Danieli 2:1-49
-
Mũthamaki Nebukadineza kũrota kĩroto gĩatũmaga atangĩke (1-4)
-
Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe mũũgĩ wahotire gũtaũra kĩroto kĩu (5-13)
-
Danieli gwetha ũteithio kuuma kũrĩ Ngai (14-18)
-
Rũgooco kũrĩ Ngai nĩ ũndũ wa kũguũria hitho ĩyo (19-23)
-
Danieli kwĩra mũthamaki kĩroto gĩake (24-35)
-
Kĩroto gũtaarĩrio (36-45)
-
Ihiga rĩa Ũthamaki kũhehenja mũhianano (44, 45)
-
-
Danieli kũheo gĩtĩo nĩ mũthamaki (46-49)
2 Mwaka-inĩ wa kerĩ wa ũthamaki wake, Nebukadineza nĩ aarotire iroto cigana ũna, na nĩ aatangĩkaga* mũno+ nginya akorũo nĩ toro.
2 Kwoguo mũthamaki akĩheana watho atĩ ago, aragũri, arogi, na Akalidei* metwo nĩguo meere mũthamaki iroto icio aarotete. Nĩ ũndũ ũcio makĩingĩra na makĩrũgama mbere ya mũthamaki.+
3 Nake mũthamaki akĩmeera atĩrĩ: “Nĩ ndotete kĩroto, na nĩ ndĩratangĩka* tondũ nĩ ndĩrenda kũmenya ũndũ ũrĩa ndotete.”
4 Akalidei magĩcokeria mũthamaki na rũthiomi rwa Kĩaramu makĩmwĩra ũũ:*+ “Atĩrĩrĩ mũthamaki, ũrotũũra nginya tene na tene. Ĩra ndungata ciaku kĩroto kĩu, na nĩ tũgũgũtaarĩria ũrĩa kiugĩte.”
5 Nake mũthamaki akĩra Akalidei acio atĩrĩ: “Kiugo gĩakwa kĩa mũthia nĩ gĩkĩ: Angĩkorũo mũtikũnjĩra kĩroto kĩu, o hamwe na ũrĩa kiugĩte, mũgũtinangio tũcunjĩ tũcunjĩ, na nyũmba cianyu ituwo cioro cia mũingĩ.*
6 No mũngĩnjĩra kĩroto kĩu na ũrĩa kiugĩte, nĩ ngũmũhe iheo na ngerenwa o na gĩtĩo kĩnene.+ Kwoguo njĩrai kĩroto kĩu na ũrĩa kiugĩte.”
7 Nao magĩcokia riita rĩa kerĩ makiuga atĩrĩ: “Mũthamaki nĩ ere ndungata ciake kĩroto kĩu, na nĩ tũgũtaarĩria ũrĩa kiugĩte.”
8 Nake mũthamaki akĩmeera: “Nĩ ndĩramenya wega atĩ nĩ ihinda mũrenda rĩhĩtũke, tondũ nĩ mũramenya kiugo gĩakwa kĩa mũthia.
9 Mwaga kũnjĩra kĩroto kĩu, iherithia rĩanyu inyuothe no rĩmwe. No inyuĩ mũrĩkanĩire kũnjĩra ũndũ wa maheeni na ũtarĩ wa ma nginya rĩrĩa maũndũ marĩcenjia. Kwoguo njĩrai kĩroto kĩu, na nĩ ngũmenya atĩ no mũhote gũtaarĩria ũrĩa kiugĩte.”
10 Nao Akalidei acio magĩcokeria mũthamaki makĩmwĩra atĩrĩ: “Gũtirĩ mũndũ thĩinĩ wa thĩ* ũngĩhota gwĩka ũguo mũthamaki arenda, tondũ gũtirĩ mũthamaki ũrĩ hinya o na kana ngavana ũrĩ woria mũndũ mũgo kana mũragũri kana Mũkalidei o wothe eke ũndũ ta ũcio.
