1. Lɩmaɣza wena Ɛsɔ sɔɔlɩm yeki se ŋwɛɛna?

APOSTOLOO Yohanɛɛsɩ mawa se: “Ɛsɔ kɛ sɔɔlɩm.” (1 Yoh. 4:8) Ðɩnawa se Ɛsɔ lɩzɩnɩ wezuu. Ɛlɛ, tɔm loyaɣ “Ɛsɔ kɛ sɔɔlɩm” sɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩtɔzɩ se Ɛsɔ cɔlɔ sɔɔlɩm lɩɣna. Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ. Ɛ-sɔɔlɩm kandɩyɩɣ ɖɔ-yɔɔ nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-ɖʋ nɛ nabʋyʋ, nɛ pɩhaɣ-ɖʋ taa leleŋ.

2. (a) Ɛzɩ Maatiyee 22:37-40 yɔɔdʋʋ yɔ, paɣtʋ naalɛ ndʋ kɩlaa? (b) Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña naalɛ ñɩndʋ?

² Pɩtɩkɛ Krɩstʋ ñɩma lɩzɩɣna se pawɩlɩɣ sɔɔlɩm yaa paawɩlɩɣ. Pɩkɛnɩ paɣtʋ se pawɩlɩ-pʋ. (Kalɩ Maatiyee 22:37-40.) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩtɩlɩɣ Yehowa camɩyɛ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kɛlɛʋ se ɖɩña paɣtʋ kajalaɣ ñɩndʋ. Pɩwɛɣ-ɖʋ kɛlɛʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Yehowa talɩ pilim. Ɛmaɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ nɛ ɛlakɩ-ɖʋ camɩyɛ lakasɩ. Ɛlɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛɛ-ɖʋ kaɖɛ se ɖɩña paɣtʋ naalɛ ñɩndʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɖo-koobiya mba pɛkɛ ɖɔɖɔ ɖa-taabalaa yaa ɖɔ-cɔlɔ mba yɔ, patɩtalɩ pilim. Nabʋyʋ taa papɩzɩɣ nɛ pɔyɔɔdɩ tɔm natʋyʋ yaa pala nabʋyʋ nɛ pɩlabɩ-ɖʋ ɛzɩ patɩsɔɔlɩ-ɖʋ yaa paamaɣzɩɣ ɖɔ-yɔɔ yɔ. Yehowa kaanawa se pɩkaɣ-ɖʋ wɛʋ kaɖɛ se ɖɩña paɣtʋ ndʋ, pʋyɔɔ ɛtɩŋnɩ ɛyaa mba pama Bibl yɔ pa-taa nabɛyɛ yɔɔ se ɛwɩlɩ-ɖʋ mbʋ pʋyɔɔ pɩcɛyaa se ɖɩwɩlɩ ɖama sɔɔlɩm nɛ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ yɔ. Bibl mayaa mba pa-taa nɔɔyʋ lɛ Yohanɛɛsɩ.—1 Yoh. 3:11, 12.

3. Tɔm ndʋ yɔɔ Yohanɛɛsɩ ñɩɣ niye?

³ Yohanɛɛsɩ maɣaɣ ɛ-tɔm lɛ, ɛñɩɣ niye se pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ  ñɩma ɩwɩlɩ sɔɔlɩm. Alɩwaatʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ kɛdaɣ Yesu wezuu caɣʋ tɔm yɔ, ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ tɔm pee “sɔɔlɩm” nɛ “sɔɔlɩ” nɛ pɩkpaɖɩ ɛzɩma palabɩnɩ tɔm pee ana tʋmɩyɛ Maatiyee, Maarkɩ nɛ Luka takayɩsɩ taa yɔ. Yohanɛɛsɩ kaawɛnɩ pɩnzɩ mɩnʋʋ mbʋ yɔ lɛ ɛma ɛ-tɛ Evaŋgilim nɛ ɛ-takayɩsɩ naadozo. Bibl takayɩsɩ nzɩ fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ-ɩ nɛ ɛma yɔ, sɩwɩlɩɣ se pɩwɛɛ se sɔɔlɩm eseɣtini Krɩstʋ tʋ mbʋ payɩ ɛlakɩ yɔ pɩ-taa. (1 Yoh. 4:10, 11) Paa mbʋ yɔ, pɩɩkpaɣ Yohanɛɛsɩ alɩwaatʋ sakɩyɛ pʋcɔ nɛ ɛkpɛlɩkɩ lɔŋ ɛnɩ.

