Winston, kwa tũtavye ũndũ wambĩĩie kũmũmantha Ngai.

Naeewe Queensland, Australia. Asyai makwa maĩ aĩmi, na mayaĩ andũ ma ndĩni. Nũndũ twatwĩe vandũ twĩ ithyoka, no andũ anini naakomana namo nĩ mũnini. Nambĩĩe kũmũmantha Ngai nĩ na myaka ta 12. Namũvoyie andetheesye nĩmũmanye nesa. Nĩnesie kuma mũsyĩ na nakwata wĩa taoninĩ nene ya Adelaide, South Australia. Nĩ na myaka 21, nĩnaendie kũtembea taoninĩ ya Sydney, na vau nĩ vo nakomanie na Pam. Nĩwangeleisye ĩũlũ wa kĩkundi kya ndĩni kya andũ ma Britain na Israel, kĩla kyaasya kana andũ ma Britain maumanĩte na mbaĩ sya Isilaeli syĩawa syeekie kwaa. Kĩkundi kĩu kyaasya kana mbaĩ isu nĩsyo syaĩ ũla ũsumbĩ wa mbaĩ ĩkũmi wa Isilaeli, ũla wasindiwe na mbaĩ isu syatavwa myakanĩ ya 700 mbee wa Klĩsto. Kwoou yĩla nasyokie Adelaide nĩnambĩĩisye ngewa ĩsu na mũndũ nathũkũmaa nake, ũla waĩ anambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova. Twaneenangie o masaa manini, na kĩla twaneeneie mũno nĩ momanyĩsyo ma Ngũsĩ. Twaneena nĩnambĩĩie kwona Ngai aisũngĩa mboya ĩla namũvoyie nĩ mũnini. Mũndũ ũsu akwetye kũmanyĩsya ũw’o ĩũlũ wa Mũmbi wakwa na Ũsumbĩ wake! Ũu nĩw’o nakwatie ũla “lũlũ ũmwe wa thooa mũnene.”—Mt. 13:45, 46.

Pam, o naku wambĩĩie kũmantha lũlũ ũsu wĩ mũnini. Waũkwatangie ata?

Neanĩie taoni ya Coffs Harbour, New South Wales, na mũsyĩ witũ nĩwendete ndĩni. Asyai makwa na asyai ma inyia wakwa nĩmaĩkĩĩaa momanyĩsyo ma kĩla kĩkundi kya andũ ma Britain na Israel. Nũndũ wa ũu nyie, mwanake mũinawa, mwĩĩtu mũkũũwa, na syana ingĩ sya ngalĩko ya inyia-akwa tweanie twĩsĩ kana Ngai nĩwendeeasya andũ ala  me wumo wa Britain. Ĩndĩ ndyaĩkĩĩaa ũndũ ũsu vyũ, na neew’aa nde na ngwatanĩo nzeo na Ngai. Nĩ na myaka 14, nĩnaendie makanisa me kĩvathũkany’o ta Anglican, Baptist, na Seventh-day Adventist. Ĩndĩ mayaatuma nĩmũmanya Ngai.

Mũsyĩ witũ nĩwesie kũthamĩĩa Sydney. Vau nĩ vo nakomanĩie na Winston e ndembea. O tondũ Winston waweta, ngewa ila twaeie ĩũlũ wa ndĩni nĩsyo syesie kũtuma emanyĩsya na Ngũsĩ. Ĩtina wa vau, valũa ila wandũmĩaa syeethĩawa syusĩe maandĩko. Mwa ndeũkũvitha, ya mbee neew’aa aimakya. O na mavinda angĩ anthatasya mũno. Ĩndĩ o tũendeangĩe, nĩnesie kũkwatya ũw’o.

