Un algen debe konsigi ntende klaru kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu. El ka debe disidi kuzê ki é dretu ô mariadu di akordu ku kel ki el sta xinti na momentu. Nu debe ten bons prinsípiu na vida, asi pa nu faze kel ki é dretu na kalker situason, sikrê ningen ka sta odja-nu.

Kriansas ta obi txeu ideia mariadu sobri kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu. Es ta obi kes ideia através di ses koléga di skóla, na múzikas ki es ta obi, na filmis i prugramas di tilivizon. Kes ideia mariadu ki es ta obi pode pô-s konfuzu sobri kuzê ki é dretu ô mariadu.

Kel-li é un grandi prubléma pa jóvens. Ten un livru a ki ta fla ma ku ténpu, jóvens “meste ntende ma txeu algen ta faze-s preson pa es konporta di algun manera sô pa otus algen pode gosta di es. Má es meste prende toma ses disizon i faze kel ki es sabe ma é dretu, sikrê ses amigu ka fika kontenti.” Pur isu, pai ku mai debe inxina ses fidju kes kuza li désdi pikinoti.

Inxina-l klaru kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu.

PRINSÍPIU DI BÍBLIA: ‘Algen maduru ta trena ses kapasidadi di pensa óras ki es ta uza-l pa sabe kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu.’ — Hebreus 5:14.

• Uza palavras ki ta mostra kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu. Uza situasons ki ta kontise na dia-dia pa inxina bu fidju diferénsa entri kuzê ki é dretu i kuzê ki é mariadu. Bu pode fla-l: “É si ki algen onéstu ta faze; ki ta faze kel-la é algen dizonéstu.” “Kel-li é justu; kel-li é ka justu.” “É si ki ta mostradu konsiderason pa algen; kel-la é falta di ruspetu.” Ku ténpu bu fidju ta prende faze kel ki é dretu na kada situason.

• Splika-l pamodi ki un kuza é dretu ô mariadu. Pur izénplu, bu pode pergunta-l: Pamodi ki é bon ser onéstu? Modi ki konta mintira pode straga bus amizadi? Pamodi ki furta é mariadu? Djuda bu fidju prende disidi kuzê ki é dretu i mariadu.

• Splika bu fidju pamodi ki é inportanti konporta dretu. Bu pode fla-l: “Si bo é onéstu, otus algen ta kunfia na bo” ô “Si bu trata algen dretu, pesoas ta krê ser bu amigu.”

Ten sertéza ma tudu algen na bu família ta faze kel ki é dretu.

PRINSÍPIU DI BÍBLIA: ‘Nhos kontinua ta prova kuzê ki nhos é di verdadi’. — 2 Coríntios 13:5.

• Si bu família ta faze kel ki é dretu, bu ta konsigi fla ku kunfiansa:

  •  “Na nos família ningen ka ta konta mintira.”

  • “Nu ka ta diskuti nen nu ka ta briga ku otus algen.”

  • “Nu ka ta fla palavron nen nu ka ta insulta ningen.”

Bu fidju ta odja ma nhos ta konporta dretu ka sô pa sigi un sinplis régra, má pa família pode ten un bon nómi.

• Pâpia sénpri ku bu fidju sobri manera ki bu família ta konporta. Uza kuzas ki ta kontise tudu dia pa bu inxina bu fidju. Konpara konportamentu di bu família ku kel ki ta mostradu na tilivizon ô na skóla. Pergunta bu fidju: “Kuzê ki bu ta fazeba na kel situason li?” “Kuzê ki nos família ta pensaba sobri kel-li?”

Mostra-l kal ki é valor di faze kel ki é dretu.

PRINSÍPIU DI BÍBLIA: ‘Nhos mante un bon konsénsia’. — 1 Pedro 3:16.

• Ilojia-l óras ki el faze kuzas dretu. Tudu bês ki bu fidju faze un kuza dretu, ilojia-l i splika-l pamodi ki el merese kel ilojiu. Pur izénplu, bu pode fla-l: “Bu foi onéstu. N sta ku orgulhu di bo.” Si bu fidju fla-u sobri algun kuza mariadu ki el faze, ilojia-l pamodi el foi onéstu antis di bu koriji-l.

• Koriji bu fidju óras ki el faze algun kuza mariadu. Djuda bu fidju seta responsabilidadi di kuzas ki el ta faze. Kriansas meste sabe kuzê ki es faze mariadu i modi ki ses konportamentu é diferenti di manera ki ses família ta konporta. Alguns pai ku mai ta fika ku medu di fla ses fidju ma es faze algun kuza mariadu pa kel mininu ka ‘fika tristi’ pamodi se konportamentu. Má óras ki pai ku mai ta splika ses fidju pamodi ki kel kuza ki el faze é mariadu, kel-li ta trena kapasidadi di pensa di se fidju i ta djuda-l ivita faze kuzas mariadu na futuru.