4. Ɛzɩ Yohanɛɛsɩ wɩlɩ lalaa sɔɔlɩm paa ɛzɩmtaa?

⁴ Alɩwaatʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ taakpadɩyɩta yɔ, ɛtaawɩlɩ sɔɔlɩm paa ɛzɩmtaa. Kɩyakʋ nakʋyʋ, Yesu nɛ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa powokaɣ Yeruzalɛm lɛ, patɩŋnɩ Samaarii. Patalɩ Samaarii tɛtʋ cikpetu natʋyʋ taa lɛ, peeɖe ñɩma kizi se paamʋʋ-wɛ ɛgɔndʋ. Ɛzɩma Yohanɛɛsɩ laba? Ɛ nɛ ɛ-ɖalʋ Yakubu pɔpɔzɩ Yesu se eyele nɛ payaa miŋ nɛ ɛsɔdaa nɛ ɛñaɣ tɛtʋ cikpetu ndʋ tɩ-taa ñɩma kpeekpe. (Luka 9:52-56) Alɩwaatʋ lɛɛtʋ taa ɖɔɖɔ, Yohanɛɛsɩ taalɩzɩ sɔɔlɩm nɛ ɛwɩlɩ ɛ-taabalaa apostoloowaa lalaa. Pɩwɛ ɛzɩ ɛ nɛ ɛ-ɖalʋ Yakubu peheyi po-ɖoo se ɛpɔzɩ Yesu nɛ ɛlɛ ha-wɛ lona sɔsɔna Kewiyaɣ taa yɔ. Alɩwaatʋ ndʋ apostoloowaa lalaa na mbʋ Yohanɛɛsɩ nɛ Yakubu palaba yɔ lɛ, pamʋ pana. (Mat. 20:20, 21, 24) Ɛlɛ paa picoɖi Yohanɛɛsɩ mbʋ yɔ, Yesu kaasɔɔlɩ-ɩ.—Yoh. 21:7.

5. Ɛbɛ taa ɖɩkaɣ tazʋʋ tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa?

⁵ Tɔm ñʋʋ kʋnɛ kɩ-taa, ɖɩkaɣ tazʋʋ Yohanɛɛsɩ kɩɖaʋ taa, nɛ tɔm ndʋ ɛma sɔɔlɩm yɔɔ yɔ tɩ-taa natʋyʋ taa. Ðɩɩtazɩɣ tɔm ndʋ tɩ-taa lɛ, ɖɩkaɣ kpɛlɩkʋʋ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya sɔɔlɩm yɔ. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ nʋmɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ hɔʋ ñʋʋdʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ ɛtɩŋna nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ ɛ-hɔʋ yɔ.

6. Ɛbɛ Yehowa laba nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ?

