“Na Ntoto Bonso na Zulu”

“Malongi ya Katolika ketubilaka mambu iya yai ya nsuka: Lufwa, Lusambisu, Bilungi, mpi Zulu.”​—Mukanda Catholicism, yina George Brantl kubasisaka.

SIMBA nde na lisiti yai ya mambu yina lenda kumina muntu to ya kisika yina yandi lenda kwenda kana yandi mefwa, ntoto kele ve. Dyambu yai keyitukisa ve sambu bonso mabundu mingi yankaka, Dibundu ya Katolika kekwikilaka nde kilumbu kele ntoto tafwa. Diktionere mosi (Dictionnaire de Théologie Catholique) ketubila dyambu yai pwelele na nsi ya ntu-dyambu “Nsuka ya Ntoto”: “Dibundu ya Katolika kekwikilaka mpi kelongaka nde na mutindu Nzambi kugangaka ntoto mpi mutindu yo kele, ntoto tazinga ve kimakulu.” Dilongi mosi ya mpa ya dibundu ya Katolika ketuba nde: “Nsukansuka ntoto . . . tafwa.” Kansi, kana planete na beto fwete fwa, inki beto lenda tuba sambu na balusilu ya paladisu ya ntoto yina Biblia kepesa?

Biblia ketubaka na pwelele yonso nde na bilumbu kekwisa ntoto takuma paladisu. Mu mbandu, mbikudi Yezaya kutubilaka ntoto ti bantu yina tazinga na kati na yo na bangogo  yai: “Bo ta tunga banzo, bo ta zinga muna; bo ta kuna bilanga ya vinu, bo ta dia bambuma na yo. Banzo ya bo ta tunga ti bilanga ya bo ta kuna, yo ta vanda sambu na bo mosi kansi sambu na bantu ya nkaka diaka ve. Bantu na mono ta zinga mingi bonso banti ke zingaka mingi, ebuna bo ta mona kiese na bisalu ya maboko na bo.” (Yezaya 65:21, 22) Bayuda yina Nzambi kupesaka balusilu yai vandaka kundima mpenza nde kilumbu kele ntoto ya lusilu, nkutu ntoto ya mvimba, takuma paladisu, ebuna bantu tazingaka kuna kimakulu.

Nkunga ya 37 kendimisa kivuvu yai. “Bantu yina ke kudikulumusaka, bo ta zinga . . . na ntoto.” (Nkunga 37:11) Verse yai ketubila ve kaka mutindu bantu ya Izraele zolaka kuvutuka dyaka na ntoto ya lusilu sambu na mwa ntangu fyoti. Kaka nkunga yina mosi keyika nde: “Bantu ya mbote ta zinga na ngemba na ntoto yina ya Mfumu Nzambi tubaka na kupesa bo; yo ta vanda ya bo tii kuna.” (Nkunga 37:29) * Simba nde nkunga yai ketuba nde luzingu ya mvula na mvula na ntoto kele dikabu ya bo tapesa “bantu yina kekudikulumusaka.” Komantere mosi ya bo kesala sambu na verse yai ketuba nde ngogo “kekudikulumusaka” ketendula “mambu mingi kuluta bantendula yina bambalula mingi kepesaka. Yo ketendula bantu ya mawa, bantu ya bo kepesa mpasi to kenyokula sambu na Yawe, bantu ya ntima ya kudikulumusa yina kelemfukaka na Nzambi.”

Na Ntoto to na Zulu?

Na disolo na zulu ya ngumba, Yezu kupesaka lusilu mosi ya keyibusa beto baverse ya beto mekatuka kutubila: “Kiese na bantu yina [kekudikulumusaka], sambu bo ta baka ntoto.” (Matayo 5:5) Verse yai kemonisa dyaka nde ntoto kele dikabu ya kimakulu yina bo tapesa bantu ya kwikama. Kansi, Yezu kusongaka bantumwa na yandi pwelele nde yandi keyidikila bo kisika na “nzo ya Tata” na yandi mpi nde bo tavanda na zulu ti yandi. (Yoane 14:1, 2; Luka 12:32; 1 Piere 1:3, 4) Kana mpidina, inki mutindu beto fwete bakisa balusilu ya ketubila balusakumunu yina bantu tabaka na ntoto? Keti yo kele mfunu bubu yai, mpi yo ketadila banani?

