1-2. Sambu na nki Bakristu yonso fwete tula dikebi mingi na lufutumuku ya bantu yina ta zinga na zulu?

BANSADI mingi ya Yehowa bubu yai ke kinga luzingu ya mvula na mvula na ntoto. Kansi Bakristu ya nkaka yina bo me tulaka mafuta, bayina kele diaka awa na ntoto ke vingila kukwenda kuzinga na zulu. Bakristu yai ke tulaka dikebi mingi na mambote yina bo ta baka na bilumbu ke kwisa. Ebuna nki beto lenda tuba sambu na Bakristu yina kele ti kivuvu ya kuzinga na ntoto? Mutindu disolo yai ta monisa yo, lufutumuku sambu na bantu yina ta zinga na zulu ta natila bantu yina ta zinga na ntoto mambote mingi. Yo vanda beto kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to na ntoto, beto yonso fwete tula dikebi na lufutumuku ya bantu yina ta zinga na zulu.

² Nzambi twadisaka balongoki ya nkaka ya Yezu na mvu-nkama ya ntete na kusonika mambu ya me tala kivuvu ya zulu. Ntumwa Yoane sonikaka nde: “Ntangu yai beto kele bana ya Nzambi, kansi mutindu beto ta vanda me monana ntete ve. Beto me zaba nde ntangu yandi ta monana, beto ta vanda bonso yandi.” (1 Yoa. 3:2) Yo yina Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke zabaka ve mutindu bo ta vanda na nima ya lufutumuku ntangu bo ta kwenda na zulu mpi ta kuma ti nitu ya kimpeve. Kansi, bo ta mona kibeni Yehowa ntangu bo ta baka lufutu na bo. Biblia ke tubila ve mambu yonso ya me tala lufutumuku ya bantu yina ta kwenda na zulu. Kansi ntumwa Polo tubilaka mambu ya nkaka ya me tala lufutumuku ya bantu yina ta zinga na zulu. Bakristu yina bo me tulaka mafuta, ta vanda  ti Yezu ntangu yandi ta kwisa ‘kufwa baluyalu yonso mpi biyeka yonso mpi ngolo,’ mpi ntangu yandi ta katula “lufwa, mbeni ya nsuka.” Nsuka-nsuka, Yezu ti bantu yina ta yala ti yandi, ta kuditula na nsi ya Yehowa mpi ta vutudila yandi bima yonso. (1 Bak. 15:24-28) Yo ta vanda ntangu mosi ya kiese kibeni! *

3. Mutindu 1 Bakorinto 15:30-32 ke monisa yo, nki mutindu lukwikilu ya Polo na lufutumuku sadisaka yandi?

³ Polo vandaka ti lukwikilu ya ngolo na lufutumuku, yo sadisaka yandi na kukanga ntima na bampasi mingi yina yandi kutanaka ti yo. (Tanga 1 Bakorinto 15:30-32.) Yandi sonikilaka Bakristu ya Korinto nde: “Konso kilumbu mono ke kutanaka ti lufwa.” Yandi yikaka nde: “Mono nwanaka ti bambisi ya makasi na Efezo.” Mbala ya nkaka yandi vandaka kutubila bitumba yina yandi nwanaka ti bambisi na arena, nzo mosi ya nene ya bansaka na Efezo. (2 Bak. 1:8; 4:10; 11:23) To mbala ya nkaka yandi vandaka kutubila mutindu Bayuda niokulaka yandi mpi mambu ya nkaka ya mpasi yina yandi fwanisaka ti “bambisi ya makasi.” (Bis. 19:26-34; 1 Bak. 16:9) Ata Polo kutanaka ti mambu ya mpasi, yandi zabaka nde na bilumbu ke kwisa yandi ta vanda ti luzingu ya kiese.—2 Bak. 4:16-18.

4. Inki mutindu kivuvu ya lufutumuku me kumisaka ngolo kivuvu ya Bakristu bubu? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)

⁴ Beto ke zinga na ntangu mosi ya mpasi kibeni. Bampangi na beto mingi ke kutana ti mambu ya mpasi mpi ya nku. Bankaka ke zingaka kisika yina bitumba kele mingi mpi bo kele ve na lutaninu. Bankaka diaka ke zingaka na bansi yina bamfumu ya luyalu me buyisaka kisalu na beto mpi bo me tulaka luzingu na bo na kigonsa sambu bo ke sadilaka Yehowa. Ata mpidina, bampangi yai yonso ke landa kusadila Yehowa mpi bo kele mbandu ya mbote sambu na beto. Bo kele na kiese sambu bo me zaba nde ata bo fwa bubu, Yehowa ta pesa bo luzingu ya mbote na bilumbu ke kwisa.