⁶ Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩ se ye ɖɩwɛnɩ lɩmaɣza kɩbana ɛyaa lalaa yɔɔ yaa ɖiheyiɣ-wɛ tɔm kɩbandʋ yɔ, pi-ɖeke pɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. Ɛlɛ ye ɖɩsɔɔlɩ-wɛ toovenim taa yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩlabɩ-wɛ camɩyɛ lakasɩ. (Kpaɣ-tʋ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Yakubu 2:17, 26.) Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ. (1 Yoh. 4:19) Nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ tɔm kɩbandʋ ndʋ pama Bibl taa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ eheyiɣ-ɖʋ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. (Keɣa 24:10; Roma 8:38, 39) Ɛlɛ pɩtasɩnɩ se ɖɩnawa se tɔm ndʋ Ɛsɔ yɔɔdʋʋ yɔ tɩwɩlɩɣ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ lɛ, mbʋ ɛlakɩ yɔ pɩwɩlɩɣ ɖɔɖɔ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ. Yohanɛɛsɩ mawa se: “Ɛzʋnɔ palɩzɩ Ɛsɔ sɔɔlɩm nɛ pawɩlɩ ɖɔ-hɔɔlʋʋ taa: Ɛsɔ tiyi ɛ-Pɩyalʋ ɛgbamɩyɛ ɛjaɖɛ yɔɔ se ɖɩpɩzɩ nɛ ɖihiɣ wezuu pɩtɩŋnɩ ɛ-yɔɔ.” (1 Yoh. 4:9) Yehowa yeba nɛ ɛ-Pɩyalʋ  kʋsɔɔlʋ nɩɩ siziŋ nɛ ɛsɩ ɖɔ-yɔɔ. (Yoh. 3:16) Piyeba nɛ ɖa-taa tɛ se Yehowa sɔɔlɩ-ɖʋ.

7. Ɛbɛ Yesu laba nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-ɖʋ?

⁷ Yesu heyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se ɛsɔɔlɩ-wɛ. (Yoh. 13:1; 15:15) Pɩtasɩnɩ se ɛtɩŋnɩ tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-wɛ nɛ ɛsɔɔlɩ-ɖʋ ɖɔɖɔ lɛ, ɛtɩŋnɩ mbʋ ɛlaba yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ ɖa nɛ wɛ siŋŋ. Yesu yɔɔdaa se: “Nɔɔyʋ fɛyɩnɩ sɔɔlɩm nɛ pɩkɩlɩ pʋnɛ, se ɛyʋ ɛcɛlɩ e-wezuu ɛ-taabalaa yɔɔ.” (Yoh. 15:13) Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩmaɣzɩɣ mbʋ Yehowa nɛ Yesu palabɩ-ɖʋ yɔ pɩ-yɔɔ lɛ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩsɔɔlɩ se ɖɩlakɩ?

8. Ɛzɩ 1 Yohanɛɛsɩ 3:18 yɔɔdʋʋ yɔ, ɛbɛ pɩwɛɛ se ɖɩla?

⁸ Ðɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ Yehowa nɛ Yesu, ye ɖɩñaŋ-wɛ yɔ. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Yesu ɖʋ-ɖʋ paɣtʋ se ɖɩsɔɔlɩ ɖama. (Yoh. 13:34, 35) Pɩtasɩna se pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋnɩ ɖɔ-tɔm pee yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya lɛ, pɩwɛɛ se ɖɩtɩŋnɩ ɖa-lakasɩ yɔɔ ɖɔɖɔ nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. (Kalɩ 1 Yohanɛɛsɩ 3:18.) Ɛbɛ ɖeyi ɖeyi ɖɩpɩzɩɣ ɖɩla nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ?

9. Ɛbɛ sɔɔlɩm seɣti Yohanɛɛsɩ nɛ ɛla?