Mwakanĩ wa 1962, nĩnathamĩĩie Adelaide nĩthĩwe vakuvĩ nake. Nĩweekĩte mũvango nĩkale kwa Thomas na Janice Sloman. Mwana-a-asa ũsu na mũka ve ĩvinda matũmĩtwe Papua New Guinea me amisonalĩ. Ĩvindanĩ yĩu naĩ na myaka 18, na nĩmambonisye ũlau mwingĩ na mandetheesya mũno kĩ-veva. Kwoou o ta Winston, nĩnambĩĩie kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai, na ĩtina wa kavinda naĩkĩĩa vyũ kana naĩ nĩkwatĩte ũw’o. Ĩtina wa kũtwaana oou, nĩtwalikile ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe, ũla ũtumĩte tũkwata moathimo maingĩ. Ũthũkũmi ũsu nũtũtetheesye mũno kwona lũlũ ũla twakwatie wĩ wa vata, o na kũtw’ĩka nĩtũkomanĩte na mathĩna.

Winston, tũelesye ĩũlũ wa myaka yaku ya mbee ũthũkũminĩ wa Yeova.

Kavinda kanini twatwaana, Yeova nĩwambĩĩe kũtũvingũĩa ‘mĩomo mĩnene’ ya ũthũkũmi. (1 Ako. 16:9) Mwana-a-asa Jack Porter nĩwatũtetheeisye kwona mũomo wa mbee. Ĩvinda yĩu nĩwe waĩ mũsyaĩĩsya witũ wa mũthyũlũlũko. (Ũmũnthĩ twĩ ĩmwe Kamitiinĩ ya Ovisi wa Ũvonge wa Australasia.) Jack na mũka, Roslyn, nĩmatũthangaaisye twose ũvainia wa kĩla ĩvinda, ũla twaũtanĩie kwa myaka ĩtano. Nĩ na myaka 29, nĩtwakũlilw’e tũthyũlũlũkae ikundi ila syaĩ Ithamanĩ sya South Pacific. Ĩvinda yĩu syaũngamĩwe nĩ ovisi wa ũvonge wa Fiji. Ithama isu syaĩ American Samoa, Samoa, Kiribati, Nauru, Niue, Tokelau, Tonga, Tuvalu, na Vanuatu.

Mĩthenyanĩ ĩsu, andũ ithamanĩ imwe ila syaĩ kũasa mayeeĩelele Ngũsĩ sya Yeova mũno nũndũ wa momanyĩsyo moo, na kwoou twatataa mũno tũtũmĩe ũĩ na tũyĩsũvĩa. (Mt. 10:16) Ikundi ila syaĩ vo iyaĩ na andũ aingĩ, na imwe iyaĩ syona vandũ itũnenga ũkomo. Kwoou twamanthaa ũkomo kwa andũ angĩ ũtũinĩ, na kĩla ĩvinda matũthokasya nesa.

Winston, nĩwendeeaw’a mũno nĩ wĩa wa kũalyũla. Nĩ kyaũ kyatumie ũwenda?

Myakanĩ ĩsu ana-a-asa ala maĩ ithamanĩ sya Tonga maĩ na tulakiti na tũvuku tũvũthũ twa kĩthyomo kya Tongan. Kĩu nĩ kĩthyomo kĩmwe kĩneenawa ithamanĩ sya Polynesia. Yĩla meũmanyĩsya andũ me ũtavany’anĩ, matũmĩaa ĩvuku ya Kĩsũngũ ya W’o Ũla Ũtongoasya kwa Thayũ Ũtathela. Kwoou ĩvinda yĩmwe yĩla twaĩ na sukulu ya atumĩa ya syumwa inya, atumĩa atatũ ma kũu nĩmeetĩkĩlile kũalyũla ĩvuku yĩu kwa kĩthyomo kya Tongan, o na kau meesĩ Kĩsũngũ o kĩnini. Pam nĩwe wamakũnĩaa kyava, na amina twatũmĩie ovisi wa Amelika nĩ kana ũtumbĩthye. Wĩa ũsu w’onthe wakuie syumwa ta nyanya. O na kũtw’ĩka ĩvuku yĩu yĩyaaalyũlwa nesa vyũ, nĩyatetheeisye andũ ala maneenaa kĩthyomo kya Tongan kwĩmanyĩsya ũw’o. Nĩ na Pam tũi aalyũli. Ĩndĩ kĩu nĩkyatumie twenda mũno wĩa ũsu.

