1. Inki mambote beto tabaka kana beto kesambila Nzambi na mutindu ya mbote?

YEHOWA NZAMBI kekebaka beto mingi mpenza mpi yandi kezolaka nde beto baka mambote ya lutwadisu na yandi ya zola. Kana beto sambila yandi na mutindu ya mbote, beto tavanda na kyese mpi tatina mambu mingi ya mpasi na luzingu. Dyaka, beto tabaka balusakumunu na yandi mpi yandi tasadisa beto. (Yezaya 48:17) Kansi, kele ti mabundu mingi yina ketubaka nde yo kelongaka kyeleka na yina metala Nzambi. Ata mpidina, yo kelongaka mambu ya kuswaswana na yina metala Nzambi mpi mambu yina yandi kelombaka beto.

2. Inki mutindu beto lenda longuka mutindu ya mbote ya kusambila Yehowa, mpi nki mbandu kesadisa beto na kubakisa dyambu yai?

² Inki mutindu nge lenda zaba mutindu ya mbote ya kusambila Yehowa? Yo kelomba ve nde nge longuka mpi nge fwanisa malongi ya mabundu yonso. Nge kele kaka ti mfunu ya kulonguka mambu yina Biblia kelongaka mpenza na yina metala lusambu ya kyeleka. Mu mbandu: Na bansi mingi, bantu kesalaka mbongo ya luvunu. Kana bo pesaka nge kisalu ya kuzaba mbongo yina ya luvunu, inki mutindu nge zolaka kusala yo? Keti nge zolaka kukanga na ntu mitindu yonso ya mbongo ya luvunu? Ve. Yo zolaka kuvanda mbote na kulutisa ntangu na nge na kulonguka mbongo ya kyeleka. Na nima ya kuzaba kana  mbongo ya kyeleka kele nki mutindu, nge zolaka kuzaba mbongo ya luvunu. Mutindu mosi, kana beto longuka mutindu ya kuzaba dibundu ya kyeleka, beto lenda zaba mabundu yina kele ya luvunu.

3. Na kutadila mambu yina Yezu kutubaka, inki beto fwete sala kana beto kezola nde Nzambi kundima beto?

³ Yo kele mfunu nde beto sambila Yehowa na mutindu yina yandi kendimaka. Bantu mingi kekwikilaka nde mabundu yonso kesepedisaka Nzambi, kansi Biblia kelongaka ve mutindu yina. Nkutu yo mefwana kaka ve na kutuba nde nge kele Mukristu. Yezu kutubaka nde: “Bantu yina ke bingaka mono nde: ‘Mfumu, Mfumu,’ bo yonso ve ta kota na Kimfumu ya Nzambi, kansi bantu yina ke salaka luzolo ya Tata na mono yina kele na zulu, bo kaka bantu ta kota.” Yo yina, sambu Nzambi kundima beto, beto fwete longuka mambu yina yandi kelombaka beto mpi kusala yo. Yezu kubingaka bantu yina kesalaka ve luzolo ya Nzambi nde “bantu ke salaka mambu ya mbi.” (Matayo 7:21-23) Bonso mbongo ya luvunu, dibundu ya luvunu kele ve ti valere ya kyeleka. Kima ya kuluta dyaka mbi kele nde mabundu ya mutindu yai kenatilaka bantu mpasi.

4. Bangogo ya Yezu ya ketadila banzila zole ketendula inki, mpi konso nzila kenataka na wapi?

⁴ Yehowa kepesaka konso muntu ya kele na ntoto dibaku ya kubaka luzingu ya mvula na mvula. Kansi, sambu na kubaka luzingu ya kukonda nsuka na Paladisu, beto fwete sambila Nzambi na mutindu ya mbote mpi kuzinga ntangu yai na mutindu yina yandi kendimaka. Yo ke mawa na kumona nde bantu mingi kebuyaka na kusala mutindu yina. Yo yina Yezu kutubaka nde: “Beno kota na kielo yina kele ya fioti. Sambu kele ti kielo ya nene ti nzila ya nene yina ke nataka bantu na [lufwa, NW], bantu mingi ke kwendaka na nzila yina. Kansi kielo ti nzila yina ke nataka bantu na moyo yo kele nkaka mpenza, bantu fioti mpamba ke monaka yo.” (Matayo 7:13, 14) Dibundu ya kyeleka kenataka na luzingu ya mvula na mvula. Dibundu ya luvunu kenataka na lufwa. Yehowa kezolaka ve nde ata muntu mosi kufwa, yo yina yandi kepesa bantu ya bisika yonso dibaku ya kulonguka mambu ya metala yandi. (2 Piere 3:9) Ya kyeleka, mutindu beto kesambilaka Nzambi ketendula luzingu to lufwa.

