1. Na wapi beto lenda zaba mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa?

KETI nge me landaka bansangu na televizio to na radio mpi na nima nge kudiyula nde: ‘Nsi-ntoto yai ke kwenda na wapi?’ Mambu ya mpasi mpi ya nku ke salama mingi kibeni, yo yina bantu mingi ke ndima nde beto me kuma pene-pene ya nsuka ya nsi-ntoto. Keti yo kele kieleka? Keti bantu lenda zaba mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa? Ee. Ata bantu lenda tuba ve na ntwala mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa, Yehowa Nzambi lenda sala yo. Na Biblia, yandi ke zabisa beto mambu yina ta salama na bilumbu ke kwisa sambu na bantu mpi sambu na ntoto.—Yezaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Balongoki ya Yezu vandaka na mfunu ya kuzaba nki, mpi nki mvutu yandi pesaka bo?

² Ntangu Biblia ke tubila nsuka ya nsi-ntoto, yo ke tubila nsuka ya mambu ya mbi kansi yo ke tubaka ve nde ntoto yai ta fwa. Yezu longaka bantu nde Kimfumu ya Nzambi ta yala ntoto ya mvimba. (Luka 4:43) Balongoki na yandi sosaka kuzaba ntangu yina Kimfumu ta kwisa, yo yina bo yulaka yandi nde: “Inki ntangu mambu yai ta salama, mpi nki ta vanda kidimbu ya kukala na nge mpi ya nsukilu ya ngidika ya bima?” (Matayo 24:3) Yezu songaka bo ve kilumbu yina yo ta salama, kansi yandi zabisaka bo mambu yina ta salama na ntwala ya nsuka ya nsi-ntoto. Mambu yina Yezu tubaka nde yo ta salama, ke na kusalama bubu yai.

³ Na kapu yai, beto ta tubila mambu yina ke monisa  nde beto ke zinga na bilumbu yina kele na ntwala ya nsuka ya nsi-ntoto. Ntete, beto ta tubila bitumba yina salamaka na zulu sambu beto bakisa sambu na nki mambu ke kuma kaka mbi awa na ntoto.

4, 5. (a) Ntangu Yezu kumaka Ntotila, inki salamaka na zulu ntangu fioti na nima? (b) Na kutadila Kusonga 12:12, inki salamaka na ntoto na nima ya kulosa Satana awa na ntoto?

⁴ Na Kapu ya nana, beto longukaka nde Yezu kumaka Ntotila na zulu na 1914. (Daniele 7:13, 14) Mukanda ya Kusonga ke zabisa beto mambu yina salamaka: “Bitumba basikaka na zulu: Mikaele [disongidila, Yezu] mpi bawanzio na yandi nwanaka ti dragoni [Satana], mpi dragoni ti bawanzio na yandi nwanaka.” * Satana ti bademo na yandi nungaka ve mpi bo losaka bo na ntoto. Yindula kiese yina bawanzio waka! Kansi, inki beto lenda tuba sambu na bantu awa na ntoto? Biblia tubaka nde yo ta vanda ntangu mosi ya mpasi sambu na bantu. Sambu na nki? Sambu Diabulu kele na makasi ya ngolo, “sambu yandi me zaba nde yandi kele ti ntangu fioti.”—Kusonga 12:7, 9, 12.

⁵ Diabulu ke basisa bampasi mingi kibeni na ntoto. Yandi kele na makasi sambu yandi me bikala ti ntangu fioti na ntwala nde Nzambi kufwa yandi. Beto tadila mambu yina Yezu tubaka nde yo ta salama na bilumbu ya nsuka.—Tala Noti 24.

6, 7. Inki beto lenda tuba sambu na bitumba mpi nzala ya beto ke mona bubu yai?

