1. Inki ke pusaka beto na kupesa bantu ya nkaka lukumu, mpi nki beto ta longuka na disolo yai?

BETO ke pesaka bantu lukumu ntangu beto ke tudilaka bo dikebi ya mingi mpi ke zitisaka bo. Mbala mingi, beto ke pesaka lukumu na bantu yina me salaka mambu ya mbote to bayina kele ti kiyeka. Na disolo yai, beto ta mona banani me fwana na kubaka lukumu mpi sambu na nki.

2, 3. (a) Sambu na nki Yehowa me fwana kibeni na kubaka lukumu? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya disolo.) (b) Mwana-Dimeme yina Kusonga 5:13 ke tubila kele nani, mpi sambu na nki beto fwete pesa yandi lukumu?

² Kusonga 5:13 ke tuba nde “Muntu yina me vanda na kiti ya kimfumu” mpi “Mwana-Dimeme” me fwana na kubaka lukumu. “Muntu yina me vanda na kiti ya kimfumu” kele Yehowa. Bigangwa ya zulu ke monisa kikuma yina beto fwete pesa Yehowa lukumu, bo ke tuba nde, “Muntu yina ke zingaka mvula na mvula” me fwana na kubaka lukumu. Bo ke tuba mpi nde: “Yehowa Nzambi na beto, nge me fwana na kubaka nkembo, lukumu, mpi ngolo, sambu nge muntu gangaka bima yonso, mpi yo kwisaka na luzingu mpi yo gangamaka sambu na luzolo na nge.”—Kusonga 4:9, 11.

 ³ “Mwana-Dimeme” ya Biblia ke tubila na kusonga 5:13 kele Yezu Kristu. Sambu, ntangu Yezu vandaka na ntoto bantu vandaka kubinga yandi “Mwana-Dimeme ya Nzambi yina ke katula disumu ya nsi-ntoto.” (Yoane 1:29) Keti kele ti ntotila ya nkaka yina lenda ndima kutambika luzingu na yandi sambu na bantu? Yo yina, yo me fwana na kupesa Yezu lukumu. Yandi me fwana na kubaka lukumu sambu “yandi kele Ntotila ya bantu yina ke yala bonso bantotila mpi Mfumu ya bantu yina ke yala bonso bamfumu.” (1 Timoteo 6:14-16) Mbala ya nkaka nge ke kudiwaka bonso bigangwa mingi ya zulu yina ke yimbaka nde: “Mwana-Dimeme yina bo fwaka me fwana na kubaka kiyeka, bimvwama, mayele, ngolo, lukumu, nkembo, mpi lusakumunu.”—Kusonga 5:12.

4. Sambu na nki beto fwete pesa Yehowa ti Kristu lukumu?

⁴ Yoane 5:22, 23 ke tuba nde Yehowa me kumisaka Kristu zuzi ya bantu yonso. Yai kele mpi kikuma ya nene ya kupesa Yezu lukumu. Kana beto ke sala mpidina beto ta pesa mpi Yehowa lukumu. Kana beto ke pesa Yezu mpi Tata na yandi lukumu, beto lenda baka luzingu ya mvula na mvula.—Tanga Nkunga 2:11, 12.

5. Sambu na nki yo me fwana mpi nde beto pesa bantu yonso lukumu mpi luzitu?

⁵ Nzambi gangaka bantu na ‘kifwani na yandi.’ (Kuyantika 1:27) Yo ke tendula nde bantu yonso lenda kuma ti bikalulu ya Nzambi, mu mbandu, zola, ntima-mbote mpi mawa. Nzambi gangaka mpi bantu ti kansansa, yina ke sadisaka bo na kuzaba mambu ya mbote ti ya mbi, ya masonga ti ya luvunu, ya me fwana ti ya me fwana ve. (Baroma 2:14, 15) Bantu mingi ke zolaka mambu ya bunkete mpi ya mbote, bo ke zolaka mpi kuzinga na ngemba ti bantu ya nkaka. Yo fwete yitukisa ve, sambu Yehowa kele Nzambi ya ndonga mpi ya ngemba. Ya kieleka, Yehowa gangaka bantu yonso ti makuki ya kufulula yandi. Yo yina, yo me fwana mpi nde beto pesa bantu yonso lukumu mpi luzitu.—Nkunga 8:5.

6, 7. Inki luswaswanu kele na kati ya Bambangi ya Yehowa ti bantu ya nkaka na yina me tala kupesa bantu lukumu?

