1. Inki Yehowa ke zolaka nde beto sala?

 BIBUTI ke sepelaka mingi kibeni kana bo me buta mwana ya kele ti sante ya mbote. Ata bibuti ke zolaka mingi kibeni bebe na bo yina me butuka, bo ke zolaka nde yandi yela mpi yandi kuma mbuta. Yo yina, bo ke kudiyangisaka mingi kana bebe na bo ke yela ve. Mutindu mosi mpi, Yehowa ke sepelaka ntangu beto ke yantikaka kulonguka mambu na yandi. Kansi, yandi ke zolaka ve nde beto bikala bana-fioti na kimpeve. (1 Bak. 3:1) Yandi ke zolaka nde beto “kuma bambuta” na kimpeve.​—1 Bak. 14:20.

2. Inki beto ta tubila na disolo yai?

² Kukuma Mukristu ya kuyela na kimpeve ke tendula nki? Inki mutindu beto lenda kuma Bakristu ya kuyela na kimpeve? Inki mutindu madia ya ngolo ya kimpeve ta sadisa beto na kuyela na kimpeve? Mpi sambu na nki beto fwete kuditudila ve ntima kuluta ndilu? Disolo yai ta pesa bamvutu na bangiufula yina.

KUKUMA MUKRISTU YA KUYELA NA KIMPEVE KE TENDULA NKI?

3. Kukuma Mukristu ya kuyela na kimpeve ke tendula nki?

³ Ngogo ya Kigreki ya bo me sadila na Biblia mpi ya bo me balula nde “ya kuyela” lenda tendula mpi “ya me kuma mbuta,” “ya kukuka” mpi “ya kulunga.” (1 Bak. 2:6) Mutindu bebe ke landaka kuyela tii ntangu yandi ta kuma mbuta, mutindu mosi mpi beto fwete landa kuyedisa kinduku na beto ti Yehowa. Kana beto sala mpidina, beto ta kuma Bakristu ya kuyela na kimpeve. Ya kieleka, ata beto me kuma dezia Bakristu ya kuyela na kimpeve, beto fwete landa kaka kukwenda na ntwala. (1 Tim. 4:15) Beto yonso, yo vanda baleke, beto lenda kuma Bakristu ya kuyela na kimpeve. Kansi, nki ke monisaka nde muntu me kuma Mukristu ya kuyela na kimpeve?

4. Inki ke monisaka nde muntu me kuma Mukristu ya kuyela na kimpeve?

⁴ Mukristu ya kuyela na kimpeve ke salaka mambu yonso yina Yehowa ke lomba yandi, kansi yandi ke ponaka ve kusala mambu yina ke sepedisa yandi. Ya kieleka, sambu yandi kele muntu ya kukonda  kukuka, yandi ta sala mpi bifu. Ata mpidina, konso kilumbu yandi ke salaka bikesa ya kuyindula mpi ya kusala mambu na kuwakana ti luzolo ya Nzambi. Yandi me lwataka kimuntu ya mpa mpi yandi ke salaka bikesa ntangu yonso ya kuyindula bonso Yehowa. (Baef. 4:22-24) Yandi me longukaka mutindu ya kubaka balukanu ya mbote na kuwakana ti bansiku mpi minsiku ya Yehowa. Yo yina, yandi ke vandaka ve ti mfunu ya liste mosi yina ke songa yandi mambu yina yandi fwete sala mpi yina yandi fwete sala ve. Kana yandi me baka lukanu mosi, yandi ke salaka ngolo sambu na kulungisa yo.​—1 Bak. 9:26, 27.

5. Inki lenda kumina Mukristu yina ke yela ve na kimpeve? (Baefezo 4:14, 15)

⁵ Kansi Mukristu yina ke yela ve na kimpeve lenda kwikila kukonda mpasi “luvunu,” “balukanu ya luvunu” mpi masolo ya luvunu yina bo ke mwangaka na bima yina ke mwangaka bansangu to yandi lenda landa mambu ya luvunu ya ba-aposta. a (Tanga Baefezo 4:14, 15.) Yandi lenda wila bantu ya nkaka kimpala, kukangila bo kimbeni to kuwa makasi mpamba-mpamba mpi kana yandi me kutana ti kima yina me meka yandi, yandi lenda bwa kukonda mpasi.​—1 Bak. 3:3.