5. Inki mutindu beto lenda zaba bantu yina kele na dibundu ya kyeleka?

⁵ Inki mutindu beto lenda zwa ‘nzila ya kenataka na moyo’? Yezu kutubaka nde dibundu ya kyeleka zolaka kumonana pwelele na luzingu ya bantu yina kele na kati na yo. Yandi tubaka nde: “Beno ta bakisa bo na mambu yina ya bo ke salaka. . . . Konso nti ya mbote ke butaka bambuma ya mbote.” (Matayo 7:16, 17) Na kikongo yankaka, bantu zolaka kuzaba bantu yina kele na dibundu ya kyeleka na balukwikilu mpi bikalulu na bo. Ata bo kele ve bantu ya kukuka mpi bo kesalaka bifu, na kimvuka bansambidi ya kyeleka kesosaka kusala luzolo ya Nzambi. Bika beto tadila mambu sambanu ya mfunu yina kesadisaka na kuzaba bantu yina kele na dibundu ya kyeleka.

6, 7. Inki mutindu bansadi ya Nzambi ketadilaka Biblia, mpi nki mutindu Yezu kupesaka mbandu na dyambu yai?

⁶ Malongi ya bansadi ya Nzambi kekatukaka na Biblia. Biblia yo mosi ketuba nde: “Masonuku yonso kele ya kupemama na Nzambi mpi yo kele mfunu sambu na kulonga, kunganina, kuvutula mambu na ndonga, sambu na kupesa disipline na lunungu, na mpila nde muntu ya Nzambi kukuma mpenza ya kukuka sambu na bisalu yonso ya mbote.” (2 Timoteo 3:16, 17, NW) Ntumwa Polo kusonikilaka bampangi na yandi Bakristu nde: “Ntangu beto zabisaka beno nsangu ya Nzambi, beno waka yo, beno ndimaka yo bonso nsangu ya muntu ve kansi bonso nsangu ya Nzambi. Ya kieleka, yo kele nsangu ya Nzambi.” (1 Tesalonika 2:13) Yo yina, balukwikilu mpi bisalu ya dibundu ya kyeleka kekatukaka ve na bangindu to kinkulu ya bantu. Yo kekatukaka na Ndinga ya kupemama ya Nzambi, Biblia.

⁷ Yezu Kristu kubikaka mbandu ya mbote sambu malongi na yandi vandaka kukatuka na Ndinga ya Nzambi. Na kisambu yina yandi salaka na Tata na yandi ya zulu, yandi tubaka nde: “Mambu yina ya nge ke tubaka kele . . . kieleka.” (Yoane 17:17) Yezu vandaka kukwikila na Ndinga ya Nzambi, mpi mambu yonso ya yandi longaka vandaka kuwakana ti Masonuku. Yezu vandaka kutuba mbala mingi nde: “Bo sonikaka na Mukanda ya Nzambi nde.” (Matayo 4:4, 7, 10) Na nima yandi vandaka  kupesa verse mosi. Mutindu mosi, bubu yai bansadi ya Nzambi kelongaka ve bangindu na bo mosi. Bo kekwikilaka nde Biblia kele Ndinga ya Nzambi, mpi malongi na bo kekatukaka kaka na mambu yina yo ketubaka.

8. Yo kelombaka nki sambu na kusambila Yehowa?

⁸ Bantu yina kele na dibundu ya kyeleka kesambilaka kaka Yehowa mpi bo kezabisaka zina na yandi. Yezu kutubaka nde: “Nge fweti samba [Yehowa, NW], Nzambi na nge. Kaka yandi mpamba nge fweti samba!” (Matayo 4:10) Yo yina, bansadi ya Nzambi kesambilaka kaka Yehowa, kansi muntu yankaka ve. Lusambu yango kelombaka mpi nde bo zabisa bantu zina ya Nzambi ya kyeleka mpi mutindu ya Nzambi yina yandi kele. Nkunga 83:18 (NW) ketuba nde: “Nge, ya kele na zina Yehowa, nge mpamba kele Muntu ya Kuluta Kuzanguka na zulu ya ntoto ya mvimba.” Yezu kupesaka mbandu na yina metala kusadisa bantu yankaka na kuzaba Nzambi, mutindu yandi tubaka na kisambu: “Bantu ya nge bakaka na nsi-ntoto sambu na kupesa mono, mono me songaka bo [zina na nge, NW].” (Yoane 17:6) Mutindu mosi, bubu yai bansambidi ya kyeleka kelongaka bantu yankaka zina ya Nzambi, balukanu na yandi, mpi bikalulu na yandi.