⁶ Bitumba. Yezu tubaka nde: “Insi mosi ta nwanisa insi ya nkaka mpi kimfumu mosi ta nwanisa kimfumu ya nkaka.” (Matayo 24:7) Na bilumbu na beto, bantu  mingi me fwaka na bitumba kuluta bansungi yonso ya nkaka. Rapore ya me katuka na Iniversite mosi (Worldwatch Institute) ke monisa nde, banda 1914 bantu kuluta bamilio 100 me fwaka na bitumba. Ntalu ya bantu yina me fwaka na bitumba banda na mvu 1 900 tii na mvu 2 000, me luta mbala tatu ntalu ya bantu yina fwaka na bitumba yonso yina salamaka banda na mvu-nkama ya ntete ya ntangu na beto tii na 1899. Yindula kinsukami mpi bampasi yina bitumba me natilaka bantu mingi!

⁷ Nzala. Yezu tubaka nde: “Nzala ta vanda.” (Matayo 24:7) Ata madia ke kuma mingi bubu yai kuluta bamvula me luta, bantu mingi kele ve ti madia. Sambu na nki? Sambu bo kele ve ti mbongo ya kufwana sambu na kusumba madia to ntoto ya kukuna bima. Bamilio mingi ya bantu kele ti mbongo fioti ya kuzingila. Kimvuka Yina Ke Talaka Mambu ya Mavimpi na Nsi-Ntoto (Organisation mondiale de la santé) ke tuba nde, konso mvula bamilio ya bana-fioti ke fwaka mingi-mingi sambu bo kele ve ti madia ya kufwana ya lenda sala nde bo vanda ti mavimpi ya mbote.

8, 9. Inki ke monisa nde bambikudulu ya Yezu ya me tala kunikana ya ntoto mpi maladi ke lungana?

 ⁸ Kunikana ya ntoto. Yezu tubaka na ntwala nde: “Ntoto ta nikana ngolo.” (Luka 21:11) Bubu yai, yo ke monana nde konso mvula ntoto ta nikanaka ngolo. Banda mvu 1900, bantu kuluta bamilio zole me fwaka na kunikana ya ntoto. Ata bubu yai ba-apareyi ke sadisa bantu na kuzaba na ntwala ntangu yina ntoto ta nikana, bantu ke fwa kaka mingi.

⁹ Maladi. Yezu tubaka na ntwala nde “kipupa” ta vanda. Bamaladi ya ngolo ta panzana nswalu mpi ta fwa bantu mingi. (Luka 21:11) Ata minganga me longuka mutindu ya kusansa bamaladi mingi, kele kaka ti bamaladi yina me konda nkisi. Nkutu, rapore mosi ke monisa nde konso mvula bamilio ya bantu ke fwa na bamaladi bonso tiberkiloze, malaria, mpi kolera. Diaka minganga me mona bamaladi 30 ya mpa, mpi ya nkaka na kati na yo me konda nkisi.

10. Inki mutindu 2 Timoteo 3:1-5 ke lungana bubu yai?

¹⁰ Na 2 Timoteo 3:1-5, Biblia ke tuba nde: “Na bilumbu ya nsuka  bantangu ya mpasi mpi ya nku ta vanda.” Ntumwa Polo tubilaka bikalulu yina bantu mingi ta vanda ti yo na bilumbu ya nsuka. Yandi tubaka nde bantu ta vanda

• bantu ya ke kudizolaka

• bantu ya ke zolaka mbongo

• bantu ya ke lemfukaka ve na bibuti

• bantu ya me konda kwikama

• bantu ya ke zolaka ve bantu ya dibuta na bo

• bantu ya me konda kudiyala

• bantu ya nku mpi ya mubulu

• bantu ya ke zolaka biese na kisika ya kuzola Nzambi

• bantu ya ke tubaka nde bo ke zolaka Nzambi kansi bo ke lemfukilaka yandi ve

11. Na kutadila Nkunga 92:7, inki ta kumina bantu ya mbi?

¹¹ Na kisika yina nge ke zingaka, keti bantu mingi kele ti bikalulu yai? Na nsi-ntoto ya mvimba, bantu mingi kele ti bikalulu yina. Kansi kubika fioti, Nzambi ta sala kima mosi sambu na yo. Yandi ke sila nde: “Kana bantu  ya mbi kumena bonso matiti ya mbi mpi bantu yonso ya ke salaka mambu ya mbi kukuma mingi, yo kele sambu bo manisa [to bo fwa] bo kimakulu.”—Nkunga 92:7.

