Inki Bupusi Yezu Kristu Kele na Yo na Luzingu na Nge?

KANA beto tadila mambu ya beto tubilaka na disolo yina meluta, keti ntembe kele nde malongi ya Yezu kele mpenza na bupusi na bantu yonso ya inza? Kansi, ngyufula ya mfunu ya konso muntu na kati na beto fwete kudiyula kele yai: “Inki bupusi malongi ya Yezu kele na yo na luzingu na mono?”

Malongi ya Yezu kutubilaka mambu mingi ya kuswaswana. Malongi ya mfunu ya yo kepesaka lenda simba mambu yonso ya luzingu na nge. Bika beto tadila mambu yina Yezu kulongaka sambu na yina metala mambu yina fwete baka kisika ya ntete na luzingu, kusala kinduku ti Nzambi, kusala bangwisana ya mbote ti bantu yankaka, kuyidika makambu, mpi kubuya na kusala mambu ya nku.

Tula Mambu ya Mfunu na Kisika ya Ntete na Luzingu

Na inza ya bubu yai ya mambu yonso kekwenda nswalunswalu, mambu mingi kebakaka ntangu mpi ngolo na beto na mpila nde, mbala mingi beto kezwaka ve ntangu ya kusala mambu ya kimpeve. Beto tadila mbandu ya muntu mosi  yina beto tabinga na zina ya Jerry ya kuvandaka ti bamvula kuluta 20. Ata Jerry kesepelaka na kuta masolo ya mambu ya kimpeve mpi kebakaka mambu ya yandi kelongukaka na valere, yandi kebokuta nde: “Mu kezwaka mpenza ve ntangu ya kudipesa na yo mvimba. Mu kekwendaka na kisalu bilumbu sambanu na mposo mosi, kaka na lumingu mu kesalaka ve. Ebuna na nima ya kusala mambu yonso ya mu fwete sala, mu kelembaka mingi kibeni.” Kana luzingu na nge mpi kele mutindu yai, nge lenda baka mambote na mambu yina Yezu kulongaka na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba.

Yezu kutubilaka kibuka ya bantu yina kuvukanaka sambu na kuwa yandi nde: “Beno lenda mona mpasi ve nde nki beno ta dia to nki beno ta nwa sambu na luzingu na beno, beno lenda mona mpasi mpi ve nde nki bilele beno ta lwata na nitu na beno. Keti moyo me luta madia ve na mfunu? Keti nitu me luta bilele ve na mfunu? Beno tala bandeke: Bo ke kunaka ve, bo ke katulaka bima mpi ve na bilanga, bo ke bumbaka yo na nzo ve. Kansi Tata na beno yina kele na zulu ke pesaka bo madia! Keti beno me luta bandeke ve na mfunu? . . . Beno kumona mpasi ve na kuyulaka nde: ‘Beto ke dia nki? Beto ke nwa nki? Beto ke lwata nki?’ Bamimpani bantu ke sosaka bima yina yonso ntangu yonso. Kansi beno, Tata na beno yina kele na zulu kuzaba nde beno ke na mfunu ya bima yina yonso. Kansi beno landa kaka na kusosa Kimfumu na yandi ti mambu yina ya yandi ke zolaka, ebuna yandi ta yika beno bima yina yonso.” (Matayo 6:25-33) Inki dilongi beto kebaka na mambu yai?

Yezu zolaka kutuba ve nde beto fwete sala ve sambu na kulungisa bampusa na beto ya kinsuni mpi ya bantu ya dibuta na beto. Biblia ketuba nde: “Kana muntu ke sadisa bantu ya dikanda na yandi ve, nkutu kana yandi ke sadisa bantu ya fami na yandi mosi mpi ve, yandi me vidisaka lukwikilu na yandi, yandi me luta nkutu mumpani na mbi.” (1 Timoteo 5:8) Kansi, Yezu kusilaka nde kana beto tula mambu ya mfunu na kisika ya ntete mpi kutula mambu ya kimpeve na kisika ya ntete, Nzambi tasungimina nde beto lungisa bampusa na beto yankaka. Dilongi ya beto kebaka na kisika yai kele ya kuzaba kutula mambu ya mfunu na kisika ya ntete. Kulanda ndongisila yai kenataka kyese sambu “kyese na bantu yina kekudibanzaka sambu na mpusa na bo ya kimpeve.”​—Matayo 5:3, NW.