6. Sambu na nki beto lenda fwanisa kuyela na kimpeve ti mutindu mwana ke yelaka? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

⁶ Mutindu beto me mona yo, Biblia ke fwanisaka kuyela na kimpeve ti mutindu mwana ke yelaka. Mwana-fioti ke zabaka ve mambu mingi, yo yina yandi ke vandaka ti mfunu ya mbuta mosi sambu na kutanina yandi mpi kutwadisa yandi. Mu mbandu, mama mosi lenda songa mwana na yandi ya fioti ya nkento na kusimba yandi na diboko na ntwala ya kusabuka nzila. Ntangu mwana yango ke yela, mama yina lenda songa yandi na kusabuka nzila yandi mosi. Kansi yandi fwete landa kuyibusa yandi nde na ntwala ya kusabuka, yandi fwete tala ntete kana bakamio, bamoto to bavelo ke luta ve. Ntangu mwana yango ta kuma mbuta, yandi ta zaba mutindu ya kutina bigonsa ya mutindu yina. Mutindu bana-fioti ke vandaka ti mfunu ya lusadisu ya bambuta sambu na kutina bigonsa, Bakristu yina kele ve ya kuyela na kimpeve ke vandaka mpi ti mfunu ya lusadisu ya Bakristu ya kuyela na kimpeve sambu na kutina bigonsa ya kimpeve mpi sambu na kubaka balukanu ya mbote. Kansi, ntangu Bakristu ya kuyela na kimpeve ke bakaka lukanu mosi, bo  ke yindulaka mingi minsiku ya Biblia sambu na kuzaba ngindu ya Yehowa na diambu yina mpi bo ke sadilaka ngindu yango.

7. Keti Bakristu ya kuyela na kimpeve ke vandaka ti mfunu ya lusadisu ya bantu ya nkaka?

⁷ Keti yo ke tendula nde Mukristu ya kuyela na kimpeve ke vandaka ve ti mfunu ya lusadisu ya bantu ya nkaka? Ve. Bakristu ya kuyela na kimpeve ke lombaka mpi lusadisu bantangu ya nkaka, kansi muntu yina kele ve ya kuyela na kimpeve lenda vanda ti mfunu nde bantu ya nkaka kusonga yandi mambu yina yandi fwete sala to bo baka lukanu na kisika na yandi. Mukristu ya kuyela na kimpeve ke lombaka lusadisu na bantu ya nkaka yina kele ti mayele mingi mpi yina me zaba mambu mingi. Yandi ke zabaka nde yandi mosi fwete baka balukanu na yandi mpi yandi fwete “nata kilo na yandi mosi.”​—Bag. 6:5.

8. Inki mutindu Bakristu ya kuyela na kimpeve me swaswana?

⁸ Kaka mutindu bambuta yonso ke vandaka ve mutindu mosi, Bakristu yonso ya kuyela na kimpeve ke vandaka mpi ve ti bikalulu ya mutindu mosi. Bankaka ke vandaka mayele mingi, bankaka ke vandaka kikesa mingi, bankaka ke kabaka mingi mpi bankaka ke vandaka ti kikalulu ya kuditula kibeni na kisika ya bantu ya nkaka. Yo yina, kana Bakristu zole ya kuyela na kimpeve me kutana ti diambu ya mutindu mosi, bo yonso zole lenda baka balukanu ya kuswaswana kansi ya ke wakana ti minsiku ya Biblia. Yo ke salamaka mingi-mingi na mambu ya me tala kansansa ya muntu. Yo yina, bo ke kudisambisaka ve kana bo me baka balukanu ya kuswaswana. Kansi bo ke salaka yonso sambu na kulanda kuvanda na bumosi.​—Bar. 14:10; 1 Bak. 1:10.

INKI MUTINDU BETO KE YELAKA NA KIMPEVE?

