1, 2. Mwana ya nkento vandaka ti mfunu ya nki lutaninu, mpi sambu na nki?

MBIKUDULU ya ntete yina kele na Biblia kele mfunu sambu na kulungana ya lukanu ya Yehowa. Na lusilu yina Nzambi ya kieleka salaka na Edeni, yandi tubaka nde: ‘Mono ta tula kimbeni na kati na nge [Satana] ti nkento mpi na kati ya mwana na nge ti mwana na yandi.’ Inki mambu kimbeni yai ta basisa? ‘Yandi [mwana ya nkento] ta niata ntu na nge [Satana] mpi nge ta tatika yandi na dikulu.’ (Kuy. 3:15) Kimbeni yina kele na kati ya Satana ti nkento ta vanda ngolo mingi; Satana ta sala bikesa ya ngolo sambu na kusosa kufwa mwana ya nkento.

² Beto lenda yituka ve na bangogo yina muyimbi-bankunga sadilaka na kisambu yina yandi salaka sambu na bansadi ya Nzambi: “Tala, bambeni na nge me wa makasi, bantu yina ke mengaka nge ke tombukila nge. Bo ke kanina bantu na nge na kinsweki, bo ke sosa mpila ya kufwa bantu ya nge ke kebaka. Bo ke tuba nde: ‘Beno kwisa beto kufwa bantu ya Israele yonso.’” (Nk. 83:3-5) Yo lombaka nde Nzambi kutanina dikanda yina ta basisa mwana ya nkento sambu bo bebisa yo ve mpi bo fwa yo ve. Sambu na kulungisa mambu yango, Yehowa salaka bangwakana ya nkaka sambu lukanu na yandi kulungana.

3, 4. (a) Inki ntangu mambu ya me tala kuwakana ya Nsiku yantikaka kusalama, mpi bantu ya Izraele ndimaka na kusala nki? (b) Inki vandaka mfunu ya kuwakana ya Nsiku?

³ Sambu bana ya Abrahami, ya Izaki, mpi ya Yakobi kumaka mingi, Yehowa vukisaka bo na dikanda mosi, dikanda ya Izraele. Na nzila ya Moize, Yehowa pesaka bo Nsiku sambu na kusala kuwakana mosi ti bo, dikanda ya Izraele ndimaka kusala kuwakana yina ti Nzambi. Biblia ke tuba nde: “[Moize] bakaka Mukanda ya Kuwakana, mukanda yina ya yandi sonikaka bansiku ya Mfumu Nzambi, yandi tangaka yo na ndinga ya ngolo na meso ya bantu. Bantu tubaka nde: ‘Beto ta sala mambu yonso ya Mfumu Nzambi me tuba, beto ta landa bansiku na yandi.’ Ebuna Moize bakaka menga [ya ngombe yina bo tambikaka] yina vandaka na babolo, yandi losa-losaka yo na bantu. Yandi tubaka nde: ‘Menga yai ke songa kuwakana ya Mfumu Nzambi me wakana na beno awa ya yandi me pesa beno bansiku yai yonso.’”—Kub. 24:3-8.

⁴ Mambu ya kuwakana ya Nsiku yantikaka kusalama na 1513 N.T.B., na Ngumba ya Sinai. Na nsadisa ya kuwakana yina, Nzambi solaka dikanda ya Izraele na kuvanda dikanda na yandi. Na ntangu yina, Yehowa kumaka ‘Zuzi, Muntu ya Ke Pesaka Nsiku, mpi Ntotila na bo.’ (Yez. 33:22) Disolo ya dikanda ya Izraele ke monisa mambu yina ke salamaka ntangu bantu ke ndimaka to ke buyaka kuzitisa minsiku ya lunungu ya Nzambi. Sambu na kutanina bantekolo ya Abrahami na kukuma ve mvindu, Nsiku buyisaka bo na kukwelana ti mimpani mpi kusambila banzambi ya nkaka.—Kub. 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Inki dibaku kuwakana ya Nsiku pesaka bantu ya Izraele? (b) Sambu na nki Nzambi yambulaka bo?