⁶ Ya kieleka, beto fwete pesa bantu lukumu; kansi bantangu ya nkaka, yo ke vandaka mpasi na kuzaba nki mutindu beto fwete pesa muntu lukumu mpi na nki kiteso. Nsi-ntoto ya Satana me sobaka mutindu ya bantu mingi ya kutadila mambu. Bantu mingi me kumisaka bantu ya nkaka banzambi na bo. Na kisika ya kupesa bantu lukumu mpi luzitu mutindu Yehowa ke zolaka, bo ke pesaka bantu ya nkaka lukumu na kiteso ya kuluta ndilu mpi ke monaka bo bonso banzambi. Bo ke landaka mutindu ya kulwata, bikalulu, mpi mutindu ya kuzinga ya bantu ya politiki, ya bamfumu ya mabundu, ya bantu ya ke salaka bansaka, ya bantu ya me zabanaka mingi, mpi ya bantu ya lukumu.

⁷ Bakristu ya kieleka ke zabaka nde yo kele mbi na kupesa bantu lukumu na kiteso ya kuluta ndilu. Yezu mpamba muntu beto fwete landa sambu yandi me bikilaka beto mbandu ya kukuka. (1 Piere 2:21) Biblia ke tuba nde “bantu yonso me salaka disumu mpi bo lenda monisa ve nkembo ya Nzambi.” (Baroma 3:23) Ata muntu mosi ve me fwana nde beto sambila yandi. Ntangu beto ke kumisa bantu na kiteso ya kuluta ndilu, yo ke pesaka Yehowa mpasi.

8, 9. (a) Inki mutindu Bambangi ya Yehowa ke tadilaka bamfumu ya luyalu? (b) Inki ntangu beto lenda meka ve ata fioti kulemfukila bamfumu ya luyalu?

⁸ Beto fwete pesa bantu ya nkaka lukumu mpi kuzitisa bo sambu na kiyeka yina bo kele na yo. Mu mbandu, yindula mambu ya  mbote yina bamfumu ya luyalu ke salaka sambu na beto. Bo ke taninaka beto mpi ke sadisaka beto na mambu ya nkaka. Bisalu na bo ke natilaka beto mambote mingi. Ntumwa Polo ke lomba beto na kutadila bo bonso “bamfumu ya nene.” Yandi ke lomba beto mpi na kuzitisa bansiku na bo ntangu yandi ke tuba nde: “Beno pesa bantu yonso kima yina beno fwete pesa bo: na muntu yina ke lomba mpaku, mpaku,” “na muntu yina ke lomba lukumu, lukumu.”—Baroma 13:1, 7.

⁹ Bambangi ya Yehowa ke salaka bikesa sambu na kuzitisa bamfumu ya luyalu. Ya kieleke konso insi kele ti mambu na yo, yo yina bansiku ya bamfumu ya luyalu ya insi mosi lenda swaswana ti ya insi ya nkaka. Ata mpidina, beto ke lemfukilaka bamfumu ya luyalu ntangu bo ke sala mambu na kutadila kiyeka yina bo kele na yo. Kansi, kana bo lomba beto na kusala mambu yina ke wakana ve ti minsiku ya Yehowa, beto ta meka ve ata fioti. Kana bo lomba beto kima mosi ya mutindu yai, beto fwete lemfukila Yehowa mpi kupesa yandi lukumu na kisika ya kulemfukila bantu.—Tanga 1 Piere 2:13-17.

10. Inki bambandu ya mbote bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama me bikilaka beto?

¹⁰ Beto lenda longuka mambu mingi na bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama yina vandaka kuzitisa bamfumu ya luyalu, mu mbandu Yozefi ti Maria. Bamfumu ya Roma zolaka kuzaba ntalu ya bantu yonso na nsi ya luyalu na bo. Yozefi ti Maria kwendaka na Betelemi sambu na kusonikisa bazina ata Maria vandaka pene-pene ya kubuta. (Luka 2:1-5) Ntumwa Polo vandaka mpi kuzitisa bamfumu ya luyalu. Ntangu bo fundaka yandi nde yandi me sala mbi, yandi sambaka na luzitu yonso na ntwala ya ntotila Erode Agripa mpi ya Festusi, guvernere ya Yudea.—Bisalu 25:1-12; 26:1-3.

11, 12. (a) Sambu na nki beto fwete tadila ve bantwadisi ya mabundu bonso bamfumu? (b) Inki salamaka ntangu mpangi mosi zitisaka mfumu mosi ya luyalu?

¹¹ Inki beto ta tuba sambu na bamfumu ya mabundu? Keti beto fwete tadila bo bonso bamfumu? Beto fwete zitisa bo mutindu beto ke zitisaka bantu yonso. Kansi beto fwete pesa bo ve lukumu, ata bo ke lomba beto na kusala yo. Sambu na nki? Sambu bo ke longaka malongi ya luvunu ya me tala Nzambi mpi Ndinga na yandi Biblia. Yezu monisaka mbi ya bamfumu ya mabundu mpi tubaka nde bo kele bantu ya luvunu mpi bantwadisi ya mbi. (Matayo 23:23, 24) Kansi, yo kele mbi ve na kuzitisa bamfumu ya luyalu mpi kupesa bo lukumu ya me fwana. Ee, bo ke sadisaka beto mingi sambu beto ke zitisaka bo mpi ke pesaka bo lukumu.