⁹ Yohanɛɛsɩ pɩzaɣ se ɛcaɣ ɛ-caa cɔlɔ nɛ ɛla kpakpasɩ kpaʋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛ-hɔʋ lakaɣ yɔ nɛ ehiɣ liidiye. Ɛlɛ, ɛkpaɣ e-wezuu caɣʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩkazaa yɔ nɛ ɛsɩnɩ lalaa nɛ pɛkpɛlɩkɩ Yehowa nɛ Yesu pɔ-yɔɔ tɔm. Wezuu ŋgʋ Yohanɛɛsɩ lɩzaa se ɛcakɩ yɔ kɩtaawɛɛ kɛlɛʋ. Panazɩ-ɩ siŋŋ nɛ pɩñɔtɩnɩ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ ɖɩdɛnɖɛ mbʋ yɔ lɛ, powoni-i yomiye taa. Alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, ɛɛkpadɩyaa. (Tʋma 3:1; 4:1-3; 5:18; Natʋ 1:9) Halɩ alɩwaatʋ ndʋ paɖʋ Yohanɛɛsɩ salaka se ɛwɛɛ nɛ esusuu Yesu tɔm yɔ, ɛɛwɩlaa se ɛwɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ lalaa yɔɔ. Alɩwaatʋ ndʋ ɛɛwɛ lɩm hɛkʋ taa tɛtʋ ndʋ payaɣ se Patɩmoosɩ yɔ tɩ-taa yɔ, ɛma Natʋ takayaɣ nɛ etiyini-kɛ agbaa se pɩsa nɛ atɩlɩ “mbʋ piileɖiɣ lɛ, pɩwɛɛ se pɩla yɔ.” (Natʋ 1:1) Pʋwayɩ, pɩwɛ ɛzɩ palɩzɩ-ɩ Patɩmoosɩ salaka taa lɛ, ɛma Yesu wezuu caɣʋ nɛ ɛ-tɔm susuu tʋmɩyɛ tɔm ɛ-tɛ Evaŋgilim taa yɔ. Ɛma ɖɔɖɔ takayɩsɩ naadozo se pɩsa nɛ eseɣti e-koobiya nɛ ɛkpazɩ-wɛ ɖoŋ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋmaɣzɩnɩ Yohanɛɛsɩ tɩ laʋ lɩmaɣza?

10. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋwɩlɩ se ŋsɔɔlɩ ɛyaa lalaa?

¹⁰ Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtɩŋnɩ mbʋ ŋlɩzɩɣ se ŋlakɩnɩ ñe-wezuu yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋwɩlɩ se ŋsɔɔlɩ ɛyaa lalaa. Sataŋ ɛjaɖɛ sɔɔlaa se ŋmaɣzɩ ñe-ɖeke ñɔ-yɔɔ, nɛ ŋñaɣ pana nɛ ŋñɩnɩ liidiye yaa ŋyele nɛ ña-hɩɖɛ sɛɛ. Ɛlɛ, Kewiyaɣ tɔm susuyaa mba pɛwɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ yɔ, palakɩ po-ɖoŋ ɖeɖe nɛ posusuu tɔm kɩbandʋ nɛ pasɩɣnɩ ɛyaa se pɔñɔtɩnɩ Yehowa. Halɩ nabɛyɛ ñosusuu tɔm nɛ pawɩlɩɣ tɔm alɩwaatʋ tɩŋa.

11. Ɛzɩma tɔm susuyaa siɣsiɣ tɩnaa sakɩyɛ wɩlɩɣ se pɔsɔɔlɩ Yehowa nɛ po-koobiya?

