NA NTWALA nde diambu yai kusalama, mono vandaka dezia kusepela ti kieleka. Bo vandaka kupesa mama mikanda yina ke tendulaka Biblia, mpi yo vandaka kusepedisa mono. Mono vandaka kuzola mingi-mingi bifwanisu. Papa vandaka kuzola ve nde mama kusonga mono mambu yina yandi vandaka kulonguka. Kansi, mono vandaka kaka kusosa kuzaba mambu mpi kuyula bangiufula, yo yina mama vandaka kulonguka ti mono ntangu papa vandaka ve na nzo. Nsuka-nsuka, mono mpi bakaka lukanu ya kupesa luzingu na mono na Yehowa. Mono bakaka mbotika na Blackpool, na Angleterre, na 1943. Mono vandaka ti bamvula kumi.

Banda na ntangu yina, mono yantikaka kusamuna mbala na mbala ti mama. Na ntangu yina, beto vandaka kusadila bafono sambu na kulonga nsangu ya mbote. Yo vandaka nene mpi kilo. Yo vandaka bakilo kiteso ya iya ti ndambu. Yindula fioti! Mono vandaka leke mpi mono vandaka kunwana sambu na kunata yo.

Na ntangu mono vandaka ti bamvula 14, mono vandaka dezia ti nzala ya kukuma mupasudi-nzila. Mama tubaka nde mono fwete solula ntete ti nsadi mosi ya bampangi (bubu yai bo me kumaka kubinga bo bankengi ya nziunga).  Mpangi yina songaka mono nde mono longuka ntete kisalu yina lenda sadisa mono ntangu mono ta salaka kisalu ya kimupasudi-nzila. Mono landaka ndongisila na yandi. Na nima ya kusala kisalu bamvula zole, mono yulaka nkengi ya nkaka ya nziunga na yina me tala kisalu ya kimupasudi-nzila. Yandi songaka mono nde: “Nge lenda sala yo.”

Yo yina na Aprili 1949, mono ti mama kabaka bima na beto yonso ya nzo. Na nima beto kwendaka na Middleton, pene-pene ya Manchester. Beto yantikaka kisalu ya kimupasudi-nzila kuna. Na nima ya bangonda iya, mono ponaka mpangi mosi ya bakala sambu na kukuma nduku na mono ya kisalu. Biro ya filiale lombaka beto na kukwenda na dibundu mosi ya bo katukaka kukangula na Irlam. Mama vandaka kusala kisalu ya kimupasudi-nzila ti mpangi-nkento mosi na dibundu ya nkaka.

Sambu bampangi-babakala yina me fwana vandaka ve mingi na dibundu yina ya mpa, mono ti nduku na mono ya kisalu vandaka na mukumba ya kutwadisa balukutakanu. Mono vandaka kaka ti bamvula 17. Na nima, mono kwendaka na dibundu ya Buxton; bansamuni vandaka fioti kuna mpi mpusa vandaka mingi. Mambu yai ya mono lungisaka salaka nde mono vanda ya kuyilama sambu na mikumba ya nkaka na bilumbu ke kwisa.

Na 1951, mono fulusaka formilere sambu na kukwenda na Gileade, Nzo-Nkanda ya Biblia ya La Société Watchtower. Kansi na Desembri 1952, bo bingaka mono sambu na kusala kisalu ya soda. Mono lombaka nde mono sala ve kisalu yina sambu mono vandaka kusala kisalu ya ntangu yonso. Kansi bazuzi buyaka mpi bo zengilaka mono ndola ya bangonda sambanu na boloko. Ntangu mono vandaka na boloko, bo  pesaka mono emvitasio sambu na kukwenda na nzo-nkanda ya 22 ya Gileade. Ntangu fioti na nima ya kubasika na boloko na Yuli 1953, mono kotaka na maswa yina bo vandaka kubinga Georgic mpi kwendaka na New York.

Kaka ntangu mono kumaka, mono kwendaka na lukutakanu yina bo vandaka kubinga nde Assemblée de la société du monde nouveau yina salamaka na 1953. Na nima, mono bakaka tre mpi kwendaka na South Lansing, na New York. Nzo-nkanda yango vandaka kusalama kuna. Mono katukaka kubasika na boloko, mono vandaka ve ti mbongo mingi. Ntangu mono basikaka na tre, mono mataka na bisi mosi sambu na kukwenda na South Lansing, kansi yo lombaka nde mono defa mwa mbongo na muntu ya nkaka sambu na kufuta tike.