Bantu mingi ya mayele ya kelongukaka Biblia ketuba nde “ntoto” ya Yezu kutubilaka na disolo na zulu ya ngumba mpi nkutu ntoto yina bo ketubila na Nkunga 37 kele kwa yo ya kifwani. Na komantere ya yandi kepesa na Bible de Glaire, Fulcran Vigouroux ketuba nde bangogo ya bo mesadila na baverse yai kele “kidimbu ya kemonisa zulu ti dibundu.” Sambu na Marie-Joseph Lagrange, muntu mosi ya France ya kesalaka bansosa, lusilu yango “kele ve nde bantu ya kudikulumusa tabaka ntoto ya bo kezinga, yo vanda na ngidika yai to na ngidika yankaka ya kukuka kibeni, kansi nde bo tabaka kisika yango, yo vanda na ntoto to na zulu, disongidila kimfumu ya zulu.” Sambu na nsosi yankaka, yo kele “mutindu ya kifwani ya kusadila bima ya kele na ntoto sambu na kutubila zulu.” Bansosi yankaka ketuba nde, “bo kesadila ntoto ya lusilu, Kanana, na mutindu mosi ya kifwani, mpi yo ketendula zulu, disongidila kimfumu ya Nzambi, yina bantu ya kudikulumusa tabaka. Ntendula yai kele mpi yo yina kele na Nkunga 37 mpi na baverse yankaka.” Kansi, keti beto fwete sukisa mbala mosi nde Nzambi metubilaka ve ntoto na balusilu na yandi?

Lukanu ya Mvula na Mvula Sambu na Ntoto

Na luyantiku, ntoto kuvandaka na kuwakana ya ngolo ti lukanu ya Nzambi sambu na bantu. Muyimbi-bankunga kusonikaka nde: “Zulu kele ya Mfumu Nzambi yandi mosi, kansi ntoto yandi pesaka yo na bantu.” (Nkunga 115:16) Verse yai kemonisa nde lukanu ya luyantiku ya Nzambi sambu na bantu vandaka  na kuwakana ti ntoto, kansi ti zulu ve. Yehowa kupesaka bankwelani ya ntete kisalu ya kuyalumuna kilanga ya Edeni sambu yo kuma na ntoto ya mvimba. (Kuyantika 1:28) Lukanu yai kuvandaka ve sambu na ntangu fyoti. Na ndinga na yandi, Yehowa kendimisa nde ntoto tazinga kimakulu: “Bantu ya nkaka ke butuka, bantu ya nkaka ke fwa, kansi ntoto kele kaka kiteso mosi.”​—Longi 1:4; 1 Bansangu 16:30; Yezaya 45:18.

Balusilu ya Nzambi kelunganaka kaka, sambu yandi kele Nkwa-Ngolo Yonso, mpi yandi kesalaka yonso sambu yo lungana. Biblia kesadila mbandu ya mvula sambu na kumonisa nde balusilu ya Nzambi kelunganaka kaka: “Mambu ya mono ke tubaka yo kele bonso mvula. Mutindu mvula ke katuka na zulu na kunoka, kansi yo ke vutuka kuna ve kana yo me podisa ntoto ve, kana yo me butisa yo ve, kana yo me menisa bima ve, . . . mutindu yo yina mpi mambu yina ke katukaka na munoko na mono, yo ke vutuka ve mpamba na mono kana yo me sala ve ntete luzolo na mono, kana yo me lungisa ve bangindu na mono.” (Yezaya 55:10, 11) Kana Nzambi mepesa bantu balusilu, nsungi mosi buna lenda luta na ntwala nde yo lungana, kansi nsukansuka yo kelunganaka kaka. Yo “ke vutukaka” na yandi na nima ya kulungisa mambu yonso ya yandi tubaka.

Ya kyeleka, Yehowa kusepelaka ntangu yandi salaka ntoto sambu na bantu. Na nima ya kilumbu ya sambanu ya lugangu, yandi tubaka nde bima yonso kuvandaka “mbote mpenza.” (Kuyantika 1:31) Kukitula ntoto paladisu kele na kati ya lukanu ya Nzambi yina melunganaka ntete ve. Ata mpidina, balusilu ya Nzambi ‘tavutuka ve’ na yandi kukonda kulungana. Balusilu yonso ya ketadila luzingu ya kukuka na ntoto, kisika bantu tazingaka kimakulu na ngemba mpi na lutaninu, talungana.​—Nkunga 135:6; Yezaya 46:10.

Nsukansuka Lukanu ya Nzambi Talungana

Disumu ya bibuti na beto ya ntete, Adami ti Eva, kubebisaka sambu na mwa ntangu fyoti lukanu ya luyantiku ya Nzambi ya kusala nde ntoto kuvanda paladisu. Na nima ya kukolama na bo, Nzambi kukulaka bo na kilanga ya Edeni. Bo vidisaka dibaku ya kuvukana na kulungana ya lukanu ya Nzambi ya kusala nde bantu ya kukuka kuzinga na paladisu ya ntoto. Ata mpidina, Nzambi kusalaka bangidika sambu lukanu na yandi kulungana. Inki mutindu?​—Kuyantika 3:17-19, 23.