¹² Beto tubila fioti Heinrich Gleissner, muntu mosi yina vandaka ti kiyeka na luyalu ya insi Autriche. Basoda ya Allemagne kangaka yandi na Mvita ya Zole ya Nsi-Ntoto ya Mvimba. Bo kotisaka yandi na train sambu na kunata yandi na kisika yina bo vandaka kupesa bantu bisalu ya mpasi. Na kati ya train, yandi monaka Leopold Engleitner, Mbangi ya Yehowa mosi ya kikesa ya Autriche. Mpangi Engleitner zabisaka Gleissner na luzitu yonso malongi ya Biblia, Gleissner widikilaka na dikebi yonso. Ntangu mvita manaka, Gleissner, yina vandaka ti kiyeka, sadisaka mingi Bambangi ya Yehowa ya Autriche. Ziku nge me zaba mambote ya nkaka ya bampangi me bakaka sambu bo zitisaka bamfumu ya luyalu.

13. Beto fwete pesa lukumu mpi kuzitisa mingi-mingi banani, mpi sambu na nki?

¹³ Beto fwete pesa bampangi na beto lukumu mpi kuzitisa bo; mingi-mingi, bayina ke twadisa beto, mu mbandu bankuluntu,  bankengi ya nziunga, bampangi ya Komite ya Filiale, mpi bampangi ya Nto-Kimvuka. (Tanga 1 Timoteo 5:17.) Bampangi yai yonso ke kudibanzaka mingi sambu na bansadi ya Nzambi mpi ke lungisaka bampusa na beto. Biblia ke bingaka bo “makabu” ya bantu. (Baefezo 4:8) Yo yina, beto fwete pesa bo lukumu mpi kuzitisa bo kukonda kutala bansi na bo, banzo-nkanda ya bo me salaka, bisalu ya kinsuni yina bo ke salaka, mpi mbongo yina bo kele na yo. Bakristu ya mvu-nkama ya ntete me bikilaka beto mbandu ya mbote. Bo vandaka kuzitisa bampangi yina vandaka kutwadisa bo; bubu yai beto mpi ke salaka mutindu mosi. Ntangu beto ke vandaka ti bampangi yai, beto ke tadilaka bo ve bonso bawanzio to bantu yina me luta bantu ya nkaka. Kansi beto ke zitisaka bo mpi ke pesaka bo lukumu sambu na kisalu na bo ya ngolo mpi kudikulumusa na bo.—Tanga 2 Bakorinto 1:24; Kusonga 19:10.

14, 15. Inki luswaswanu kele na kati ya bankuluntu ti bantwadisi ya mabundu?

¹⁴ Bankulutu ya mutindu yai kele bantu ya kudikulumusa. Bo ke zolaka ve nde bampangi kutadila bo bonso bantu ya lukumu. Bo kele kibeni ya kuswaswana ti bamfumu ya mabundu ya bilumbu na beto mpi ya ntangu ya Yezu. Yezu tubilaka bo nde: “Bo ke zolaka kisika ya lukumu mingi na bankinsi, bakiti ya ntete na basinagoga, bambote na bazandu.”—Matayo 23:6, 7.

¹⁵ Bankulutu ke lemfukaka na mambu yai ya Yezu tubaka: “Beno bika ve nde bantu kubinga beno Rabi, sambu beno kele kaka na Longi mosi, mpi beno yonso beno kele bampangi. Diaka, beno binga ve ata muntu mosi nde tata na beno awa na ntoto, sambu beno kele kaka na Tata mosi, Muntu yina kele na zulu. Beno bika mpi ve nde bantu kubinga beno bantwadisi, sambu beno kele kaka na Ntwadisi mosi, Kristu. Kansi muntu ya kuluta nene na kati na beno fwete vanda nsadi na beno. Konso muntu yina ke kudinangula, bo ta kulumusa yandi, kansi konso muntu yina ke kudikulumusa, bo ta nangula yandi.” (Matayo 23:8-12) Kana bankuluntu yonso ke kudikulumusa mpi ke lemfuka na ntuma yai ya Yezu, bampangi ta zola bo mingi, ta zitisa bo mpi ta pesa bo lukumu.