Na Nzo-Nkanda ya Gileade, beto bakaka formasio mosi ya mbote yina sadisaka beto na ‘kukuma bima yonso sambu na bantu ya mitindu yonso.’ (1 Bakorinto 9:22) Bo tindaka mono ti Paul Bruun mpi Raymond Leach na Philippines, kansi yo lombaka nde beto vingila ba visa na beto bangonda mingi. Beto bakaka maswa mpi kwendaka na Rotterdam, na Pays-Bas. Na nima, beto bakaka diaka maswa mpi sabukaka Nzadi-Mungwa ya Mediterane, canal de Suez, ti Nzadi-Mungwa ya India sambu na kukwenda na Malaisie mpi na nima na Hong Kong. Beto salaka bilumbu 47 na nzadi-mungwa mpi nsuka-nsuka, beto kumaka na Manille na Novembri 19, 1954.

Ntangu beto kumaka na bwala yina, yo lombaka nde beto yikana ti luzingu ya nkaka, insi ya nkaka, mpi ndinga ya nkaka. Kansi, na luyantiku, bo tindaka beto yonso tatu na dibundu mosi na mbanza Quezon. Bantu mingi vandaka kutuba Kingelesi na mbanza yina, yo yina na nima ya bangonda sambanu, beto zabaka kaka bangogo fioti ya ndinga ya Tagalog. Kansi kisalu yina bo pesaka beto na nima sobaka mambu.

Kilumbu mosi na Mayi 1955, beto katukaka na kisalu ya bilanga. Ntangu beto vutukaka na nzo, mono ti mpangi Leach kutaka mikanda yina bo sonikilaka beto nde beto me kuma bankengi ya nziunga. Mono vandaka kaka ti bamvula 22, kansi na kisalu yai mono longukaka mutindu ya mpa yina mono lendaka ‘kukuma bima yonso sambu na bantu ya mitindu yonso.’

Mu mbandu, ntangu mono kumaka nkengi ya nziunga, mono salaka diskure ya ntete na ntwala ya magazini mosi. Na ntangu yina na Philippines, badiskure ya bantu yonso vandaka kusalama na bisika ya bantu mingi. Ntangu mono vandaka kukwenda kutala mabundu na nziunga, mono vandaka kusala badiskure na bapaillote ya bantu yonso, na bazandu, na ntwala ya banzo ya bantu yonso, na baterain ya basket, na baparke mpi mbala mingi na bakwe ya banzila ya nene. Ntangu mono kumaka na mbanza San Pablo, mono kukaka ve kusala diskure na mono na zandu, kisika bantu vandaka mingi sambu mvula ya ngolo vandaka kunoka. Yo yina mono songaka bampangi yina vandaka kutwadisa kisalu nde mono lenda sala diskure yango na Nzo ya Kimfumu. Na nima, bampangi yina yulaka kana bo lenda tula diskure na mono na rapore bonso diskure ya bantu yonso, sambu yo salamaka ve na nganda, kisika ya bantu yonso!

Mbala mingi mono vandaka kulala na banzo ya bampangi. Banzo vandaka ve ya mindondo kansi yo vandaka bunkete. Mbala mingi bo vandaka kutandila mono mbanzi mosi ya fioti na ntoto. Kisika ya kuyobila vandaka kaka na nganda mpi bantu yonso lendaka kumona muntu yina ke kwenda kuyobila. Yo yina, mono longukaka kuyobila mutindu bantu ya bwala yina vandaka kuyobila. Sambu na kukwenda na bisanga ya nkaka, mono vandaka kusala nzietelo na bisi mpi bantangu ya nkaka na bwatu. Bamvula yonso yina mono salaka na kisalu yina, mono bikaka ve kusumba kamio.

Mono kumaka kutuba ndinga ya Tagalog ata mono longukaka yo ve na kisika mosi ya bo ke longaka bantu ndinga. Mono salaka yo ntangu mono vandaka kuwidikila bampangi na kisalu ya bilanga mpi na balukutakanu. Bampangi vandaka ti luzolo ya kusadisa mono na kulonguka yo, mpi mono vandaka kupesa bo matondo sambu bo monisaka ntima-nda mpi vandaka kuzabisa mono mambu na masonga yonso.