12, 13. Inki Yehowa me longa beto na bilumbu yai ya nsuka?

¹² Biblia tubaka na ntwala nde na bilumbu ya nsuka, nsi-ntoto ta fuluka ti mambu ya mpasi mpi ya mawa. Kansi yo tubaka mpi nde mambu ya mbote ta salama.

¹³ Kubakisa Biblia. Mbikudi Daniele sonikaka mambu ya me tala bilumbu ya nsuka. Yandi tubaka nde: “Nzayilu ya kieleka ta kuma mingi.” (Daniele 12:4) Nzambi ta pesa bansadi na yandi mayele ya kubakisa Biblia mbote-mbote kuluta mutindu bo vandaka kubakisa yo ntete. Banda 1914 Yehowa ke salaka diambu yai. Mu mbandu, Yehowa me longa beto mfunu ya zina na yandi, lukanu na yandi sambu na ntoto, kieleka ya me tala nkudulu, inki ke kuminaka beto kana beto me fwa, mpi lufutumuku. Beto me longuka nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta manisa bampasi na beto yonso. Diaka, beto me longuka mutindu beto lenda vanda na kiese mpi beto lenda zinga na mutindu yina ke pesaka Nzambi kiese. Kansi bansadi ya Nzambi ke salaka nki na mambu yina bo me longuka? Mbikudulu ya nkaka ke pesa mvutu na ngiufula yai.—Tala Noti 21 mpi 25.

14. Banani ke longaka nsangu ya mbote ya Kimfumu mpi na wapi bo ke longaka yo?

¹⁴ Kisalu ya kusamuna na ntoto ya mvimba. Sambu na bilumbu ya nsuka, Yezu tubaka nde: “Bo ta samuna nsangu yai ya mbote ya Kimfumu na ntoto ya mvimba.” (Matayo 24:3, 14) Bambangi ya Yehowa ke longaka nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi na bansi kuluta 230 mpi na bandinga kuluta 700. Ya kieleka na ntoto ya mvimba, Bambangi ya Yehowa ya “makanda yonso” mpi ya “mabuta yonso” ke sadisaka bantu na kubakisa kana  Kimfumu yina kele nki mpi mambu yina yo ta sala sambu na bantu. (Kusonga 7:9) Mpi bo ke salaka kisalu yina ya mpamba. Ata bantu mingi ke menga bo mpi ke monisa bo mpasi mutindu Yezu tubaka, kima mosi ve lenda kanga bo nzila ya kusala kisalu ya kusamuna.—Luka 21:17.

15. (a) Keti nge ke ndima nde beto ke zinga na bilumbu ya nsuka, mpi sambu na nki? (b) Inki ta kumina bantu yina ke lemfukilaka Yehowa mpi bayina ke lemfukilaka yandi ve?

¹⁵ Keti nge ke ndima nde beto ke zinga na bilumbu ya nsuka? Bambikudulu mingi yina Biblia tubaka sambu na bilumbu ya nsuka ke lungana. Kubika fioti, Yehowa ta tuba nde kisalu ya kusamuna nsangu ya mbote me mana, ebuna “nsuka” ta kwisa. (Matayo 24:14) Nsuka kele nki? Yo kele Armagedoni, ntangu Nzambi ta katula mambu yonso ya mbi. Yehowa ta sadila Yezu mpi bawanzio na yandi ya ngolo sambu na kufwa bantu yonso yina ke lemfukilaka yandi ve mpi mwana na yandi. (2 Batesalonika 1:6-9) Na nima, Satana ti bademo na yandi ta kusa diaka ve bantu. Ebuna, bantu yonso yina ke zolaka kulemfukila Nzambi mpi ke ndimaka Kimfumu na yandi ta mona mutindu balusilu yonso ya Nzambi ta lungana.—Kusonga 20:1-3; 21:3-5.

