1. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma athũkũmi ma Yeova mavinda amwe mew’a ta me oka?

AINGĨ maitũ mavinda amwe nĩtwĩw’aa ta twĩ ithyoka. Amwe nĩmaekaa kwĩw’a ũu ĩtina wa kavinda kanini. Ĩndĩ angĩ nĩmakuaa ĩvinda yĩasa mayĩw’a ũu. Nĩtũtonya kwĩw’a ta twĩ ithyoka o na yĩla twĩ katĩ wa andũ aingĩ. Kwa ngelekany’o, amwe nĩmew’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kũkwata anyanya mathi kĩkundinĩ kyeũ. Namo angĩ maumĩte mĩsyĩ yĩ ngwatanĩo, na kwoou yĩla mathamĩĩa kũasa na andũ moo ma mũsyĩ, nĩmambĩĩaa kwĩw’a ta me oka. Na eka ũu, ve angĩ mew’aa maikosa mũno kĩtindo kya mwendwa woo ũnakwie. Namo Aklĩsto angĩ, na mũno mũno ala maneemanyĩisye ũw’o mĩtũkĩnĩ, mew’aa ta vate mũndũ ũlũnganaa namo yĩla mambĩĩa kũlewa kana kũthĩnw’a nĩ andũ moo ma mũsyĩ matemanyĩĩtye ũw’o kana anyanya moo.

2. Twĩsũngĩa makũlyo meva?

² Yeova nĩwĩthĩawa atwĩsĩ, na nũeleawa kĩla kĩndũ ĩũlũ witũ. Nũmanyaa yĩla tũkwĩw’a ta vate mũndũ ũkũlũngana naitũ, na nĩwendaa kũtũtetheesya tũeke kwĩw’a ũu. Ĩndĩ we atũtetheeasya ata? Naitũ tũtonya kwĩka ata tũeke kwĩw’a ta twĩ ithyoka? Na tũtonya ata kũtetheesya angĩ kĩkundinĩ ala mew’aa ũu? Ekai tũkwate mosũngĩo ma makũlyo asu.

3. Yeova athĩnĩkĩie Eliya ata?

³ Yeova nũthĩnĩkĩaa athaithi make mũno. Ethĩawa vakuvĩ na kĩla ũmwe witũ, na nũmanyaa yĩla tũkwĩw’a tũtũlĩkĩte  ngoo mũno. (Sav. 145:18, 19) Kwasũanĩa ũndũ wathĩnĩkĩie mwathani Eliya mũno wĩana. Mũndũũme ũsu mũĩkĩĩku ekalaa ĩvinda mbaĩ ya Isilaeli yaĩ na ĩvinda yũmũ mũno. Athaithi ma Yeova mathĩnaw’a mũno, na Eliya nĩwe wasyĩmawa mũno nĩ amaitha maĩ na vinya, ala mamũvĩngaa Ngai. (1 Asu. 19:1, 2) O na ĩngĩ, Eliya nĩwathĩnĩkaa nũndũ asũanĩaa nĩwe mwathani wa Yeova watialĩte e weka. (1 Asu. 19:10) Ngai nĩwamanyie kĩu na oosa ĩtambya na mĩtũkĩ amũtetheesye. Eekie ata? Atũmie mũlaĩka amũĩkĩĩthye kana ndaĩ weka, na kana ve Aisilaeli angĩ aingĩ mamũkĩaa Ngai!—1 Asu. 19:5, 18.

4. Ĩandĩko ya Maliko 10:29, 30 yonanĩtye ata ũndũ Yeova ũthĩnĩkĩaa ala matonya kwĩthĩwa mate na mũndũ ũkũmathĩnĩkĩa?

⁴ Yeova nĩwĩthĩawa esĩ kana amwe maitũ twĩyĩimaa maũndũ maingĩ mũno nĩ kana tũmũthũkũme. Ũndũ ũmwe tũtonya kwĩyĩima nĩ ũtethyo ũla tũtonya kũkwata kuma kwa andũ maitũ ma mũsyĩ mate Ngũsĩ, kana ala twatindanasya namo tene. Kĩu nĩkĩtonya kwĩthĩwa nokyo kyamũthĩnasya mũtũmwa Vetelo yĩla wakũlilye Yesũ atĩĩ: “Ithyĩ nĩtwatiie syĩndũ syonthe na twakũatĩĩa; tũkakwata kyaũ?” (Mt. 19:27) Nake Yesũ aĩkĩĩthisye amanyĩw’a make nesa kana makakwata mũsyĩ mũnene wa kĩ-veva. (Soma Maliko 10:29, 30.) Na kwongela ũu, Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova, athĩte ala matw’a kũmũthũkũma kana akamatw’ĩĩkaa. (Sav. 9:10) Kwasũanĩa maũndũ amwe ũtonya kwĩka nĩ kana Yeova aũtetheesye ũeke kwĩw’a ta wĩ weka.