Dyambu yina kusalamaka na Edeni mefwanana ti muntu mosi ya meyantika kutunga nzo na kisika mosi ya mbote. Na nima ya kutula fondasio, muntu yankaka mekwisa kubebisa fondasio yango. Na kisika ya kuyambula kutunga, muntu yango mesala yonso sambu na kumanisa kutunga nzo na yandi. Ata kisalu yai ya ngika talomba mbongo yankaka, yo ketendula ve nde ntangu muntu yina kubakaka lukanu ya kutunga nzo yandi yindulaka ve mbote.

Kiteso mosi, Nzambi kubakaka bangidika sambu lukanu na yandi kulungana. Ntangu fyoti na nima ya disumu ya bibuti na beto ya ntete, yandi pesaka kivuvu sambu na bana na bo. Yandi tubilaka “nkuna” yina takatula mambi yina disumu yango kunataka. Na kulungana ya mbikudulu yai, Mwana ya Nzambi, Yezu, yina kwisaka na ntoto mpi kutambikaka luzingu na yandi sambu na kusumba bantu, kele kitini ya ntetentete ya nkuna yango. (Galatia 3:16; Matayo 20:28) Na nima ya lufutumuku na yandi, yandi kwendaka na zulu mpi yandi kumaka Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi. Ntetentete, yandi kele muntu ya kudikulumusa yina tabaka ntoto kumosi ti bantu ya kwikama, bantu yina Nzambi meponaka mpi yina kefutumukaka sambu na kuzinga na zulu mpi kuyala ti Kristu na Kimfumu ya Nzambi. (Nkunga 2:6-9) Na nima, luyalu yai takuma kutwadisa mambu ya ntoto sambu na kulungisa lukanu ya luyantiku ya Nzambi mpi kukumisa ntoto paladisu. Bamilio mingi ya bantu ya kudikulumusa “ta baka ntoto” sambu bo tabaka mambote ya Kimfumu yai ya Yezu Kristu ti bantu yina tayala ti yandi tatwadisa.​—Kuyantika 3:15; Daniele 2:44; Bisalu 2:32, 33; Kusonga 20:5, 6.

“Na Ntoto Bonso na Zulu”

Na mbona-meso yina ntumwa Yoane kumonaka, yandi ketuba nde bantu taguluka sambu  na kuzinga na zulu mpi bankaka na ntoto. Yandi monaka bantotila yina bo meponaka na kati ya balongoki ya kwikama ya Kristu mevanda na biti ya kimfumu na zulu. Biblia ketuba na sikisiki yonso nde bantu yai ya tayala ti Kristu, bo ‘tayalaka nsi-ntoto’ bonso bantotila. (Kusonga 5:9, 10) Simba mambu zole yai ya ketadila kulungana ya lukanu ya Nzambi: ntoto takituka paladisu mpi yo tavanda na nsi ya Kimfumu ya zulu ya mesalama na Yezu Kristu ti bantu yina tayala ti yandi. Nzambi mebakaka bangidika yai yonso sambu nsukansuka ntoto kukuma Paladisu na kuwakana ti lukanu na yandi ya luyantiku.

Na kisambu ya mbandu, Yezu kusongaka balongoki na yandi na kusamba sambu luzolo ya Nzambi kusalama “na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:9, 10) Keti bangogo yai zolaka kuvanda ti ntendula kana ntoto fwete fwa to yo kele kaka kidimbu ya kemonisa zulu? Mutindu mosi, keti yo zolaka kuvanda ti ntendula kana bantu yonso ya lunungu fwete kwenda na zulu? Masonuku ketubilaka luzolo ya Nzambi na pwelele yonso, banda na disolo ya lugangu tii na bambona-meso ya mukanda ya Kusonga. Ntoto fwete kuma paladisu mutindu Nzambi kukanaka. Yai kele luzolo ya Nzambi yina yandi kesila na kulungisa, mpi bantu ya kwikama ya kele na ntoto kesamba sambu luzolo yina kulungana.

Luzingu ya mvula na mvula na ntoto kele lukanu ya luyantiku ya Ngangi, Nzambi yina kesobaka ve. (Malashi 3:6; Yoane 17:3; Yakobo 1:17) Banda bamvula kuluta 100, zulunalu yai, Nzozulu ya Nkengi, ketendulaka mambu zole yai ya kele na kulungana ya lukanu ya Nzambi. Nzayilu yai kesadisa beto na kubakisa balusilu ya Nzambi kepesa na Masonuku ya kukitula ntoto paladisu. Beto kelomba nge na kutadila dyambu yai na mudindu. Sambu na kusala yo, nge lenda solula ti Bambangi ya Yehowa to kusonikila bambasisi ya zulunalu yai.

[Noti na nsi ya lutiti]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]

Biblia ketubaka na pwelele yonso mutindu ntoto takuma Paladisu na bilumbu kekwisa

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Keti kisambu ya mbandu ya Yezu zolaka kuvanda ti ntendula kana ntoto fwete fwa?