9, 10. Na nki mambu Bakristu ya kyeleka kemonisaka zola na kati na bo?

⁹ Bansadi ya Nzambi kemonisaka zola ya masonga mpi ya kukonda bwimi na kati na bo. Yezu kutubaka nde: “Kana beno ke zolana beno na beno, bantu yonso ta zaba nde beno kele balonguki na mono.” (Yoane 13:35) Bakristu ya ntete vandaka ti zola ya mutindu yai na kati na bo. Zola yina mesimbama na minsiku ya Biblia kelandaka ve mpusu ya nitu, luzingu, to insi ya bantu mpi yo kevukisaka bantu na kimpangi ya kyeleka yina lenda fwa ve. (Tanga Kolosai 3:14) Bantu ya mabundu ya luvunu kevandaka ve ti kimpangi ya zola ya mutindu yai. Inki mutindu beto mezaba yo? Bo kefwisanaka sambu bo mekatuka ve na insi to kikanda mosi. Bakristu ya kyeleka kebakaka ve minduki sambu na kufwa bampangi na bo Bakristu to bantu yankaka. Biblia ketuba nde: “Tala mutindu ya diswaswanu ke monikaka na kati ya bana ya Nzambi ti bana ya Satana: konso muntu yina ke salaka ve mambu ya Nzambi ke zolaka to ke zolaka mpangi na yandi  ve, yandi kele mwana ya Nzambi ve. . . . Beto fweti zolana. Beto kusala ve mutindu Kaini salaka. Yandi vandaka muntu ya Muntu ya mbi; yandi fwaka mpangi na yandi.”—1 Yoane 3:10-12; 4:20, 21.

¹⁰ Ya kyeleka, zola ya masonga kesukaka kaka ve na kubuya kufwa bantu yankaka. Bakristu ya kyeleka kesadilaka ntangu, ngolo, mpi bima na bo kukonda bwimi sambu na kusadisana mpi kupesana kikesa. (Baebreo 10:24, 25) Bo kesadisanaka na ntangu ya mpasi mpi bo kesadilaka bankaka mambu na masonga yonso. Na luzingu na bo, bo kesadilaka ndongisila ya Biblia ya kelombaka na ‘kusadila bantu yonso mbote.’—Galatia 6:10.

11. Sambu na nki yo kele mfunu na kundima nde Yezu Kristu kele muntu yina Nzambi kesadilaka sambu na kugulusa beto?

¹¹ Bakristu ya kyeleka kendimaka nde Yezu Kristu kele muntu yina Nzambi kesadilaka sambu na kugulusa beto. Biblia ketuba nde: “Bantu lenda guluka kaka na yandi, sambu Nzambi me pesaka bantu zina ya muntu ya nkaka ve awa na nsi-ntoto yina lenda gulusa bo.” (Bisalu 4:12) Mutindu beto monaka yo na Kapu ya 5, Yezu kupesaka luzingu na yandi bonso nkudulu sambu na bantu ya bulemfu. (Matayo 20:28) Dyaka, Nzambi meponaka Yezu Ntotila ya Kimfumu ya zulu yina tayala ntoto ya mvimba. Nzambi kelombaka nde beto lemfukila Yezu mpi beto sadila malongi na yandi kana beto kezola kubaka luzingu ya mvula na mvula. Yo yina Biblia ketuba nde: “Konso muntu yina me ndima Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve.”—Yoane 3:36.