⁵ Kuwakana ya Nsiku vandaka mpi ti ngidika mosi ya kukumisa bantu ya nkaka banganga-nzambi, mambu yai vandaka kumonisa kaka mambu ya nene yina ta salama na bilumbu ke kwisa. (Baeb. 7:11; 10:1) Na nsadisa ya kuwakana yai, bantu ya Izraele vandaka ti dibaku mosi ya mbalu ya kukuma ‘kimfumu ya banganga-nzambi.’ Sambu na kubaka dibaku yai, yo lombaka nde bantu ya Izraele kulemfuka na bansiku ya Yehowa. (Tanga Kubasika 19:5, 6.) Kansi, dikanda ya Izraele kolamaka na bansiku yai. Ntangu Mesia, kitini ya ntete ya mwana ya Abrahami kwisaka, na kisika ya kundima yandi, bo buyaka yandi. Yo yina, Nzambi yambulaka bo.

⁶ Bantu ya Izraele bikalaka ve ya kwikama na Yehowa. Ata mpidina, yo ke tendula ve nde lukanu ya kuwakana ya Nsiku bebaka. Nsiku vandaka kutanina mwana ya nkento mpi kunata bantu na Mesia. Ntangu Kristu kwisaka mpi bantu zabaka yandi, lukanu ya Nsiku lunganaka. Biblia ke tuba nde: “Kristu kele nsuka ya Nsiku.” (Bar. 10:4) Kansi, banani ta baka diaka dibaku ya kukuma kimfumu ya banganga-nzambi?  Yehowa Nzambi salaka diaka kuwakana ya nkaka sambu na kubasisa dikanda mosi ya mpa.

7. Inki mambu Yehowa tubaka na nzila ya Yeremia sambu na kuwakana ya mpa?

⁷ Bamvula mingi na ntwala nde mfunu ya kuwakana ya nsiku kumana, Yehowa tubaka na nzila ya profete Yeremia nde yandi ta sala “kuwakana ya mpa” ti bantu ya Izraele. (Tanga Yeremia 31:31-33.) Kuwakana yai ya mpa ta swaswana ti kuwakana ya Nsiku sambu na nsadisa na yo Nzambi ta lolula masumu ya bantu kukonda bimenga ya bambisi. Inki mutindu diambu yango ta salama?

8, 9. (a) Menga ya Yezu me pesaka nzila na nki mambu? (b) Inki dibaku bantu yina kele na kuwakana ya mpa kele ti yo? (Tala kifwanisu yina kele na luyantiku ya disolo.)

⁸ Bamvu-nkama na nima, Yezu yantikisaka Madia ya Nkokila ya Mfumu na Nisani 14 ya mvu 33 T.B. Yezu zabisaka bantumwa na yandi 11 ya kwikama nde: “Dikopa yai ke tendula kuwakana ya mpa na nsadisa ya menga na mono, yina ta tiamuka sambu na beno.” (Luka 22:20) Matayo sonikaka mambu yina Yezu tubaka sambu na vinu nde: “Yai ke tendula menga na mono yina kele ‘menga ya kuwakana,’ yina ta tiamuka sambu na kulolula masumu ya bantu mingi.”—Mat. 26:27, 28.

⁹ Kuwakana ya mpa salamaka na nsadisa ya menga ya Yezu. Menga yina sadisaka mpi sambu na kulolula masumu ya bantu mbala mosi mpi kimakulu. Yezu kele ve na kati ya kuwakana yai. Sambu yandi vandaka ve muntu ya masumu, yandi vandaka ve mpi na mfumu ya ndolula ya masumu. Kansi Nzambi lendaka kusadila menga ya Yezu ya mbalu yina tiamukaka sambu na mambote ya bana ya Adami. Yandi lendaka mpi kundima bantu ya nkaka yina me kudipesaka na yandi “bonso bana” na yandi mpi kutula bo mafuta na nzila ya mpeve santu. (Tanga Baroma 8:14-17.) Sambu bantu yai ta kuma kumonana ya kukonda masumu na meso ya Nzambi, bo ta vanda na mutindu mosi buna bonso Yezu, mwana ya Nzambi yina kele ya kukonda disumu. Bakristu yai ya Nzambi me tulaka mafuta ta kuma bantu yina “ta baka difwa ti Kristu.” Bo ta baka mpi dibaku ya nene yina dikanda ya Izraele ya kinsuni vandaka na yo ya kukuma ‘kimfumu ya banganga-nzambi.’ Sambu na bantu yina “ta baka difwa ti Kristu,” ntumwa Piere tubaka nde: “Beno kele ‘dikanda yina bo me solaka, banganga-nzambi yina ta sala bonso bantotila, dikanda mosi ya santu, bantu yina fwete vanda kima ya Nzambi mpenza, sambu beno zabisa bisika yonso bikalulu ya kuluta mbote’ ya muntu yina bingaka beno na kukatuka na mudidi sambu beno kota na nsemo na yandi ya kuyituka.” (1 Pie. 2:9) Ya kieleka, kuwakana ya mpa kele mfunu kibeni! Yo ke pesa balongoki ya Yezu dibaku ya kukuma kitini ya zole ya mwana ya Abrahami.

