KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 15
WATHI 30 Ĩthe Wakwa, Ngai Wakwa na Mũnyanyawa
Nĩ Ũndũ Mũseo Kwitũ Kũmũthengeea Ngai
“Nĩ ũseo kwakwa kũthengeea Ngai.”—SAV. 73:28.
KĨLA KĨNEENEWE
Ũndũ tũtonya kũmũthengeea Ngai na moathimo ala tũkwataa tweeka ũu.
1-2. (a) Nĩ kana ũtume ndũũ ngamu na mũndũ, waĩle kwĩka ata? (b)Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?
VE MŨNDŨ mwĩ ndũũ mũno? Weekie ata nĩ kana mũtume ndũũ ngamu? Nĩvatonyeka ũkethĩwa watũmĩie ĩvinda vamwe nake, waelewa mathĩna ala mamũkwatĩte thayũnĩ, na wamanya maũndũ ala wendete na ala ũmenete. O na nĩwoonie e na nguma sya mwanya ila o naku wenda kwĩthĩwa nasyo. Na kĩu nĩkyatumie ũmwenda mũno.
2 Kwoou nĩ kana ũtume ndũũ ngamu na mũndũ, ĩvinda na kĩthito nĩsyendekaa. Na kĩu nokyo kyendekaa nĩ kana twĩthĩwe na ngwatanĩo nzeo na Yeova Ngai. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona ũndũ tũtonya kũmũthengeea Ngai mũnango na moathimo ala tũkwataa tweeka ũu. Ĩndĩ mbee, twĩamba kwona nĩkĩ nĩ ũseo kũthengeea Mũnyanya witũ ũla mũseo vyũ, Yeova.
3. Nĩkĩ twaĩlĩte kũvindĩĩsya moathimo ala tũkwataa twamũthengeea Yeova? Nengane ngelekanyʼo.
3 Vate nzika, no wĩtĩkĩle kana kũmũthengeea Yeova nĩ ũndũ mũseo. Ĩndĩ kũvindĩĩsya ũndũ kwĩka ũu kũseũvĩte no kũtũthangaasye tũkaendeea kũmũthengeea mũnango. (Sav. 63:6-8) Kwa ngelekanyʼo, nĩtwĩsĩ kana kwĩka maũndũ ta kũya malĩu maseo, kwĩka masoesi, kũkoma too wĩanĩtye, na kũnywʼa kĩwʼũ kĩanĩtye nĩkũtũtethasya. Ĩndĩ o na vailye ũu, ti andũ aingĩ mavindĩĩasya maũndũ asu, na kĩu kĩtumaa malekeleelya ũima woo wa mwĩĩ. Kĩvathũkanyʼo na ũu, o ũndũ twavindĩĩsya mũnango ũndũ maũndũ asu matũtethasya, nowʼo tũkonaa ve vata wa kũendeea kũmeka. O ta ũu, no twĩthĩwe twĩsĩ kana kũmũthengeea Yeova nĩ ũndũ mũseo kwitũ, ĩndĩ kũvindĩĩsya moathimo ala tũkwataa tweeka ũu no kũtwĩkĩe vinya tũkaendeea kũmũthengeea mũnango.—Sav. 119:27-30.
4. Mũandĩki wa Savuli 73:28 awetie ũndũ wĩva?
4 Soma Savuli 73:28. Mũandĩki wa Savuli ya 73 aĩ Mũlivai wanyuvĩtwe atethasye wĩa wa kwina ĩkalũnĩ ya Yeova. Na nĩvatonyeka akethĩwa amũthaithĩte Yeova e mũĩkĩĩku kwa myaka mingĩ. O na vailye ũu, nĩwoonie ve vata wa kwĩlilikanyʼa kana “kũthengeea Ngai” nĩ ũndũ mũseo kwake. O na nĩwendaa ala angĩ mamanye ũndũ ũsu. Tũkwataa moathimo meva twamũthengeea Ngai?
“KŨTHENGEEA NGAI” NĨKŨTŨETEAE ŨTANU
5. (a) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana kũthengeea Ngai nĩkũtũeteae ũtanu? (b) Kwosana na Nthimo 2:6-16, nengane ngelekanyʼo syĩkwonanyʼa ũndũ ũĩ wa Yeova ũtonya kũũtethya na kũũsũvĩa.