5. Ũtonya kũtetheka ata wasũanĩa mũno ũndũ Yeova ũkũtetheeasya?

⁵ Sũanĩa mũno ũndũ Yeova ũkũtetheeasya. (Sav. 55:22) Kĩu kĩkatumaa ũmanya kana ndwĩ weka. Mwĩĩtu-a-asa ũte mũtwae wĩtawa Carol * nĩwe Ngũsĩ kwoo e weka, na aĩtye: “Navindĩĩsya ũndũ Yeova wĩthĩĩtwe aindetheesya mathĩnanĩ makwa, nĩnĩmanyaa kana ndi nyioka. O na ĩngĩ, kĩu kĩndĩkĩĩthasya kana o na ĩvinda yũkĩte, Yeova akeethĩawa vamwe nakwa.”

6. Ĩandĩko ya 1 Vetelo 5:9, 10 yĩtonya kũthangaasya ata ala mew’aa ta me oka?

 ⁶ Sũanĩa ũndũ Yeova ũtetheetye ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala mew’aa ta me oka. (Soma 1 Vetelo 5:9, 10.) Mwana-a-asa wĩtawa Hiroshi no we wĩthĩĩtwe e Ngũsĩ kwoo kwa myaka mingĩ, na aĩtye: “Kĩkundinĩ nĩwonaa nesa vyũ kana vai mũndũ ũtakwatawa nĩ mathĩna. Kũmanya kana ithyonthe twĩkaa kyonthe kĩla tũtonya tũmũthũkũme Yeova nĩkũthangaasya ala, o takwa, mate na andũ angĩ Ngũsĩ kwoo.”

7. Mboya ĩkũtethasya ata?

⁷ Ĩthĩwa na mũvango mũseo wa kwĩkaa maũndũ ma kĩ-veva. Ũndũ ũmwe ũtonya kwĩka nĩ kũmũtavasya Yeova ũndũ ũkwĩw’a ũteũmũvitha kĩndũ. (1 Vet. 5:7) Yĩla mwĩĩtu-a-asa ũmwe wa mũika wĩtawa Massiel watwie kũmũthũkũma Yeova, eewie ta wavathanw’a na andũ make ma mũsyĩ. Ĩndĩ aĩtye: “Kĩndũ kĩmwe kyandetheeisye mũno nĩeke kwĩw’a ta nĩ nyioka nĩ kũmũvoya Yeova na kĩthing’ĩĩsyo. Namwonaa ta Ĩthe wakwa, na namũvoyaa mavinda maingĩ kĩla mũthenya ndimũtavya ũndũ ngwĩw’a.”

8. Kũsoma Ndeto ya Ngai na kũvindĩĩsya kĩla wasoma kũũtethasya ata?

⁸ Somaa Ndeto ya Ngai kĩla ĩvinda, na ũivindĩĩasya mũno ngewa ila syonanĩtye ũndũ Yeova ũkwendete. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Bianca nĩwũmĩĩasya ndeto sya kũtũla ngoo ila ũtavaw’a nĩ andũ make ma mũsyĩ, na aĩtye, “Kũsoma na kũvindĩĩsya ngewa ila syĩ Mbivilianĩ, na ngewa sya athũkũmi ma Yeova ma ũmũnthĩ ala makomanĩte na maũndũ mailye ta makwa, nĩkũndetheeasya mũno.” Aklĩsto amwe nĩmekĩaa kĩlĩkonĩ maandĩko mana matonya kũmakiakisya, ta Savuli 27:10 na Isaia 41:10. Namo angĩ methĩĩte kana kwĩthukĩĩsya ilungu ila ilekotiĩtwe yĩla mekwĩyũmbanĩsya maũmbano kana meũsoma Mbivilia, nĩkũmatetheeasya maikew’e ta me oka.