16. Sambu na nki beto fwete sala bikesa na kuzaba mutindu ya kupesa bantu lukumu?

¹⁶ Kuzaba kibeni mutindu ya mbote ya kupesa bantu lukumu ke bakaka ntangu. Luzingu ya Bakristu ya nkaka ya mvu-nkama ya ntete ke ndimisa kieleka yai. (Bisalu 10:22-26; 3 Yoane 9, 10) Kansi yo kele mfunu nde beto sala bikesa sambu na kuzaba mutindu ya kupesa bantu lukumu. Kana beto ke pesa bantu lukumu na mutindu  yina Yehowa ke zolaka, beto ta baka mambote mingi.

17. Inki mambote beto ta baka kana beto ke pesa bantu yina kele ti kiyeka lukumu?

¹⁷ Kana beto ke pesa bantu yina kele ti kiyeka lukumu mpi ke zitisa bo, bo lenda sadisa beto na kulanda kulonga nsangu ya mbote. Nkutu bo lenda kuma kusepela ti kisalu na beto ya kusamuna. Mambu ya mutindu yai me salamaka na Allemagne. Brigitte, mupasudi-nzila mosi kwendaka na nzo-nkanda na kilumbu yina bo vandaka kupesa mwana na yandi ya nkento diplome. Balongi tubaka nde bo me sepela mingi na bamvula yonso yina mwana na yandi me lutisa ti bo. Bo bakisaka nde bana ya Bambangi ya Yehowa ke vandaka ti bikalulu ya mbote na banzo-nkanda. Mpangi Brigitte songaka bo nde, “Beto ke longaka bana na beto minsiku ya Nzambi, mu mbandu kuzitisa balongi mpi kupesa bo lukumu.” Longi mosi tubaka nde kana bana yonso vandaka bonso bana ya Bambangi ya Yehowa, kisalu ya kulonga zolaka kukuma pete. Bo vandaka kusepela mingi ti bana ya Bambangi ya Yehowa yo yina, bamposo mingi na nima, longi mosi kwendaka na lukutakanu ya nene.

18, 19. Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke pesa bankuluntu lukumu?

¹⁸ Minsiku ya Ndinga ya Nzambi lenda sadisa beto na kubakisa mutindu ya kupesa bankuluntu lukumu. (Tanga Baebreo 13:7, 17.) Beto fwete sikisa bo sambu na kisalu ya ngolo yina bo ke salaka. Kana beto ke zitisa mambu yina bankuluntu ke tuba, bo ta kuma kusala kisalu na bo na kiese. Biblia ke tuba nde beto fwete landa mbandu ya lukwikilu na bo. Yo ke tendula ve nde beto fwete landa mambu yonso yina nkuluntu ke sala, mu mbandu, mutindu na yandi ya kulwata, ya kutuba mpi ya kulonga. Kana beto ke landa mambu yonso ya yandi ke sala, pana beto ke landa muntu na kisika ya kulanda Kristu. Beto fwete vila ve nde bankuluntu kele bantu ya kukonda kukuka bonso beto.

¹⁹ Kana beto ke pesa bankuluntu lukumu, ke zitisa bo, mpi ke tadila bo ve bonso bantu ya lukumu, beto ta sadisa bo mingi. Na nki mutindu? Yo ta sadisa bo na kuvanda bantu ya kudikulumusa mpi na kudimona ve nde bo me luta bantu ya nkaka to nde ntangu yonso bo ke salaka kaka mambu ya mbote.

20. Inki mambote beto ke bakaka kana beto ke pesa bantu lukumu?

²⁰ Ntangu beto ke pesaka bantu lukumu, yo ke sadisaka beto na kutula ve dikebi kaka na mambu ya luzingu na beto mosi kansi na kulanda kuvanda bantu ya kudikulumusa ata bantu ke zitisa beto mingi. Yo ke taninaka beto mpi, mu mbandu ntangu mpangi mosi ya beto ke zitisaka mingi me sala mambu yina me sepedisa beto ve. Yo ke sadisaka beto mpi na kubikala ya kukangama na dibundu ya Yehowa. Dibundu ya Yehowa ke pesaka ve ata muntu mosi, yo vanda Mbangi ya Yehowa to ve, lukumu na kiteso ya kuluta ndilu.

21. Inki mambote ya mingi beto ta baka kana beto ke pesa bantu lukumu?

²¹ Mambote ya mingi yina beto ta baka kana beto ke pesa bantu lukumu kele nde beto ta sepedisa Nzambi. Beto ta kuma kusala mambu yina Nzambi ke zolaka mpi beto ta bikala ya kukangama na yandi. Ebuna, Yehowa ta pesa mvutu na Satana, yina tubaka nde muntu mosi ve lenda bikala ya kwikama na Yehowa. (Bingana 27:11) Bantu mingi ke zabaka ve mutindu ya mbote ya kupesa bantu lukumu. Beto kele na kiese mutindu beto me zabaka kupesa bantu lukumu na mutindu yina Yehowa ke zolaka!