Andũ aingĩ nĩmookie ngalĩko ya wumĩlonĩ wa syũa ya Ũkanga wa Kalilii, kĩsionĩ kya Ndekavoli vala Yesũ waĩ. Mookĩte vala ũĩ nĩ kana mewʼe aimanyĩsya na maivowʼa. Andũ asu mookĩte makuĩte ikavũ nene itonya kũkua syĩndũ mbingĩ.

Ĩtina wa ĩvinda, Yesũ eeie amanyĩwʼa make atĩĩ: “Nĩngũmewʼĩa tei andũ aa nũndũ yu mekalĩte nakwa mĩthenya ĩtatũ na mai na kĩndũ maya. Na namombũũkya menũke mayĩwʼa nzaa, nĩmeũvalũka nzĩanĩ, na amwe moo maumĩte kũasa mũno.” Namo amanyĩwʼa make mamũkũlya-ĩ: “Mũndũ atonya kumya va mĩkate ĩanĩtye kũvũnyʼa andũ aa onthe, na vandũ vaa vaitwĩe andũ?”—Maliko 8:2-4.

Ĩtina wa amanyĩwʼa kũsũngĩa, Yesũ amakũlilye atĩĩ: “Mwĩ na mĩkate yĩana ata?” Namo mamũsũngĩa mamwĩa: “Twĩ na mĩkate mũonza na tũkũyũ tũte twingĩ.” (Mathayo 15:34) Ĩtina wa ũu, Yesũ nĩweeie andũ mekale nthĩ. Nĩvo ĩndĩ woosie ĩla mĩkate na tũkũyũ, na ĩtina wa kũmũtũngĩa Ngai mũvea, anenga amanyĩwʼa make maaĩe andũ. Ũndũ wa kũsengyʼa nĩ kana andũ onthe maĩe mavũna. Ĩtina wa kũĩthya aũme ta 4,000, vamwe na iveti na syana, amanyĩwʼa nĩmakolanilye tũlungu tũla twatialĩte mausũsya ikavũ mũonza!

Ĩtina wa Yesũ kũtaanĩsya na ĩkomano, nĩwalikile ĩsiwanĩ e na amanyĩwʼa make na mathi kĩsionĩ kya Makatani, kĩla kyaĩ ngalĩko ya ũthũĩlonĩ wa syũa ya Ũkanga wa Kalilii. Me kĩsionĩ kĩu, Avalisi vamwe na ala ma kĩkundi kya Asatukai nĩmookie kũmũtata Yesũ maimũkũlya amonyʼe kyama kuma ĩtunĩ.

Nũndũ Yesũ nĩwamanyie nĩkĩ mamwĩa ũu, amasũngĩie amea: “Yĩla kwambĩĩa kũtuka mwaasya kana nzeve ĩkeethĩwa nzeo nũndũ yayaya nĩ ĩtune, na kwakya, mũkyasya, ‘Kwĩĩthĩwa kwĩ mbevo na mbua nũndũ yayaya nĩ ĩtune na nĩ ĩtuku.’ Nĩmwĩsĩ kũvathũkanyʼa ũndũ yayaya yĩkwĩthĩwa yĩilye, ĩndĩ mũyĩsĩ kũvathũkanyʼa mavinda.” (Mathayo 16:2, 3) Nĩvo ĩndĩ Yesũ weeie Avalisi na Asatukai kana vai kyama makona ate o kĩla kya Yona.

Ĩtina wa kũneena na Avalisi na Asatukai, Yesũ na amanyĩwʼa make nĩmaendie na ĩsiwa nginya Vethisaita, kĩsio kĩla kyaĩ ngalĩko ya ĩũlũ ya Ũkanga wa Kalilii. Me nzĩanĩ, amanyĩwʼa nĩmamanyie kana nĩmoolwa nĩ kũkua mĩkate ĩtoetye nũndũ maĩ na mũkate o ũmwe. O alilikene maũndũ ala waĩ ananeenea na Avalisi, na Asatukai ala maĩ aatĩĩi ma Elote, Yesũ akanisye amanyĩwʼa make amea atĩĩ: “Ĩkalai mwĩ metho; ĩsũvĩanei na ĩlawa ya Avalisi na ĩlawa ya Elote.” Yĩla Yesũ wawetie ĩũlũ wa ĩlawa, amanyĩwʼa moonaa ta ũkũneenea mĩkate nũndũ nĩmoolĩtwe nĩ kũkua mĩkate ĩtoetye. Nĩ kana Yesũ onanyʼe kana ndaneeneaa mĩkate, amakũlilye-ĩ: “Nĩkĩ mũũkũlanyʼa  ĩũlũ wa kwĩthĩwa mũte na mĩkate?”—Maliko 8:15-17.

Mbeenĩ, Yesũ aĩ anaĩthya andũ ngili mbingĩ kwa nzĩa ya kyama. Kwoou amanyĩwʼa make mayaaĩle kũsũanĩa kana aneeneaa ĩũlũ wa kwĩthĩwa mate na mĩkate. Yesũ akũlilye amanyĩwʼa make atĩĩ: “No mũũlilikana yĩla natilangile ĩla mĩkate ĩtano kwondũ wa aũme 5,000, mwoosanisye tũlungu mwausũsya ikavũ siana ata?” Mamwĩie: “Ĩkũmi na ilĩ.” Yesũ asyokie amakũlya-ĩ: “Yĩla natilangile mĩkate mũonza kwondũ wa aũme 4,000, mwoosanisye tũlungu mwausũsya ikavũ siana ata nene?” Mamũsũngĩie mamwĩa: “Mũonza.”—Maliko 8:18-20.

Ĩtina wa ũu, Yesũ amakũlilye amanyĩwʼa make atĩĩ: “Nĩkĩ mũte kũmanya kana ndinaneena nenyu ĩũlũ wa mĩkate?” Aendeeie kũmea atĩĩ: “Nĩmwĩa mwĩsũvĩane na ĩlawa ya Avalisi na Asatukai.”—Mathayo 16:11.

Amanyĩwʼa nĩmakwatisye kĩla Yesũ waneeneaa. Ĩlawa yatũmĩawa kũkaatya mũtu na kũtuma mũkate wimba. Kwoou Yesũ awetie ĩlawa kwonanyʼa kwanangĩka kana kũthũkwʼa kwa kĩndũ. Akanasya amanyĩwʼa make mesũvĩane na “ũmanyĩsyo wa Avalisi na Asatukai,” ũla waĩ ũtonya kũmavukya na kũtuma maa.—Mathayo 16:12.