¹¹ Pɩpɔzʋʋ se Krɩstʋ ñɩma sakɩyɛ ɩla tʋmɩyɛ alɩwaatʋ tɩŋa nɛ pɩsa nɛ pɔcɔnɩ pa nɛ pɔ-hɔŋ yɔɔ. Paa mbʋ yɔ, tɔm susuyaa siɣsiɣ tɩnaa mba, patɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ weyi payɩ papɩzɩɣ yɔ ɩ-yɔɔ nɛ paɖʋʋ Yehowa ɛgbɛyɛ nesi. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Nabɛyɛ sɩɣnɩ mba asɛyʋʋ talɩ-wɛ yɔ, lalaa ɖʋʋ nesi Ɛsɔ sɛtʋ kuduyuŋ maʋ tʋmɩyɛ, nɛ paa anɩ ɛwɛnɩ waɖɛ se ɛha liidiye nɛ pɩsɩnɩ Kewiyaɣ tʋmɩyɛ ɛjaɖɛ kpeekpe yɔɔ. Palakɩ mbʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɔsɔɔlɩ Ɛsɔ nɛ ɛyaa lalaa. Ye ɖiwoki ɛgbɛyɛ taa kediɣzisi paa kpɩtaʋ ŋgʋ nɛ ɖicosuu tɔm sɩ-taa yɔ, ɖɩwɩlɩɣ se ɖɩsɔɔlɩ ɖo-koobiya. Paa pɩnɩ-ɖʋ yɔ, ɖɩñakɩ pana nɛ ɖiwoki kediɣzisi nzɩ. Paa ɖɩwɛ nɩɣzɛ taa yɔ, ɖicosuu tɔm sɩ-taa. Nɛ paa ɖa-tɩŋa ɖɩkatɩɣ kala yɔ,  ɖɩkpazɩɣ lalaa ɖoŋ pʋcɔ nɛ kediɣzaɣ paɣzɩ yaa kɛtɛŋ lɛ. (Ebr. 10:24, 25) Ðɩwɛnɩ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ tʋmɩyɛ nɖɩ ɖo-koobiya kʋsɔɔlaa lakɩ yɔ ɖɩ-yɔɔ!

12. Nʋmɔʋ lɛɛkʋ ŋgʋ yɔɔ Yohanɛɛsɩ tɩŋnaa nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ e-koobiya?

¹² Pɩtasɩna se Yohanɛɛsɩ sam e-koobiya nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-wɛ lɛ, ɛtɩŋnɩ ɖɔɖɔ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ-wɛ. Tisuu nɛ tʋma kɩbana wena Yohanɛɛsɩ koobiya lakaɣ yɔ, piyeba nɛ ɛsam-wɛ takayɩsɩ nzɩ ɛma-wɛ yɔ sɩ-taa, ɛlɛ ɛtasɩ-wɛ ɖɔɖɔ lɔŋ kpayɩ pɩlɩɩnɩ kɩdɛkɛdɩm yɔɔ. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Ða ɖɔɖɔ pɩwɛɛ se ɖɩsa ɖo-koobiya tʋma kɩbana wena palakɩ yɔ a-yɔɔ. Ɛlɛ ye nɔɔyʋ ɛpaɣzɩ wɛnʋʋ wɛtʋ kɩdɛkɛdɩtʋ natʋyʋ yɔ, pɩwɛɛ se ɖɩtasɩ-ɩ lɔŋ weyi pɩpɔzʋʋ-ɩ yɔ nɛ nɔɔ kɩbaŋa nɛ ɖɩwɩlɩ se ɖɩsɔɔlɩ-ɩ. Pɩpɔzʋʋ ɛyʋ abalɩtʋ pʋcɔ nɛ ɛtasɩ ɛ-taabalʋ lɔŋ, ɛlɛ Bibl yɔɔdʋʋ se taabalaa kɩbama tasɩɣ ɖama lɔŋ.—Adu. 27:17.

13. Ɛbɛ pɩtɩpɔzɩ se ɖɩla?

