DISOLO YA KULONGUKA 47
Malongi Yina Beto Ke Baka na Mukanda ya Levi
“Masonuku yonso kele ya kupemama na Nzambi mpi yo kele mfunu.”—2 Tim. 3:16.
NKUNGA 98 Masonuku Kele ya Kupemama na Nzambi
MAMBU YINA DISOLO YAI KE TUBILA *
1-2. Sambu na nki bubu yai Bakristu fwete tula dikebi na mukanda ya Levi?
NTUMWA Polo yibusaka nduku na yandi ya leke Timoteo nde “Masonuku yonso kele ya kupemama na Nzambi mpi yo kele mfunu.” (2 Tim. 3:16) Mukanda ya Levi mpi kele na kati. Inki mutindu nge ke tadilaka mukanda yai? Bantu ya nkaka lenda yindula nde yo kele mukanda yina kele ti bansiku yina ke tadila beto ve bubu yai kansi Bakristu ya kieleka ke yindulaka ve mutindu yina.
2 Bo sonikaka mukanda ya Levi bamvula kiteso ya 3 500 me luta kansi Yehowa taninaka yo “sambu na kulonga beto.” (Bar. 15:4) Sambu mukanda ya Levi ke sadisaka beto na kubakisa bangindu mpi mawi ya Yehowa na mambu ya nkaka, beto fwete longuka yo ti dikebi yonso. Beto kele ti malongi mingi ya beto lenda baka na mukanda yai ya bo sonikaka na ngolo ya Nzambi. Beto tadila malongi iya.
MAMBU YINA BETO FWETE SALA SAMBU YEHOWA KUNDIMA BETO
3. Sambu na nki konso mvula bantu ya Izraele vandaka kupesa bimenga na Kilumbu ya Kufika Masumu?
3 Dilongi ya ntete: Yehowa fwete ndima beto ntete na ntwala ya kundima bimenga na beto. Konso mvula na Kilumbu ya Kufika Masumu, bantu ya Izraele vandaka kuvukana mpi kupesa bimenga ya bambisi. Bimenga yai vandaka kusadisa bantu ya Izraele na kuyibuka nde bo fwete vanda bunkete. Kansi na kilumbu yina, na ntwala nde nganga-nzambi ya nene kunata menga ya mbisi na Kisika ya Kuluta Santu sambu na kulolula masumu ya dikanda, yo vandaka kulomba nde yandi sala ntete diambu mosi ya kuluta mfunu.
4. Mutindu Levi 16:12, 13 ke monisa yo, nki nganga-nzambi ya nene vandaka kusala na mbala ya ntete yina yandi vandaka kukota na Kisika ya Kuluta Santu na Kilumbu ya Kufika Masumu? (Tala kifwanisu ya lutiti ya zulu.)
Levi 16:12, 13. Mona na mabanza mambu yina vandaka kusalama na Kilumbu ya Kufika Masumu: Nganga-nzambi ya nene me kota na nzo-tenta. Yai kele mbala ya ntete na bambala tatu yina yandi fwete kota na Kisika ya Kuluta Santu na kilumbu yina. Yandi me simba kima mosi yina me fuluka ti ndumbu ya nsudi ya kitoko na diboko mosi mpi na diboko ya nkaka yandi ke nikisa kima mosi ya wolo ya me fuluka ti makala ya tiya. Yandi me telama na ntwala ya rido yina ke fikaka kielo ya Kisika ya Kuluta Santu. Na luzitu yonso, yandi me kota na Kisika ya Kuluta Santu mpi me telema na ntwala ya sanduku ya kuwakana. Na mutindu ya kifwani, yandi me telema kibeni na ntwala ya Yehowa Nzambi. Ntangu yai nganga-nzambi ke tula na dikebi yonso ndumbu ya santu na makala ya tiya ya ngolo mpi na nima suku yina me fuluka ti nsudi ya kitoko kibeni. * Na nima, yandi ta kota diaka na Kisika ya Kuluta Santu ti menga ya bambisi. Simba nde yandi ke yoka ndumbu na ntwala ya kutambika menga ya makabu sambu na disumu.
