getha ahingie wendi wa Ngai. Hihi Petero nĩ aaiguire ta angĩtiga kũrũmĩrĩra Jesu ta ũrĩa arutwo acio angĩ meekĩte? Aca, Petero aarĩ na ngumo ya bata ĩtaarĩ na arutwo acio angĩ. Nĩ ngumo ĩrĩkũ ĩyo?

⁸ Jesu aarorire atũmwo ake akĩmoria ũũ: “Mũkwenda gũthiĩ, o na inyuĩ?” (Joh. 6:67) O na gũtuĩka aamoririe marĩ othe, Petero nĩwe wacokirie. Kaingĩ nĩwe waambagĩrĩria kwaria. No kũhoteke nĩwe warĩ mũkũrũ gatagatĩ-inĩ kao. O na angĩkorũo  kĩu nĩkĩo kĩarĩ gĩtũmi gĩa gũkoragwo arĩ wa mbere kwaria kana aca, aarĩ mwaria gũkĩra arĩa angĩ, na ti kaingĩ aagaga kuuga ũndũ ũrĩa eeciragia. Ihinda-inĩ rĩrĩ, ũndũ ũrĩa eeciragia nĩ ciugo ici itangĩriganĩra: “Mwathani, tũgĩthiĩ kũrĩ ũ? Wee wĩ na ndeto cia muoyo wa tene na tene.”—Joh. 6:68.

9. Petero onanirie wĩhokeku harĩ Jesu atĩa?

⁹ Na githĩ ciugo icio ti cia kũhutia ngoro? Wĩtĩkio wa Petero harĩ Jesu nĩ wamũteithĩtie gũkũria ngumo ya bata mũno—wĩhokeku. Petero nĩ aamenyaga wega atĩ Jesu nĩwe warĩ Mũhonokia ũrĩa Jehova aaheanĩte na atĩ Jesu aahonokanagia kũgerera morutani make megiĩ Ũthamaki wa Ngai. Ningĩ nĩ aamenyaga atĩ o na angĩkorũo harĩ maũndũ ataataũkagĩrũo nĩmo, hatirĩ hangĩ angĩathiire angĩkorũo nĩ eendaga gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai na kũheo muoyo wa tene na tene.

10. Tũngĩĩgerekania atĩa na wĩhokeku wa Petero?

¹⁰ Hihi ũguo nĩguo wee ũiguaga? Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ andũ aingĩ ũmũthĩ moigaga atĩ nĩ mendete Jesu, no matikoragwo marĩ ehokeku harĩ we. Nĩguo tũkorũo tũrĩ ehokeku harĩ Jesu, tũbatiĩ kwenda morutani make ta ũrĩa Petero eekire. No mũhaka tũmamenye, tũtaũkĩrũo nĩmo, na tũtũũre kũringana namo o na rĩrĩa mangĩkorũo marĩ mũgarũ na mawoni maitũ. Gũkorũo tũrĩ ehokeku nokuo kũngĩtũma tũkona muoyo wa tene na tene ũrĩa Jesu endaga tũkagĩa naguo.—Thoma Thaburi 97:10.

11. Jesu aatwarire arũmĩrĩri ake kũ? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.)

¹¹ Kahinda kanini thutha ũcio, Jesu agĩthiĩ hamwe na atũmwo na arutwo amwe rũgendo rũraihu mwena wa rũgongo. Rĩmwe na rĩmwe gacũmbĩrĩ ga Kĩrĩma kĩa Herimoni kĩrĩa kĩarĩ mwena wa rũgongo biũ wa Bũrũri wa Kĩĩranĩro nĩ konekaga wega mũndũ arĩ Iria-inĩ rĩa Galili. O ũrĩa maagĩkuhagĩrĩria magereire hakuhĩ na icagi cia Kaisarea-kwa-Filipu noguo kĩonekaga wega makĩria. * Marĩ mwena ũcio ũrĩa moonaga ũthaka wa Bũrũri wa Kĩĩranĩro kĩanda kĩao, Jesu akĩmoria kĩũria kĩa bata.

12, 13. (a) Jesu eendaga kũmenya ũrĩa kĩrĩndĩ kĩamuonaga nĩkĩ? (b) Petero onanirie wĩtĩkio wa ma atĩa kũgerera macokio make?