10. Inki ntangu kuwakana ya mpa yantikaka kulungana, mpi sambu na nki yo yantikaka ve kulungana na ntwala ya ntangu yina?

¹⁰ Nki ntangu lusilu ya kuwakana ya mpa yantikaka kulungana? Yo yantikaka ve kaka ntangu Yezu tubilaka yo na mpimpa ya nsuka yina yandi lutisaka na ntoto. Sambu lusilu ya kuwakana yai kuyantika kulungana, yo lombaka ntete nde menga ya Yezu kutiamuka mpi yandi monisa mbalu na yo na Yehowa na zulu. Diaka, yo lombaka nde mpeve santu kutiamuka na zulu ya bantu yina “ta baka difwa ti Kristu.” Yo yina, lusilu ya kuwakana ya mpa yantikaka kulungana na Pantekoti ya mvu 33 T.B. ntangu Nzambi tulaka balongoki ya kwikama ya Yezu mafuta na nzila ya mpeve santu.

11. Inki mutindu kuwakana ya mpa me pesaka nzila sambu Bayuda mpi Bantu ya Makanda kukota na Izraele ya kimpeve, mpi bantu ikwa kele na kuwakana ya mpa?

¹¹ Ntangu Nzambi tubaka na nzila ya  Yeremia nde yandi ta sala kuwakana ya mpa ti Izraele, yandi monisaka nde kuwakana ya Nsiku vandaka diaka ve mfunu; ata mpidina, kuwakana yina ya Nsiku sukaka kaka ntangu lusilu ya kuwakana ya mpa yantikaka kulungana. (Baeb. 8:13) Ntangu mambu yina lunganaka, Nzambi kumaka kutadila Bayuda mpi Bantu ya Makanda yina monisaka lukwikilu kaka mutindu mosi, sambu “luyotisu na [bo] kele ya ntima na nzila ya mpeve, kansi ve na nzila ya nsiku ya kusonama.” (Bar. 2:29) Na kuwakana ya mpa yina yandi salaka ti Bayuda mpi Bantu ya Makanda, Nzambi tulaka bansiku na yandi ‘na mabanza na bo, mpi yandi sonikaka yo na bantima na bo.’ (Baeb. 8:10) Ntalu ya bantu yina kele na kuwakana ya mpa kele 144 000, mpi bo ke sala dikanda ya mpa, “Izraele ya Nzambi” to Izraele ya kimpeve.—Bag. 6:16; Kus. 14:1, 4.

12. Inki mambu ke sala luswaswanu na kati ya kuwakana ya Nsiku ti kuwakana ya mpa?

¹² Inki mambu ke sala luswaswanu na kati ya kuwakana ya Nsiku ti kuwakana ya mpa? Yehowa salaka kuwakana ya Nsiku ti dikanda ya Izraele ya kinsuni, kansi kuwakana ya mpa yandi salaka yo ti Izraele ya kimpeve. Na kuwakana ya Nsiku, Moize muntu vandaka muwakanisi, kansi na kuwakana ya mpa Yezu kele muwakanisi. Kuwakana ya Nsiku salamaka na nsadisa ya menga ya mbisi, kansi kuwaka ya mpa salamaka na nsadisa ya menga ya Yezu. Moize vandaka kutwadisa mambu na kuwakana ya Nsiku, na kuwakana ya mpa, Yezu ke twadisaka mambu.—Baef. 1:22.

13, 14. (a) Na nki mutindu kuwakana ya mpa ke tadila kibeni Kimfumu? (b) Inki vandaka diaka mfunu sambu Izraele ya kimpeve kubaka dibaku ya kuyala ti Kristu na zulu?

¹³ Kuwakana ya mpa ke tadila kibeni Kimfumu, sambu yo me basisaka dikanda ya santu yina ta vanda bantotila mpi banganga-nzambi na Kimfumu ya zulu. Dikanda yina kele kitini ya zole ya mwana ya Abrahami. (Bag. 3:29) Yo yina, kuwakana ya mpa me kumisaka ngolo kuwakana ya Abrahami.