11 Ũndũ ũcio mũthamaki arenda wĩkwo nĩ mũritũ, na gũtirĩ mũndũ wĩ muoyo ũngĩhota kwĩra mũthamaki ũndũ ũcio tiga ngai, o icio itaikaraga gatagatĩ-inĩ ka andũ.”*
12 Mũthamaki aigua ũguo akĩnyitwo nĩ mangʼũrĩ manene na agĩathana atĩ andũ arĩa othe ogĩ a Babuloni manangwo.+
13 Rĩrĩa watho ũcio waheanirũo na andũ acio ogĩ maarĩ hakuhĩ kũũragwo, o na Danieli hamwe na arata ake nĩ maacaririo nĩgetha moragwo.
14 Hĩndĩ ĩyo Danieli na njĩra ya ũũgĩ o akĩĩmenyagĩrĩra, nĩ aaririe na Arioku ũrĩa warĩ mũnene wa arangĩri a mũthamaki, o ũcio wathiaga kũũraga andũ acio ogĩ a Babuloni.
15 Akĩũria Arioku ũcio warĩ mũnene wa kwa mũthamaki atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte mũthamaki aheane watho mũrũrũ ũguo?” Nake Arioku akĩmenyithia Danieli ũhoro ũcio.+
16 Nĩ ũndũ ũcio Danieli akĩingĩra kũrĩ mũthamaki na akĩmũũria amũhe ihinda nĩgetha amũtaarĩrie kĩroto kĩu.
17 Danieli agĩcoka agĩthiĩ nyũmba-inĩ yake na akĩra arata ake Hanania, Mishaeli, na Azaria ũhoro ũcio.
18 Akĩmeera mahoe Ngai wa igũrũ amaiguĩre tha ũhoro-inĩ wĩgiĩ hitho ĩyo, nĩgetha Danieli na arata ake matikae kwanangwo hamwe na andũ acio angĩ ogĩ a Babuloni.
19 Nayo hitho ĩyo ĩkĩguũrĩrio Danieli thĩinĩ wa kĩoneki ũtukũ.+ Nĩ ũndũ ũcio, Danieli akĩgooca Ngai wa igũrũ.
20 Danieli akiuga atĩrĩ:
“Rĩĩtwa rĩa Ngai rĩrogoocwo tene na tene,*Tondũ ũũgĩ na ũhoti nĩ ciake wiki.+
21 Nĩ agarũraga mahinda o na imera,+Akeheria athamaki na akahanda athamaki,+Andũ arĩa ogĩ nĩ amaheaga ũũgĩ na arĩa marĩ na ũtaũku akamahe ũmenyo.+
22 Nĩ aguũragia maũndũ marĩa marikĩru na marĩa mahithe,+Nĩ amenyaga ũndũ ũrĩa ũrĩ nduma-inĩ,+Na ũtheri ũtũũranagia hamwe nake.+
23 Nĩ ndĩragũcokeria ngatho na ngakũgooca, wee Ngai wa maithe maitũ ma tene,Tondũ nĩ ũũheete ũũgĩ o na hinya.
Na rĩu nĩ ũũmenyithĩtie ũndũ ũrĩa tũkũhoete;Nĩ ũtũmenyithĩtie ũndũ ũrĩa ũratũma mũthamaki atangĩke.”+
24 Danieli agĩcoka agĩthiĩ kũrĩ Arioku, o ũcio waamũrĩtwo nĩ mũthamaki nĩguo orage andũ arĩa ogĩ a Babuloni,+ akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndũkorage mũndũ o na ũmwe mũũgĩ wa Babuloni. Ndwara ũnyingĩrie mbere ya mũthamaki, na nĩ ngũtaarĩria mũthamaki kĩroto kĩu.”
25 O na ihenya Arioku agĩtwara Danieli akĩmũingĩria mbere ya mũthamaki na akĩmwĩra ũũ: “Nĩ ndona mũndũ harĩ andũ arĩa maathamĩirio gũkũ kuuma Juda+ ũngĩhota gũtaarĩria mũthamaki kĩroto kĩu.”