5. Inki kele ngindu ya mbi yina lenda bebisa kivuvu na beto ya lufutumuku?

⁵ Polo kebisaka bampangi sambu na bangindu ya mbi yina bantu mingi vandaka na yo, bo vandaka kutuba nde: “Kana bafwa ta futumuka ve, ‘beto dia mpi beto nwa, sambu mbasi beto ta fwa.’” Bantu vandaka ti ngindu yai na ntwala nde Polo kubutuka. Mbala ya nkaka Polo vutukilaka bangogo ya Yezaya 22:13, yina ke tubila kikalulu ya bantu ya Izraele. Na kisika ya kusala kinduku ya mbote ti Nzambi, bo vandaka kusepela ti biese ya luzingu. Na kutuba ya nkaka, bantu yai ya Izraele vandaka kutuba nde: “Beto sepela ti luzingu ntangu yai sambu mbasi beto ta fwa.” Bubu yai mpi bantu mingi ke yindulaka mutindu yina. Biblia ke tubila mambu ya mpasi yina kuminaka Bantu ya Izraele sambu na ngindu yai ya mbi ya bo vandaka na yo.—2 Bans. 36:15-20.

6. Inki mutindu kivuvu na beto sambu na lufutumuku ke pusa beto na kupona banduku?

⁶ Ya kieleka, sambu Yehowa ta futumuna bafwa, beto fwete pona bantu yina beto ke kangama ti bo. Yo vandaka mfunu nde Bakristu ya Korinto kukangama ve ti bantu yina vandaka kutuba nde lufutumuku ta vanda ve. Beto fwete simba kieleka yai: Beto ta baka ve mambote kana beto ke kangama ti bantu yina ke sosa kaka biese ya luzingu ya bubu. Kana beto ke kangama ti bantu ya kele ti bangindu ya mutindu yai, kimpeve na beto lenda beba. Bo lenda pusa beto na kusala mambu yina Nzambi ke buyaka. Yo yina, Polo pesaka lukebisu yai: “Beno vutukila mabanza na beno ya mbote na mutindu yina ke wakana ti lunungu mpi beno sala masumu ve.”—1 Bak. 15:33, 34.

7. Inki ngiufula ya kele na 1 Bakorinto 15:35-38 yina bantu ya nkaka lenda yula sambu na lufutumuku?

⁷ Tanga 1 Bakorinto 15:35-38. Muntu yina ke pusa bantu ya nkaka na kukwikila ve na lufutumuku lenda yula nde: “Inki mutindu bafwa ta futumuka?” Beto fwete tula dikebi mingi na mvutu yina Polo pesaka na ngiufula yai sambu bubu yai bantu kele ti bangindu mingi na yina me tala mambu yina ke kuminaka bantu na nima ya lufwa. Inki Biblia ke longaka sambu na yo?

8. Inki mbandu ke sadisa beto na kubakisa lufutumuku ya bantu yina ta kwenda kuzinga na zulu?

⁸ Kana muntu me fwa, nitu na yandi ke polaka. Kansi Nzambi yina gangaka zulu ti ntoto kele ti ngolo ya kufutumuna muntu yina me fwa mpi kupesa yandi nitu ya kitoko. (Kuy. 1:1; 2:7) Polo sadilaka mbandu mosi ya ke monisa nde Nzambi ta futumuna bantu ti nitu ya nkaka. Beto baka mbandu ya “nkeni” to “nti” yina bo ke kuna. Ntangu nkeni to nti yango ke menaka, yo ke yantikaka kuyela. Nti yango to nkeni yina, ke vandaka ve mutindu mosi ti yina bo kunaka. Polo sadilaka mbandu yai sambu na kumonisa nde Ngangi lenda pesa muntu “nitu mutindu yandi me zola.”