Pam, maũndũ mailye ata mũyĩkala ithamanĩ wasianĩsya na mũyĩkala Australia?

Maĩ kĩvathũkany’o vyũ! Kũndũ kũmwe nĩtweethĩanaa na ũmuu mwingĩ, kana tũkethĩana na ũvyũvu mwingĩ, mbĩa, mowau, na mavinda angĩ nĩtwakosaa lĩu ũtoetye. Ĩndĩ kĩla mũthenya syũa yĩithũa, neew’aa kĩlĩko kyausya ndyĩloela ũkanga nĩ kasũmbanĩ kaitũ keethĩawa kakitĩtwe na makuti, o na kau kayeethĩawa ke kakĩĩe kũũ ũtee. Tũsũmba tũu twa mũthemba ũsu twakothaa kwakwa isionĩ isu sya Polynesia tweetawa fale kwa  kĩthyomo kya Samoan. Mawĩoo amwe mwei weethĩawa wĩ mũtheu kw’ũ, ũkethĩa nĩwene mĩnathi yĩyalanĩtye nesa, na nĩwene ũndũ ũkanga ũathĩtwe nĩ kyeni kya mwei. Maũndũ ta asu matumaa twosa mwanya tũkavindĩĩsya na tũivoya, na kĩu nĩkyatũtetheeasya tũsũanĩe moathimo vandũ va mathĩna.

Syana sya kũu twasyendie mũno. Syaĩ ĩthaũ yingĩ na syatũkũlasya makũlyo maingĩ nũndũ twĩ asũngũ. Kwa ngelekany’o, twĩ kĩthamanĩ kya Niue kamwana kamwe kakwatangie kw’oko kwa Winston na kamwĩa, “Mwa ndwĩ na maw’ĩa maseo!” Kamwana kau ti ta kaĩ kaaona mũndũ ũngĩ wĩ maw’ĩa maingĩvĩte ũu.

Twathĩnĩkaa mũno twoona ũndũ andũ aingĩ mekwĩkala na ũkya. Kũndũ kũu kwaĩ kwanake, ĩndĩ kĩla kyaĩ mũo nĩ ũiiti mũseo na kĩw’ũ kya kũnyw’a. O na kau kwailye ũu, ana-a-asa mayoonekaa maimaka. Mo meesĩ ũu nĩw’o kwĩkalawa. Meew’aa me eanĩe nũndũ meĩkala na andũ moo vakuvĩ, me na vandũ va kũthaithĩa, na me na mwanya wa kũmũtaĩa Yeova. Ngelekany’o yoo nĩyatũtetheeisye kũmanya kĩla twaĩle kwonaa kĩ kya vata thayũnĩ na kwĩkala tũte na syĩndũ mbingĩ.

Pam, mwathamĩĩa kũu waĩ no nginya wĩyĩutĩe kĩw’ũ na ũyĩua lĩu. Wavotie ata kwĩka maũndũ asu?

Ndũngĩaa ĩthe-akwa mũvea nũndũ wa maũndũ asu. Amanyĩisye maũndũ maingĩ, ta kũvuva mwaki, kũua na ngũ, na kũtwaĩĩsya maũndũ o na nde na syĩndũ mbingĩ. Kwa ngelekany’o, ĩvinda yĩmwe twaendie kĩthamanĩ kya Kiribati twekalaa kasũmbanĩ kaakĩtwe na mĩangi, kakakitwa na makuti, na nthĩ kakalanw’a tũvila twa ũkanganĩ (corals). Nĩ kenda nĩue, nenzũkũlile nthĩ kasũmbanĩ kaitũ na naseũvya vandũ ndonya kũvuva mwaki, na ngũ syaĩ makonde ma nathi. Nenda kĩw’ũ, naendaa kwolya lainĩ kĩthimanĩ vamwe na iveti ila ingĩ. Nĩ kana makusye kĩw’ũ, matũmĩaa mũtĩ wa mita ta ilĩ woveewe kakanda mũthyanĩ, ũkethĩa ũilye ta ndoano. Ĩndĩ vandũ va kwoveea kakolya mũthyanĩ wa kakanda, mooveeaa katolo. Mũndũ avikĩwa alikasya ĩkanda kĩthimanĩ na aituka kw’oko katolo kakilyĩ kũvika nthĩ. Atuka kw’oko, kavalũkaa kĩw’ũnĩ na wea na kaitava kĩw’ũ. Noonaa ta o kwĩkya na kũtava nginya yĩla navikĩiwe. Nekisye ĩkanda kĩthimanĩ savalĩ siana ũna, ĩndĩ o kĩla nekya katolo kaendaa kũlela kĩw’ũnĩ vandũ va kũtava! Matheka manoa, kĩveti kĩmwe nĩkyookie kyambony’a ũndũ ndonya kũtava. Andũ ma kũu meethĩawa meyũmbanĩtye kũtũtetheesya.

