KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 10
WATHI 31 Endanasya na Ngai!
Ĩthĩawa na Kĩsũanĩo ta kya Yeova na Yesũ
“Nĩkwĩthĩwa Klĩsto nĩwathĩniwʼe nthĩnĩ wa mwĩĩ, o nenyu ĩyũmbanyʼei kwĩthĩwa na kĩsũanĩo o ta kĩla waĩ nakyo.”—1 VET. 4:1.
KĨLA KĨNEENEWE
Nĩtũkwona ũndũ mũtũmwa Vetelo weemanyĩisye kwĩthĩwa na kĩsũanĩo o ta kya Yesũ na ũndũ o naitũ tũtonya kwĩka oou.
1-2. Kũmwenda Yeova kũkonetye maũndũ meva, na Yesũ oonanisye ata kana nĩwamwendete Yeova na kĩlĩko kyake kyonthe?
ĨVINDA yĩmwe, Yesũ aisye: “No nginya ũmwende Yeova Ngai waku na ngoo yaku yonthe, na thayũ waku wʼonthe, na kĩlĩko kyaku kyonthe, na vinya waku wʼonthe.” (Mko. 12:30) Nĩwaĩkĩĩthisye nesa kana ũsu nĩwʼo mwĩao ũla wa vata vyũ ĩla Mĩaonĩ ya Mose. Mũsoa ũsu wonanĩtye kana kũmwenda Yeova kũkonetye ngoo sitũ, na ũu nĩ kwasya, mawendi maitũ na ũndũ tũkwĩwʼa. O na ĩngĩ, nĩkũkonetye kũmũthaitha na thayũ witũ wʼonthe na vinya witũ wʼonthe. O na eka ũu, kũmwenda Yeova nĩkũkonetye kĩlĩko kitũ, kana kwa ndeto ingĩ, ũndũ tũsũanĩaa ĩũlũ wa maũndũ mana. Nĩ wʼo kana tũitonya kũelewa nesa vyũ kĩsũanĩo kya Yeova, ĩndĩ no tũtate ũndũ tũtonya tũsũanĩe take. No twĩke ũu nesanga tweemanyĩsya “kĩlĩko kya Klĩsto,” nũndũ we asũanĩaa vyũ ta Ĩthe wake.—1 Ako. 2:16.
2 Yesũ nũmwendete Yeova na kĩlĩko kyake kyonthe. Yĩla waĩ kũũ ĩũlũ wa nthĩ, nĩweesĩ kĩla Ngai wendaa eke na nĩweeyũmbanĩtye kũkĩka, o na kũtwʼĩka kĩu kyesaa kũtuma athĩna. Na nũndũ nĩwatwʼĩte vyũ kwĩanĩsya kwenda kwa Ĩthe wake, ndaaĩtĩkĩlya kĩndũ o na kĩmwe kĩmũvĩngĩĩse aeme kwĩka ũu.
3. Ngelekanyʼo ya Yesũ yamanyĩisye mũtũmwa Vetelo kyaũ, na athuthisye Aklĩsto meke ata? (1 Vetelo 4:1)
3 Vetelo na atũmwa ala angĩ maĩ na kĩanda kya mwanya kya kũtũmĩa ĩvinda yingĩ vamwe na Yesũ na kwĩmanyĩsya ũndũ we wasũanĩaa. Yĩla Vetelo waveveeiwe kũandĩka valũa wake wa mbee, nĩwathuthisye Aklĩsto meyũmbanyʼe kwĩthĩwa na kĩsũanĩo o ta kĩla Klĩsto waĩ nakyo. a (Soma 1 Vetelo 4:1.) Kwosana na kĩthyomo kya tene, yĩla Vetelo waandĩkie: “Ĩyũmbanyʼei,” atũmĩie ndeto yoonanasya asikalĩ meyovete mĩio ya kaũ meyũmbanĩtye kũkita. Kwoou Aklĩsto meemanyĩsya kwĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Yesũ, makeethĩawa na mĩio ya kaũ yĩ vinya ĩtonya kũmatetheesya mokitane na wendi wa kwĩka kĩla kĩtaĩle na maikĩlya vinya nthĩ ĩno ĩsumbĩkĩtwe nĩ Satani.—2 Ako. 10:3-5; Aev. 6:12.
4. Ĩsomo yĩĩ yĩtũtetheesya ata tũatĩĩe ũtao wa Vetelo?
4 Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwĩmanyĩsya ũndũ Yesũ wasũanĩaa na tũyona ũndũ tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yake. O na nĩtũkwĩmanyĩsya ũndũ ngelekanyʼo yake ĩtonya kũtũtetheesya (1) twĩthĩwe na kĩsũanĩo ta kya Yeova, (2) twĩthĩwe na wĩnyivyo, na (3) tũyĩthĩwa na kĩlĩko kĩseo.