12. Beto fwete sala nki sambu na kumonisa nde beto kekotaka ve na mambu ya inza?

¹² Bansambidi ya kyeleka kekotaka ve na mambu ya inza. Na ntangu bo vandaka kusambisa yandi na ntwala ya Pilate, mfumu ya Roma, Yezu kutubaka nde: “Kimfumu na mono kele ya nsi-ntoto yai ve.” (Yoane 18:36) Yo vanda bo kezinga na konso nki insi yina, balongoki ya kyeleka ya Yezu kele bantu ya Kimfumu na yandi ya zulu mpi bo kekotaka ve ata fyoti na mambu ya politiki ya inza. Bo kekotaka mpi ve na mavwanga na yo. Kansi, bansambidi ya Yehowa kebuyisaka ve bantu yankaka na kukota na kimvuka mosi ya politiki, na kupesa bazina sambu  bo vote bo, to na kuvote. Ata bansambidi ya kyeleka ya Nzambi kekotaka ve na mambu ya politiki, bo kezitisaka bansiku. Sambu na inki? Sambu Ndinga ya Nzambi kelomba bo na ‘kulemfuka na bamfumu ya leta.’ (Roma 13:1) Kana mambu ya Nzambi kelomba kewakana ve ti yina ya luyalu mosi ya politiki kelomba, bansambidi ya kyeleka kelandaka mbandu ya bantumwa, yina kutubaka nde: “Beto fweti lemfuka ntete na Nzambi, kansi na bantu ve.”—Bisalu 5:29; Marko 12:17.

13. Inki mutindu balongoki ya kyeleka ya Yezu ketadilaka Kimfumu ya Nzambi, mpi bo kesalaka inki?

 ¹³ Balongoki ya kyeleka ya Yezu kelongaka nde Kimfumu ya Nzambi kele kivuvu mosi kaka sambu na bantu. Yezu kutubaka nde: “Bo ta longaka Nsangu yai ya Mbote ya Kimfumu na nsi-ntoto ya mvimba, na mpila nde bantu ya makanda yonso kuwa yo. Ebuna na nima, nsuka ya ntoto ta kwisa.” (Matayo 24:14) Na kisika ya kusyamisa bantu na kutula ntima na bamfumu ya bantu sambu na kumanisa bampasi na bo, balongoki ya kyeleka ya Yezu Kristu kelongaka nde Kimfumu ya zulu ya Nzambi kele kivuvu mosi kaka sambu na bantu. (Nkunga 146:3) Yezu kulongaka beto na kusamba sambu na luyalu yina ya kukuka ntangu yandi tubaka nde: “Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:10) Ndinga ya Nzambi kutubaka na ntwala nde Kimfumu yai ya zulu “tafwa mpi tasukisa bimfumu yai yonso [ya ntangu yai], mpi yo tayala mvula na mvula.”—Daniele 2:44, NW.

14. Na ngindu na nge, inki dibundu kelungisa mambu yina Nzambi kelombaka sambu na lusambu ya kyeleka?

¹⁴ Na kulanda mambu ya beto mekatuka kutadila, kudiyula nde: ‘Inki dibundu kebakaka malongi na yo yonso na Biblia mpi kezabisaka zina ya Yehowa? Inki dibundu kemonisaka zola yina mesimbama na minsiku ya Biblia mpi lukwikilu na Yezu, kekotaka ve na mambu ya inza mpi kelongaka nde Kimfumu ya Nzambi kele kivuvu mosi kaka sambu na bantu? Na mabundu yonso yina kele na ntoto, inki dibundu kelungisa mambu yai yonso?’ Mambu kemonisa pwelele nde yo kele Bambangi ya Yehowa.—Tanga Yezaya 43:10-12.

15. Katula kukwikila nde yandi kele, Nzambi kelombaka dyaka inki?

¹⁵ Kukwikila mpamba na Nzambi mefwana ve sambu na kusepedisa yandi. Ya kyeleka, Biblia ketubaka nde ata bademo kekwikilaka nde Nzambi kele. (Yakobo 2:19) Kansi, yo ke pwelele nde bo kesalaka ve luzolo ya Nzambi mpi yandi kendimaka bo ve. Sambu Nzambi kundima beto, beto fwete kwikila kaka ve nde yandi kele kansi beto fwete sala mpi luzolo na yandi. Beto fwete kabwana mpi ti dibundu ya luvunu mpi kukota na dibundu ya kyeleka.

16. Inki beto fwete sala na yina metala kuvukana ti dibundu ya luvunu?

 ¹⁶ Ntumwa Polo kumonisaka nde beto fwete vukana ve ti lusambu ya luvunu. Yandi sonikaka nde: “Nzambi ke tuba nde: ‘Beno fweti bikisa bo, beno fweti kabana ti bo. Beno kusimba ve bima yina kele ya kukangama na bansiku, ebuna mono ta yamba beno.’” (2 Korinto 6:17; Yezaya 52:11) Yo yina, Bakristu ya kyeleka kebuyaka konso kima yina kewakana ti lusambu ya luvunu.