9. Kũthi maũmbanonĩ kũũtethasya ata?

⁹ Ĩkĩa kĩthito ũendae maũmbanonĩ ũteũtĩĩa. Weeka ũu, maũndũ ala maneeneawa maũmbanonĩ makaũtethasya, o na ũkamanyana na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maku. (Aevl. 10:24, 25) Ũla Massiel twaweta aĩtye: “O na kau naĩ nthoni mbingĩ, nĩnatwie kũendaa kĩla ũmbano na kumasya maelesyo. Kĩu kyatumaa nĩw’a nĩ wa vata kĩkundinĩ.”

10. Nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata tũtume ndũũ na Aklĩsto ala angĩ?

¹⁰ Tuma ndũũ na Aklĩsto ala angĩ. Mantha anyanya matonya kũũmanyĩsya maũndũ ma vata kĩkundinĩ, o na ethĩwa mũi ĩika kana mũyumĩte kũndũ kũmwe. Mbivilia ĩtũlilikanĩtye kana ũĩ “wĩ kwa andũ akũũ.” (Yovu 12:12)  O namo ala akũũ no memanyĩsye maũndũ maingĩ kuma kwa amũika ala me kĩkundinĩ. Ndaviti aĩ mũninangi kwĩ Yonathani, ĩndĩ kĩu kĩyaamasiĩĩa kwĩthĩwa na ndũũ ngamu. (1 Sam. 18:1) Nĩmeekĩanaa vinya maendeee kũmũthũkũma Yeova o na kau nĩmakwatawa nĩ mathĩna maito. (1 Sam. 23:16-18) Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Irina no we Ngũsĩ e weka mũsyĩ kwoo na aĩtye: “Ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ no matw’ĩke asyai maitũ, ana-a-inyia maitũ, kana eĩtu-a-inyia maitũ. Yeova no amatũmĩe kũtũnenga ũtethyo ũla tũkwenda.”

11. Waĩle kwĩka ata nĩ kana ũtume ndũũ ngamu na ala angĩ?

¹¹ Kũkwata anyanya eũ kũi laisi, na mũno mũno ethĩwa wĩ nthoni. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Ratna e nthoni, na nĩwavĩngiwe mũno yĩla weemanyĩasya ũw’o. Aĩtye, “Yaĩ no nginya nĩtĩkĩle kana nĩnendaa kũtetheew’a na kũtw’ĩĩkwa nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa makwa.” Ti laisi kũtavya mũndũ ũngĩ ũndũ ũkwĩw’a, ĩndĩ kũea ngewa nesa nĩkw’o kũtumaa andũ methĩwa anyanya aseo. Anyanya maku nĩmendaa ũkwĩkĩa vinya na kũũtw’ĩĩka, ĩndĩ no nginya ũee ngewa namo nĩ kana mamanye ũndũ matonya kwĩka ũu.

12. Ũtavany’a ũtonya kũũtetheesya ata?

¹² Nzĩa ĩmwe nzeo vyũ ĩtonya kũũtetheesya kũkwata anyanya nĩ kũtavanasya na Aklĩsto ala angĩ. Ũla Carol tũwetie aĩtye: “Nĩnĩkwatĩte anyanya aingĩ aseo kwa kũtavany’a na eĩtu-a-asa angĩ, na kwĩka namo maũndũ angĩ ũseũvyonĩ wa Yeova. Kwa myaka mingĩ, Yeova ethĩĩtwe aitũmĩa anyanya asu kũndw’ĩĩka.” Kwa w’o, kĩthito kĩla wĩkĩaa ũtume ndũũ na Aklĩsto ala angĩ ti kya mana. Nĩkĩ? Nũndũ Yeova atũmĩaa anyanya ta asu kũũtetheesya ũkĩlye vinya maũndũ ala meũkũthĩny’a, ta yĩla ũkwĩw’a ta wĩ weka.—Nth. 17:17.