¹² Aamoririe ũũ: “Andũ a kĩrĩndĩ manduaga ũ?” No tũhũũre mbica Petero akĩrora Jesu agegetio o rĩngĩ nĩ ũũgĩ mũingĩ na wendo  wa Mwathi wake. Jesu eendaga kũmenya andũ meeciragia aarĩ ũ. Arutwo ake makĩmũcokeria makĩmwĩra mawoni mahĩtanu marĩa andũ maarĩ namo megiĩ Jesu. No harĩ ũndũ ũngĩ Jesu eendaga kũmenya. Hihi arũmĩrĩri ake a hakuhĩ o nao maarĩ na mawoni ta macio? Akĩmoria ũũ: “Ĩ, inyuĩ na inyuĩ-rĩ, mũnduaga ũ?”—Luk. 9:18-20.

¹³ O rĩngĩ Petero nĩwe warĩ wa mbere gũcokia. Aaririe arĩ na ũmĩrĩru akiuga mawoni ma aingĩ ao. Akĩmũcokeria akĩmwĩra atĩrĩ, “Wee nĩwe Kristo ũrĩa wa Ngai.” No tũhũũre mbica Jesu akĩonia Petero atĩ nĩ aakenagio nĩwe na akĩmũgaathĩrĩria. Jesu akĩririkania Petero atĩ Jehova Ngai nĩwe watũmĩte andũ arĩa marĩ na wĩtĩkio wa ma mataũkĩrũo nĩ ũrutani ũcio no ti mũndũ. Petero nĩ aateithĩtio gũtaũkĩrũo nĩ ĩmwe ya ma iria cia bata makĩria Jehova aaguũrĩtie ĩgiĩ gũkũũrana Kristo, kana Mesia ũrĩa weranĩirũo.—Thoma Mathayo 16:16, 17.

14. Jesu eehokeire Petero mawĩra marĩkũ ma bata?

¹⁴ Kristo ũcio nĩwe wetĩtwo nĩ ũrathi ũmwe ihiga rĩrĩa rĩngĩaregirũo nĩ aaki. (Thab. 118:22; Luk. 20:17) Ũrathi ta ũcio nĩguo Jesu aaragĩrĩria rĩrĩa oigire atĩ Jehova nĩ angĩkaahanda kĩũngano igũrũ rĩa ihiga, rĩrĩa Petero aakoretwo amenya atĩ nĩrĩo Kristo. Agĩcoka akĩĩhokera Petero mawĩra ma bata thĩinĩ wa kĩũngano kĩu. Ũguo ti kuuga atĩ Jesu aatuire Petero mũnene wa arĩa angĩ ta ũrĩa andũ amwe meciragia no nĩ wĩra aamuongereire. Aaheire Petero “ihingũro cia ũthamaki.” (Mat. 16:19) Warĩ wĩra wa Petero kũhingũrĩra andũ arĩa angĩ magĩe mwĩhoko wa gũgatonya Ũthamaki-inĩ wa Ngai. Wa mbere kũrĩ Ayahudi, wa kerĩ kũrĩ Asamaria, na marigĩrĩrio-inĩ kũrĩ andũ a Ndũrĩrĩ kana arĩa mataarĩ Ayahudi.

15. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Petero akaanie Jesu, na aamwĩrire atĩa?

¹⁵ O na kũrĩ ũguo, thutha-inĩ Jesu aacokire akiuga atĩ andũ arĩa mangĩkaheo indo nyingĩ nĩ mangĩgetio iria nyingĩ, na Petero aarĩ ũmwe wao. (Luk. 12:48) Jesu aathire na mbere kũguũria ma cia bata ciĩgiĩ Mesia, nginya atĩ nĩ angĩkanyamario na oragĩrũo Jerusalemu. Petero ndaakenirio nĩ ciugo icio. Eetire Jesu keheri-inĩ akĩmũkaania, akĩmwĩra ũũ: “Ũroaga gwĩkwo ũguo, Mwathani: maũndũ macio matikanagũkore o rĩ o rĩ.”—Mat. 16:21, 22.