¹⁴ Yo lombaka nde bo baka ngidika ya nkaka ya me tala Kimfumu. Kuwakana ya mpa ta basisa Izraele ya kimpeve mpi ta sala nde bantu yina kele na kati kukuma bantu yina “ta baka difwa ti Kristu.” Kansi, kuwakana ya nkaka vandaka diaka mfunu sambu na kupesa bo dibaku ya kuyala ti Yezu na Kimfumu na yandi bonso bantotila mpi banganga-nzambi na zulu.

15. Inki kuwakana Yezu salaka ti bantumwa na yandi ya kwikama?

¹⁵ Na nima ya kuyantikisa Madia ya Nkokila ya Mfumu, Yezu salaka kuwakana ti balongoki na yandi ya kwikama, kuwakana ya Kimfumu. (Tanga Luka 22:28-30.) Bangwakana ya nkaka, Yehowa yandi mosi salaka yo ti bantu, kansi kuwakana yai, Yezu muntu salaka yo ti balongoki na yandi yina bo me tulaka mafuta. Ntangu yandi tubaka nde, “kaka mutindu Tata na mono salaka kuwakana ti mono,” yo ke monana nde, Yezu vandaka kutubila kuwakana yina Yehowa salaka ti yandi sambu na kuvanda “nganga-nzambi kimakulu bonso Melkizedeki.”—Baeb. 5:5, 6.

16. Kuwakana ya Kimfumu me pesaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta nki dibaku?

¹⁶ Sambu Bantumwa 11 ya kwikama ‘kangamaka ti Yezu na mimekamu na yandi,’ kuwakana ya Kimfumu ndimisaka bo nde bo ta vanda ti yandi na zulu sambu na kuyala bonso bantotila mpi banganga-nzambi. Kansi, balongoki 11 mpamba ve bantu ta baka dibaku yina. Yezu yina bakaka lukumu, monanaka na ntumwa Yoane na mbona-meso mpi zabisaka yandi nde: “Na muntu yina ta nunga, mono ta pesa yandi nswa ya kuvanda ti mono na kiti na mono ya kimfumu, kaka mutindu mono nungaka mpi me vandaka ti Tata na mono na kiti na yandi ya kimfumu.” (Kus. 3:21) Yo monisaka nde, Yezu salaka kuwakana ya Kimfumu ti Bakristu 144 000 yina bo me tulaka mafuta. (Kus. 5:9, 10; 7:4) Kuwakana  yai ke pesa Bakristu yina bo me tulaka mafuta nswa ya kuyala ti Yezu na zulu. Yo kele bonso nkento mosi yina ke kwela ntotila ya ke yala, nkento yina mpi ta kuma ti kiyeka na Kimfumu yina ya ntotila. Nkutu, Masonuku ke bingaka Bakristu yina bo me tulaka mafuta “nkento yina ke kwela” Kristu, “mwense ya bunkete,” yina Kristu me silaka makwela.—Kus. 19:7, 8; 21:9; 2 Bak. 11:2.

¹⁷ Na bangwakana yina beto me tubila na masolo yai zole, konso kuwakana ke tubila diambu mosi to mambu mingi ya me tala Kimfumu. (Tala lupangu “Mutindu Nzambi Ta Lungisa Lukanu na Yandi.”) Sambu bangwakana yai kele ti bangidika ya mfunu ya me tala Kimfumu, yo ke monisa nde Kimfumu ta nunga. Beto kele kibeni ti kikuma ya kundima nde Nzambi ta sadila Kimfumu ya Mesia, sambu na kulungisa lukanu na yandi ya luyantiku sambu na ntoto mpi sambu na bantu.—Kus. 11:15.

17, 18. (a) Tanga bangwakana 6 ya beto me longuka, yina ke tubila bangidika ya Kimfumu. (b) Sambu na nki beto fwete vanda ti kivuvu ya ngolo na Kimfumu?

¹⁸ Ya kieleka, mambu yina Kimfumu ta sala ta natila bantu balusakumunu ya kimakulu. Ti kivuvu yai ya ngolo, beto fwete samuna ti kikesa yonso nde Kimfumu ya Nzambi mpamba ta manisa bampasi ya bantu. Yo yina, bika nde beto zabisa ti kikesa yonso kieleka yai na bantu ya nkaka!—Mat. 24:14.