4 Tanga5. Inki dilongi beto ke baka na mutindu bo vandaka kusadila ndumbu na Kilumbu ya Kufika Masumu?
5 Inki dilongi beto ke baka na mutindu bo vandaka kusadila ndumbu na Kilumbu ya Kufika Masumu? Biblia ke monisaka nde bisambu yina Yehowa ke ndimaka ya bansadi na yandi ya kwikama kele bonso ndumbu. (Nk. 141:2; Kus. 5:8) Kuvila ve nde nganga-nzambi ya nene vandaka kunata ndumbu na luzitu yonso na ntwala ya Yehowa. Mutindu mosi kana beto ke samba Yehowa, beto fwete sala yo na luzitu yonso kibeni. Beto fwete monisa ntonda ya mingi na Ngangi ya ntoto ti zulu mutindu yandi me pesaka beto nswa ya kukwenda pene-pene na yandi bonso mwana yina ke kwenda pene-pene ya tata na yandi. (Yak. 4:8) Yandi ke ndimaka nde beto sala kinduku ti yandi. (Nk. 25:14) Beto ke sepelaka mingi ti dibaku yai yo yina beto ke zolaka ve ata fioti kusala konso kima yina ke sepedisaka yandi ve.
6. Inki dilongi beto ke baka mutindu nganga-nzambi ya nene vandaka kuyoka ndumbu na ntwala ya kupesa bimenga?
6 Nganga-nzambi ya nene vandaka kuyoka ndumbu na ntwala ya kupesa bimenga. Kusala mutindu yina, vandaka kundimisa yandi nde Nzambi me ndima yandi mpi bimenga yina yandi ke pesa. Mambu yai ke longa beto nki? Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yo lombaka nde yandi sala diambu mosi ya mfunu mingi kuluta kugulusa bantu na ntwala nde yandi pesa kimenga ya luzingu na yandi. Diambu yango vandaka nki? Yo lombaka nde yandi lemfukila Yehowa na kwikama yonso ntangu yandi vandaka na ntoto sambu Yehowa kundima kimenga na yandi. Mpidina, Yezu zolaka kumonisa nde kusala luzolo ya Yehowa kele mutindu ya mbote ya kuzinga. Yezu monisaka nde luyalu to mutindu ya kuyala ya Tata na yandi kele mbote.
7. Sambu na nki Yezu sepedisaka Tata na yandi na luzingu na yandi ya mvimba ntangu yandi vandaka na ntoto?
7 Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi lemfukaka na minsiku ya Yehowa na mutindu ya kukuka. Ata ntangu Yezu kutanaka ti bampasi mpi zabaka nde yandi ta fwa lufwa ya mpasi, lukanu na yandi vandaka kaka ya kunwanina luyalu ya Tata na yandi. (Bafil. 2:8) Ntangu Yezu kutanaka ti bampasi ya ngolo, yandi sambaka “ti kudila ya ngolo mpi mansanga.” (Baeb. 5:7) Bisambu na yandi ya masonga kumisaka ngolo lukanu na yandi ya kulanda kulemfukila Yehowa. Sambu na Yehowa, bisambu ya Yezu vandaka bonso ndumbu ya nsudi ya kitoko. Na luzingu na yandi ya mvimba, Yezu pesaka Tata na yandi kiese mingi mpi yandi nwaninaka luyalu ya Tata na yandi.
8. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yezu?
8 Beto lenda landa mbandu ya Yezu kana beto ke sala yonso sambu na kulemfuka na minsiku ya Yehowa na kwikama yonso. Ntangu beto ke kutanaka ti bampasi, beto ke sambaka Yehowa na masonga yonso sambu yandi sadisa beto sambu beto ke zolaka kusepedisa yandi. Kana beto ke sala mutindu yai, beto ta monisa nde luyalu ya Yehowa kele mbote. Beto ke zabaka nde Yehowa ta ndima ve bisambu na beto kana beto ke sala mambu yina yandi ke mengaka. Kansi kana beto ke sala mambu yina Yehowa ke zolaka, bisambu na beto ya masonga ta vanda bonso ndumbu ya nsudi ya kitoko sambu na Yehowa. Diaka, kwikama mpi bulemfu na beto ta sepedisa Tata na beto ya zulu.—Bing. 27:11.