16. Jesu aarũngire Petero atĩa, na nĩ ũtaaro ũrĩkũ tũngĩhũthĩra kuumana na ciugo ciake?

 ¹⁶ Petero eeciragia atĩ nĩ gũteithia aateithagia Jesu, kwoguo no mũhaka akorũo nĩ aamakirio nĩ macokio ma Jesu. Jesu eehũgũrire akĩrora arutwo arĩa angĩ arĩa hihi maarĩ na mawoni ta ma Petero, akiuga ũũ: “Coka na thutha wakwa, Shaitani: wee ũrĩ mũ’hĩngithia, nĩ ũndũ ndwĩciragia maũndũ marĩa ma Ngai, tiga ma andũ.” (Mat. 16:23; Mar. 8:32, 33) Ciugo cia Jesu irĩ na ũtaaro tũngĩhũthĩra ithuothe. Nĩ ũndũ mũhũthũ mũno gwĩtĩkĩria mwĩcirĩrie wa ũmũndũ ũtũtongorie handũ ha mwĩcirĩrie wa Ngai. Tũngĩka ũguo, o na rĩrĩa tũreciria atĩ nĩ gũteithia tũrateithia mũndũ, no tũkorũo tũkĩmwĩkĩra ngoro eke wendi wa Shaitani handũ ha wa Ngai tũtekũmenya. No Petero eekire atĩa?

17. Jesu eendaga kuuga atĩa rĩrĩa eerire Petero “Coka na thutha wakwa”?

¹⁷ No nginya Petero akorũo nĩ aamenyire atĩ Jesu ndaamwĩtaga Shaitani ũrĩa Mũcukani. Ciugo iria Jesu eerire Petero ticio eerĩte Shaitani. Jesu eerĩte Shaitani ũũ: “Thiĩ, ndiga”; no eerire Petero, “Coka na thutha wakwa.” (Mat. 4:10) Jesu ndoigire atĩ ndekwenda ũhoro wa mũtũmwo ũcio rĩngĩ. Nĩ onete ngumo njega thĩinĩ wake kwoguo nĩ kũrũnga aarũngaga mwĩcirĩrie mũhĩtanu wa Petero ũndũ-inĩ ũcio. Handũ ha gũtuĩka mũhĩnga harĩ Mwathi wake, Petero aabataraga gũcoka thutha wake na njĩra ya kũmũnyita mbaru.

18. Petero onanirie wĩhokeku atĩa, na tũngĩĩgerekania nake atĩa?

¹⁸ Hihi Petero nĩ aakararirie kana akĩiga marakara ngoro-inĩ? Aca, eetĩkĩrire ũtaaro ũcio enyihĩtie. Na njĩra ĩyo akĩonania wĩhokeku o rĩngĩ. Arũmĩrĩri othe a Kristo nĩ mabataraga kũrũngwo rĩmwe na rĩmwe. Tũngĩĩtĩkagĩra gũtaarũo twĩnyihĩtie na tũkeruta kuumana na ũtaaro ũcio nĩ tũrĩkuhagĩrĩria Jesu Kristo na Ithe, Jehova Ngai.—Thoma Thimo 19:20.

19. Jesu aagwetire ciugo irĩkũ cia kũgegania na kwahoteka Petero eeciragia atĩa?

¹⁹ Thutha wa kahinda, Jesu akĩgweta ciugo ici ingĩ cia kũgegania: “Ngũmwĩra atĩrĩ na ma, Atĩ andũ aya marũngiĩ haha, nĩharĩ amwe ao matagacama gĩkuũ o na atĩa, mataambĩte kuona  Mũrũ wa mũndũ agĩũka e na ũthamaki wake.” (Mat. 16:28) Hatarĩ nganja Petero nĩ eeyũragia ũrĩa ciugo icio cia Jesu ciendaga kuonania. No gũkorũo eeciragia atĩ nĩ angĩorirũo nĩ mĩeke ĩyo ya mwanya nĩ ũndũ wa ũrĩa aakoretwo ahĩtia na akarũngwo.

20, 21. (a) Taarĩria ũndũ ũrĩa Petero onire. (b) Ndeereti ya Jesu na andũ acio erĩ yateithirie Petero atĩa?

²⁰ Thutha wa kĩndũ kiumia kĩmwe, Jesu agĩtwara Jakubu, Johana, na Petero “kĩrĩma-inĩ kĩraya,” hihi kĩa Herimoni, kĩrĩa gĩtaarĩ haraihu. Kwahoteka kwarĩ ũtukũ tondũ arutwo acio atatũ maarĩ na toro. No rĩrĩa Jesu aahoyaga, gũgĩkĩka ũndũ watũmire mathirũo nĩ toro.—Mat. 17:1; Luk. 9:28, 29, 32.