5 O ũndũ twamũthengeea Yeova mũnango, nowʼo twĩthĩawa na ũtanu wingĩvĩte. (Sav. 65:4) Na twĩ na itumi mbingĩ sya kwasya ũu. Kwa ngelekanyʼo, nĩtũtethekaa twaatĩĩa ũĩ ũla wĩ Ndetonĩ yake, Mbivilia. Ũĩ ũsu nũtũsũvĩaa tũikelikye itindonĩ nthũku na tũikeke naĩ ngito. (Soma Nthimo 2:6-16.) Nĩkyo kĩtumi Mbivilia yaĩtye ũũ: “Mũndũ nĩ mũtanu ũla wonaa ũĩ, na mũndũ ũla ũkwataa ũmanyi.”—Nth. 3:13.
6. Nĩ kyaũ kyatumie mũandĩki wa Savuli aeka kwĩthĩwa e mũtanu?
6 Nĩwʼo kana mavinda amwe anyanya ma Ngai nĩmakwatawa nĩ mawĩmakĩo. Mũandĩki wa Savuli ya 73 nĩwaekie kwĩthĩwa e mũtanu yĩla wambĩĩie kũsũanĩa maũndũ mataĩle. Oonaa andũ ala mataũnganaa na Ngai kana kwĩwʼa mĩao yake mailye ta maendeee nesa, na kĩu nĩkyatumie athata na ambĩĩa kũmewʼĩa kĩwĩu. O na asũanĩaa kana andũ ala maĩ angʼendu na maĩ na ngathĩĩo nĩmo mavinda onthe meethĩawa na ũima wa mwĩĩ, maĩ athwii, na matathĩnaa. (Sav. 73:3-7, 12) Mũandĩki ũsu wa Savuli akwatiwe nĩ mawĩmakĩo mũno nginya ĩvinda yĩmwe ambĩĩa kwona kĩthito kyake kya kũmũthũkũma Yeova ta kyaĩ kya mana. Aisye ũũ emakĩĩte: “Vate ndĩi nĩtheetye ngoo yakwa mana, na kũthambya moko makwa na ũtheu.”—Sav. 73:13.
7. Tũtonya kwĩka ata yĩla twakwatwa nĩ mawĩmakĩo? (O na ĩngĩ, sisya visa .)
7 Mũandĩki ũsu wa Savuli ndaaeka mawĩmakĩo mamũitavĩe. Nĩwoosie ĩtambya nĩ kana avĩndũe mosũanĩo make. Nĩwalikile “vala vandũ vatheu va Ngai,” na e vau Yeova nĩwalũngile mosũanĩo make. (Sav. 73:17-19) Yĩla twĩmakĩĩte, Mũnyanya witũ ũla mũseo vyũ, Yeova, nĩwĩthĩawa esĩ. Kwoou twamũvoya atũtongoesye na tweetĩkĩla ũtethyo ũla ũtũnengae atũmĩĩte Ndeto yake na ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ, tũkeethĩawa na vinya wa kũendeea kũmũthũkũma o na yĩla tũkwĩwʼa twĩmakĩĩte. O na eka ũu, yĩla tũkwĩwʼa tũitavĩwe nĩ kĩũũyũ, Yeova akatũkiakiasya na aitũtetheesya tũusye.—Sav. 94:19. a
Ũla Mũlivai waandĩkie Savuli ya 73 aũngye “vala vandũ vatheu va Ngai” (Sisya kalungu ka 7)
“KŨTHENGEEA NGAI” NĨKŨTUMAA TWĨTHĨWA NA KĨELEELO NA WĨKWATYO
8. Nĩ maũndũnĩ angĩ meva tũtethekaa twamũthengeea Ngai?
8 Yĩla twamũthengeea Ngai, nĩtũtethekaa maũndũnĩ angĩ elĩ. Mbee, nĩtwĩthĩawa na kĩeleelo thayũnĩ. Na kelĩ, nĩtwĩthĩawa na wĩkwatyo mũlũmu wa ĩvinda yũkĩte. (Yel. 29:11) Ekai tũneenee maũndũ asu mũnango.