17, 18. ‘Babilone ya Nene’ kele inki, mpi sambu na nki beto fwete “basika na yandi” kukonda kusukinina?

¹⁷ Biblia kemonisa nde mitindu yonso ya mabundu ya luvunu kele na kati ya ‘Babilone ya Nene.’ * (Kusonga 17:5) Zina yai keyibusa beto mbanza ya ntama ya Babilone, kisika lusambu ya luvunu kuyantikaka na nima ya Mvula ya Ngolo ya bilumbu ya Noa. Malongi mpi bisalu mingi ya mepanzanaka na lusambu ya luvunu bubu yai kuyantikaka bamvula mingi meluta na Babilone. Mu mbandu, bantu ya Babilone vandaka kusambila butatu. Bubu yai, Butatu kele dilongi ya kuluta mfunu ya mabundu mingi ya luvunu. Kansi, Biblia kelongaka pwelele nde Nzambi ya kyeleka kele kaka mosi, Yehowa, mpi nde Yezu Kristu kele Mwana na yandi. (Yoane 17:3) Bantu ya Babilone vandaka kukwikila mpi nde bantu kele ti moyo ya kefwaka ve yina kelandaka kuzinga kana nitu kufwa mpi yo lenda nyokwama na kisika mosi ya bampasi. Bubu yai, mabundu mingi kelongaka nde moyo to mpeve kefwaka ve mpi yo lenda mona mpasi na bilungi ya tiya.

¹⁸ Sambu lusambu ya Babilone ya ntama mepanzanaka na ntoto ya mvimba, yo mefwana mpenza nde beto binga Babilone ya Nene ya bilumbu na beto nde kintinu ya inza ya mvimba ya dibundu ya luvunu. Mpi Nzambi kutubaka na ntwala nde kintinu yai ya lusambu ya luvunu tasuka na kintulumukina. (Kusonga 18:8) Keti nge kemona sambu na nki yo kele mfunu nde nge kabwana ti konso kitini ya Babilone ya Nene? Yehowa Nzambi kezola nde nge “basika na  yandi” kukonda kusukinina ntangu dibaku ya kusala yo kele ntete.—Tanga Kusonga 18:4.

19. Inki nge tabaka kana nge sadila Yehowa?

¹⁹ Kana nge baka desizio ya kubuya kuvukana ti dibundu ya luvunu, bantu yankaka lenda pona na kufwa kinduku ti nge. Kansi, kana nge sadila Yehowa kumosi ti bantu na yandi, nge tabaka mambote mingi kuluta mambu yina nge lendaka kuvidisa. Bonso balongoki ya ntete ya Yezu yina kuyambulaka bima yankaka sambu na kulanda yandi, nge takuma ti bampangi mingi ya babakala mpi ya bankento ya kimpeve. Nge takota na dibuta ya nene ya inza ya mvimba ya bamilio ya Bakristu ya kyeleka, yina tamonisaka nge zola ya masonga. Mpi nge tavanda ti kivuvu ya kitoko ya luzingu ya mvula na mvula “na bilumbu yina ke kwisa na ntwala.” (Tanga Marko 10:28-30) Mbala yankaka na nima, bantu yina kubuyaka nge sambu na balukwikilu na nge tatadila mambu yina Biblia kelongaka mpi takuma bansambidi ya Yehowa.

20. Bantu yina kele na dibundu ya kyeleka tabaka nki na bilumbu kekwisa?

²⁰ Biblia kelongaka nde ntama mingi ve Nzambi tasukisa ngidika yai ya mbi ya bima mpi tayingisa yo na inza ya mpa ya lunungu yina tavanda na nsi ya kiyeka ya Kimfumu na yandi. (2 Piere 3:9, 13) Yo tavanda inza mosi ya kitoko kibeni! Mpi na ngidika yina ya mpa ya lunungu, dibundu tavanda kaka mosi, mutindu mosi kaka ya kyeleka ya lusambu. Keti yo kele ve mayele nde nge sala bitambi yina kele mfunu sambu na kuvukana ti bansambidi ya kyeleka banda sesepi yai?