9. Keti beto ke yelaka na kimpeve kukonda kusala bikesa? Tendula.

⁹ Beto ke salaka ve bikesa sambu na kuyela na kinsuni, kansi kuyela na kimpeve ke lombaka bikesa mingi. Mu mbandu Bakristu na Korinto ndimaka nsangu ya mbote, bo bakaka mbotika, bo bakaka mpeve santu mpi bo longukaka mambu mingi na ntumwa Polo. (Bis. 18:8-11) Kansi mwa bamvula na nima ya mbotika na bo, bamingi vandaka kaka bana-fioti na kimpeve. (1 Bak. 3:2) Inki beto fwete sala sambu na kuyela na kimpeve?

10. Inki beto fwete sala sambu na kuyela na kimpeve? (Yude 20)

¹⁰ Sambu na kuyela na kimpeve, beto fwete yedisa ntete nzala ya kukuma Bakristu ya kuyela na kimpeve. Bantu yina ke ‘zolaka kukonda mayele’ mpi bayina ke zolaka kaka kubikala bana-fioti na kimpeve, ta kuma ve ata fioti Bakristu ya kuyela na kimpeve. (Bing. 1:22) Beto fwete vanda ve bonso bantu yina me yela kansi bo ke kuka ve kusala mambu bo mosi mpi bo ke zola kaka nde bibuti na bo kulanda kubakila bo balukanu. Beto mosi fwete baka kimpeve na beto na maboko mpi kulanda kuyedisa kinduku na beto ti Yehowa. (Tanga Yude 20.) Kana nge ke sala bikesa ya kuyela na kimpeve, samba Yehowa sambu yandi pesa nge “nzala ti ngolo ya kusala mambu.”​—Bafil. 2:13.

11. Inki lusadisu Yehowa ke pesaka beto sambu na kuyela na kimpeve? (Baefezo 4:11-13)

¹¹ Yehowa ke sadisaka beto sambu na kuyela na kimpeve. Yandi me pesaka beto bangungudi mpi balongi na dibundu sambu bo sadisa beto na ‘kuyela kibeni’ na kimpeve sambu ‘kuyela na beto kukuma kibeni kiteso mosi ti kuyela ya Kristu.’ (Tanga Baefezo 4:11-13.) Yehowa ke pesaka beto mpi mpeve santu na yandi sambu beto kuma ti “mabanza ya Kristu.” (1 Bak. 2:14-16) Diaka, Yehowa me pesaka beto Baevanzile iya sambu na kumonisa beto mutindu Yezu vandaka kuyindula, kutuba mpi kusala mambu ntangu yandi vandaka kulonga nsangu ya mbote awa na ntoto. Kana nge ke landa mbandu ya Yezu ya me tala mutindu na yandi ya kuyindula mpi ya kusala mambu, yo ta sadisa nge na kukuma Mukristu ya kuyela na kimpeve.

 MADIA YA NGOLO YA KIMPEVE KE SADISAKA BETO

12. Inki kele “malongi ya ntete-ntete ya me tala Kristu”?

¹² Sambu na kuyela na kimpeve, beto fwete “bikisa malongi ya ntete-ntete ya me tala Kristu,” disongidila beto fwete longuka diaka mambu mingi katula yina beto longukaka ntete. Kubalula ntima, lukwikilu, mbotika mpi lufutumuku kele na kati ya mambu ya ntete yina beto longukaka. (Baeb. 6:1, 2) Yo kele malongi ya ntete-ntete yina Bakristu yonso ya kieleka ke kwikilaka. Yo yina ntangu ntumwa Piere vandaka kulonga bantu na Pantekoti, yandi tubilaka malongi yango. (Bis. 2:32-35, 38) Beto fwete ndima malongi yai ya ntete-ntete sambu beto kuma balongoki ya Kristu. Mu mbandu, Polo tubaka nde konso muntu yina ke ndima ve dilongi ya lufutumuku kele ve Mukristu. (1 Bak. 15:12-14) Kansi katula malongi yina ya ntete-ntete, beto fwete longuka diaka mambu mingi sambu na kuyela na kimpeve.