9. Kũmũthengeea Yeova kũtumaa ata thayũ witũ wĩthĩwa na kĩeleelo?
9 Kũmũthengeea Yeova nĩkũtumaa thayũ witũ wĩthĩwa na kĩeleelo. Ũmũnthĩ, andũ aingĩ ala masũanĩaa kũi Ngai mayĩthĩawa mesĩ nĩkĩ andũ moombiwe na maĩkĩĩaa kana ve ĩvinda yĩkavika wĩthĩe kũi andũ ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ nũndũ nĩtwĩmanyĩĩtye Ndeto ya Ngai, tũyĩthĩawa na nzika kana “e kwʼo na nũmanengae ĩtuvi ala mamũmanthaa na kĩthito.” (Aevl. 11:6) O na ũmũnthĩ, twĩkalaa twĩ atanu nũndũ twĩthĩawa tũyĩka o kĩla twoombiwe twĩkae, nakyo nĩ kũmũthũkũma Ĩthe witũ wa ĩtunĩ, Yeova.—Kũt. 10:12, 13.
10. O tondũ ĩandĩko ya Savuli 37:29 yonanĩtye, nĩ kyaũ Yeova wathĩte ala mamũĩkĩĩe?
10 Andũ aingĩ ũmũnthĩ mayĩthĩawa na wĩkwatyo wa ĩvinda yũkĩte. Kĩla mesĩ no kũthũkũma, kũtwaana kana kũtwawa, kwĩthĩwa na syana, na kũmbanyʼa mbesa ila makatũmĩa mathi litaya. Mayĩthĩawa mesĩ kĩla Ngai wathanĩte kwondũ wa ĩvinda yũkĩte. Ĩndĩ ithyĩ nĩtwĩsĩ kana Yeova nũsũvĩaa athũkũmi make. (Sav. 25:3-5; 1 Tim. 6:17) O na nĩtũĩkĩĩe Ngai witũ na tũi na nzika kana akeanĩsya kyonthe kĩla ũtwathĩte. Na ũndũ ũmwe tweteele mũno nĩ kũmũthaitha Yeova tene na tene nthĩnĩ wa nthĩ nzaũ.—Soma Savuli 37:29.
11. Vaendaa ata yĩla twatwʼĩka anyanya ma Ngai, na kĩu kĩtumaa ewʼa ata?
11 Nĩtũtethekaa maũndũnĩ angĩ maingĩ yĩla twamũthengeea Ngai. Kwa ngelekanyʼo, nĩwathanĩte kũekea eki ma naĩ ala meelila. (Isa. 1:18) Nũndũ wa ũu, tũyĩthĩawa na vata wa kũendeea kũandũĩka nũndũ wa naĩ ila tweekie tene. (Sav. 32:1-5) Na eka ũu, nĩtwĩthĩawa na mwanya wa kũmũtanĩthya Yeova. (Nth. 23:15) Kwa wʼo, nĩtũtanĩaa moathimo angĩ maingĩ tweethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai. Ĩndĩ yo-ĩ, ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũendeee kũmũthengeea Ngai?
ŨNDŨ ŨTONYA KŨENDEEA “KŨTHENGEEA NGAI”
12. Wĩkĩte maũndũ meva nĩ kana ũmũthengee Ngai?
12 Ethĩwa wĩ Mũklĩsto mũvatise, ve maũndũ maingĩ ũminĩte kwĩka nĩ kana ũmũthengeee Yeova. Kwa ngelekanyʼo, nĩweemanyĩisye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Yeova Ngai na Klĩsto Yesũ, waumbũla naĩ ila weekĩte, woonanyʼa kana nũmũĩkĩĩe Ngai vyũ, na watwʼa vyũ kwĩka kwenda kwake. Ĩndĩ nĩ kana tũmũthengeee mũnango, no nginya tũendeee kwĩka maũndũ asu.—Ako. 2:6.