Sala Kinduku ti Nzambi

Bantu yina kekudibanzaka sambu na bampusa na bo ya kimpeve kemonaka mfunu ya kusala kinduku ya mbote ti Nzambi. Inki mutindu beto kesalaka sambu na kusala kinduku ya mbote ti muntu yankaka? Keti beto kesosaka ve na kuzaba mbotembote muntu yango? Beto fwete bakaka ntangu ya kulonguka bangindu, nkadilu, mayele, bisalu na yandi, mpi mambu ya yandi kezolaka, ti yina yandi kezolaka ve. Yo kele mutindu mosi ntangu beto kesosa kusala kinduku ti Nzambi. Yo kelombaka kubaka nzayilu na yandi ya sikisiki. Ntangu yandi sambaka Nzambi sambu na balongoki na yandi, Yezu kutubaka nde: “Luzingu ya mvula na mvula ketendula nde: bo longuka na kuzaba nge, Nzambi mosi kaka ya kyeleka, mpi muntu yina ya nge tindaka, Yezu Kristu.” (Yoane 17:3, NW) Ya kyeleka, kusala kinduku ya ngolo ti Nzambi kelombaka nde beto zaba yandi. Nto mosi kaka ya nzayilu yango kele Biblia, Ndinga ya kupemama ya Nzambi. (2 Timoteo 3:16) Beto fwete yidika ntangu sambu na kulonguka Masonuku.

Kansi, nzayilu yo mosi mefwana ve. Kaka na kisambu yina mosi, Yezu kutubaka nde: “Bo [balongoki na yandi] vandaka kulemfukila mambu na nge.” (Yoane 17:6) Beto fwete baka ve kaka nzayilu ya Nzambi, kansi beto fwete sala mpi mambu yina kewakana na nzayilu yango. Mutindu yankaka ya kusala sambu na kukuma nduku ya Nzambi kele ve. Keti beto keyindula nde kinduku na beto ti muntu mosi takuma ngolo kana beto kesala na luzolo yonso mambu yina kewakana ve ti bangindu mpi minsiku na yandi? Yo yina, bangindu mpi  minsiku ya Nzambi fwete tambusa mambu yonso na luzingu na beto. Beto tadila mutindu beto lenda sadila minsiku na yandi zole na bangwisana na beto ti bantu yankaka.

Sala Bangwisana ya Mbote ti Bantu Yankaka

Kilumbu mosi, Yezu kutaka disolo mosi ya nkufi sambu na kulonga dilongi mosi ya mfunu na bangwisana ya bantu fwete vanda na yo. Yandi tubilaka ntotila mosi yina zolaka kulomba bamfuka na bantu na yandi ya kisalu. Kansi, mosi na kati na bo kuvandaka ti mfuka ya mingi mpenza mpi yandi vandaka ve na mwaye ya kufuta yo. Mfumu yango kulombaka nde bo teka muntu yina, nkento, mpi bana na yandi sambu na kufuta mfuka yina. Muntu yina vandaka ti mfuka kufukamaka mpi kubondilaka mfumu mutindu yai: “Pardo, wila mono mawa, mono ta futa mfuka na nge yonso!” Mfumu kuwilaka yandi mawa, mpi yandi landaka mfuka yina dyaka ve. Kansi ntangu mpika yina kubasikaka, yandi kutanaka ti mpika yankaka yina kuvandaka nduku na yandi ya kisalu. Yandi vandaka na mfuka na yandi ya fyoti mpi yandi lombaka yandi na kufuta yo. Ata nduku na yandi ya kisalu kubondilaka yandi na kuwila yandi mawa, mpika yina ya ntete kukangisaka yandi na boloko tii kuna yandi futaka mfuka yonso ya yandi vandaka na yo. Ntangu ntotila kuwaka mambu yina, yandi waka makasi mingi kibeni. Yandi tubilaka yandi nde: “Nge zolaka kuwila mpangi na nge mawa mutindu mono mosi wilaka nge mawa.” Ebuna yandi tulaka mpika yina ya kubuyaka na kulolula mpangi na yandi na boloko tii kuna yandi futaka mbongo yonso. Sambu na kupesa dilongi na disolo yina, Yezu kutubaka nde: “Tata na mono kele na zulu ta sala beno mutindu mosi mpi kana [konso muntu kulolula ve mpangi na yandi, NW] na ntima yonso.”​—Matayo 18:23-35.

Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto kesalaka bifu mingi. Beto lenda kuka ve kufuta na Nzambi mfuka ya mingi ya beto kele na yo na mutindu beto kefwaka bansiku na yandi. Kima mosi mpamba ya beto lenda sala kele kulomba ndolula na yandi. Ebuna Yehowa Nzambi kele ya kuyilama sambu na kulolula masumu na beto yonso, kana beto mpi kelolula bampangi na beto sambu na masumu yina bo salaka beto. Yai kele dilongi mosi ya ngolo mpenza! Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba nde: “Lolula beto bantu ya masumu mutindu beto mpi me lolulaka bantu yina me salaka beto mbi.”​—Matayo 6:12.

Sosa Kuzaba Kisina ya Dikambu

Yezu kuzabaka kimuntu ya bantu mbote kibeni. Bandongisila ya yandi pesaka sambu na kuyidika makambu vandaka kusimba mpenza kisina ya makambu. Beto tadila bambandu yai zole ya kelanda.