13. Inki beto fwete sala sambu madia ya ngolo ya kimpeve yina Baebreo 5:14 ke tubila kusadisa beto? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹³ Madia ya ngolo ya kimpeve kele ve bonso malongi ya ntete-ntete, sambu yo kele kaka ve ti bansiku ya Yehowa kansi yo kele mpi ti minsiku yina ke sadisaka beto na kubakisa bangindu na yandi. Sambu madia yina kusadisa beto, beto fwete longuka Biblia, kuyindula mingi mambu yina beto ke tanga mpi kusala yonso sambu na kusadila mambu yango. Kana beto ke sala mpidina, beto ta baka balukanu yina ta sepedisa Yehowa. b​—Tanga Baebreo 5:14.

14. Inki mutindu Polo sadisaka Bakristu ya Korinto na kuyela na kimpeve?

¹⁴ Yo ke vandaka mpasi sambu Bakristu yina kele ve ya kuyela na kimpeve kubaka balukanu ya mbote, kana bo me kutana ti diambu mosi yina ke lomba nde bo yindula na nsadisa ya minsiku ya Biblia mpi bo sadila yo. Kana kele ve ti nsiku mosi ya Biblia ya pwelele na diambu mosi, bantu ya nkaka ke yindulaka nde bo lenda sala konso kima yina bo me zola. Bankaka ke zolaka nde bo tudila bo bansiku na mambu yina ke lomba ve nde bansiku kuvanda. Mu mbandu, yo ke monana nde Bakristu ya Korinto lombaka Polo na kusonga bo kana bo fwete dia to ve bima yina bo me pesa makabu na biteki. Na kisika ya kusonga bo kima ya kusala, Polo songaka bo nde konso muntu kele ti ‘nswa ya kusola’ na kuwakana  ti mambu yina kansansa na yandi ke pesa yandi nswa ya kusala. Yandi tubilaka mwa minsiku ya Biblia yina zolaka kusadisa bo na kubaka balukanu ya mbote yina zolaka ve kuyangisa kansansa na bo mpi kubudisa ve bantu ya nkaka sakuba. (1 Bak. 8:4, 7-9) Polo vandaka kusadisa Bakristu ya Korinto na kuyela na kimpeve sambu bo sadila mayele na bo ya kuswaswanisa mambu na kisika ya kusosa nde muntu ya nkaka kubakila bo balukanu to na kisika ya kusosa bansiku na konso diambu yina.

15. Inki mutindu Polo sadisaka Bakristu ya Baebreo na kuyela na kimpeve?

¹⁵ Mambu yina Polo sonikilaka Bakristu ya Baebreo ke longa beto mpi dilongi ya nkaka ya mfunu. Bankaka landaka ve kuyedisa kinduku na bo ti Yehowa mpi bo ‘kumaka diaka ti mfunu ya miliki, kansi ve ya madia ya ngolo [ya kimpeve].’ (Baeb. 5:12) Bo vandaka kulonguka ve mpi kundima ve mambu ya mpa yina Yehowa vandaka kulonga bo malembe-malembe na nzila ya dibundu. (Bing. 4:18) Mu mbandu Bakristu mingi ya Bayuda vandaka kaka kuzitisa Nsiku ya Moize, ata bamvula 30 na ntwala kimenga ya Yezu sukisaka Nsiku yango. (Bar. 10:4; Tito 1:10) Ya kieleka, bamvula 30 yina lutaka, bikilaka Bakristu ntangu mingi ya kubakisa nde bo vandaka diaka ve ti mfunu ya kulemfukila Nsiku ya Moize. Konso muntu yina me tangaka dezia mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu ya Baebreo na nsadisa ya mpeve santu, lenda ndima kibeni nde mukanda yango kele ti madia ya ngolo ya kimpeve. Yo vandaka mambu yina Bakristu ya Baebreo vandaka ti yo mfunu sambu na kukumisa lukwikilu na bo ngolo mpi kubakisa nde mutindu bo vandaka kusambila Yehowa me luta kibeni mutindu Bayuda vandaka kusambila yandi. Yo pesaka bo mpi kikesa ya kulanda kulonga nsangu ya mbote ata Bayuda vandaka kutelemina bo.​—Baeb. 10:19-23.