9. Inki 1 Bakorinto 15:39-41 ke tuba sambu na luswaswanu yina kele na kati ya banitu?

⁹ Tanga 1 Bakorinto 15:39-41. Polo tubaka nde lugangu kele ti bima mingi. Yandi tubilaka nitu ya kinsuni yina me swaswana, mu mbandu bambisi kele ti nitu na bo, bandeke kele na nitu na bo mpi bambisi ya masa kele ti nitu na bo. Yandi tubaka mpi nde na zulu kele ti bima ya kuswaswana, mu mbandu ntangu me swaswana ti ngonda. Yandi tubaka mpi nde “mbwetete na mbwetete kele ti nkembo na yo.” Ya kieleka ata beto lenda mona ve luswaswanu yango na meso ntangu beto ke talaka na zulu, bantu ya mayele ke tuba nde kele ti bambwetete ya nkaka ya nene ya mbwaki, bambwetete ya nkaka ya mpembe mpi bambwetete ya nkaka ya jaune bonso ntangu. Polo tubaka diaka nde ‘kele ti banitu ya zulu mpi banitu ya ntoto.’ Inki mutindu? Na ntoto beto  kele ti banitu ya kinsuni kansi na zulu banitu ya kimpeve bonso nitu yina bawanzio kele na yo.

10. Bantu ya ta futumuka sambu na kukwenda na zulu ta futumuka ti nitu ya nki mutindu?

¹⁰ Na nima Polo tubaka nde: “Yo kele mutindu mosi ti lufutumuku ya bafwa. Nitu ya bo ke kuna kele nitu yina lenda pola; nitu yina bo ke tedimisa kele nitu yina lenda pola ve.” Ya kieleka kana muntu me fwa, nitu na yandi ke polaka mpi yandi ke vutukaka diaka na mfututu. (Kuy. 3:19) Kansi nki mutindu nitu “lenda pola ve”? Polo vandaka ve kutubila bantu yina ke futumukaka sambu na kuzinga na ntoto, bonso bantu yina Eliya, Elisha mpi Yezu futumunaka. Polo vandaka kutubila bantu yina ta futumuka ti nitu ya kukwenda kuzinga na zulu, disongidila bantu ya ke futumukaka ti “nitu ya kimpeve.”—1 Bak. 15:42-44.

11-12. Yezu futumukaka ti nitu ya nki mutindu mpi Bakristu yina bo me tulaka mafuta ke futumukaka ti nitu ya nki mutindu?

¹¹ Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi vandaka ti nitu ya kinsuni. Kansi ntangu yandi futumukaka, yandi “kumaka mpeve yina ke pesaka luzingu” mpi yandi vutukaka na zulu. Bakristu yina bo me tulaka mafuta mpi ta futumuka ti nitu ya kimpeve. Polo tendulaka nde: “Mutindu beto me fwanana ti muntu yina bo salaka na putulu, beto ta fwanana mpi ti muntu yina katukaka na zulu.”—1 Bak. 15:45-49.

¹² Na ntwala nde Polo kumanisa disolo na yandi ya lufutumuku, yandi tubilaka diambu mosi ya mfunu. Yandi tubaka nde Yezu futumukaka ve ti nitu ya kinsuni. Polo monisaka nde “nsuni mpi menga lenda baka ve Kimfumu ya Nzambi” na zulu. (1 Bak. 15:50) Ntangu bantumwa mpi Bakristu ya nkaka yina bo me tulaka mafuta ta futumuka sambu na kukwenda na zulu, bo ta kwenda ve ti nitu ya kinsuni ya kele ti menga mpi ya ke polaka. Inki ntangu yo lombaka nde bo futumuka? Polo monisaka nde bo ta futumuka na bilumbu ke kwisa kansi ve na ntangu yina yandi vandaka kusonika mukanda na yandi ya 1 Bakorinto.  Sambu na ntangu yina, balongoki ya ‘nkaka vandaka dezia me fwaka,’ mu mbandu ntumwa Yakobo. (Bis. 12:1, 2) Bantumwa ya nkaka mpi Bakristu ya nkaka ya bo me tulaka mafuta “fwaka” mpi na nima.—1 Bak. 15:6.