13. Nĩ maũndũ meva atatũ matonya kũtũtetheesya tũendeee kũmũthengeea Yeova mũnango?
13 Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũendeee kũmũthengeea Yeova mũnango? (1) No nginya tũendeee kũsoma na kwĩmanyĩsya Mbivilia. Yĩla tũkwĩka ũu, kĩeleelo kitũ kĩyaĩle kwĩthĩwa ne o kwĩmanyĩsya maũndũ ma mũsingi ĩũlũ wa Ngai. Vandũ va ũu, twaĩle kũtata tũelewe kĩla we wendaa twĩke na tũitongoewʼa nĩ myolooto ĩla yĩ Ndetonĩ yake. (Aev. 5:15-17) (2) No nginya tũlũlũmĩĩlye mũĩkĩĩo witũ kwa kũvindĩĩsya maũndũ maingĩ ala wĩkĩte akonanyʼa kana nũtwendete. (3) No nginya tũendeee kũmena maũndũ ala mamũthatasya Yeova na tũyĩvathana na itindo sya andũ ala mekaa maũndũ asu.—Sav. 1:1; 101:3.
14. O tondũ ĩandĩko ya 1 Akolintho 10:31 yonanĩtye, nĩ maũndũ meva tũtonya kwĩka kĩla mũthenya tũkamũtanĩthya Yeova? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Soma 1 Akolintho 10:31. Nĩ ũndũ wa vata twĩkae maũndũ ala mamũtanĩthasya Yeova. Na kĩu nĩkĩkonetye maũndũ angĩ eka o kũthi ũtavanyʼanĩ na maũmbanonĩ ma kĩkundi. Maũndũ ala twĩkaa kĩla mũthenya nĩmaĩle kũmũtanĩthya Yeova. Kwa ngelekanyʼo, yĩla tweethĩwa twĩ aĩkĩĩku maũndũnĩ onthe na twaaĩa angĩ syĩndũ ila twĩ nasyo, Yeova nũtanaa. (2 Ako. 8:21; 9:7) O na ĩngĩ, endaa twonanyʼe kana nĩtwonaa mũthĩnzĩo wa thayũ wĩ wa vata vyũ. Kwoou nĩtwĩthĩawa twĩ metho ĩũlũ wa ũndũ tũũya kana ũndũ tũũnywʼa mũno wĩana, na nĩtwĩkaa maũndũ angĩ ala matũtetheeasya kwĩthĩwa na ũima wa mwĩĩ. Yĩla tweekĩa kĩthito tũmwendeesye Yeova o na tũmaũndũnĩ tũla tũnini, kĩu nĩkĩtumaa atwenda mũnango.—Luka 16:10.
Kũtwaa ngalĩ nesa, kũsũvĩa mĩĩ yitũ kwa kwĩka masoesi na kũya malĩu maseo, na kwĩthĩwa twĩ alau nĩ maũndũ mamwendeeasya Yeova (Sisya kalungu ka 14)
15. Yeova endaa tũkue andũ ala angĩ ata?
15 Yeova nĩwĩkaa andũ onthe maũndũ maseo, methĩwe nĩ alũngalu kana ti alũngalu. (Mt. 5:45) Na ũu nowʼo wendaa tũkue andũ ala angĩ. Kwa ngelekanyʼo, endaa andũ make methĩwe “matekũneena naĩ ĩũlũ wa mũndũ o na wĩva, mate na ĩteta, . . . na mavinda onthe mayĩthĩwa me auu kwa andũ onthe.” (Tito 3:2) Twĩ na kĩu kĩlĩkonĩ, tũivũthasya angĩ aĩ nĩkwĩthĩwa me na mũĩkĩĩo wĩ kĩvathũkanyʼo na witũ. (2 Tim. 2:23-25) Mavinda onthe twakuaa andũ onthe nesa na twamekaa maũndũ maseo, tũkamũthengeeaa Yeova mũnango.