ZOLA MPI NTONDA NA BETO NA YEHOWA KE PUSAKA BETO NA KUSADILA YANDI
9. Sambu na nki bantu ya Izraele vandaka kupesa bimenga ya kinduku?
9 Dilongi ya zole: Beto ke sadilaka Yehowa sambu na kumonisila yandi ntonda. Sambu na kutubila yo mbote, beto tadila kimenga ya kinduku yina vandaka kitini ya nkaka ya mfunu na lusambu ya kieleka na Izraele ya ntama. * Mukanda ya Levi ke sadisa beto na kuzaba nde bantu ya Izraele vandaka kupesa kimenga ya kinduku “sambu na kupesa matondo.” (Levi 7:11-13, 16-18) Bo vandaka ve kupesa kimenga yina sambu yo lombaka nde bo pesa yo kansi sambu bo vandaka ti luzolo ya kupesa yo. Yo vandaka makabu ya luzolo yina bo vandaka kupesa sambu bo vandaka kuzola Yehowa Nzambi. Muntu yina vandaka kupesa kimenga vandaka kudia ti dibuta na yandi mpi banganga-nzambi misuni ya mbisi yina bo pesaka kimenga. Kansi bo vandaka kupesa Yehowa bitini ya nkaka ya mbisi yina. Inki bitini yango?
10. Inki mutindu bimenga ya kinduku yina Levi 3:6, 12, 14-16 ke tubila ke wakana ti mutindu Yezu sadilaka Yehowa?
10 Dilongi ya tatu: Zola ke pusaka beto na kupesa Yehowa bima na beto ya kuluta mbote. Sambu na Yehowa mafuta vandaka kitini ya kuluta mbote ya mbisi. Yandi tubaka nde bapiku vandaka na kati ya bitini ya nkaka ya mfunu ya mbisi. (Tanga Levi 3:6, 12, 14-16.) Yo yina, Yehowa vandaka kusepela mingi kana muntu ya Izraele me pesa yandi na luzolo yonso bitini yai ya mfunu ya mbisi mpi mafuta na yo. Muntu ya Izraele yina vandaka kupesa kimenga ya mutindu yai vandaka kumonisa nde yandi vandaka kuzola kupesa Nzambi bima na yandi ya kuluta mbote. Mutindu mosi, na luzolo yonso Yezu pesaka Yehowa bima na yandi ya kuluta mbote ntangu yandi sadilaka Yehowa na ntima na yandi ya mvimba sambu yandi vandaka kuzola yandi. (Yoa. 14:31) Yezu vandaka na kiese ya kusala luzolo ya Nzambi sambu yandi vandaka kuzola mingi nsiku ya Nzambi. (Nk. 40:8) Yehowa sepelaka mingi kibeni na kumona mutindu Yezu ke sadila yandi na luzolo yonso!
11. Inki mutindu kisalu yina beto ke sadilaka Yehowa kele bonso bimenga ya kinduku mpi nki mutindu yo ke pesa kikesa?
11 Kisalu yina beto ke sadilaka Yehowa kele bonso bimenga ya kinduku sambu yo ke monisaka nde beto ke sadilaka yandi na luzolo yonso. Beto ke pesaka Yehowa bima na beto ya kuluta mbote sambu beto ke zolaka yandi na ntima ya mvimba. Yehowa ke waka kiese mingi kibeni mutindu bamilio ya bantu ke sambilaka yandi na luzolo yonso sambu bo ke zolaka yandi mingi mpi bansiku na yandi! Yo ke pesaka beto kikesa ya kuzaba nde Yehowa ke monaka mpi ke bakaka na mbalu kisalu na beto mpi bikuma yina ke pusaka beto na kusala yo. Mu mbandu, kana nge kele mununu mpi nge lenda sala ve mingi mutindu nge ke zola kusala, zaba nde Yehowa ke bakisa bandilu na nge. Nge lenda yindula nde nge ta kuka ve kusadila Yehowa mingi kansi kuvila ve nde Yehowa ke mona zola ya mingi yina ke pusa nge na kusala mambu yina nge lenda sala. Yandi ta ndima na kiese yonso bima na nge ya kuluta mbote yina nge lenda pesa yandi.
12. Inki mutindu Yehowa vandaka kudiwa sambu na bimenga ya kinduku mpi nki mutindu yo ke pesa beto kikesa?
12 Inki dilongi beto ke baka na bimenga ya kinduku? Mutindu tiya vandaka kuyoka bitini ya kuluta mbote ya bambisi mpi midinga vandaka kumata na zulu, yo vandaka kupesa Yehowa kiese. Zaba nde Yehowa ke sepelaka ntangu nge ke sadilaka yandi na ntima ya mvimba. (Bakol. 3:23) Yehowa ke sepelaka mpi ke ndimaka nge. Yandi ke monaka bikesa yina nge ke salaka na zola yonso na kisalu na yandi yo vanda ya mingi to ya fioti bonso bimvwama yina yandi ta vilaka ve ata fioti mpi yandi ta bakaka yo na mbalu mvula na mvula.—Mat. 6:20; Baeb. 6:10.