ĨTHĨWA NA KĨSŨANĨO TA KYA YEOVA
5. Ĩvinda yĩmwe, Vetelo aemiwe ata nĩ kwĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Yeova?
5 Kwavindĩĩsya ĩvinda yĩmwe Vetelo ũtaaĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Yeova ĩũlũ wa maũndũ. Yesũ nĩwatavĩtye atũmwa make kana aĩ no nginya athi Yelusaleme, anenganwe kwa atongoi ma ndĩni, athĩnwʼe mũno, na ĩtina, ayũawa. (Mt. 16:21) Vetelo nũtonya kwĩthĩwa eewʼaa ve vinya kũĩkĩĩa kana Yeova no aeke Yesũ oawe, nũndũ ũ Yesũ nĩwe waĩ Masia ũla wathanĩtwe ũkatangĩĩa Isilaeli. (Mt. 16:16) Kĩu nĩkyatumie amũtwaa Yesũ vandũ ũtee na amwĩa: “Ĩyĩwʼĩe tei, Mwĩaĩi; ũndũ ũsu ndwĩsa kũũkwata.” (Mt. 16:22) Yesũ na Vetelo mayaaeleanwa ũndũnĩ ũsu nũndũ Vetelo ndaĩ na kĩsũanĩo ta kya Yeova.
6. Yesũ oonanisye ata kana aĩ na kĩsũanĩo ta kya Yeova?
6 Yesũ nĩweesĩ ũndũ Ĩthe wake wasũanĩaa, na nĩwaatĩaa ngelekanyʼo yake nesa vyũ. Amwĩie Vetelo atĩĩ: “Thi ĩtina wakwa, Satani! Wĩ kĩndũ kya kũlulutĩkya kwakwa, nũndũ mosũanĩo maku nĩ ma andũ, ĩndĩ ti ma Ngai.” (Mt. 16:23) Yesũ nĩweesĩ kana aĩ no nginya athĩne na aikwʼa nĩ kana eke kwenda kwa Yeova. Kwoou nĩwaleile ũtao wa Vetelo, o na kũtwʼĩka ũ Vetelo nũtonya kwĩthĩwa ataĩ na kĩeleelo kĩthũku. Na kĩu nĩkyatumie Vetelo emanyĩsya kana nĩwaaĩlĩte kwĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Ngai. Yĩu nĩ ĩsomo ya vata kwitũ.
7. Vetelo eekie ata oonanyʼa kana nĩwendaa kũvĩndũa kĩsũanĩo kyake kyosane na kya Yeova? (Sisya visa .)
7 Ĩtina, Vetelo nĩwoonanisye kana nĩwendaa kwĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Yeova. Ĩvinda yaĩ yĩnavika ya Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ ala mataĩ aĩke kũtwʼĩka andũ ma Ngai. Na kwoou Ngai nĩwatongoeisye Vetelo akatavye mũndũ wa mbaĩ ingĩ weetawa Kolinelio ũvoo mũseo, ũla nĩwe waĩ wa mbee katĩ wa Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ kũtwʼĩka Mũklĩsto. Nũndũ Ayuti mayavulanaa na Andũ-ma-mbaĩ-ingĩ, ti ũndũ wa kũsengyʼa kũmanya kana Vetelo nĩwendaa kũtetheewʼa nĩ kana eyũmbanĩsye kĩanda kĩu. Kwoou yĩla wamanyie kĩsũanĩo kya Ngai ĩũlũ wa ũndũ ũsu, nĩwavĩndũie woni wake. Nũndũ wa ũu, yĩla Kolinelio wamũkũlilye amũthokee, Vetelo nĩwaendie “vate kũkananĩa.” (Meko 10:28, 29) Eka ũu, nĩwatavisye Kolinelio na mũsyĩ wake ũvoo mũseo, na onthe mavatiswa.—Meko 10:21-23, 34, 35, 44-48.