26 Mũthamaki akĩũria Danieli o ũcio wetagwo Beliteshazaru+ atĩrĩ: “No ũhote kũna kũũmenyithia kĩroto kĩrĩa ndonire o na ũrĩa kiugĩte?”+
27 Nake Danieli akĩra mũthamaki ũũ: “Gũtirĩ mũndũ gatagatĩ-inĩ ka andũ arĩa ogĩ, aragũri, ago, kana atuĩria a njata ũngĩhota kwĩra mũthamaki hitho ĩyo aroria.+
28 No igũrũ nĩ kũrĩ Ngai Mũguũria wa hitho,+ na nĩ amenyithĩtie Mũthamaki Nebukadineza maũndũ marĩa mageekĩka ihinda-inĩ rĩa mũthia rĩa matukũ. Gĩkĩ nĩkĩo kĩroto gĩaku, na ici nĩcio cioneki iria ciokire mũtwe-inĩ waku rĩrĩa wakomete ũrĩrĩ-inĩ waku:
29 “Ũrĩ ũrĩrĩ-inĩ waku, wee mũthamaki, meciria maku nĩ meerekeire maũndũ-inĩ marĩa mageekĩka ihinda rĩrĩa rĩũkĩte, nake Mũguũria wa hitho nĩ akũmenyithĩtie maũndũ marĩa mageekĩka.
30 Ĩndĩ niĩ ndinaguũrĩrio hitho ĩyo atĩ tondũ ndĩ na ũũgĩ mũingĩ gũkĩra mũndũ o wothe ũrĩ muoyo; handũ ha ũguo, nguũrĩirio nĩgetha ndaarĩrie mũthamaki ũrĩa yugĩte nĩguo ũmenye methugunda marĩa marĩ ngoro-inĩ yaku.+
31 “Wee mũthamaki nĩ kwĩrorera weroragĩra, na ũkĩona mũhianano mũnene. Mũhianano ũcio, o ũcio warĩ mũnene na wahenagia mũno, warũgamĩte mbere yaku, na mũhianĩre waguo warĩ wa kũmakania.
32 Mũtwe wa mũhianano ũcio warĩ wa thahabu ĩrĩa njega,+ gĩthũri na moko maguo ciarĩ cia betha,+ nda na ciero ciaguo ciarĩ cia gĩcango,+
33 magũrũ maguo maarĩ ma kĩgera,+ na makinya maguo maarĩ ma kĩgera gĩtukanĩte na rĩũmba.*+
34 Ũkĩĩrorera nginya ũkĩona ihiga rĩkĩrengwo, no ti na moko ma mũndũ, na rĩkĩgũtha mũhianano ũcio makinya-inĩ maguo ma kĩgera na rĩũmba na rĩkĩmamemenda.+
35 Hĩndĩ ĩyo kĩgera kĩu, rĩũmba, gĩcango, betha, na thahabu, ciothe ikĩmemendwo na ikĩhaana o ta mahuti marĩa mombũragwo kuuma kĩhuuhĩro-inĩ hĩndĩ ya ũrugarĩ, na rũhuho rũgĩcihuruta ikĩehera ũũ atĩ gũtirĩ kĩndũ gĩacio kĩngĩonekire. No ihiga rĩu rĩagũthire mũhianano ũcio rĩgĩtuĩka kĩrĩma kĩnene, na rĩkĩiyũra thĩ yothe.
36 “Kĩu nĩkĩo kĩroto, na rĩu nĩ tũgũtaarĩria mũthamaki ũrĩa kiugĩte.
37 Wee mũthamaki, o wee mũthamaki wa athamaki, ũrĩa Ngai wa igũrũ aheete ũthamaki,+ ũhoti, hinya, na riri,
38 o na akaneana andũ kũrĩa guothe matũũraga guoko-inĩ gwaku, o ũndũ ũmwe na nyamũ cia gĩthaka na nyoni cia rĩera-inĩ,* o wee atuĩte mwathani wacio ciothe+—wee nĩwe mũtwe ũcio wa thahabu.+
39 “No thutha waku nĩ gũkaarahũka ũthamaki ũngĩ,+ ũtagaakorũo na hinya ta waku; gũcoke kũgĩe ũthamaki ũngĩ wa gatatũ, wa gĩcango, ũrĩa ũgaathana thĩ yothe.+
40 “Ha ũhoro wa ũthamaki wa kana, ũgaakorũo na hinya ta kĩgera.+ Nĩ gũkorũo o ta ũrĩa kĩgera kĩmemendaga na gĩkahehenja indo iria ingĩ ciothe, o ta kĩgera kĩrĩa kĩhehenjaga, nĩ ũkaamemenda na ũhehenje mothamaki macio mothe.+
41 “Ningĩ o ta ũrĩa woonire makinya na twara ithondeketwo na rĩũmba rĩa mũũmbi wa nyũngũ rĩtukanĩte na kĩgera, ũthamaki ũcio ũgaakorũo ũgayũkanĩte, no gĩcunjĩ kĩmwe kĩa ũthamaki ũcio gĩgaakorũo kĩũmĩte o ta kĩgera, o ta ũrĩa woonire kĩgera gĩtukanĩte na rĩũmba rĩororo.