YEHOWA KE SAKUMUNAKA ORGANIZASIO NA YANDI
13. Mutindu Levi 9:23, 24 ke monisa yo, nki mutindu Yehowa monisaka nde yandi ndimaka banganga-nzambi yina ya mpa?
13 Dilongi ya iya: Yehowa ke sakumunaka kitini ya organizasio na yandi yina kele na ntoto. Beto tadila mambu yina salamaka na 1512 na ntwala ya ntangu na beto, ntangu bo tulaka nzo-tenta na nsi ya Ngumba ya Sinai. (Kub. 40:17) Moize twadisaka nkinsi yina bo salaka sambu na kutula Aroni mpi bana na yandi banganga-nzambi. Dikanda ya mvimba ya Izraele vukanaka sambu na kutala mutindu banganga-nzambi vandaka kupesa bimenga na bo ya ntete ya bambisi. (Levi 9:1-5) Inki mutindu Yehowa monisaka nde yandi ndimaka banganga-nzambi yina ya mpa? Ntangu Aroni mpi Moize vandaka kusakumuna bantu, Yehowa tindaka tiya sambu na kuyoka bimenga yonso yina bikalaka na zulu ya mesa-kimenga.—Tanga Levi 9:23, 24.
14. Sambu na nki, mutindu Yehowa ndimaka kinganga-nzambi ya Aroni ke tadila beto bubu yai?
14 Tiya yina katukaka na zulu vandaka kumonisa nki? Yehowa tindaka tiya yina sambu na kumonisa nde yandi ndimaka mpi pesaka maboko na Aroni mpi bana na yandi yina kumaka banganga-nzambi. Ntangu bantu ya Izraele monaka pwelele mutindu Yehowa ndimaka Aroni ti bana na yandi, bo bakisaka nde bo mpi fwete pesa maboko na banganga-nzambi yai. Keti yo ke tadila beto mpi? Ee. Kinganga-nzambi na Izraele vandaka kifwani ya kinganga-nzambi ya kuluta mfunu. Kristu, Nganga-Nzambi ya kuluta nene kele ti banganga-nzambi 144 000 yina ta yala ti yandi na zulu.—Baeb. 4:14; 8:3-5; 10:1.
15-16. Inki mutindu Yehowa ke monisaka nde yandi ke ndimaka “mpika ya kwikama mpi ya mayele”?
15 Na 1919, Yezu ponaka kimvuka mosi ya fioti ya bampangi-babakala yina bo me tulaka mafuta sambu na kuvanda “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” Mpika yai ke twadisaka kisalu ya kusamuna mpi ke pesaka balongoki ya Kristu ‘madia na ntangu ya me fwana.’ (Mat. 24:45) Keti beto ke monaka pwelele nde Nzambi ke ndimaka mpika ya kwikama mpi ya mayele?
16 Satana mpi bantu na yandi ke salaka yonso sambu na kufwa kisalu ya mpika ya kwikama mpi ya mayele. Kukonda lusadisu ya Yehowa, mpika yai ta kuka ve kusala kisalu yai. Bitumba zole salamaka na ntoto ya mvimba, bo landaka kuniokula mpi kubangika bansadi ya Yehowa mpi mpasi ya mbongo kotaka na ntoto ya mvimba. Ata mpidina, mpika ya kwikama mpi ya mayele landaka kupesa madia ya kimpeve na balongoki ya Kristu yina kele na ntoto. Bubu yai, beto kele ti madia mingi ya kimpeve yina bantu ke bakaka ya ofele na bandinga kuluta 900. Yo ke monisa kibeni nde Nzambi ke sadisa mpika ya Mat. 24:14) Ntembe kele ve nde bubu yai, Yehowa ke twadisa mpi ke sakumuna kibeni dibundu na yandi.
kwikama. Kisalu ya kusamuna ke monisa pwelele mpi nde Yehowa ke sakumuna bansadi na yandi. Ya kieleka, bo ke samuna nsangu ya mbote “na ntoto ya mvimba.” (17. Inki mutindu beto lenda pesa maboko na organizasio yina Yehowa ke sadila?