Vetelo ailika nyũmba kwa Kolinelio (Sisya kalungu ka 7)
8. Tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ na kĩsũanĩo ta kya Yeova? (1 Vetelo 3:8)
8 Myaka mĩvũthũ ĩtina wa ũu, Vetelo nĩwathuthisye Aklĩsto methĩwe na “kĩsũanĩo kĩmwe.” (Soma 1 Vetelo 3:8.) Nũndũ twĩ andũ ma Yeova, no twonanyʼe kana twĩ na kĩsũanĩo kĩmwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ tweekĩa kĩthito twĩthĩwe na kĩsũanĩo ta kya Yeova, kĩla twĩmanyĩasya Ndetonĩ yake. Kwa ngelekanyʼo, Yesũ athuthisye aatĩĩi make mavĩtye mbee maũndũ ma Ũsumbĩ thayũnĩ woo. (Mt. 6:33) Na kwoou mũtavanyʼa kĩkundinĩ kyenyu no asũanĩe ũndũ ũsu na aitwʼa kũlika ũthũkũminĩ mũna wa mwanya. Vandũ va kwambĩĩa kũmũtũla ngoo kwa kũmũtavya kĩla ũkwĩthĩwa eyĩimĩte, twaĩlĩte kũmũtavya maũndũ maseo makonetye mũvango ũsu wake na tũyĩyumya tũmũtetheesye.
ĨTHĨWA NA WĨNYIVYO
9-10. Yesũ oonanisye ata kana aĩ na wĩnyivyo mwingĩ?
9 Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanoawa, nĩwamanyĩisye Vetelo na atũmwa ala angĩ ũndũ wa vata ĩũlũ wa wĩnyivyo. Mbeenĩ, aĩ anatũma Vetelo na Yoana makavangĩthye maũndũ kwondũ wa kyaũya kya mũthya kĩla waĩ aĩsanĩe namo atanoawa. Na kĩndũ kĩmwe matonya kwĩthĩwa maaĩlĩte kũĩkĩĩthya kana kĩ vo nĩ kalaĩ na taũlo nĩ kana wĩthĩe aeni nĩmathambwʼa maaũ matanamba kũya. Ĩndĩ nũũ katĩ woo wesaa kwonanyʼa kana nĩwĩnyivĩtye na aithambya maaũ ma ala angĩ?
10 Yesũ nĩwoonanisye kana aĩ na wĩnyivyo mwingĩ na atethya wĩa ũsu o na ate kwananga saa. Atũmwa nĩmatonya kwĩthĩwa masengʼie mũno moona aitethya wĩa watethawʼa nĩ athũkũmi. Nĩwaumisye ngũa syake sya ĩũlũ, eevotoa taũlo, eekĩa kĩwʼũ kalaĩnĩ, na ambĩĩa kũmathambya maaũ. (Yoa. 13:4, 5) Nũtonya kwĩthĩwa akuie ĩvinda yĩana ũna aithambya maaũ ma atũmwa make onthe 12, o vamwe na Yutasi, ũla waĩ amũvũnyanĩe. Ĩndĩ Yesũ nĩwatethisye wĩa ũsu enyivĩtye nginya aũmina. Ĩtina wa ũu, ameie atĩĩ: “Nĩmwaelewa kĩla namwĩka? Inywʼĩ mũmbĩtaa ‘Mũmanyĩsya’ na ‘Mwĩaĩi,’ na ũu nĩ wʼo, nũndũ nyie nĩ Mũmanyĩsya na nĩ Mwĩaĩi. Kwoou ethĩwa nyie ninyie Mwĩaĩi na Mũmanyĩsya, na nĩnathambya maaũ menyu, o nenyu nĩmwaĩle kũthambanyʼa maaũ.”—Yoa. 13:12-14.
Wĩnyivyo wa wʼo . . . ũkonetye ũndũ tũsũanĩaa ĩũlũ witũ na ĩũlũ wa ala angĩ
11. Vetelo oonanisye ata kana nĩweemanyĩĩtye kwĩthĩwa na wĩnyivyo? (1 Vetelo 5:5) (O na ĩngĩ, sisya visa.)
11 Yesũ nĩwamanyĩisye Vetelo kwĩthĩwa na wĩnyivyo. Ĩtina wa Yesũ kũsyoka ĩtunĩ, Vetelo nĩweekie kyama kya kũvosya mũndũ waĩ mwau mamutha kuma kũsyawa. (Meko 1:8, 9; 3:2, 6-8) Andũ aingĩ nĩmoonie kyama kĩu na moombana mamũthyũlũlũkĩte Vetelo. (Meko 3:11) Ĩndĩ we Vetelo nĩwendaa andũ matũnge kĩlĩko vala ũĩ o na kũtwʼĩka aeewe kĩthĩonĩ andũ moonaa ũkũmũ na ũnene nesyo maũndũ ala ma vata? Aiee, nũndũ aĩ na wĩnyivyo, nĩwamatavisye mamũtaĩe Yeova na Yesũ yĩla waisye: “Kwĩsĩla ĩsyĩtwa ya Yesũ, na mũĩkĩĩo witũ ĩsyĩtwanĩ yake, mũndũ ũũ mũkwona na mũmwĩsĩ nĩwakwata vinya.” (Meko 3:12-16) O na eka ũu, ndeto ila Vetelo waandĩkĩie Aklĩsto ikonetye vata wa kwĩthĩwa na wĩnyivyo no itũlilikanyʼe ĩvinda yĩla Yesũ weevotoie taũlo na athambya maũũ ma atũmwa make.—Soma 1 Vetelo 5:5.