NO ‘TŨTHENGEEE NGAI’ O NA YĨLA TWAVĨTYA
16. Mũandĩki wa Savuli ya 73 ambĩĩie kwĩwʼa ata ĩtina wa ĩvinda?
16 Nata ethĩwa ĩtina wa ĩvinda nĩwambĩĩa kwĩwʼa ta ũte wa vata methonĩ ma Yeova? O tondũ twĩĩ tũnoona, ũndũ ta ũsu nĩwakwatie mũandĩki wa Savuli ya 73. Aisye atĩĩ: “Maũũ makwa maĩ vakuvĩ kwathũka; matambya makwa maĩ vakuvĩ kũtendelũka.” (Sav. 73:2) O nake mwene aisye kana nĩweewʼĩthiwʼe “woo” na eethĩwa e “mũngʼendu” ta “nyamũ” mbee wa Yeova. (Sav. 73:21, 22) Ĩndĩ we nĩwĩthĩwa eewʼaa Yeova ta ũtesa kũmwenda ĩngĩ na kũmũekea nũndũ wa mavĩtyo make?
17. (a) Mũandĩki wa Savuli eekie ata o na yĩla weewʼaa atũlĩkĩte ngoo mũno? (b) Ngelekanyʼo yake yĩtũmanyĩsya kyaũ? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
17 O na ethĩwa mũandĩki wa Savuli nũtonya kwĩthĩwa eewʼaa Yeova ta ũmũtiĩte, no nginya ũndũ ũsu wĩthĩwe waĩ o wa kavinda. Veonekana kana ĩvinda yĩla watũlĩkĩte ngoo mũno nĩwoonie vata wa kũmũthengeea Ngai mũnango. Aandĩkie atĩĩ: “Ĩndĩ o na ũu wʼonthe nĩ naku mavinda onthe: Nũngwatĩte kwʼoko kwakwa kwa aũme. Ũkandongoeasya na ũtao waku, na ĩtina ũimbosa ũtheunĩ.” (Sav. 73:23, 24) O naitũ twaĩle kũmũkũlya Yeova atũnenge vinya wake yĩla tũkwĩwʼa twĩ onzu kana tũtũlĩkĩte ngoo nũndũ wa mavĩtyo maitũ. (Sav. 73:26; 94:18) Na yĩla twavĩtya, no tũmũsyokee Yeova tũte na nzika kana ‘nĩwĩyũmbanĩtye kũtũekea.’ (Sav. 86:5) Nĩ ũndũ wa vata tũmũthengeee Ngai mũnango, na mũno mũno yĩla tũkwĩwʼa tũtũlĩkĩte ngoo vyũ.—Sav. 103:13, 14.
Yĩla tũkwĩwʼa twĩ onzu kĩ-veva, nĩtwaĩlĩte kũmũthengeea Yeova kwa kũmũvoya mũnango na kũthi maũmbanonĩ tũteũtĩĩa (Sisya kalungu ka 17)
ENDEEA “KŨTHENGEEA NGAI” TENE NA TENE
18. Nĩkĩ tũtonya kwasya kana twĩendeea kũmũthengeea Yeova tene na tene?
18 Tũikesa kũeka kũmũthengeea Yeova mũnango na kũmũmanya nesanga. Mbivilia yaĩtye kana nzĩa sya Yeova, ũĩ wake, na ũmanyi wake “iitonya kũmanthĩka.”—Alo. 11:33.
19. Ndeto ila syĩ nthĩnĩ wa Savuli itũĩkĩĩthĩtye ũndũ wĩva?
19 Nthĩnĩ wa Savuli 79:13 tũsomaa ũũ: “Ithyĩ andũ maku na malondu ma ĩĩthya yaku tũkakũtũngĩa mũvea tene na tene: Tũkoonanʼya ndaĩa yaku nzyawanĩ syonthe.” O naku no ũĩkĩĩe kana ũkakwata moathimo ma tene na tene waendeea kũmũthengeea Ngai, na no wasye ũũ ũte na nzika: “Ngai nĩ vinya wa ngoo yakwa na kĩanda kyakwa tene na tene.”—Sav. 73:26.
WATHI 32 Ĩthĩwa Ngalĩ ya Yeova!
a Andũ amwe methĩĩtwe maingʼangʼana na maũndũ ta kwĩmakĩa mũno na kĩũũyũ kwa ĩvinda yĩasa no methĩwe maĩlĩte kũmantha ũtethyo wa ndakĩtalĩ. Nĩ kana ũkwate ũvoo mwingangĩ, sisya ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya, Na. 1 2023.