Yezu kutubaka nde: “Beno me waka nde Nzambi tubilaka bankaka na beto nde: ‘Kufwa muntu ve; konso muntu yina me fwa muntu ya nkaka, bo ta sambisa yandi.’ Kansi mono ke tubila beno nde: Konso muntu yina me wila mpangi na yandi makasi, bo ta sambisa yandi.” (Matayo 5:21, 22) Na baverse yai, Yezu kumonisaka nde kisina ya dikambu ya kufwa muntu fwete benda dikebi na beto kuluta dikambu ya nku yo mosi. Kisina ya mambu yonso kele bangindu yina vandaka kuyela na ntima ya muntu yina kufwaka mpangi na yandi. Kana bantu kepesaka ve nzila nde kuyina mpangi to kubika nde makasi kuyela na ntima, mambu ya nku ya muntu kukanaka dezia na kusala zolaka kuvanda ve. Kana bantu kesadilaka dilongi yai nga kufwa bantu kevandaka dyaka ve!

Tala mutindu Yezu kesimba kisina ya dikambu yankaka yina kepesaka mawa mingi. Yandi tubilaka kibuka ya bantu nde: “Beno me waka nde Nzambi tubaka nde: ‘Kusala pite ve.’ Kansi mono ke tubila beno nde: Konso muntu yina ke tala nkento ya ngani ti nzala ya kuladisa yandi, yandi me sala pite ti yandi na ntima na yandi na ntangu yina. Ebuna, kana disu na nge ya kibakala ke benda nge na kusala masumu, tumuna yo, losa yo!” (Matayo 5:27-29) Yezu kulongaka nde dikambu yango ketadila ve kaka mansoni yo mosi, kansi yo kesimba mpenza kisina na yo. Dikambu yango kekatukaka na mambu yina keyitaka, disongidila bampusa ya mansoni. Kana muntu kebuya kuyindula bampusa ya mbi mpi ‘ketumuna yo’ na mabanza na yandi, yandi tanunga na kulosa ngindu ya mbi yina kenataka na mansoni.

“Vutula Mbele na Nge na Kisika na Yo”

Na mpimpa ya bo zolaka kuteka mpi kukanga Yezu, longoki na yandi mosi kubendaka mbele na yandi sambu na kunwanina yandi. Yezu kunganinaka yandi nde: “Vutula mbele na nge na kisika na yo, sambu bantu yina yonso ke sadilaka mbele  bo ta fwa mpi na mbele.” (Matayo 26:52) Na kilumbu yina kulandaka, Yezu kutubilaka Ponse Pilate nde: “Kimfumu na mono kele ya nsi-ntoto yai ve; kana kimfumu na mono vandaka ya nsi-ntoto yai, bantu na mono zolaka kwisa kunwana sambu bantu ya nkaka kupesa mono na maboko ya Bayuda ve. Kimfumu na mono kele ya nsi-ntoto yai ve.” (Yoane 18:36) Keti dilongi yai kele ya kukonda mayele?

Inki nkadilu Bakristu ya ntete kuvandaka na yo sambu na mambu yina Yezu kulongaka ya kukonda kusala mambu ya nku? Mukanda mosi (The Early Christian Attitude to War) ketuba nde: “Malongi ya Yezu vandaka kubuyisa kusadila mitindu yonso ya nku mpi kulwadisa bantu. Na kutuba ya mbote, yo vandaka kubuyisa Bakristu na kukota na bitumba . . . Bakristu ya ntete vandaka kulanda mambu yonso yina Yezu kutubaka, mpi bo bakisaka nde malongi ya Yezu vandaka kutendula nde bo fwete vanda ti ntima ya mbote mpi kubuya mambu yonso ya nku. Dibundu na bo kuzabanaka mpenza na ngemba; bo vandaka kubuya na ngolo yonso bitumba sambu yo vandaka kufwa bantu mingi.” Luzingu ya bantu zolaka kuvanda ya kuswaswana mpenza kana bantu yonso yina kekudibingaka Bakristu kesadilaka dilongi yai!

Nge Lenda Baka Mambote na Malongi Yonso ya Yezu

Malongi ya Yezu ya beto metubila kele ya kitoko, ya kukonda mpasi, mpi ya ngolo. Bantu lenda bakila yo mambote kana bo zaba yo mbote mpi kusadila yo. a

Bambangi ya Yehowa ya bwala na beno tavanda na kyese ya kusadisa nge na kuzaba mutindu nge lenda baka mambote na malongi yai ya kuluta mayele yina ata muntu mosi ve melongaka. Beto kelomba nge na kyese yonso na kukutana ti bo to na kusonika na mosi na kati ya ba adresi yina kele na lutiti ya 2 ya zulunalu yai.

[Noti na nsi ya lutiti]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

“Tata na beno yina kele na zulu ke pesaka bo madia”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 7]

Malongi ya Yezu lenda vanda na bupusi ya mbote na luzingu na nge