Bamvula vandaka kuluta mpi yo lombaka nde mono sala bansoba ya mingi sambu na mikumba na mono ya mpa. Na 1956, ntangu mpangi  Nathan Knorr kwisaka kutala beto, beto salaka lukutakanu mosi ya nene ya insi ya mvimba. Bo pesaka mono mukumba ya kusolula ti bantu yina ke mwangaka nsangu. Mono zabaka ve ata kima mosi na mukumba yai, kansi bampangi ya nkaka sadisaka mono na kulonguka yo. Mvula mosi lungaka ve, beto salaka lukutakanu ya nkaka ya nene ya insi ya mvimba, mpi mono vandaka nkengi ya lukutakanu yina. Mpangi Frederick Franz katukaka na babiro ya ke twadisaka kisalu ya Bambangi ya Yehowa na ntoto ya mvimba mpi kwisaka kutala beto; bikalulu na yandi longaka mono mambu mingi. Ntangu yandi salaka diskure ya bantu yonso, yandi lwataka lele ya bo ke bingaka barong Tagalog yina bantu ya Philippines ke lwataka. Yo pesaka bampangi kiese mingi mpi yo longaka mono nde, kana mono me kwenda na kisika mosi, mono fwete sosa kuzinga bonso bantu ya kisika yina.

Ntangu mono kumaka nkengi ya distrike, yo lombaka nde mono sala bansoba ya nkaka. Na bilumbu yina, beto vandaka kusonga filme yina vandaka ti ntu-diambu Le bonheur de la société du Monde Nouveau. Mbala mingi beto vandaka kusonga yo na nganda na bisika ya bantu mingi, yo yina bantangu ya nkaka baniama vandaka kuyangisa beto. Nsemo ya masini ya kusongila bifwanisu vandaka kubenda bo mpi bo vandaka kubwa-bwa na masini yango. Na nima yo vandaka kulomba kisalu mosi ya ngolo sambu na kuyobisa masini yina. Kuyidika mambu yai vandaka mpasi, kansi beto vandaka na kiese ya mingi na kumona bantu ke kwisa mpi ke longuka mambu ya organizasio ya Yehowa ya ntoto ya mvimba.

Na bisika ya nkaka, mimpe vandaka kupusa bamfumu ya luyalu sambu bo pesa beto ve nswa  ya kusala balukutakanu ya nene. Konso mbala yina beto vandaka kusala badiskure pene-pene ya banzo-nzambi na bo, mimpe vandaka mpi kubula bangunga sambu bantu kuwa ve mambu yina mutubi ke longa. Ata mpidina, bantu vandaka kaka kulonguka kieleka, mpi bubu yai bantu mingi na bisika yina ke sambilaka Yehowa.

Na 1959, bo bingaka mono na kusala na biro ya filiale. Mono bakaka malongi mingi na mambu yina mono kutanaka ti yo kuna. Na nima, mono kumaka nkengi ya zone mpi mono yantikaka kukwenda kutala bampangi na bansi ya nkaka. Na nzietelo mosi, mono kutanaka ti Janet Dumond. Yandi vandaka misionere na Thaïlande. Na nsungi ya mwa ntangu, mono vandaka kusonikila yandi mikanda, yandi mpi vandaka kusonikila mono. Ebuna na nima, beto kwelanaka. Beto ke sadilaka Yehowa na kiese yonso banda bamvula 51.

Mono vandaka na kiese ya kukwenda kutala bansadi ya Yehowa na bansi 33. Mono kele na kiese mingi mutindu mikumba yina mono bakaka na ntwala sadisaka mono na kulonguka mutindu ya kuzinga ti bantu ya mutindu na mutindu mpi ya bansi ya nkaka. Mutindu mono vandaka kukwenda kutala bampangi sadisaka mono na kubakisa mbote-mbote nde Yehowa ke zolaka bantu ya mitindu yonso.—Bisalu 10:34, 35.

Mono ti Janet vandaka na kiese ya mingi na kusala ti bampangi ya Philippines, mpi beto ke landa kusadila Yehowa na biro ya filiale ya Quezon. Bubu yai, bansamuni me kumaka mingi kuluta ntangu mono yantikaka kisalu awa bamvula 60 me luta. Ata na nima ya bamvula yai, yo kele kaka mfunu nde mono vanda ya kuyilama sambu na kusala bansoba na mambu yina Yehowa ke lomba. Mu mbandu, yo lombaka nde beto vanda ti luzolo ya kusala bansoba ya nkaka sambu na bansoba yina me katuka kusalama na organizasio ya Yehowa.

Beto me salaka yonso yina beto lendaka kusala sambu na kulanda lutwadisu ya Yehowa, mpi yo vandaka luzingu ya kuluta mbote. Beto me salaka mpi ngolo sambu na kusala konso nsoba yina vandaka mfunu sambu na kusadila mbote bampangi na beto. Ee, ntangu yonso yina Yehowa ta zola nde beto sala kisalu na yandi, beto kele ti lukanu ya ‘kukuma bima yonso sambu na bantu ya mitindu yonso.’