16. Mutindu nsuka me kuma pene-pene, inki nge fwete sala?

¹⁶ Kubika fioti, nsi-ntoto yai ya Satana ke yala ta kuma na nsuka. Yo yina yo kele mfunu beto kudiyula nde: ‘Inki mono fwete sala?’ Yehowa ke zola nde nge longuka mambu mingi na Biblia. Nge fwete baka kulonguka na nge na mfunu kibeni. (Yoane 17:3) Konso mposo, Bambangi ya Yehowa ke salaka balukutakanu sambu na kusadisa bantu na kubakisa Biblia. Sala bikesa sambu na kukwenda mbala na mbala na balukutakanu yango. (Tanga Baebreo 10:24, 25.) Kana nge me longuka nde nge fwete sala bansoba, kuwa ve boma na kusala yo. Kana nge sala  mpidina, kinduku na nge ti Yehowa ta kuma ngolo kibeni.—Yakobo 4:8.

17. Sambu na nki bantu mingi ta yituka ntangu nsuka ta kwisa?

¹⁷ Ntumwa Polo tendulaka nde lufwa ya bantu ya mbi ta salama na ntangu yina bantu mingi ke yindula ve, yo ta kwisa “bonso muyibi na mpimpa.” (1 Batesalonika 5:2) Yezu tubaka na ntwala nde, bantu mingi ta tula ve dikebi na mambu yina ke monisa nde beto ke zinga na bilumbu ya nsuka. Yandi tubaka nde: “Kaka mutindu bilumbu ya Noa vandaka, kukala ya Mwana ya muntu [to bilumbu ya nsuka] ta vanda mpi mutindu mosi. Sambu, kaka mutindu bo vandaka na bilumbu yina na ntwala ya Mvula ya Ngolo, bo vandaka kudia mpi kunwa, babakala vandaka kukwela mpi bo vandaka kukwedisa bankento, tii na kilumbu yina Noa kotaka na maswa, mpi bo tulaka ve dikebi tii ntangu Mvula ya Ngolo kwisaka mpi fwaka bo yonso, kukala ya Mwana ya muntu ta vanda mpi mutindu mosi.”—Matayo 24:37-39.

18. Inki lukebisu Yezu pesaka beto?

¹⁸ Yezu kebisaka nde beto fwete bika ve nde ‘kudia mbiki, kulutisa ndilu na kunwa malafu, mpi basusi ya luzingu’ kukatula dikebi na beto. Yandi tubaka nde nsuka ta kwisa na kintulumukina, “bonso mutambu.” Yandi tubaka diaka nde yo “ta bwila bantu yonso yina ke zingaka na ntoto ya mvimba.” Na nima yandi yikaka nde: “Yo yina, beno bikala ya kusikama, ntangu yonso beno bondila [to beno samba na masonga yonso] sambu beno nunga na kutina mambu yai yonso ya fwete bwa mpi na kutelama na ntwala ya Mwana ya muntu.” (Luka 21:34-36) Sambu na nki yo kele kibeni mfunu na kuwidikila lukebisu ya Yezu? Sambu kubika fioti nsi-ntoto ya mbi ya Satana ta fwa. Kaka bantu yina Yehowa mpi Yezu ke ndimaka ta guluka ntangu nsuka ta kwisa mpi bo ta zinga kimakulu na nsi-ntoto ya mpa.—Yoane 3:16; 2 Piere 3:13.