Ĩtina wa Vetelo kwĩka kyama, nĩweenyivisye na asya kana Yeova na Yesũ nĩmo maaĩlĩte kũtaĩwa, ĩndĩ ti we. O naitũ no twonanyʼe kana nĩtwĩnyivĩtye tweeka angĩ nesa tũte kwenda kũtaĩwa kana kũtuvwʼa (Sisya kalungu ka 11-12)
12. Tũtonya ata kũendeea kwĩthĩwa na wĩnyivyo, o ta Vetelo?
12 No tũatĩĩe ngelekanyʼo ya Vetelo na tũyĩendeea kwĩthĩwa na wĩnyivyo. Lilikana kana kwĩthĩwa na wĩnyivyo wa wʼo kũikonetye o kũtũmĩa ndeto syĩkwonanyʼa kana nĩtwĩnyivĩtye. Twĩasya ũu nũndũ ndeto ĩla Vetelo watũmĩie kũelesya wĩnyivyo ĩkonetye ũndũ tũsũanĩaa ĩũlũ witũ na ĩũlũ wa ala angĩ. Twĩkaa angĩ nesa nũndũ nĩtũmendete na nĩtwendete Yeova, ĩndĩ tũyĩkaa ũu nĩ kana matũkathe. Ethĩwa tũkatanĩaa kũmũthũkũma Yeova na ana-a-asa maitũ maũndũnĩ onthe ala tũtonya, o na ethĩwa vai mũndũ emanya kĩla twĩkie, kĩu kĩkoonanasya kana kwa wʼo nĩtwĩnyivĩtye.—Mt. 6:1-4.
ĨTHĨWA NA “KĨLĨKO KĨSEO”
13. Elesya ũndũ mũndũ wĩ na “kĩlĩko kĩseo” wĩthĩawa ailye.
13 Mũndũ wĩ na “kĩlĩko kĩseo” ethĩawa ailye ata? (1 Vet. 4:7) Mũklĩsto wĩ na kĩlĩko kĩseo nĩwĩkaa kyonthe kĩla ũtonya nĩ kana eke motwi maseo mekwosana na kĩsũanĩo kya Yeova. Mũklĩsto ta ũsu nĩwĩthĩawa esĩ kana vai kĩndũ kĩngĩ kĩseo thayũnĩ wake ta kwĩthĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova. O na ĩngĩ, ndesũanĩaa mũno kwĩ ũndũ vaĩlĩte, na nĩwĩthĩawa esĩ kana ve maũndũ ũtesĩ. Eka ũu, nĩwonanasya kana nũmwĩkwatĩtye Ngai kwa kũmũvoya mavinda maingĩ enyivĩtye. b
14. Ĩvinda yĩmwe, Vetelo oonanisye ata kana ndamwĩkwatĩtye Yeova?
14 Ũtukũ wa mũthya Yesũ atanoawa, nĩwakanisye amanyĩwʼa make amea atĩĩ: “Inywʼonthe nĩmũũlulutĩka nũndũ wakwa ũtukũ ũũ.” Ĩndĩ Vetelo asũngĩie ũũ ate na nzika o na vanini: “O na kau ala angĩ makalulutĩka nũndũ waku, nyie ndikalulutĩka!” Ũtukũ o ũsu, Yesũ nĩwataie amanyĩwʼa amwe make amea atĩĩ: “Endeeai kũsyaĩĩsya na kũvoya mũte kũeka.” (Mt. 26:31, 33, 41) Keka Vetelo nĩwaatĩĩte ũtao ũsu kwĩ tene, ethĩwa aĩ na ũkũmbaũ wa kwĩtĩkĩla kana aĩ mũmanyĩwʼa wa Yesũ. Vandũ va ũu, Vetelo nĩwamũkaĩie Vwana wake na kĩu kyatuma elila mũno.—Mt. 26:69-75.