13. Inki mambu ke salama na nsungi yai “ya kukala” ya Yezu?

¹³ Yezu mpi Polo tubilaka nsungi mosi ya kuluta mfunu mingi, nsungi ya kukala ya Kristu. Na nsungi yai bitumba ta vanda, kunikana ya ntoto, maladi mpi mambu ya nkaka ya mbi yina ta salama na ntoto. Mambu yai ya Biblia tubaka ke na kulungana banda na 1914. Kele ti diambu mosi ya mfunu ya ke salama na nsungi yai. Yezu tubaka nde bantu ta longa nsangu ya mbote ya Kimfumu yina Nzambi me tula “na ntoto ya mvimba sambu na kuta kimbangi na makanda yonso, ebuna nsuka ta kwisa.” (Mat. 24:3, 7-14) Polo tubaka nde na nsungi ya “kukala ya Mfumu,” Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina “me fwaka” ta futumuka.—1 Bate. 4:14-16; 1 Bak. 15:23.

14. Na nsungi ya kukala ya Kristu, kana Bakristu yina bo me tulaka mafuta me fwa, nki ke salamaka?

¹⁴ Bakristu yina bo me tulaka mafuta yina ke fwa bubu yai ke futumukaka mbala mosi sambu na kukwenda na zulu. Polo me tendula kieleka yai na 1 Bakorinto 15:51, 52 nde: “Beto yonso ta fwa ve, kansi beto yonso ta soba, na mbala mosi, na kubweta ya disu, na mpungi ya nsuka.” Mambu yai Polo tubaka ke na kulungana bubu yai. Ntangu bampangi ya Kristu ke futumukaka, bo ke kumaka ti kiese ya mingi sambu bo ta vanda “ntangu yonso ti Mfumu.”—1 Bate. 4:17.

15. Inki kisalu bantu yina ke soba “na kubweta ya disu” ta sala?

¹⁵ Biblia ke monisa kisalu yina bantu yina ta soba “na kubweta ya disu” ta kwenda kusala  na zulu. Yezu zabisaka bo nde: “Muntu yina ta nunga mpi ta landa bisalu na mono tii na nsuka, mono ta pesa yandi kiyeka na zulu ya makanda, mpi yandi ta gungula bantu ti nti ya kibende ebuna bo ta pasuka bonso mabungu ya ntoto, mutindu mono me bakaka kiyeka na Tata na mono.” (Kus. 2:26, 27) Na nima ya lufutumuku na bo, Bakristu yai ta vukana ti Mfumu na bo sambu na kugungula makanda ti nti ya kibende.—Kus. 19:11-15.

16. Inki mutindu bantu mingi ta nunga lufwa?

¹⁶ Ya kieleka Bakristu yina bo me tulaka mafuta ta nunga lufwa. (1 Bak. 15:54-57) Na nima ya lufutumuku na bo, bo ta katula mambu ya mbi ya kele na ntoto na bitumba ya Armagedoni. Bakristu mingi ya babakala mpi ya bankento ta guluka na “mpasi ya nene” mpi ta kota na ntoto ya mpa. (Kus. 7:14) Bantu yina ta guluka ta mona mutindu bantu mingi ya nkaka ta nunga lufwa disongidila, bamilio ya bantu yina me fwaka ta futumuka. Bantu ta vanda na kiese ya mingi ntangu mambu yai ta salama. (Bis. 24:15) Diaka, bantu yonso yina ta bikala ya kwikama na Yehowa ta nunga lufwa yina beto me bakaka na Adami. Bo ta zinga mvula na mvula.

17. Mutindu 1 Bakorinto 15:58 ke monisa yo, nki beto fwete sala bubu yai?

¹⁷ Beto yonso ya ke zinga bubu yai fwete monisa ntonda sambu na bangogo ya lufutumuku ya ke pesa kikesa, yina Polo sonikilaka Bakorinto. Beto kele ti bikuma ya mbote ya kundima ndongisila ya Polo ya kudipesa mingi “na kisalu ya Mfumu.” (Tanga 1 Bakorinto 15:58.) Kana beto ke sala kisalu yango na kwikama mpi na kikesa yonso, beto ta vanda na kati ya bantu yina ta vanda ti luzingu ya kiese na bilumbu ke kwisa. Luzingu yina ya kiese me luta konso kima yina beto lenda vanda ti yo. Kana beto sala mpidina, beto ta bakisa nde kisalu ya ngolo yina beto ke sadila Mfumu kele ve ya mpamba.