Mwĩ elĩ nĩmwatanĩie ũthũkũmi wenyu ithamanĩ isu. No mũtũtavye maũndũ amwe ma mwanya mũlilikene?

Winston: No twakuie kavinda tũikaaĩsa kũmanyĩa syĩthĩo imwe. Kwa ngelekany’o, ana-a-asa maua lĩu, maiaa w’onthe mbee witũ. Ĩndĩ tũyamanyaa nĩtwaĩle kũmatialĩlya. Kwoou twaĩsaa kyonthe kĩla twaetewa! Ĩndĩ yĩla twesie kũmanya twaĩlĩte kũmatialĩlya, nĩtwambĩĩe kwĩka ũu. Ana-a-asa nĩmatũeleawa o na kũtw’ĩka mavinda amwe tweekanasya maũndũ makasaanĩw’a. Na nĩmatanaa mũno kũtwona twamathyũlũlũka ĩngĩ ĩtina wa myei thanthatũ ũu. Myakanĩ ĩsu, mayoonaa Ngũsĩ ingĩ eka ithyĩ.

Ũndũ ũngĩ nĩ kana ndambũka sitũ nĩsyatumie ala mate Ngũsĩ makwata ũkũsĩ mũseo. Andũ aingĩ moonaa ndĩni yitũ ta o kĩndũ ana-a-asa ma kũu mambĩĩisye. Kwoou yĩla andũ asu moonie twathokea ana-a-asa na mamanya kana twĩ atavany’a maumĩte mũingo, nĩmambĩĩe kwosa Ngũsĩ ũndũ ũngĩ na masyenda.

Pam: Ũndũ ũmwe nĩlilikanaa na ndakolwa weekĩkie twĩ Kiribati, vala vaĩ kĩkundi kyaĩ na Ngũsĩ nini. Mwana-a-asa Itinikai Matera no we waĩ mũtumĩa wa kĩkundi kĩu e weka, ĩndĩ atũthĩnĩkĩaa mũno. Sua ũmwe atũthokeie akwete kĩkavũ kĩ na ĩtumbĩ yĩmwe. Atwĩie, “Nthũngĩ ĩĩ nĩ yenyu.” Matumbĩ ma ngũkũ mayaĩ monekangi, na kwoou ũsu waĩ ũndũ mũnene kwitũ. Kaũndũ kau watwĩkie no kanini, ĩndĩ katũkiitie ngoo mũno.

 Pam, ĩtina wa myaka yĩana ũna nĩwaitavie na ĩvu yauma. Nĩ kyaũ kyaũtetheeisye kũmĩĩsya?