13. Kĩla ũmwe kĩkundinĩ e na kĩanda kĩva?

¹³ Kĩla ũmwe e na kĩanda kya kũĩkĩĩthya kĩkundinĩ ve na mũuo na wendo, nĩ kana wĩthĩe vai ũmwe ũkwĩw’a ta wĩ weka. (Yoa. 13:35) Maũndũ ala tũkwĩka kana tũũweta no mathangaasye angĩ mũno! Kwasũanĩa kĩĩ mwĩĩtu-a-asa ũmwe wawetie: “Yĩla neemanyĩisye ũw’o, ala me kĩkundinĩ matw’ĩkie ta andũ makwa ma mũsyĩ. Mwa ndyĩthĩwa naatw’ĩka ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova keka ti va ũtethyo woo.” Ũtonya kwĩka ata ũtetheesye ala Ngũsĩ kwoo me oka mew’e me ma vata kĩkundinĩ?

14. Ũtonya kwĩka ata ũtume ndũũ na ala eũ?

¹⁴ Osa ĩtambya ya mbee ya kũtuma ndũũ na ala eũ. No wambĩĩe kwa kũmathokya kĩkundinĩ wĩ mũtanu. (Alo. 15:7) Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ waĩle kwĩka eka o kũmakethya wĩ mũtanu. Nĩwaĩle kwĩkĩa kĩthito ũtume ndũũ ngamu namo o kavola kwa kavola. Kwoou tata ũmakue nesa na ũimony’a nũũmathĩnĩkĩa mũno. O na ĩngĩ, tata ũelewe mathĩna ala me namo, ĩndĩ ũyĩka ũu ũteũlikĩlĩĩla maũndũ moo mũno. Amwe no maemwe nĩ kũkũelesya ũndũ mekwĩw’a. Kwoou yĩla wamakũlya kaũndũ, ĩsũvĩe ndũkamalasimĩthye kwĩyĩelesya. Vandũ va ũu, matetheesye o nesa makũelesye ũndũ mekwĩw’a kwa kũmakũlya makũlyo kwa ũĩ, na ũimethukĩĩsya ũuĩtye yĩla mekwĩyĩelesya. Kwa ngelekany’o, no ũmakũlye ũndũ makwatie ũw’o.

15. Aklĩsto aimu kĩ-veva matonya kũtetheesya ata ala angĩ kĩkundinĩ?

¹⁵ Mũĩkĩĩo wa kĩla ũmwe kĩkundinĩ no ũlũlũmĩĩle yĩla Aklĩsto ala aimu kĩ-veva, na mũno mũno atumĩa, moonany’a kana nĩmeũthĩnĩkĩa ala angĩ. Melissa amanyĩiw’e ũw’o nĩ inyia-ake, na aĩtye: “O na ndyĩsa kũelesya ũndũ ndũngĩaa ana-a-asa ala meethĩiwe  ta aa-ĩthe makwa mũvea wingĩvĩte, nũndũ nĩmatũmĩaa ĩvinda vamwe nakwa, na nĩmambonasya kana nĩmeũnthĩnĩkĩa. Yĩla nenda mũndũ nĩneena nake, ndikosaa.” Nake mwana-a-asa wa mũika wĩtawa Mauricio eewie ta watiwa e weka yĩla mwalimũ wake watiie ũla w’o. Aĩtye: “Atumĩa nĩmambonisye kana nĩmanthĩnĩkĩaa, na kĩu kyandethisye mũno. Mavinda kwa mavinda nĩmaeaa ngewa nakwa. Nĩmatavanasya nakwa, makandavya maũndũ maseo ala monie mayĩmanyĩsya Mbivilia, o na nĩmanthokasya tũketanĩthye.” Melissa na Mauricio nĩmesie kũlika ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe.

16-17. Nĩ maũndũ angĩ meva tũtonya kwĩka tũtetheesye ala angĩ?

¹⁶ Ĩka kaũndũ ũtetheesye ala angĩ. (Aka. 6:10) Leo nĩ misonalĩ kĩsionĩ kĩ vaasa vyũ na andũ make ma mũsyĩ, na aĩtye: “Kaingĩ kĩla wendaa yĩla wakwatwa nĩ thĩna no kwĩkwa o kaũndũ kanini tũ. Nĩnĩlilikanaa mũthenya ũmwe nakwatiwe nĩ akisitendi nĩtwaĩte ngalĩ yakwa. Ndyĩsa kũtw’ĩka nĩnavika nyũmba, neew’aa kĩlĩko kyakwa kyusũĩte ki. Ĩndĩ ve mwana-a-asa ũmwe na mũka manthokisye tũĩsanĩe o kaindo. O na kau ndililikanaa kĩla twaĩye, nĩnĩlilikanaa ũndũ mambĩthukĩĩisye nesa. Naumie kwoo ndyĩw’a kavaa vyũ!”