²¹ Jesu akĩambĩrĩria kũgarũrũka makĩmuonaga. Ũthiũ wake ũgĩcangarara nginya ũgĩkenga ta riũa. Nguo ciake nacio ikĩerũha cwa. Hagĩcoka hakiumĩra andũ erĩ me hamwe na Jesu, ũmwe aarũgamagĩrĩra Musa na ũcio ũngĩ Elija. Makĩaria nake “ũhoro  wa ikua rĩake rĩrĩa akiriĩ gũkuĩra Jerusalemu.” Petero akĩmenya atĩ nĩ aahĩtĩtie rĩrĩa eecirĩtie atĩ Jesu ndangĩanyamarĩkire na akue.—Luk. 9:30, 31.

22, 23. (a) Petero onanirie ũcanjamũku na ũtugi atĩa? (b) Petero, Jakubu, na Johana maagĩire na kĩrathimo kĩrĩkũ kĩngĩ ũtukũ ũcio?

²² Petero akĩigua enda mũno gũkorũo hamwe nao na hihi atũme ũndũ ũcio ũthiĩ na mbere. Gũkĩoneka ta Musa na Elija maatigaga Jesu. Nĩ ũndũ ũcio Petero akiuga ũũ: “Mũnene witũ, nĩtwagĩrĩirũo nĩ gũikara gũkũ; reka twake ithũnũ ithatũ, kĩmwe gĩaku, na kĩmwe kĩa Musa, na kĩmwe kĩa Elija.” Hatarĩ nganja athuri acio moonekete kĩoneki-inĩ, arĩa maarũgamagĩrĩra ndungata igĩrĩ cia Jehova ciakuĩte tene matiabataraga ithũnũ. Petero ndaambĩte gwĩciria wega atanagweta ciugo icio. O na kũrĩ ũguo-rĩ, githĩ tũtiguaga tũgucĩrĩirio nĩwe nĩ ũndũ wa ũcanjamũku na ũtugi wake?—Luk. 9:33.

²³ Petero, Jakubu, na Johana nĩ maagĩire na kĩrathimo kĩngĩ ũtukũ ũcio. Maahumbĩrirũo nĩ itu marĩ kũu kĩrĩma-inĩ, na makĩigua mũgambo wa Jehova woima thĩinĩ wa itu rĩu. Oigire ũũ: “Ũyũ nĩwe Mũrũ wakwa, o ũrĩa ndĩĩthurĩire: mũiguagei.” Kĩoneki gĩgĩthira, magĩtigwo marĩ oiki na Jesu kĩrĩma-inĩ.—Luk. 9:34-36.

24. (a) Kĩoneki kĩa Jesu kũgarũrũka gĩateithirie Petero atĩa? (b) Tũngĩgunĩka atĩa kuumana na kĩoneki kĩu?

²⁴ Kĩoneki kĩu kĩa Jesu kũgarũrũka kĩarĩ kĩrathimo harĩ Petero na harĩ ithuĩ. Thutha-inĩ Petero nĩ aandĩkire ũhoro wa gĩtĩo kĩrĩa aarĩ nakĩo ũtukũ ũcio gĩa kuona Jesu arĩ mũthamaki ũrĩ na riri na gĩa gũtuĩka ũmwe wa arĩa ‘meyoneire na maitho mao ũkaru wake.’ Kĩoneki kĩu kĩonanirie ũũma wa morathi maingĩ ma Kiugo kĩa Ngai na gĩgĩĩkĩra wĩtĩkio wa Petero hinya nĩgetha akaahota gwĩtiria moritũ marĩa mangĩokire thutha-inĩ. (Thoma 2 Petero 1:16-19.) O na ithuĩ no twĩkĩrũo hinya nĩ kĩoneki kĩu ta Petero tũngĩtũũra tũrĩ ehokeku harĩ Mwathi ũrĩa Jehova athuurĩte, tũkeruta kuumana nake, tũgetĩkĩra ũtaaro wake, na tũkamũrũmagĩrĩra tũrĩ na wĩnyihia.