¹³ Nabʋyʋ taa, pɩwɛɛ se ɖikizi se ɖɩɩlakɩ nabʋyʋ nɛ pɩsa nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. Tɔm ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ, ɖiiyeki se tɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ lɛɛ lɛɛ. Maɣzɩ mbʋ pɩlabɩ alɩwaatʋ ndʋ pɩɩkazɩ pazɩ se Yesu wezuu caɣʋ ɛsɩɩ tɩnaɣ tɛtʋ yɔɔ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ŋna. Eheyi ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyaa se pɩsa nɛ pehiɣ wezuu lɛ, pɩwɛɛ se pɔtɔɔ e-tomnaɣ nɛ pɔñɔɔ ɛ-calɩm. (Yoh. 6:53-57) Tɔm ndʋ tɩɩcɛyɩ-wɛ siŋŋ nɛ pa-taa sakɩyɛ se nɛ peyebi-i. Ɛlɛ ɛ-taabalaa kɩbama taase, nɛ pa-taa nɔɔyʋ lɛ Yohanɛɛsɩ. Paañɔnɩ-ɩ kpam. Patɩnɩɩ tɔm ndʋ Yesu yɔɔdaa yɔ tɩ-taa nɛ pɩwɛ ɛzɩ tɩɩɖɩɣzɩ-wɛ yɔ. Paa mbʋ yɔ, Yesu taabalaa mba paawɛ siɣsiɣ yɔ, patɩmaɣzɩ se tɔm ndʋ ɛyɔɔdaa yɔ tɩtɩtʋʋzɩ nɛ patiyele nɛ tɩɖʋ-wɛ ɖɩwɩzɩyɛ. Ɛlɛ paata-ɩ liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ, paanawa se ɛyɔɔdʋʋ toovenim. (Yoh. 6:60, 66-69) Pɩcɛyɩ siŋŋ se ɖitaayele nɛ tɔm ndʋ ɖa-taabalaa yɔɔdʋʋ yɔ tɩɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ lɛɛ lɛɛ! Ɛlɛ, pɩwɛɛ se ɖɩha-wɛ nʋmɔʋ nɛ palɩzɩ-ɖʋ ndʋ pɔyɔɔdʋʋ yɔ tɩ-taa.—Adu. 18:13; Ekl. 7:9.

14. Ɛbɛ yɔɔ pɩtɩpɔzɩ kpa se ɖɩpaɖɩ ɖo-koobiya?

¹⁴ Yohanɛɛsɩ seɣti-ɖʋ ɖɔɖɔ se ɖɩtaapaɖɩ ɖo-koobiya. Ye ɖɩtɩɖɔ lɔŋ tasʋʋ mbʋ pɩ-yɔɔ yɔ, Sataŋ pɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ ɖoŋ ɖɔ-yɔɔ. (1 Yoh. 2:11; 3:15) Pɩɩtalɩ nabɛyɛ mbʋ kajalaɣ pɩnzɩ mɩnʋʋ ɖɩdɛnɖɛ taa. Sataŋ kaañaɣ pana siŋŋ se eyele nɛ Ɛsɔ sɛyaa paɖɩ ɖama  nɛ pɩkɔnɩ tayʋʋ pɛ-hɛkʋ taa. Alɩwaatʋ ndʋ Yohanɛɛsɩ maɣaɣ ɛ-takayɩsɩ yɔ, ɛyaa mba paawɛnɩ Sataŋ lɩmaɣza yɔ paawɛ ɛgbɛyɛ taa. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Diyotrefɛɛsɩ kaawɛɛ nɛ ɛkɔŋnɩ tayʋʋ siŋŋ ɛgbɛyɛ naɖɩyɛ taa. (3 Yoh. 9, 10) Ɛtaañaŋ ɛzʋtʋyaa mba Nɔɔɖɛyaa Ɛgbɛyɛ tiyaɣ se pekilimi agbaa yɔɔ yɔ. Halɩ ɛñakaɣ pana se ɛlɩzɩ ɛyaa mba pamʋwaɣ ɛgɔndʋ ɛyaa mba ɛtɩsɔɔlɩ yɔ ɛgbɛyɛ taa. Ɛɛwɛnɩ tɩ kpazʋʋ siŋŋ! Sɔnɔ ɖɔɖɔ, Sataŋ wɛɛ nɛ ɛñakɩ pana siŋŋ se ɛkɔnɩ tayʋʋ Ɛsɔ samaɣ taa. Ðitaayele kpa nɛ paɖɩyɛ tayɩ ɖɛ-hɛkʋ taa.