KUDITUDILA VE NTIMA KULUTA NDILU

16. Katula kuyela na kimpeve, nki beto fwete sala diaka?

¹⁶ Beto fwete sala ngolo sambu na kuyela na kimpeve mpi sambu na kulanda kuvanda Bakristu ya kuyela na kimpeve. Yo ke lomba nde beto kuditudila ve ntima kuluta ndilu. (1 Bak. 10:12) Beto fwete “landa kudimeka” sambu na kundima kibeni nde beto ke landa kuyela na kimpeve.​—2 Bak. 13:5.

17. Inki mutindu mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu ya Kolose ke monisa mfunu ya kulanda kuvanda Bakristu ya kuyela na kimpeve?

¹⁷ Na mukanda yina Polo sonikilaka Bakristu  ya Kolose, yandi tubilaka diaka mfunu ya kulanda kuvanda Mukristu ya kuyela na kimpeve. Ata Bakristu ya Kolose vandaka dezia ya kuyela na kimpeve, Polo kebisaka bo sambu bangindu ya bantu ya nsi-ntoto kukusa bo ve. (Bakol. 2:6-10) Diaka, Epafrasi yina zabaka mbote Bakristu ya dibundu yina, vandaka kusamba mbala na mbala sambu ‘na nsuka bo vanda ya kulunga,’ disongidila ya kuyela na kimpeve. (Bakol. 4:12) Yo ke longa beto nki? Polo ti Epafrasi bakisaka nde Nzambi fwete sadisa beto sambu na kulanda kuvanda Bakristu ya kuyela na kimpeve. Beto mosi mpi fwete sala bikesa ya kulanda kuyedisa kinduku na beto ti yandi. Bo vandaka mpi kuzola nde ata Bakristu ya Kolose kukutana ti bampasi ya nki mutindu, bo landa kaka kuvanda Bakristu ya kuyela na kimpeve.

18. Inki lenda kumina Mukristu mosi ya kuyela na kimpeve? (Tala mpi kifwanisu ya ke wakana ti paragrafe yai.)

¹⁸ Polo songaka Baebreo nde kana Mukristu ya kuyela na kimpeve me keba ve, yandi lenda sala kima mosi yina lenda sala nde Nzambi kundima yandi diaka ve mvula na mvula. Kana yandi ke buya kulemfukila Yehowa, yandi lenda kwenda ntama kibeni ti yandi mpi yandi lenda kuka diaka ve kubalula ntima, yo ta sala nde Nzambi kulolula yandi diaka ve. Diambu ya kiese kele nde mambu yina kuminaka ve Bakristu ya Baebreo. (Baeb. 6:4-9) Ebuna, nki beto lenda tuba bubu yai sambu na Bakristu yina me bwaka madidi na kimpeve to bayina bo me basisaka na dibundu kansi na nima bo me balulaka ntima? Kana bo me balula ntima na kudikulumusa yonso, bo ke monisa nde bo kele ve bonso bantu yina Polo vandaka kutubila. Ya kieleka, kana bo me vutukila Yehowa, bo ke vandaka ti mfunu ya lusadisu yina yandi ke pesaka. (Ezek. 34:15, 16) Bankuluntu lenda yidika mambu sambu Mukristu mosi ya kuyela na kimpeve kusadisa bampangi yina na kukuma diaka ti kimpeve ya ngolo.

19. Inki lukanu beto fwete kuditudila?

¹⁹ Kana nge ke sala ngolo sambu na kukuma Mukristu ya kuyela na kimpeve, nge lenda lungisa lukanu na nge. Landa kudia madia ya ngolo ya kimpeve mpi kuwakanisa mabanza na nge ti ya Yehowa. Mpi kana nge me yela dezia na kimpeve, sala bikesa ya kulanda kubikala Mukristu ya kuyela na kimpeve.