Naitavie mwaka wa 1973 twĩ South Pacific. Twoonie nũseo tũsyoke Australia, ĩndĩ ĩtina wa myei ĩna ĩvu yakwa nĩyaumie. O nake Winston nĩwakũnĩkie nũndũ o nake nĩwakw’ĩĩwa nĩ mwana. O na kau kyeva kĩla naĩ nakyo nĩkyaolekile na ĩvinda, kĩyaathela vyũ mũvaka yĩla twakwatie ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya ya 15/04/2009 (Kĩswaili). Kĩlungu kya “Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ” kyakũlĩtye: “Ethĩwa mwana akw’ĩĩa nda, ve wĩkwatyo wa kwona aithayũũka?” Kĩlungu kĩu kyatũĩkĩĩthisye kana Yeova nĩwe ũkaamũa ũndũ ũkeka nũndũ mavinda onthe ekaa ũndũ ũla waĩle. Nĩkwĩthĩwa nũtwendete, akatũvetangĩa woo w’onthe ũla twĩw’aa nũndũ wa kũkomana na mathĩna twĩ nthĩ ĩno nthũku. Akeeka ũu yĩla ũkatũmĩa Mwana wake ‘kwananga mawĩa ma Satani.’ (1 Yoa. 3:8) O na ĩngĩ, kĩlungu kĩu nĩkyatũtetheeisye kwona ũndũ “lũlũ” ũla ithyĩ andũ ma Yeova twakwatie ne wa vata mũno! Mwa ndyĩsĩ vala twĩthĩwa kethĩwa tũti na wĩkwatyo wa Ũsumbĩ!

Ĩtina wa mũisyo ũsu, nĩtwasyokeie ĩngĩ ũthũkũmi wa ĩvinda yonthe. Twathũkũmangie myei yĩana ũna Mbetheli ya Australia, na ĩndĩ twasyokea wĩa wa kũthyũlũlũka. Twatethisye wĩa ũsu kĩsionĩ kya New South Wales na Sydney kwa myaka ĩna, na ĩndĩ 1981 tweetwa tũkathũkũme ovisinĩ ũla ĩvindanĩ yĩu weesĩkĩe ta ovisi wa ũvonge wa Australia, na nginya ũmũnthĩ no vo tũthũkũmaa.

Winston kwatũtavye-ĩ, ũmanyi ũla wakwatie wĩ Ithamanĩ sya South Pacific nũkũtetheeasya wĩanĩ waku ta wĩ ũmwe wa ala me Kamitiinĩ ya Ovisi wa Ũvonge wa Australasia?

Ĩĩ, nũndetheeasya maũndũnĩ mana. Mbee, ovisi wa Australia nĩwakũlilw’e ũũngamĩe wĩa ithamanĩ sya American Samoa na Samoa. Na ĩndĩ tũendeangĩe, ovisi wa New Zealand wakwatanw’a na wa Australia na syatw’ĩka ovisi wa Australasia. Yu ovisi wa ũvonge wa Australasia ũũngamĩe wĩa isionĩ sya Australia, American Samoa na Samoa, Ithama sya Cook, New Zealand, Niue, Timor-Leste, Tokelau, na Tonga. Nĩnĩendete isionĩ mbingĩ sya isu nĩtũmĩtwe nĩ ovisi wa ũvonge. Kũthũkũma na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma ithamanĩ isu nĩkũndetheesye mũno vyũ ĩvindanĩ yĩĩ ngũmathũkũma nĩ ovisinĩ wa ũvonge.

Ndiminĩĩa, eka nasye kana nĩ na Pam nĩtwĩthĩĩtwe twĩsĩ kana ti andũ aima me oka mamũmanthaa Ngai. Ithyĩ ene twambĩĩe kũmũmantha twĩ ma mũika. O namo amũika no mendaa kũkwata ũla ‘lũlũ wa thooa mũnene,’ o na ethĩwa andũ moo ma mũsyĩ maikwetye ũu. (2 Asu. 5:2, 3; 2 Mav. 34:1-3) Vate nzika, Yeova nĩ Ngai wĩ wendo, na endaa andũ onthe mekwata thayũ, methĩwe nĩ ma mũika kana nĩ akũũ.

Myaka mbee wa 50 nĩ mĩvĩtu kuma yĩla twambĩĩe kũmantha ũw’o. Ĩvindanĩ yĩu tũyeesĩ vala ũw’o wesaa kũtũtwaa ũtũvikye. Ũw’o wa Ũsumbĩ nĩ lũlũ wa thooa mũnene vyũ. Na nĩtũtw’ĩte kana tũikaalekya lũlũ ũsu wa thooa mũnene o na vanini!