15. Tɔm ndʋ yɔɔ pɩwɛɛ se hɔŋ ñʋndɩnaa ɩtɔzɩ?

¹⁵ Nʋmɔʋ sɔsɔʋ ŋgʋ kɩ-yɔɔ hɔʋ ñʋʋdʋ nɔɔyʋ pɩzɩɣ ɛtɩŋna nɛ ɛwɩlɩ se ɛsɔɔlɩ ɛ-hɔʋ taa ñɩma yɔ, ŋgʋ lɛ se ɛcɔnɩ po-tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe. (1 Tim. 5:8) Ɛlɛ pɩwɛɛ se ɛtɔzɩ se pɩcɛyaa nɛ pɩkpaɖɩ se ɛsɩnɩ ɛ-hɔʋ taa ñɩma nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ pa nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa. (Mat. 5:3) Na kɩɖaʋ ŋgʋ Yesu ha hɔŋ ñʋndɩnaa yɔ. Yohanɛɛsɩ tɛ Evaŋgilim yɔɔdaa se Yesu sɩkaɣ nazɩm sizika yɔɔ lɛ, ɛwɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ ɛ-hɔʋ taa ñɩma yɔɔ. Yohanɛɛsɩ kaasɩŋ Yesu ɖoo Maarɩɩ cɔlɔ ɖenɖe pakʋwaɣ Yesu yɔ. Paa Yesu kaawɛɛ nɛ ɛnɩɣ siziŋ siŋŋ yɔ, ɛpɔzɩ Yohanɛɛsɩ se ɛcɔnɩ Maarɩɩ yɔɔ. (Yoh. 19:26, 27) Yesu kaawɛnɩ newaa, nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se papɩzaɣ se pɔcɔnɩ Maarɩɩ tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe, ɛlɛ pɩwɛ ɛzɩ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pa-taa nɔɔyʋ taapɩsɩtɩ ɛ-tɔmkpɛlɩkɩyʋ yɔ. Ye mbʋ, Yesu ñɩnaɣ se nɔɔyʋ ɛwɛɛ nɛ ɛcɔnɩ Maarɩɩ kɩcɛyɩm ɖeɖe tomnaɣ yɔɔ nɛ fezuu taa.

16. Tʋma wena Yohanɛɛsɩ kaawɛna se ɛlakɩ?

¹⁶ Yohanɛɛsɩ kaawɛnɩ tʋma sakɩyɛ se ɛlakɩ. Ɛɛkɛ apostoloowaa taa lɛlʋ, nɛ pɩɩwɛɛ se esusi tɔm nɛ kpekpeka. Pɩtɩla ɛɛɖɔkɩ nesi, nɛ pʋyɔɔ lɛ pɩɩwɛɛ se ɛcɔnɩ ɛ-hɔʋ taa ñɩma tomnaɣ yɔɔ kɩcɛyɩm ɖeɖe nɛ ɛsɩnɩ-wɛ nɛ taabalɩyɛ kɩbanɖɛ wɛɛ pa nɛ Ɛsɔ pɛ-hɛkʋ taa. (1 Kɔr. 9:5) Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ hɔŋ ñʋndɩnaa sɔnɔ?

17. Ɛbɛ yɔɔ pɩcɛyaa se hɔʋ ñʋʋdʋ ɛcɔnɩ ɛ-hɔʋ taa ñɩma fezuu taa kɩcɛyɩm ɖeɖe?