17 Beto lenda kudiyula nde: ‘Keti mono ke vandaka na kiese ya kuvanda na kitini ya organizasio ya Yehowa yina kele awa na ntoto?’ Na ntangu ya Moize mpi Aroni, Yehowa tindaka tiya sambu na kumonisa nde yandi ndimaka banganga-nzambi yina yandi ponaka. Mutindu mosi bubu yai, yandi ke monisaka pwelele nde yandi ke sadila organizasio na yandi yina kele na ntoto. Yo yina, beto fwete monisa ntonda ya mingi sambu na organizasio yango. (1 Bate. 5:18, 19) Inki mutindu beto lenda pesa maboko na organizasio yina Yehowa ke sadila? Kana beto ke sadila mambu yina beto ke longuka na Biblia, na mikanda na beto, na balukutakanu ya dibundu, na balukutakanu ya nene mpi ya distrike. Diaka, beto ke pesaka maboko na organizasio yango ntangu beto ke salaka mingi na kisalu ya kusamuna mpi ya kulonga.—1 Bak. 15:58.
18. Inki kele lukanu na nge?
18 Bika nde lukanu na beto kuvanda ya kusadila malongi yina beto me baka na mukanda ya Levi. Beto ke zolaka nde Yehowa kundima bimenga na beto. Beto ke sadilaka Yehowa sambu beto ke zolaka kupesa yandi matondo. Bika beto landa kupesa Yehowa bima na beto ya kuluta mbote sambu beto ke zolaka yandi na ntima ya mvimba. Beto fwete pesa maboko na ntima ya mvimba na organizasio yina Yehowa ke sakumuna bubu yai. Kana beto ke sala mutindu yai, beto ta monisa Yehowa nde beto ke sepelaka ti dibaku yina beto kele na yo ya kusadila yandi mpi ya kuvanda Bambangi na yandi.
NKUNGA 96 Mukanda ya Nzambi Kele Kimvwama
^ par. 5 Mukanda ya Levi kele ti bansiku yina Yehowa pesaka bantu ya Izraele na ntangu ya ntama. Bakristu kele ve na nsi ya bansiku yina kansi beto lenda bakila yo mambote. Na disolo yai, beto ta tubila malongi ya mfunu yina beto ta baka na mukanda ya Levi.
^ par. 4 Bo vandaka kutadila ndumbu yina bo vandaka kuyoka na nzo-tenta bonso kima ya santu mpi na Izraele ya ntama bo vandaka kusadila yo kaka na lusambu ya Yehowa. (Kub. 30:34-38) Ata verse mosi ve ke monisa nde Bakristu ya mvu-nkama ya ntete vandaka kuyoka ndumbu na lusambu ya Yehowa.
^ par. 9 Sambu na kuzaba mambu mingi ya me tala bimenga ya kinduku, tala Étude perspicace, Volime 2 lut. 847.
^ par. 54 NTENDULA YA BIFWANISU: Na Kilumbu ya Kufika Masumu, nganga-nzambi ya nene ya Izraele me kota na Kisika ya Kuluta Santu ti ndumbu mpi makala ya tiya ya ngolo sambu na kufulusa suku ti nsudi ya kitoko. Na nima, yandi me vutuka diaka na Kisika ya Kuluta Santu ti menga ya makabu sambu na disumu.
^ par. 56 NTENDULA YA BIFWANISU: Muntu mosi ya Izraele ke pesa nganga-nzambi dimeme sambu na kimenga ya kinduku sambu na kumonisa ntonda ya dibuta na yandi na Yehowa.
^ par. 58 NTENDULA YA BIFWANISU: Ntangu Yezu vandaka kusala kisalu ya kusamuna na ntoto, yandi monisaka zola ya mingi na Yehowa ntangu yandi vandaka kulemfuka na bansiku ya Nzambi mpi vandaka kusadisa balongoki na yandi na kulemfukila yo mpi.
^ par. 60 NTENDULA YA BIFWANISU: Mpangi mosi ya mununu ke pesa Yehowa bima na yandi ya kuluta mbote ntangu yandi ke ta kimbangi na nzila ya mikanda yina yandi ke sonika ata sante na yandi ke pesa yandi ve nzila ya kusala mingi.
^ par. 62 NTENDULA YA BIFWANISU: Na Februari 2019, Mpangi Gerrit Lösch ya Nto-Kimvuka zabisaka kubasika ya Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa na Kialema. Bubu yai na Allemagne, bansamuni bonso bampangi yai zole ya bankento ke sadilaka na kiese yonso Biblia yina ya mpa na kisalu ya kusamuna.