¹⁷ Ithyonthe nĩtũtanĩaa mũno maũndũ ala mekawa ũseũvyonĩ wa Yeova, ta kũthi maũmbanonĩ manene, nũndũ nĩtũkwataa mwanya wa kũtindany’a na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ na kũneenea kĩla tweemanyĩsya. Ĩndĩ ũla Carol tũwetie aĩtye, “Nĩw’aa ta nĩ nyioka vyũ yĩla nathi maũmbanonĩ manene.” Nĩkĩ wĩw’aa ũu? Ongelete kwasya: “O na kau nĩthĩawa nĩthyũlũlũkĩtwe nĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa maana maingĩ kana ngili mbingĩ, mavinda maingĩ matindanasya na andũ ma mĩsyĩ yoo. Mwa kĩu kĩtumaa nĩw’a ta vate mũndũ ũkũlũngana nakwa.” Namo angĩ mew’aa maiemwa nĩ kũthi ũmbanonĩ mũnene ĩvinda ya mbee ĩtina wa kũkw’ĩĩwa nĩ ũla manatwaanĩte nake. We nĩwĩsĩ mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa wĩw’aa ũu? Wĩona ata ũkamũthokya atindany’e na mũsyĩ wenyu ũmbanonĩ mũnene ũla ũatĩĩe, kana o ũndũnĩ ũngĩ wĩkawa ũseũvyonĩ wa Yeova?

18. Tũtonya kũtũmĩa ata ĩandĩko ya 2 Akolintho 6:11-13 yĩla tũũthokya angĩ?

¹⁸ Tindanasyai vamwe. Tata kũthokya ana-a-asa na eĩtu-a-asa me kĩvathũkany’o yĩla  ũũthi kwĩtanĩthya, na mũno mũno ala matonya kwĩthĩwa mew’aa ta me oka. Ekai ‘tũvingũe ngoo sitũ vyũ’ kwondũ wa andũ ta asu. (Soma 2 Akolintho 6:11-13.) Ũla Melissa twaweta aĩtye, “Twatanaa mũno yĩla ana-a-asa na eĩtu-a-asa matũthokya mĩsyĩ kwoo kana tũthi kũndũ tũkatembee.” We nũkwona ve mũndũ kĩkundinĩ kyenyu ũtonya kũmũthokya mwĩke maũndũ ta asu?

19. Nĩ mavinda ta meva ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ matonya kũtana twatindany’a namo?

¹⁹ Ve mavinda mana ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ matonya kũtana mũno twatindany’a namo. Amwe no mew’e maiemwa nĩ kũtindany’a na andũ moo ma mũsyĩ mate Ngũsĩ ĩvinda ya masikũkũ. Namo angĩ mew’aa mĩthenya ĩmwe yĩ ya kyeva kĩthei, ta mũthenya ũla makw’ĩĩwe nĩ mwendwa woo. Yĩla twaumya ĩvinda yitũ tũtindany’e vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala mekwĩw’a ũu, twonanasya kana kwa w’o ‘nĩtũũmathĩnĩkĩa.’—Avi. 2:20.

20. Ndeto sya Yesũ ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 12:48-50 itonya kũtũtetheesya ata yĩla tũkwĩw’a ta twĩ ithyoka?

²⁰ Ve maũndũ matonya kũtuma mavinda amwe Mũklĩsto ew’a ta wĩ weka. Ĩndĩ tũyaĩle kũlwa kana Yeova nĩwĩthĩawa esĩ nesa ũndũ tũkwĩw’a. Nũtũnengae ũtethyo ũla tũkwenda, na kaingĩ atũmĩaa ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. (Soma Mathayo 12:48-50.) Naitũ tũmwonasya Yeova kana nĩtũũmũtũngĩa mũvea kwondũ wa mũthĩnzĩo ũsu mũseo kwa kwĩka kyonthe kĩla tũtonya tũtw’ĩĩke ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ. O na twĩthĩwe mavinda amwe twĩw’aa ata, tũi ithyoka nongi nũndũ Yeova e vamwe naitũ mavinda onthe!