¹⁷ Koobu abalɩñɩnʋ weyi ɛkɛ hɔʋ ñʋʋdʋ yɔ, ɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ tʋma sakɩyɛ se ɛlakɩ. Pɩpɔzʋʋ se ɛwɛɛ kpekpeka tomnaɣ yɔɔ tʋmɩyɛ nɖɩ ɛlakɩ yɔ ɖɩ-taa nɛ ɛ-wɛtʋ ɖʋ  Yehowa hɩɖɛ. (Efɛz. 6:5, 6; Tiiti 2:9, 10) Nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛwɛɛnɩ tʋma ɛgbɛyɛ taa. A-taa naayɛ lɛ se ɛkpazɩ e-koobiya ɖoŋ nɛ ɛwɩlɩ se ɛmaɣzɩɣ pɔ-yɔɔ nɛ ɛɖɛɛ nɔɔ tɔm susuu taa ɖɔɖɔ. Alɩwaatʋ kʋɖʋmtʋ ndʋ tɩ-taa lɛ, pɩcɛyaa se ɛ nɛ ɛ-halʋ nɛ pe-piya pɛkpɛlɩkɩɣ Bibl ɖoŋ ɖoŋ. Pakaɣ wɛnʋʋ ɛsɩmɩyɛ siŋŋ mbʋ payɩ ɛlakɩ nɛ ɛcɔŋnɩ po-tomnaɣ taa alaafɩya ɖeɖe, nɛ eyeki se pɛwɛɛ taa leleŋ taa, nɛ ɛsɩɣnɩ-wɛ se powolo pɩ-yɔɔ nɛ pɛsɛɣ Yehowa yɔ pɩ-yɔɔ.—Efɛz. 5:28, 29; 6:4.

18. Tɔm ndʋ Yohanɛɛsɩ taa kaatɛmnaa?

¹⁸ Yohanɛɛsɩ caɣ wezuu nɛ pileɖi, nɛ ɛkatɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndɩ ndɩ e-wezuu caɣʋ taa. Ɛkatɩ ɖɔɖɔ kala wena apɩzaɣ se ayele nɛ e-tisuu hɛɛ yɔ. Ɛlɛ ɛñaɣ pana paa ɛzɩmtaa se ɛɖɔ paɣtʋ ndʋ Yesu ɖʋwa yɔ tɩ-yɔɔ; tɩ-taa natʋyʋ lɛ se ɛsɔɔlɩ e-koobiya. Piyeba nɛ Yohanɛɛsɩ taa tɛ se Yehowa nɛ Yesu pɔsɔɔlɩ-ɩ nɛ pakaɣ-ɩ haʋ ɖoŋ nɛ ɛlʋbɩnɩ paa kaɖɛ nɖɩ. (Yoh. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) Sataŋ nɛ ɛ-ɛjaɖɛ patɩpɩzɩ nɛ paɖɩɣ Yohanɛɛsɩ nʋmɔʋ se ɛtaatɩŋnɩ ɛ-yɔɔdaɣ nɛ ɛ-lakasɩ yɔɔ nɛ ɛwɩlɩ e-koobiya se ɛsɔɔlɩ-wɛ.

19. Ɛbɛ 1 Yohanɛɛsɩ 4:7 seɣtiɣ-ɖʋ se ɖɩla, nɛ ɛbɛ yɔɔ?

¹⁹ Ɛzɩ Yohanɛɛsɩ yɔ, ɖɩwɛ ɛjaɖɛ nɖɩ Sataŋ ɖiyiɣ yɔ ɖɩ-taa. Sataŋ paɖɩɣ ɛyaa kpeekpe. (1 Yoh. 3:1, 10) Paa ɛñɩnɩɣ se ɖiyele ɖo-koobiya sɔɔlʋʋ yɔ, ɛɛkaɣ pɩzʋʋ kpa ye ɖɩtɩha-ɩ nʋmɔʋ se ɛla mbʋ yɔ. Tɛtɛ nɛ ɖɩtɛ ɖa-taa se ɖɩtɩŋɩɣnɩ ndʋ ɖɩyɔɔdʋʋ nɛ mbʋ ɖɩlakɩ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩwɩlɩ ɖo-koobiya se ɖɩsɔɔlɩ-wɛ. Ye ɖɩlakɩ mbʋ yɔ, ɖa-taa kaɣ wɛʋ leleŋ se ɖɩwɛ Yehowa hɔʋ taa, nɛ ɖɩkaɣ nɩʋ leleŋ siŋŋ ɖe-wezuu caɣʋ taa.—Kalɩ 1 Yohanɛɛsɩ 4:7.