42 Na o ta ũrĩa twara twa makinya twarĩ twa kĩgera gĩtukanĩte na rĩũmba, no taguo ũthamaki ũcio ũgaakorũo na hinya maũndũ-inĩ mamwe na maũndũ-inĩ mangĩ ũkaga hinya.
43 O ta ũrĩa woonire kĩgera gĩtukanĩte na rĩũmba rĩororo, icunjĩ ciaguo igaakorũo itukanĩte na andũ;* ĩndĩ itikaanyitana, o ta ũrĩa kĩgera gĩtangĩnyitana na rĩũmba.
44 “Matukũ-inĩ ma athamaki acio, Ngai wa igũrũ nĩ akaahanda ũthamaki+ ũrĩa gũtarĩ hĩndĩ ũkaanangwo.+ Na ũthamaki ũcio ndũkaaneanwo kũrĩ andũ angĩ.+ Nĩ ũkaamemenda na ũniine mothamaki macio mothe,+ na noguo wiki ũgaatũũra wĩhandĩte tene na tene,+
45 o ta ũrĩa woonire atĩ ihiga nĩ rĩarengirũo kuuma kĩrĩma-inĩ no ti na moko ma mũndũ, narĩo rĩkĩmemenda kĩgera, gĩcango, rĩũmba, betha, o na thahabu.+ Ngai Ũrĩa Mũnene nĩ amenyithĩtie mũthamaki maũndũ marĩa mageekĩka ihinda rĩũkĩte.+ Kĩroto kĩu nĩ kĩa ma, na ũtaũri wakĩo nĩ wa kwĩhokeka.”
46 Nake mũthamaki Nebukadineza akĩĩgũithia thĩ agĩturumithia ũthiũ wake thĩ mbere ya Danieli na akĩmũhe gĩtĩo kĩnene. Na akĩruta watho atĩ aheo kĩheo na acinĩrũo ũbumba.
47 Mũthamaki akĩra Danieli atĩrĩ: “Hatarĩ nganja Ngai waku nĩ Ngai ũkĩrĩte ngai iria ingĩ ciothe na Mwathani wa athamaki na Mũguũria wa hitho, tondũ nĩ wahota kũnguũrĩria hitho ĩyo.”+
48 Ningĩ mũthamaki agĩtũũgĩria Danieli na akĩmũhe iheo nyingĩ njega, na akĩmũtua mwathi wa gĩcigo gĩothe kĩa Babuloni+ na mũtongoria ũrĩa mũnene wa andũ arĩa othe ogĩ a Babuloni.
49 Nake Danieli akĩhoya mũthamaki athuure Shadraka, Meshaki, na Abedinego+ marũgamagĩrĩre gĩcigo kĩu kĩa Babuloni na mũthamaki agĩka ũguo, no Danieli aatungataga nyũmba-inĩ ya mũthamaki.
Tũũhoro twa magũrũ-inĩ
^ Ũkk., “roho wake nĩ watangĩkaga.”
^ Kĩu kĩarĩ gĩkundi kĩa andũ maarĩ na ũhoti wa kũratha ũhoro wa mahinda mokĩte na gũtuĩria njata.
^ Ũkk., “roho wakwa nĩ ũratangĩka.”
^ Da 2:4b nginya 7:28, yaandĩkĩtwo na Kĩaramu kĩambĩrĩria-inĩ.
^ Kana hihi, “mborera; hĩba cia mai.”
^ Kana “thĩ nyũmũ.”
^ Ũkk., “hamwe na mĩĩrĩ ya nyama.”
^ Kana “kuuma tene nginya tene.”
^ Kana “rĩũmba rĩcine (rĩkũmbe).”
^ Kana “nyoni cia igũrũ.”
^ Kana “rũciaro rwa andũ,” ũguo nĩ kuuga, andũ a kĩrathi gĩa thĩ.