15. Nĩ kyaũ kyatetheeisye Yesũ kwĩthĩwa na kĩlĩko kĩseo ũtukũ wa mũthya atanoawa?
15 Yesũ amwĩkwatasya Yeova vyũ. O na kau ndaĩ na naĩ, nĩwavoyie mavinda maingĩ ũtukũ wa mũthya atanoawa. Kĩu nĩkyatumie ethĩwa na ũkũmbaũ wa kwĩka kĩla Yeova wendaa eke. (Mt. 26:39, 42, 44; Yoa. 18:4, 5) Kwa wʼo, Vetelo ndaaũlwa nĩ ũndũ Yesũ wavoyie mavinda maingĩvĩte ũtukũ ũsu.
16. Vetelo oonanisye ata kana nĩweekĩĩte kĩthito ethĩwe na kĩlĩko kĩseo? (1 Vetelo 4:7)
16 Ĩtina wa ĩvinda, Vetelo nĩweemanyĩisye kũmwĩkwatasya Yeova mũnango mboyanĩ. Ĩtina wa Yesũ kũthayũũkwʼa, nĩwaĩkĩĩthisye Vetelo na atũmwa ala angĩ kana makanengwa veva mũtheu nĩ kana methĩwe matonya kũtavanyʼa ũvoo mũseo. O na ũu wĩ o vo, nĩwamakũlilye meteele me Yelusaleme nginya ũndũ ũsu wĩkĩke. (Luka 24:49; Meko 1:4, 5) Vetelo eekie ata aendeee kweteela? We na Aklĩsto ala angĩ “nĩmavoyaa na kĩthingʼĩĩsyo.” (Meko 1:13, 14) Ĩtina, nĩwathuthisye Aklĩsto valũanĩ wake wa mbee methĩwe na kĩlĩko kĩseo na maimwĩkwatya Yeova mboyanĩ. (Soma 1 Vetelo 4:7.) Vetelo nĩweemanyĩisye kũmwĩkwatya Yeova, na eethĩwa atonya kũtetheesya na kũlũlũmĩĩlya ana-a-asa na eĩtu-a-asa make.—Aka. 2:9.
17. O na ethĩwa twĩ na inengo syĩva, nĩ ũndũ wĩva twaĩlĩte kũendeea kwĩka? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
17 Nĩ kana twĩthĩwe na kĩlĩko kĩseo, no nginya tũmũvoyae Yeova tũteũtĩĩa. Nĩtwĩthĩawa twĩsĩ kana o na ethĩwa twĩ na inengo syĩva, nĩtwaĩlĩte kũendeeaa kũmũvoya. Kwoou nĩtũmũvoyaa Yeova atũtongoesye, na mũno mũno yĩla tũkwenda kwĩka motwi ma vata, tũte na nzika kana nĩwĩsĩ kĩla kĩseo vyũ kwitũ.
Vetelo nĩweemanyĩisye kũmwĩkwatasya Yeova mboyanĩ. O naitũ no twĩthĩwe na kĩlĩko kĩseo twamũvoya Yeova atũtetheesye, na mũno mũno yĩla tũkwĩka motwi ma vata (Sisya kalungu ka 17) c
18. Ũtwʼĩte kwĩka ata?
18 Mwa tũtanaa ta kĩ kwona Yeova atũmbie twĩ na ũtonyi wa kwĩthĩwa na nguma ta syake. (Mwa. 1:26) Nĩ wʼo kana tũitonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova nesa vyũ. (Isa. 55:9) Ĩndĩ o ta Vetelo, no tũendeee kwĩkĩa kĩthito twĩmanyĩsye kũatĩĩa ngelekanyʼo ya Yeova nesanga. Ekai ĩndĩ tũendeee kwĩka ũu kwa kwĩthĩwa na kĩsũanĩo ta kya Yeova, kwĩthĩwa na wĩnyivyo, na kwĩthĩwa na kĩlĩko kĩseo.
WATHI 30 Ĩthe Wakwa, Ngai Wakwa na Mũnyanyawa
a Ndeto “kĩsũanĩo,” ĩla ĩtũmĩĩtwe ĩandĩkonĩ ya 1 Vetelo 4:1 no ĩalyũlwe ta “kĩlilikano, mawoni, kana ũndũ mũndũ ũsũanĩaa.”
b Nĩ kana ũkwate ũvoo mwingangĩ ũkonetye kĩla kyonanawʼa nĩ kwĩthĩwa na kĩlĩko kĩseo, sisya nthĩnĩ wa jw.org/sw kana JW Library® kĩlungu kĩtawa “Mistari ya Biblia Yafafanuliwa,” na ũitina vala vaandĩkĩtwe “2 Timotheo 1:7—‘Mungu Hakutupa Roho ya Woga’” ungu wa kongo “Utimamu wa akili.”
c MAELESYO MA VISA: Mwĩĩtu-a-asa ũkũvoya ate kumya wasya eteele kwĩkwa indaviũ.
